Handelszaken rond de Gebroeders Delhaize & Cie. in de Stationsstraat, Maldegem.

Centrum deel IX.

Naast de Gebroeders Delhaize & Cie. nr. 3 waren twee handelszaken in de Stationsstraat nr. 1 rechts en nr. 5 links. De drie woningen staan er nu nog: het (tot voor kort) Kapsalon New Dimension, de Naai- en Verstelshop ’t Bobijntje en een gerenoveerde rijwoning.

De Stationsstraat nr. 5, het huis naast de Gebroeders Delhaize & Cie. was eigendom van August Dumon (°1859). Zijn zoon, kleerstoffenverkoper Albert Dumon (1901) en Yvonne Provoost woonden er tot in 1936. Zij kochten de woning van drukkerij Cabuy en verhuisden naar de Markstraat met hun nieuwe handelszaak STOFFEN DUMON, toen nr. 16, nu Standaardboekhandel.

Albert Dumon verhuurde de woning in de Stationsstraat nr. 5 aan de slager - slachter Lucien Clyncke (°1896), bij wie zijn moeder Maria Clyncke – Cuelenaere (°21 09 1871), weduwe van Henri Clyncke en zijn broer Hector Clyncke (°1888) inwoonden. Dat gebeurde vroeger wel meer, de ongetrouwde, zelfs getrouwde broers en zussen bleven thuis wonen. Verdraagzaamheid en familieliefde stonden toen hoog in het vaandel. Ik denk dat je op die manier goed kon sparen. Nu gaan jongeren heel vroeg alleen wonen met een beginsalaris en slagen er moeilijk in om een spaarboekje te spijzigen om zelf een eigendom te verwerven. Slagerij Clyncke en de huizen ernaast hadden achteraan een uitweg naar de Boudewijn Lippensstraat, het gangske. Op het binnenkoertje achter zijn woning slachtte Lucien Clyncke de varkens. Alle woningen staan uiteraard dichtbij elkaar in het centrum en vanaf sommige slaapkamers of zolders kon je alles zien wat er gebeurde bij de buren. De kinderen vooral vonden het een boeiend schouwspel. Het verhaal gaat dat tijdens de oorlog, de robuuste onderwijzeres Anna Matthys hielp bij het kelen van de varkens. Zij ging boven op het varken zitten en hield het goed vast bij de oren terwijl de slachter zijn werk deed. De kinderen in de buurt moesten luid zingen zodat de Duitsers het gekrijs van het varken niet zouden horen als het gekeeld werd. Angstige avonturen doorweven met humor blijven hangen in het geheugen.

Na slager Lucien Clyncke kwam in nr. 5, de stoffenwinkel van Madeleine Fockaert en de bankbediende Antoine Missiaen (1901) en hun gezin. De laatste jaren was het een Kapsalon, New Dimension, onlangs voorgoed gesloten.

In de Stationsstraat nr. 1 woonden de drankhandelaar Jozef Vandenbroucke (1892) en zijn vriendelijke echtgenote Alexa Van Hoecke die er een schrijf - en schoolbenodigdheden winkeltje hadden. Hun zaak bevond zich oorspronkelijk in het huis van Bertha Cabuy in de Markstraat tot zij zelf een huis kochten in de Stationsstraat aan de familie Tijtgadt in de jaren 30. Zij hadden drie kinderen: Gaston, Pierre en Mariëtte. Jozef Vandenbroucke was de broer van Omer, Georges, Marie, Maurits en Laura Vandenbroucke, allen kinderen van Apotheker Emiel Vandenbroucke (1868 – 1929) en Maria-Clotildis Boone. Hun stiefmoeder was Bertha Cabuy.

Vandenbroucke was een gekende naam in Maldegem. Denis Vandenbroucke (1914) woonde in Stationsstraat nr. 99 en was meubelmaker. In nummer 18 woonde Mauritz (1897) getrouwd met Ghijselijns Anna, een handelaar en drogist. Toen zijn eerste vrouw overleed hertrouwde hij en kreeg een zoon Danny en later een kleinzoon Stijn Vandenbroucke. Zij hadden een drogisterij, later de Franco Belge in de Noordstraat. De zoon van Jozef, Gaston Vandenbroucke (1916) woonde in 1938 nog in het ouderlijk huis. Hij was fotograaf en is later getrouwd met Paula D’Aubioul. Zij verhuisden naar een kleine, oude, romantische, smalle woning dicht bij de markt van Eeklo. Gaston werkte in een Electro handel. Zij hadden twee kinderen Luc en Lucrèce. Lucrèce Vandenbroucke gaf jarenlang les bij de Maricolen.

Op foto 1 zitten links Paula D’Aubioul, schoondochter van Alexa, echtgenote fotograaf Gaston Vandenbroucke, Francine De Bruyckere met babyjongentje Luc Vandenbroucke en rechts Mariëtte Vandenbroucke, voor de winkel van Alexa Van Hoecke. Mariëtte (1924) was getrouwd met Richard Michiels (1926) en zij woonden in de Burgemeester Charles Rotsaert de Hertainglaan. Het winkeltje van Alexa werd later overgenomen door het dynamische en uiterst vriendelijke echtpaar Antoon De Baere (1932) en Elisa Schollaert (1931 - 1992). Zij startten later een eigen handelszaak in de Boudewijn Lippensstraat nr. 14. Zij breidden er hun handelswaar uit met typmachines en kantoorbenodigdheden en trokken met de schrijf- en schoolbenodigdheden  in de handelsruimte van Marie Tamboer op de hoek van de Schouwburgplaats, later Semaburo Kantoorbenodigdheden en nu Frituur Schouwburg. Marie Tamboer was de dochter van de legendarische Lionel (1892 – 1974) Bauwens en de tante van marktkramer Guido Bauwens. Huize De Baere – Schollaert in het Boudewijn Lippensstraatje werd nadien jarenlang het kapsalon van Myrèse Clyncke en de brede hoekwoning op de Schouwburgplaats werd een frituur. Kantoorbenodigdheden De Baere – Schollaert werd afgebroken en is nu het open terrein dat zicht geeft op de kleine, gezellige binnentuin van de bibliotheek.

Op enkele honderden vierkante meter oppervlakte woonden tal van handelaars die hun ondernemingstalent konden benutten om hun brood te verdienen.

De talrijke papeteriezaken in Maldegem oefenden een zekere aantrekkingskracht uit op mensen die hielden van schrijven en lezen. Voor mij waren die winkels welriekende, betoverende paradijzen. Je kon je goedkope Prisma - , Aula - , en woordenboeken aanschaffen, schriftjes van de Zaaier met de tafels van vermenigvuldiging achteraan, ook andere schriften met dikke kartonnen kaften, vloeipapier, inkt in vier kleuren, pennen,  - houders en - doosjes, mooie vulpennen met fijne of dikke gouden punt, potloden met twee kleuren, kleurige plastieken kaftjes, mooi schrijfpapier, een prentkaart van Maldegem enz.

 Op foto 2 staat het ouderlijk huis van juffrouw Anna Matthys kleuteronderwijzeres bij de Zusters Maricolen. Anna had twee zussen, Martha en Marie. Marie werd religieuze bij de Zusters van Aalst. Martha hielp haar moeder in de winkel. Hun vader was vroeg gestorven en hun moeder Barbara Van Hooreweder was hertrouwd met Charles Van Houtte. Charles Van Houtte (°1873) en Barbara Van Hooreweder hadden een handel in gleiswerk of aardewerk in de Stationsstraat nr. 6. Deze winkel bevond zich in de huizenrij in de Stationsstraat rechtover de Gebroeders Delhaize & Cie. De gleiswinkel van Barbara Van Hooreweder had twee etalages, met borden, siervoorwerpen, horloges en een inkomdeur met de namen van de zaakvoerders, Ch. Van Houtte – Van Hooreweder.

Op foto 2: De mensen voor de winkel zijn zittend: Jozef Vandenbroucke, Florentia Lampo, Francine De Bruyckere, haar broer Daniël, de dochter van Barbara, Martha Matthys, René Verhaegen als jongeman met het mooie pak, dan Malvina X., in het deurgat staat Barbara Van Hooreweder en op de stoel rechts zit Maria Clyncke – Cuelenaere 1871), weduwe van Henri Clyncke, moeder van slager Lucien en Hector Clyncke. Anna Matthys is later in een van de huizen naast het Sint-Annakasteeltje gaan wonen in de Westeindestraat. Iedereen kende haar trouwens. Zij was meer dan 40 jaar kleuteronderwijzeres bij de Zusters Maricolen op de markt en een gekend en opvallend figuur in het centrum. Velen herinneren zich haar nog wel, een grote forsgebouwde vrouw op pad met een hele bende kleutertjes die intussen ook een gezegende leeftijd bereikt hebben.

In de huizenrij naast Apotheek J. Lenssen woonden in nr. 2 Robert Van Hoecke en Agnes Bruneel, dochter van Pierre Bruneel van de snoepwinkel naast Fotograaf Georges De Coninck, in nr. 4 was de kruidenierszaak van Leonard De Bruyckere  en Florentia  Lampo, in nr. 6 de gleiswinkel van Charles Van Houtte – Van Hooreweder, ouders van juffrouw Anna, Martha en Marie Matthys, dan in nr. 8  was er de schroot- en voddenhandel Michel Goethals - Van Wonterghem, in nr. 10 de familie Lievyn en Alma Dheuninck - Dhoore, in nr. 12 Amélie, René en Hector Van Hoecke en in nr. 14 was het café Materne waar gedurende een bepaalde periode regelmatig een bokser optrad. Op de hoek naast het café was een winkeltje van duiveneten, - manden en - materiaal. Daarna werd dit het café van de Liberalen en de ziekenbond van Richard Regelbrugge. Omer De Zutter en Julienne Van den Abeele kochten er enkele panden en lieten er een prachtige kledingzaak DE ZUTTER – VAN DEN ABEELE (later annex Jeugdkledij PATCH) optrekken die pas in 2007 werd stopgezet en vervangen door een appartementsgebouw met onderaan kantoren. Sommige van die huizen naast Apotheek Lenssen hadden een uitweg achteraan naar de Stationsstraat via de eigendom van Emiel De Lille en Alice Lampo uit de Markstraat.

In nr. 10 woonden ijzer smid Lievyn Dheuninck (1905 - 1994), Alma Dhoore (1906 - 2000) en hun kinderen: de tweeling André (1929) en Andrea (1929), Aimé (1930 - 2006), Alma (1934 - 1935), Willy (1935 - 1936) en Jeannine Dheuninck. De familie Dheuninck had geen winkel. Die winkel is pas in het huis gekomen nadat ze verhuisd waren. De familie Lievyn en Alma Dheuninck verhuisden naar de Edestraat. Prachtige site stamboom familie Dheuninck uit Maldegem op http://genopro.dheuninck.be of http://stamboom.dheuninck.be.

Foto 3, Lievyn, Alma en drie kleinkinderen Dheuninck.

Foto 4 Jeannine Dheuninck voor de gleiswinkel.

Naast Barbara Van Hooreweder was de schroot- en voddenhandel Goethals - Van Wonterghem.  De vodden lagen binnen netjes tegen de muren opgestapeld en de kinderen speelden er vrolijk bovenop. De vader van de kinderen was overleden en de moeder was hertrouwd met Michel Goethals. Ze hadden vijf kinderen, vier Van Wonterghemkes en een Goethalsje, Odette, Jozef, X., en Omer Van Wonterghem. De kinderen hadden talent: Odette Van Wonterghem heeft nog in een film gespeeld en heeft gezongen in de Scala van Milaan, Italië. Zij trouwde met een arts. Maldegem was trots op een beroemde filmster en operazangeres. Zoon Jozef Van Wonterghem en Rosita Trommelen verwierven met hun ondernemingstalent een aantrekkelijke antiekhandel in de Butswerve.

Tijdens de oorlog moesten sommige inwoners van dit gedeelte van de Stationsstraat in de schuilkelder van koster – organist  René Verhaegen. De anderen gingen in de kelder bij Jozef en Alexa Vandenbroucke. Ze moesten zich soms zo vaak verschuilen tijdens de beschietingen dat er op een bepaald moment gesuggereerd werd een gat te slaan in de keldermuur zodat ze er allemaal samen de nachtmerrie van het oorlogsgebeuren konden verwerken.

Er was leven in het dorp. Je kon medicijnen halen, vlees, brood, fruit, groenten, kruidenierswaren, drank, juwelen, een bril, kleren, schoenen, boeken, geschenkjes in talrijke zaken op een boogscheut van elkaar. Je kon je linnen laten wassen, je haar en baard laten knippen, je pak chemisch laten reinigen, bestek, glazen en spijkers zelfs tuinspaden kopen, te voet of per fiets. Het kon allemaal op loopafstand. Alles wat nodig aan degelijk materiaal was binnen bereik. Bovendien waren er genoeg cafés (en brouwerijen) in het centrum tot diep op het platteland om eens uit te blazen onderweg. In elke straat waren er tientallen gelegenheden waar je allerlei soorten alcohol kon drinken, meestal bezocht door mannen waarschijnlijk, terwijl moeder de boodschappen deed of een kopje koffie dronk bij een familielid of vriendin? Het leven is nu niet beter dan vroeger, er was veel minder comfort en welvaart maar het ging er minder angstvallig en gezelliger aan toe, meestal wel te verstaan.

Artikeltje opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van de dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Archief Maldegem, Mevr. Francine De Bruyckere en Lieve Verhaegen, de Heer Nico Vercruysse, Rik Debal (Centrum deel IX, wordt vervolgd). Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Bijlagen:
Jeaninne Dheuninck gleiswinkel.jpg (90.6 KB)   

21-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

21-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Van de Noordstraat, naar de Stationsstraat en de Markstraat.

Historiek van de handelszaak Leonard De Bruyckere.

Centrum Deel X b.

Mijn inspiratiebron, Francine De Bruyckere is de dochter van Leonard De Bruyckere (1904) en Florentia Lampo (1904). Ze woonden aanvankelijk in de Noordstraat bij de oom en tante van Francine, bakker Cyriel Standaert (1896) en Aline Lampo (1896).

In 1940 verhuisden zij naar een eigen zaak in de Stationsstraat, in de buurt van Maria De Groote (1891), slagers Lucien en Hector Clyncke en hun moeder Maria Cuelenaere, de Gebroeders Delhaize en C. en de familie Verhaegen - Lambert, Jozef Vandenbroucke en Alexa Van Hoecke, Albert De Candt, Charles Van Houtte, Barbara Van Hooreweder, Juffrouw Anna Matthys, familie Dheuninck en Van Wonterghem kortom, ze woonden tien jaar lang in een drukke, gezellige buurt.

In 1950 kwamen de ouders van Francine De Bruyckere uiteindelijk meer centraal met hun zaak in de Markstraat terecht, nr. 42, tussen ‘t Oud Stadhuis en  ‘t Hof van Brussel (foto 1, 2, 3). De aantrekkelijke gevel van deze handelszaak is anno 2014 nog altijd dezelfde, de voordeur, het opstapje, de rolluiken, de inkom en de inkomtrede naar beneden. De zaak werd de laatste jaren uitgebaat door een jonge bloemist “In Het Groene Huis”. Het staat nu leeg en wacht op een volgende dynamische zaakvoerder.

Leonard De Bruyckere en Florentia Lampo hadden een kruidenierszaak. Hun twee kinderen, Francine en Daniël De Bruyckere, startten later ook een handelszaak. Daniël De Bruyckere (1937) was slager in de Vakekerkweg, hoek Rubenslei. Francine De Bruyckere begon een Baby- en Kinderboetiek naast Eveline Cools, later overgenomen door Juwelier Marcel Coens, nu Juwelen Tempo d’Oro.

Leonard werkte bij de firma Ernest De Laere (1887), echtgenoot van Rachel Vanhove (1896), saucissen fabrikant uit de Westeindestraat 73. Aan de overkant, enkele huizen verder in nummer 118 woonde Maurice De Laere (1895) getrouwd met Suzanne Willekens (1906) en in nummer 180 woonden saucissen fabrikant Michel De Laere (1890) en Malfliet Elvira (1899) uit Lissewege.

De Firma De Laere was een wereldbekend, legendarisch bedrijf en de werkgever van talrijke Maldegemnaars, o.a. van Leonard De Bruyckere. Ernest De Laere vroeg wel eens om de etalage van de kruidenierszaak op te tuigen met de worsten De Laere. Aan het uitstalraam werd grote zorg besteed.

Met Kerstmis (foto 2) werd de etalage versierd, links de kerststal, in het midden een kopie van de kerk gemaakt door kleuteronderwijzeres Anna Matthys (1915) uit de Stationsstraat en de Kerstbeeldjes, geknutseld door Francine en haar broer Daniël. Tussen de kerstversieringen hingen ontelbare saucissen en worsten van Ernest De Laere.

Met Pasen (foto 3) lag een grote Paasklok in het uitstalraam gevuld met een hele hoop saucissen i.p.v. van paaseieren. De winkeliers beschikten over fantasie en creativiteit om hun waren aan de man te brengen. Achteraan deze huizenrij waren bijgebouwen met een uitweg naar de kerkwegel, de kinderen mochten daar spelen met hun dorpsgenootjes.

Op de foto 4 en 5 staat Francine De Bruyckere met haar oudste zoontje Ludo Goethals op de arm voor de winkel van Leonard De Bruyckere en haar moeder Florentia Lampo.

Op het voetpad zitten buurvrouw Simonne Laureyns (1920) en ernaast de huishoudster van Simonne. Simonne Laureyns en haar echtgenoot Armand Borgonjon  (1888) baatten het café ’t Oud Stadhuis uit, naast het Schepenhuis, toen Markt 19. Simonne Laureyns was een heel knappe dame, vriendelijk en attent voor iedereen en bezorgd en hulpvaardig voor haar gezin.

De laatste foto toont de communicantjes Francine De Bruyckere en Lieve Verhaegen met twee identieke plechtige communie jurken. De moeder van Lieve, Paula Lambert (1906) had graag dat haar dochtertje Lieve even mooi was als Francine en zo geschiedde. Beide moeders, Paula Lambert en Florentia Lampo kochten twee mooie gelijke jurken.

Samenhorigheid, vriendschap en communicatie maakten deel uit van de levendige dorpskern.

Veel mensen slaagden er in om hun brood te verdienen in het centrum en beschikten over genoeg energie en verbeeldingskracht om ons dorp levendig en gezellig te houden. Achter elke gevel gingen ondernemingstalent en solidariteit schuil. Jong en oud bleven samen in één woning. Kinder- , gehandicapten- en bejaardenopvang had je ter plekke en gratis bij manier van spreken. De kinderen trokken op met elkaar en namen deel aan activiteiten in de buurt, de oudere mensen leefden niet geïsoleerd, zij bleven deel uitmaken van de gemeenschap tot op het einde van hun leven.

Artikeltjes opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van talrijke dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Mevr. Francine De Bruyckere. (Centrum deel X b, wordt vervolgd).

Bijlagen:
IMG_0001.jpg (823.7 KB)   

Van de Noordstraat, naar de Stationsstraat en de Markstraat.
Historiek van de handelszaak Leonard De Bruyckere.

Centrum Deel X a.

https://picasaweb.google.com/116688562905656264433/5Maart201402?authuser=0&feat=directlink

Link naar de foto's van de leefwereld en de handelszaak van Leonard en Francine de Bruyckere, boven deze tekst.

Mijn inspiratiebron, Francine De Bruyckere is de dochter van Leonard De Bruyckere geboren in Middelburg op 23 juni 1904 en Florentia Lampo. Leonard en Florentia trouwden op 28 december 1933.

Foto 1 Aanvankelijk woonden Leonard De Bruyckere en Florentia Lampo in de Noordstraat nr. 44. bij bakker Cyriel Standaert (1896) en Aline Lampo, oom en tante van Francine De Bruyckere. Die prachtige handelszaak met de houten raam omlijsting, ooit bakkerij van Cyriel Standaert staat er nu nog en is prachtig gerenoveerd.  Naast de woning is een grote inrijpoort. Tussen die eigendom en het statige herenhuis rechts van de slager Gaston Borgonjon en nakomelingen was / is een uitweg naar het Sint-Annapark.

Cyriel Standaert en Aline Lampo woonden naast de Stoffenwinkel van Julia Coelis, dochter van geneesheer Maurits Coelis (1886) en Alina Van Nieuwenhuyse, ongehuwde tante van dokter Albert Coelis (1917). Zij woonde in het laatste huis rechts van de Noordstraat, voor de Edestraat. waar mijn tante Julienne Posman werkte tijdens W.O. II. Nu is dit de VDK Bank en Residentie Sint-Anna, een appartementsblok. Op foto 2 voedert Julia Coelis de kippen in de de Sint-Annatuin van Fréderic Dhont en op de achtergrond zie je de kerk en heb je een zicht op de huizen er rondom.

Julienne Posman en haar man huisschilder Frans Ballegeer (12 02 1902) woonden in een winkel van verf en behang in de Noordstraat toen nr. 53, er rechtover, tot eind wereldoorlog II.

Bakker Bonaventura Standaert, grootvader van Piet, Lutgarde, Johan en Eric Standaert, allen gekend om hun muzikaal talent, woonde er even verderop, in nr. 52. Na het overlijden van Bonaventura baatte zijn weduwe Leonie Cockuyt (1874) er een snoepwinkeltje uit, allemaal rechtover het vroegere Huize - Brouwerij Van Mullem, Apotheker Robert Lippens, Jeugdhuis en Schoenmaker Marc Matthys, nu Parking en Residentie Van Mullem met handelsruimte o.a. Wassalon Polca onderaan.

Foto 3: De moeder van Francine en Daniël De Bruyckere, Florentia Lampo had vier zussen: van links naar rechts: Aline, getrouwd met Cyriel Standaert, de jongste Florentia, echtgenote Leonard De Bruyckere, Alice getrouwd met Emiel De Lille postbode, Markt 10, de moeder van Frida, Melva en Noëlla De Lille, Annette, getrouwd met Georges Parret, die één zoon had die priester werd en Emilie, getrouwd met André Van Hecke (03 07 1887), een landbouwer uit de Schautenstraat nr.166.

In 1940 verhuisden Leonard en Florentia naar een groenten- en kruidenierswinkel in de Stationsstraat rechtover de “Gebroeders Delhaize & Cie.”, handelszaak uitgebaat door Paula Lambert, echtgenote van koster - organist René Verhaegen en naast de handelszaak Charles Van Houtte - Van Hooreweder.

Leonard en Florence De Bruyckere – Lampo, Francine en haar broer Daniël staan op foto 4 voor hun eigen winkel in de Stationsstraat. Het blonde hoofdje van het buurmeisje Lieve Verhaegen zie je achteraan.

Foto 5 geeft een beeld van het begin van de Stationsstraat met op de achtergrond de Markstraat. Francine De Bruyckere en haar neefje Ignace Dhondt uit Middelburg staan in het midden vooraan. De vader van het jongentje werd opgepakt tijdens de oorlog en kwam nooit meer terug.

Achteraan staan Leonard De Bruyckere, links buurmeisje Andrea Dheuninck, het blonde krullenbolletje links vooraan Jeannine Dheuninck en het grotere blondje rechts is Lieve Verhaegen. Op de achtergrond zie je duidelijk de hoek van de Stationsstraat en de drank- en likeurwinkel van Albert De Candt. De witgeschilderde gevel is de achterbouw van de handelszaak van Albert De Candt. Talrijke namen De Candt duiken op in de jaren 40, 50 in de nummers Markt 14, 16, 26, 43, 46, 47: Jozef (1848), Edmond (1865), handelaar Pascal (1886), likeurhandelaar Magloire (1880), meubelfabrikant Triphon (1881), echtgenoot Malvina Fiers, horlogemaker Charles (1916), Albert (1920), meubelmaker Paul (1915), pelshandelaar Jozef (1929) en handelaar Frans ( 1916) De Candt. De beroepen die ze uitoefenden varieerden van horlogemaker, meubelfabrikant, likeur- en pelshandelaar tot rentenier. Heel interessante familie trouwens.

Op foto 5 links zie je een brede, smalle opening in de gevel waarlangs de tonnen bier geladen en gelost werden. Er was ook een uitweg, een poort naar het naaiatelier van Julienne Van den Abeele die toen nog een kledingzaak had in de Markstraat. Op de achtergrond is ‘t Hof Van Brussel links, café met hoogkamer en de handelszaak ernaast was de ouderlijke woning van Lily Spiegelaere. Haar ouders Theodoor Spiegelaere (1871) en Livina De Windt hadden er een bakkerij in de Markt 13, die kan je dus zien op het fotootje op de achtergrond. Toen Theodoor stierf, verkocht Livina snuifdoosjes. Daarnaast had je de winkel van Omer en Gabriëlle Van Craenenbroeck - Claus en dan voor het Ballingstraatje, de slagerij van Albert Verstringe toen nr. 9 (zie artikel centrum VII). De vader van Albert, Honoré Verstringe was kleermaker. Livina De Windt was de zuster van Agnes en Modest De Windt (1911). Modest De Windt was bakker in de Westeindestraat 85. Albert en Eduard De Windt woonden ook op dit adres, Florent De Windt woonde in de Westeindestraat nr. 169. De hele familie woonde gezellig en dichtbij elkaar. Nu zou dat niet meer lukken.

Rechts op de foto heb je een duidelijk beeld van de gevel van Apotheek Jozef Lenssen, echtgenoot van Marguerite De Coninck. Hun zoon Paul Lenssen verkocht en herstelde paternosters. Verschillende mensen hadden een kleine bijverdienste met het herstellen van paternosters. In die tijd prevelden veel mensen gebeden die troost en hoop brachten. Dit beeld is nu ook verdwenen uit het dagelijks leven.

Foto 6: Stoet van 25 juli 1948 ter gelegenheid van de inhuldiging van Pastoor Van Overbeke, geboren op 29 september 1895. Mooi zicht op het begin van de Stationsstraat.

Het koppeltje in de stoet is Francine De Bruyckere als Hollands boerinnetje en Lieve Verhaegen is het jongentje, verkleed als Hollands boertje. Allebei met mooie witte klompen. Achteraan komt een praalwagen met opschrift Eelvelde. Opzij zitten de toeschouwers, waarschijnlijk de bewoners van de huizen in het begin van de Stationsstraat.

Rechts op de foto zie je de winkel van de Gebroeders Delhaize & Cie. van René en Paula Verhaegen – Lambert en de slagerij van Lucien Clyncke. Daarna was er een muur en achter die muur stonden bomen. Dit was de tuin van de ongehuwde Maria De Groote. De kinderen uit de buurt waren geneigd om aan de takken van de bomen die over de muur hingen te trekken tot grote verbolgenheid van Maria De Groote die op de hoek woonde en een stoffenwinkel uitbaatte. Later werd die woning o.a. de Wasserij De Zwaan voor chemisch reinigen van kledingstukken. De woning werd afgebroken en is nu een gezellig pleintje met zitbanken. In de verte zie je de huidige gebouwen van Drukkerij Van Hoestenberghe.

Die namen en die foto’s roepen onuitwisbare beelden op van een druk centrum in Maldegem. Veel huisvrouwen hadden een zaak en vergrootten op die manier het huishoudelijk budget. Elke woning was een bedrijfje op zich en blijkbaar konden de mensen goed hun boterham verdienen en was er overal leven in de brouwerij. Langzamerhand zijn de inwoners van het centrum van Maldegem meer en meer op het platteland gaan wonen in een eigen moderne woning. De volwassenen trokken naar de fabriek voor hogere lonen, het bedrijfsleven in het centrum verminderde en er ontstonden industriepleinen en grote handelszaken rond het centrum. De dorpskernen werden verlaten en veel kameraadschap, gemoedelijkheid en samenhorigheid met hen. Artikeltjes opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van de dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Mevr. F. De Bruyckere en L. Verhaegen. (Centrum Deel X a, wordt vervolgd).

Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Bijlagen:
IMG_0004.jpg (450.1 KB)   
IMG_0010.jpg (354.6 KB)   

Ondernemingstalent in Maldegem?

De handelszaak HUYZE DE BAERE houdt stand, groeit en bloeit in de drukke handelskilometer van weleer, een fragmentje NOORDSTRAAT MALDEGEM.
Deel I.

Prachtig zicht op het breedste stuk van de Noordstraat, links de bekende kledingzaak, “In ’t Schortje” en rechts aan de lantaarnpaal de handelszaak van JOZEF EN GEORGETTE DE BAERE - LAMPAERT waar baby- en kinderartikelen uitgestald staan op het voetpad.

Als we de handelskilometer in de Noordstraat belichten kunnen we alleen maar met eerbied en schroom terugdenken aan al die handelaars die hun winkel moesten bevoorraden in tijden met weinig eigen motorische transportmiddelen. Ze moesten hun handelswaren netjes uitpakken en uitstallen en dag in dag uit de klanten vriendelijk en hulpvaardig benaderen. Anderzijds konden deze gezinnen voorzien in hun onderhoud en kenden de meesten een zekere welstand, konden zij hun levensstandaard verhogen en eigendommen verwerven. Al de woningen in de Noordstraat zijn rijhuizen maar de eigendommen lopen bijna allemaal diep achteraan, rechts tot aan het Sint-Annapark en links tot aan de Dreef, wat mogelijkheden schiep voor het uitoefenen van een ambacht (voerman, veehandelaar, loodgieter, schrijnwerker-timmerman, smid, leerlooier, enz.) en voor het bouwen van stallen, kweken van kleinvee en aanleggen van grote moestuinen. Heel veel speelruimte voor de kinderen was er niet echt meer, maar die hielpen meestal van jongs aan in het huishouden, in de zaak, op het land en erf of zaten op school of ze verzamelden in de Dreef, om samen te spelen achteraan de woningen.

Het eerste huis links met uithangbord op de prentkaart was “In ’t  Schortje” Noordstraat 131, een uniek naaiatelier en kledingzaak geleid door Alida Van Landschoot (°1892), echtgenote Theofiel Debbaut (°1889), later bijgestaan door haar volwassen dochters, die er een handelszaak creëerden gekend in alle windstreken tot in het buitenland toe.

In het eerste uitstalraam van het lage huis naast ‘t Schortje, Noordstraat nr. 129, was de snoepwinkel en kruidenierszaak van EMMA VERSLUIS (EMMA CAERE), echtgenote van DÉSIRÉ DE BAERE (1878 - 1956), maar iedereen noemde hem “Dees Caere”.

Désiré was de zoon van Napoleon (°1847) De Baere en Hortensia De Rycke. Zijn grootmoeder noemde Anna Caere. Caere is dus een familienaam verweven tussen de familieleden De Baere. Caere was dus niet echt een bijnaam maar er was waarschijnlijk een soort spraakverwarring. Vroeger werden veel namen vervormd, afgekort tot een soort bijnaam omdat die vlotter over de tong ging.

Désiré was fruitkoopman, vrachtrijder - voerman, winkelier, klokkenluider en fervent muzikant bij Nut en Vermaak. Désiré was een heel volkse levensgenieter en samen met een van de broers Derijcke uit het Molentje zette hij af en toe de bloemetjes buiten. Duizenden kleine kinderen konden jarenlang hun zakgeld kwijt op zondag bij Emma Versluis. Je kon er ook gebakjes en andere lekkernijen kopen. Deze zaak werd later overgenomen door Maria Maenhout uit de Aardenburgkalseide (naast de vroegere woning van Henri Posman) een ondernemende en hulpvaardige naaister en haar echtgenoot kleermaker Maurice De Vuyst. Toen confectiezaken meer en meer hun intrede deden waren Maria en Maurice vindingrijk en creatief genoeg om op een andere manier brood op de plank te brengen voor hun gezin. Maurice ging werken in de kerk, bij de firma Bekaert, onderhield de kloostertuinen en was de bezieler en de motor van compost - tuinieren in Maldegem, een enthousiast voorganger van de ideeën die Transitie naar voor brengt om de mensen aan te sporen anders te gaan leven in de toekomst.

Désiré De Baere en zijn echtgenote Emma Versluis waren de ouders van JOZEF DE BAERE (23 maart 1908 - 2 maart 1976) die aan de overkant woonde met zijn gezin, rechts op de prentkaart Noordstraat nr. 110. Jozef De Baere was voerman en steenkoolleverancier. Op de prentkaart 1 (uitvergroot) kan je een enorme hoeveelheid koopwaar op het voetpad gestapeld zien, kinderartikelen en -wagens te koop aangeboden door de echtgenote van Jozef De Baere, Georgette Lampaert. Met Sinterklaas stond voor de twee hoge ramen naast de inkomdeur het speelgoed uitgestald waar de kinderen zich konden vergapen aan het onbereikbare. Echt duur speelgoed kregen de kinderen van gewone mensen immers niet maar ze konden het wel bewonderen in de winkel.

De dochter van Jozef De Baere, Cécile Elias - De Baere heeft tot de jaren 70 de handel van Baby- en Kinderkledij en -benodigdheden van haar moeder verder gezet.

Jozef en Georgette hadden vijf kinderen: Etienne, Lucien, Gratienne, Cécile en Rita.

Een van de ondernemende zonen van Jozef, ETIENNE DE BAERE (1932), echtgenoot van Maria Antoinette Bottelier, nam de zaak van zijn vader over en breidde die uit tot een van de belangrijkste bedrijven van stookolie en kolen in de omgeving. Etienne en Maria hadden vier zonen, Luc, Dirk, Rik en Filip, die allemaal over uitzonderlijke talenten beschikten en ontplooiden op diverse terreinen in binnen- en buitenland. De kleinzoon van Jozef De Baere, zijn echtgenote en kinderen baten het rustieke restaurantcomplex (nr. 64 – 70) ‘Huyze De Baere’ uit.

Op prentkaart 2 links kan je zien hoe de oorspronkelijke gevels van diverse woningen (Meubelhuis Albert De Clercq - Willemarck, woning Julien Willemarck enz.…) omgevormd werden tot het harmonieuze, lang wit complex met de glanzende zwarte luiken en de vier inkomdeuren van ‘Huyze De Baere’. Uitbreidingstalent samengebundeld door mensen met een visie.

Sommige mensen beschikken over talenten en kunnen die doorgeven aan hun eigen kinderen, zodat de zaken steeds groeien en uitbreiden. De naam De Baere wordt dus nog altijd in eer gehouden door een afstammeling van Désiré in het prestigieuze Restaurant ‘Huyze De Baere’.

De prachtige, goed onderhouden originele gevels, de aantrekkelijke, landelijke en sfeervolle inrichting en verlichting van de talrijke eetzalen en –zaaltjes met bijzondere siervoorwerpen, attractieve feestelijk gedekte tafels, annex weelderige idyllische tuin met vluchtweg naar het Sint-Anna Park, trekt duizenden fijnproevers aan  en is bekend in het hele land. De respectvolle, sympathieke en stijlvolle bediening speelt natuurlijk een cruciale rol. Het interieur getuigt van creatief talent en de originele schotels met exclusieve gerechtjes die in het restaurant gepresenteerd worden zijn hemelse pareltjes, grandioos om te zien en te proeven. Het bestek, de tafelkleden, de serviezen, de magnifieke glazen nodigen uit tot genieten. Als gast waan je je in een echt kasteel en kan je genieten van een ongekende luxe bediening aan democratische prijzen. Rijk, minder welstellend of doodgewone mensen kunnen vertoeven in een koninklijk interieur, aan de rijk versierde tafels van een feestelijk paleis, in het Koningshuis als het ware en bediend worden als mensen van adel. Een fantastische ervaring in ons eigen dorp, in onze Noordstraat.

Begin vorige eeuw beschikten de inwoners van de Noordstraat over voldoende ondernemingstalent en creativiteit om ter plaatse hun gezin te onderhouden en zij gaven die talenten door aan de volgende generaties.

Ligt de Noordstraat er op enkele gekende en drukke handelszaken na, een beetje verlaten bij, ‘Huyze De Baere’ o.a. blijft een boegbeeld dat de tijd trotseert en mensen aantrekt uit het hele land.

Een gemiste kans voor andere handelszaken in de Noordstraat, honderden mensen uit alle windstreken trekken wekelijks te voet van de parking naar hun lievelingsrestaurant.

Dank zij het ondernemingstalent van de zaakvoerders en hun gave om de gasten het gevoel te geven dat zij belangrijk zijn en het recht hebben om te genieten van een gastronomisch eetfestijn of een majestueuze en copieuze maaltijd in een weelderige, elegante omgeving. (Noordstraat deel II wordt vervolgd).

De beschrijvingen van de woningen en de bewoners van de Noordstraat komen van mijn inspiratiebron en geliefde neef Valeer Posman (1922-2013) die rechtover het Schortje gewoond heeft, werden aangevuld door de eigenaars van ’t Schortje, de dames Charline en Alice Debbaut en door de huidige bewoners van de Noordstraat, L. Posman en F. De Baere. Dank voor de informatie via de notities i.v.m. familie De Baere, “De afstammelingen van Joannes De Baere”, Guido De Baere. Foto archief E. Blomme.

Wie Huyze De Baere wil raadplegen kan dit op de prachtige website www.huyzedebaere.be.

De informatie en illustraties zijn uitstekend maar in werkelijkheid is ‘Huyze De Baere’ nog veel indrukwekkender.

Bijlagen:
huyze de Baere.png (454.7 KB)   

Een kort overzichtje over het leven en de handelszaken in de Noordstraat, lyrisch beschreven door een vroegere inwoner van het “Molentje”.

Begeleid door gezangen van Pergolesi’s Stabat Mater, beroer ik dit klavier om te komen tot wat ik vermoed een kroniek van de handelszaken in het drukke centrum van Maldegem, de drukke Noordstraat, het Peurke, de markt, de Schouwburgplaats.

Gedachten flakkeren op in mijn hoofd, maar doven sneller uit dan ik ze kan noteren.

In de kleuterklas op de markt slaat een gekapte non met een spaar- en lijfrentekas liniaal op de kneukels van al wie links griffelt of prikt, onder het goedkeurend oog van een op geldstukken beluste knikneger.

Op de speelplaats krioelen een paar honderd kinderen quasi seksloos dooreen, allen met de zwarte glanzende schort met strik op de rug geknoopt.

Het liefst keer ik terug naar huis, waar moeder in het Molentje mij altijd verwelkomt met een blij gezicht.

De zaterdagse wasbeurt greep plaats in het washok, nadat het water opgewarmd werd in de gemetste gietijzeren waterkuip, het fornuis genaamd. Een losse zinken waterkuip werd bij de open vuurmond geplaatst en bevatte om beurt mijn broers en zussen en enkele tientallen liters water die ook met een zinken emmer met venijnige onderrand uit het fornuis geschept werden en ook nog blauwgrijze zeeploog die het schuim leek op te vreten. Eén kant van de kuip was gloeiend heet terwijl een koude luchtstroom aangezogen door de haard het lichaam beroerde. Ik ruik nu nog de Sunlight zeep en het toilet om de hoek, dat voorzien was van alle gemakken. Een houten zitplank met een rond conisch gat erin, versneden krantenpapier en een deur met hartje en open ruimte onderaan.

Om zeep was ook mijn jeugd na het vijfde leerjaar toen ik op internaat bij zwartrokken ondergebracht werd. Gedaan ’t schoon leven op ’t Molentje.

Ik was erbij, als toeschouwer weliswaar, toen fusees werden aangestoken die met hun explosie blikken dozen opgooiden op de Molenberg, die toen eerder een zandhelling was.

Ik ving markleuzen, een soort stekelbaarzen in de Eede aan het stadhuis in het centrum en aan het slachthuis, een paar straten verder.

Ik was ook aanwezig op de jaarlijkse kermis en meestal slechts voor korte tijd in het bezit van baar geld. De voorloper van de eenarmige bandiet, het nagelkastje, nam het grootste deel van mijn fondsen letterlijk in beslag. De bootjes spraken mij niet aan, de grijpertjes wel.

Ik lustte de makarons op het hostiepapier. In tijden van financiële crisis maakte ik sap van zwarte kaleusie (zoethout) of kauwde ik urenlang op een stokje zoethout.

Wij gingen met de lekke fietsbanden naar André (Boste) Lasoen (echtgenote was de zuster van Malvina Hutsebaut, schoonzuster van Remi De Pauw) en Petrus (Peet) De Jaeger.

Massa’s groenten en fruit stonden uitgestald bij de moeder van Berthil Vercruysse.

Een beetje verder had je drie groentewinkels op dertig meter. Vroeger maakte men zich geen zorgen over de vestigingswet, bij de kruideniers annex groentewinkel bij de Claeyskens, bij Marcel De Baets en Germaine De Vlieger Noordstraat 113 en voor een beetje “chiquer’ bij Pieter Speliers kon je terecht voor fruit, groenten en kruidenierswaren. Ernaast deed het echtpaar Dobbelaere een melkronde. De winkel van Pieter Spelier werd vele jaren uitgebaat door Raf Van Hulle.

Maurits De Vuyst, kleermaker had er een winkel. Zijn echtgenote had er een winkel voor kruidenierswaren en snoep. Bij de opkomst van de confectie voor herenkledij besefte Maurits De Vuyst dat het beroep van kleermaker op stervens na dood was. Hij werd kerkbediende en hovenier in de tuinen van De Zusters Maricolen. Hij is betrekkelijk jong overleden maar zijn echtgenote Maria Maenhout geboren in 1923 is nog steeds springlevend en woont in het vroegere huisje van Emma De Baere (Emma Caere, familie van Huyze De Baere).

(Ik kreeg dit tekstje van de “Tuinvogel”. Oorspronkelijk was het heel veel mooier, maar ik ben er beginnen in kammen en het was bijna om zeep). 

19-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Bijlagen:
Kringwinkel 1.jpg (275.4 KB)   
Kringwinkel 2.jpg (163.8 KB)   
Kringwinkel foto 1.jpg (54.7 KB)   
Kringwinkel logo.gif (26.8 KB)   
logo.png (133.5 KB)   

DE VERHALENVERTELLER, MICK (Michaël) MATTHYS.

Vrije tijd in Maldegem deel II.

De volgende vakantie was de crew van het Vakantie Patronaat, de VP veranderd en de leiding werd nu waargenomen door Guido Couvreur, een rasecht onderwijzerstype, of hij het ook was weet ik niet, maar hij had een korte bros en (vreemd voor een volwassen man) een korte broek en een ziekenfondsbrilletje. Hij had een broer Walter en zij kwamen van de matrassenfabriek op Eelvelde. Hij was streng en hij nam de organisatie van de VP stevig ter hand. Er kwamen slogans (‘Vliegt den blauwvoet… storm op zee) vendels, vlaggen, openingsparades en we trokken in mars naar het Reesingebos aan de Brugsesteenweg of de sparrenbossen op de Akker. In die bossen was het spannend want je kon er wel eens een vrijend koppel aantreffen. Ik ben ooit nog vendelleider geweest en we verloren altijd met ons vendel, vooral in het spel waarin je elkaar een lint dat je achter in je broeksriem had gestoken moest zien af te pakken. Ik herinner me ook nog een bezoek van René Wieme toen we moe van het spelen aan het uitrusten waren en leider Christ Van den Abeele vroeg wat voor werk René nu deed, vorig jaar was hij er nog bij, maar was nu 14 geworden. Hij liet heel trots zijn dopkaart zien en dat maakte een enorme indruk van volwassenheid op mij.

Een andere herinnering is de ontvoering van Guido Bauwens – Tamboer. Een man kwam vanachter een hoek rennen, greep Guido vast en gooide hem over zijn schouder. Sprakeloos zagen we het gebeuren, vlak bij Tytgadts magazijn op de markt. De gendarmes kwamen erbij te pas en de hele namiddag waren we bezig met het zoeken naar het slachtoffer. Op de een of andere geheimzinnige manier kregen we aanwijzingen over de gangster en konden zo zijn gangen nagaan in de straten van Maldegem. Uiteindelijk kregen we hem te pakken en werd hij in optocht naar de rijkswachtkazerne gebracht bij het station, waar hij ontmaskerd werd als een broer van een van de leiders – beiden zonen van de toenmalige Rijkswacht Commandant. Tamboer mankeerde niets. We waren grondig bij de neus genomen maar het was wel een onvergetelijke dag.

Mijn zussen gingen in die tijd naar de Chiromeisjes. Later werd in Maldegem ook een Chiro voor de jongens opgericht, maar ik was er niet bij, ik werd pas later leider van de ‘Burchtknapen’. We moesten wachten tot de jaren zestig om de laatste resten van het middeleeuws taalgebruik op te ruimen. Ik zat op een internaat en was niet al te vaak thuis op zondag, daarom ben ik pas later bij de Chiro gegaan, als leider. We hadden typische uniformen en op een militaire manier werden we gecontroleerd of het allemaal wel klopte: een bruin (al snel verwassen) hemd met insignes, knalgele plastron en ringetje om hem op zijn plaats te houden, schouderstukken met lintjes en een leiderskruis op de mouw; een korte zwarte ribfluwelen broek tot net boven de knie, grijze lange wollen kousen tot net onder de knie, met daarover sokken die over onze bottines werden overgeslagen.

Vaste ingrediënten voor de zondagmiddag waren de openingsformatie in carré met de typische Chirogroet aan de vlag, marcheren in vendels met vlaggen, kreten en Chiroliederen en daarna spel. Nu klinkt het allemaal bizar, maar het hoorde bij de tijd, we deden het heel serieus (meestal toch) en er werd ook wat lol gemaakt.

Of het bij de Chiromeisjes ook zo was weet ik niet. Mijn zus Christine lag in ieder geval constant overhoop met een paar van de leidsters, daar heerste een beetje een clansfeer. Maar Christine was ook niet altijd de gemakkelijkste, lol had ze altijd wel. Haar vriendinnen waar ik het al eerder over had waren bij de gidsen. Naast de gidsen voor de meisjes had je ook nog de KSA voor de jongens. Ik zeg dat even omdat tussen Gidsen-KSA aan de ene kant en de Chiro aan de andere kant een duidelijk klassenonderscheid bestond: de Chiro was voor de lagere, de KSA en de gidsen voor de Maldegemse middenklasse. Ik denk dat het voor de kinderen niet zoveel uitmaakte, het waren vooral de ouders die dit onderscheid belangrijk vonden. Er zijn in ieder geval huwelijken over de klassengrenzen heen uit voortgekomen.

In de zomer waren de bivakken een hele gebeurtenis. Een van die bivakken lag in de buurt van Ronse, op een prachtige plek, op de Hootond in de Vlaamse Ardennen. Ik ben er later nog eens op de fiets gepasseerd, een verschrikkelijke klim. We sliepen op strozakken in stallen en schuren, moeder was mee als kookvrouw. De kampementen lagen bovenaan een berg met een prachtig uitzicht richting het zuiden. Halverwege de helling stonden twee wc’s – een plank met een gat erin en daaronder het geurig spul dat niet al te vaak afgevoerd werd. Een anekdote die ik me nog herinner is dat op een nacht mijn broer Dirk en Remi De Jaeger elk op hun eigen WC naast elkaar, met de deuren open de sterrenhemel zaten bewonderen en te becommentariëren. Zij hadden niet door dat het hele kamp hen aan het afluisteren was. Een andere keer waren we op kamp in Sint-Martens-Latem, ons volkomen onbewust van het artistiek-historisch belang van het dorp. We zaten in een soort Art Deco villa die werd beheerd door een Nederlandse Dominicaan, pater Belderbos, die omwille van zijn nazisympathieën na de oorlog daar gevlucht was. Toen de jongens naar bed waren begon de gezelligheid onder de leiders met bier en gezang (meisjes waren er niet) en met de donderpreken van de Dominicaan over de Groot-Nederlandse Gedachte. Veel indruk heeft het op mij niet gemaakt. Een ander keer zaten we in een krakkemikkig kasteeltje in Sint-Denijs-Westrem (tegenover Don Bosco), aan de stinkende Maaltebeek achter de kliniek Maria Middelares. Een schitterende omgeving die gedoemd was om te verdwijnen, naast het vliegveld, waar we nog een van de kookvaders (Georges Van de Walle) een vlucht met een sportvliegtuigje cadeau hebben gedaan. Nu ligt daar Flanders Expo.

We sloten het kamp op de Hootond af met een fietstocht langs de grenzen van Oost-Vlaanderen, waardoor ik de indruk kreeg dat deze provincie enorm groot was. We deden er meer dan een week over. Roger Van den Abeele die toen nog seminarist had een aantal pastoors gevraagd om slaapplaats voor ons te verzorgen. We sliepen in schuren op stro en kregen ook de opdracht iedere avond te bellen om Roger te melden dat we goed aangekomen waren. Een van de laatste avonden waren we ergens in het Waasland en toen bleek dat je nog eerst een centrale moest bellen om verbinding buiten de zone aan te vragen – net zoals je dat in oude films nog kan zien. Zo primitief waren we allang niet meer in Maldegem – althans in mijn herinnering. Op het eind ontstond ruzie in de groep, want de meesten waren het beu om van het ene gat naar het andere te jakkeren en wilden van het Waasland meteen naar huis. Ik verzette me daartegen want ik had verantwoordelijkheidszin, maar gelukkig gingen de opstandelingen hun eigen gang - ik kon er moeilijk voor gaan liggen - en ik kon niet anders dan meefietsen naar huis.

%%% FOTO4%%%

Aan alle kampen van die tijd waren anekdotes verbonden die soms in de individuele herinneringen verder leven of allang vergeten zijn. Veel ben ik vergeten maar wat ik nog weet is dat we ons amuseerden, dat ik als leider ‘managementcapaciteiten’ leerde en al mijn creativiteit moest inzetten om spelen en avonturen te bedenken. Dat is me later nog goed van pas gekomen. Maar vooral herinner ik me een jeugd in een open en vrije sfeer waarin we alleen maar op ontdekkingstocht waren – en daar ben ik nu nog altijd een beetje mee bezig.

Mick Matthys

Utrecht, 1 april 2014

Mick Matthys (Maldegem 22-3-1945), zoon van Martha Cochuyt en Mauritz Matthys (Bloemestraat, later Rapenbrugstraat) is associate professor in Utrecht aan de Universiteit. Zijn opvatting is dat je als arbeiderskind maatschappelijk succesvol kan zijn, maar het eist zijn tol. Het kan ook mislukken want je krijgt niet van huis uit mee hoe het er aan toe gaat in de ‘hogere’ lagen van de maatschappij. Je moet een langere adem en langere tenen hebben dan de anderen.

Dit alles is na te lezen in zijn boek “DOORZETTERS”, uitgegeven bij Amsterdam University Press (Uitgeverij Aksant) en vertaald als ‘Cultural Capital, Identity and Social Mobility’ en uitgegeven in Oxford door Routledge.

“Doorzetters” kan besteld worden in de Standaard Boekhandel, Markstraat, Maldegem of via internet: www.aup.nl.

Zie ook andere verhalen van Mick Matthys: www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

11-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

VERBROEDERING KRINGWINKEL EN OXFAM

WAS EEN DAVEREND SUCCES!

DANK ZIJ DE TOMELOZE INZET VAN DE KRINGWINKEL MEDEWERKERS WERD DE SAMENWERKING met Oxfam  EEN VOLTREFFER.

Honderden klanten kwamen proeven, bewonderden de ingenieuze handwerken en namen plaats in een gerenoveerde living voor de foto!

Allen liepen tevreden en nieuwsgierig rond, hadden tijd voor een babbeltje aan het OXFAM standje en keerden naar huis met enkele aankopen in hun ta

10-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

SINTERKLAASJE KOMT naar OXFAM WW,

Noordstraat 124, Maldegem op zaterdag 3 december

om ELF UUR!

Ongeëvenaard aanbod huishoudelijke producten en artisanaat!

https://goo.gl/photos/cjEYsHx8Lz9iWDj88...

09-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

CADEAUDAGEN

op zaterdag en zondag 3 & 4 december 2016, doorlopend van 10 tot 18 uur.

In de OXFAM WERELDWINKELNOORDSTRAAT 124, Maldegem.

Sinterklaasbezoek op zaterdag 3 december om 11 uur.

Met een geschenk van Oxfam maak je iedereen blij: de ontvanger van je cadeautje, maar ook kleine producenten in het Zuiden.

Van juwelen tot wijnduo’s, van pralines tot speelgoed: tijdens de Oxfam Cadeaudagen vind je voor ieder wat wils.

En voor wie niet kan kiezen, zijn er zoals steeds mooie geschenkenpakketten met een selectie uit het brede gamma voedingsproducten van Oxfam: pasta’s, sausjes, kruiden, choco, chocolade, koekjes enz ….. . Of het nu voor Sinterklaas, Kerst, Nieuwjaar of een andere gelegenheid is.

Een pakje van Oxfam-Wereldwinkels, dat betekent bovendien dubbel plezier. Want je verrast niet alleen je collega’s, vrienden of familie. Ook voor kleinschalige producenten in het Zuiden maak je het verschil.

Producten van (h)eerlijke handel

08-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

De OXFAM WERELDWINKEL, Noordstraat 124 en

de KRINGWINKEL, Vliegplein 54 in Maldegem

verbroederen

op 15 oktober 2016.

De OXFAM WERELDWINKEL, Noordstraat 124, Maldegem en De KRINGWINKEL Maldegem, Vliegplein 54, Maldegem berbroederen!

De Kinrgwinkel trakteert tijdens een van hun originele en sfeervolle acties!

Talent is deze keer troef. De talenten van de personeelsleden komen uitgebreid aan bod tijdens de Dag van  de KRINGWINKEL met een rustmoment en een hapje en een drankje aan de Oxfam-bar. Een grote handelszaak en een kleine wereldwinkel met gemeenschappelijke groene doelstellingen, het leven van een ander beter maken, verbroederen.

Creatief en culinair talent van de  medewerkers wordt in de verf gezet.  Zelfgemaakte hapjes, de inrichting van een heuse living met gerenoveerde meubeltjes en nostalgische objecten worden afgewisseld met demonstratie van eigen handwerk. De fotowedstrijd die een gratis vergroting door kunstzinnige fotografe en personeelslid Els Stevens, verloot aan één van de klanten, maakt er een spannende dag van.

Edward, éen van de medewerkers volgde in het verleden verschillende opleidingen ‘meubels restaureren’. Hij was vroeger ook restauranthouder en zorgde toen altijd voor een heerlijke maaltijd in een bijpassend decor. Hij zal twee kamers inrichten, waar de klanten zich zullen kunnen laten fotograferen. Een  kamer zal verwijzen naar de grote wereldculturen, meteen een link met Oxfam WW, die producten verkoopt van talrijke exotische  culturen: bv Colombiaans, Thais, Indonesisch, Chinees, Islamitisch … De tweede kamer wordt ‘Une chambre folie’, die eerder   burlesk zal zijn. Hij wil aantonen dat je met kringwinkelspullen ‘zotte’ dingen kan doen.

Anja zal een paar hapjes maken. Als kind maakte ze deel uit van een groot gezin. Haar moeder en grootmoeder kookten dagelijks. Toen haar mama getroffen werd door een ongeneeslijke ziekte, nam ze de verantwoordelijkheid op zich op als oudste van zeven kinderen. Ze haalde een diploma kok en werkte in een restaurant. Ze heeft zelfs een eigen frituur gehad. Ze kookt nog steeds graag. De liefde voor koken heeft ze overgeërfd van moeder en grootmoeder.

Brigitte brengt een waaier van handwerk: naaien, borduren, haken, breien, niets is haar onbekend. Handwerken geeft rust en verlicht de geest.

In het industriepark vind je een immense Kringwinkel vol met leuke spulletjes, kleren, meubels, boeken, DVDS, CDS, cadeautjes, keukenbenodigdheden, versieringen enz…. Winkelverantwoordelijke Els Stevens en haar team geven je graag advies bij je aankoop.

Wil je op de hoogte blijven van de acties in de Kringwinkel kan je via de website inschrijven op de nieuwsbrief van de Kringwinkel: www.kwmeetjesland.be/.

Wil je op de hoogte blijven van acties, promoties, actualiteit van Oxfam, kan je inschrijven op de Nieuwsbrief Digizine op de site www.oxfamwereldwinkels.be

Foto’s Els Stevens.

07-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Clovis was gehuwd met Clothilde, een braaf mens dat gelovig was en alle weken naar de vroegmesse ging. Clovis was een soort minikoning die niets liever deed dan vechten rond 480. Zijn leuze was: 'k Vechte zoe geren of da’k mij amuseren (maar in 't Frans).

Op een goede dag hadden hij en zijn mannen de streek van Reims geplunderd en de lievelingsvaze van de biskop van Reims meegeschoept. Den biskop zond een fax om te reclameren, hij moest ze weer hebben, hij was ten andere van plan er allemaal sigarenbanden op te plakken.

Bij de verdeling van de buit van de plunderingen vroeg Clovis aan de kluiver die vaas voor hem. Dat was voor iedereen OK, buiten voor een lomperik uit Evergem of Ertvelde geloof ik, die ze voor zijn ogen met een bijl kapotsloeg. Clovis was serieus in zijn gat gebeten, de tanden stonden er 14 dagen in, maar liet de zaak blauw blauw.

Een jaar later was hij al de grote baas van 't spel en op zijn inspectietocht van 't leger kwam hij die vazenklopper opnieuw tegen en hij zei dat het een schande was hoe vuil zijn wapens waren. Toen die zich bukte om zijn gerief te ramasseren en te fatsoeneren, sloeg Clovis hem met zijn bijl de kop in.

Neh, 't zelfde of daje gij gedaan hebt met die vaze, 'k ware het nog niet vergeten zille. Dat was het moment dat Clovis de grote en enige baas van 't spel werd. Soissons was zelfs de eerste hoofdstad van Vrankrijk en Clothilde breide pullovers voor de Phildar. Zijn nakomelingen waren ook geen gewone, maar dat zal voor een andere keer zijn. Dat alles om te zeggen dat we naar Soissons geweest zijn.

Daarna wezen vissen in de vijver bij onze gîte, met een afdakske op. Oogst : drie karpers, allemaal schone weregezet.

Tot slot het Maldegems volkslied: Nei ist gedaan, 't keun is gebraan, 't zit in 't sop met zeune kop, en d'andjuuntjes zeun der op, komt straks een ander keun, der an moet 't zeun.

Onk snichtings opstaan, en 'k hen maar op een plekke zeer ist nen schonen dag.

De Tuinvogel

sachant chasser avec six chiens de chasse maintenant

07-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

OXFAM WERELDWINKEL, Noordstraat 124, Maldegem.

Tijdens de Fairtrade week van 5 tot 15 oktober:

Bij aankoop van een cadeaubon (vanaf vijf euro), 2 repen chocolade gratis.

De aangekochte cadeaubonnen krijgen een speciale omslag waarop het verhaal van ‘HANDEL! MAAR DAN EERLIJK’ verteld wordt om het OXFAM verhaal ruimer te verspreiden.

De cadeaubonnen kan u sparen tegen de CADEAUDAGEN op 3 en 4 december en voor de eindejaarsfeesten.

De CADEAUDAGEN in OXFAM: een massa originele geschenken uit alle werelddelen worden er te koop aangeboden en trekken heel veel klanten aan.

06-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Noordstraat 124 Maldegem! Enkele artisanale producten aan 50 %.

(H)eerlijke mandjes met lekkere producten en originele artisanale geschenkjes voor jezelf of je geliefden!

(H)eerlijke chocolade, diverse smaken recht uit het Zuiden!

Open:

woensdagnamiddag van 14 uur tot 17 uur.

zaterdag  van 10  tot 12 uur, van 14 uur tot  17 uur.

05-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

EERLIJK HANDELEN IS EEN KUNST.

MARIANNE POSMAN brengt verslag uit over FAIR TRADE, eerlijke handel in Maldegem.

OXFAM in Maldegem.

Een Fairtrade gemeente voldoet aan zes minimumvoorwaarden om het Fairtrade label te krijgen en draagt op een duidelijke manier bij aan een waardig levensonderhoud voor de kleine boer in het Zuiden en de duurzame producent in het Noorden gekoppeld aan de vraag naar en het aanbod van eerlijke en lokale, duurzame producten, dus van eigen streek.

Veel Maldegemnaars begrijpen het verhaal achter Fair Trade en beseffen de noodzaak van lokale producten om mee te helpen aan een meer eerlijke en constante consumptie in Maldegem en laten zich niet altijd verblinden door producten die aangeboden worden door multinationals!

Inheemse voedingswaren zoals groenten en fruit, melk, kaas enz., al die producten vind je hier in Maldegem. Wanneer ze op een correcte manier geproduceerd en geconsumeerd worden, dan vormen deze lokale producten een prachtig supplement op de meer dan duizend beschikbare fairtrade producten, die hier niet gekweekt of gefabriceerd worden. Ook lokale handmade producten worden gepresenteerd in de wereldwinkel.

Een Fairtrade gemeente vindt het belangrijk om beide een plaats te geven en op die manier het hiaat tussen Noord en Zuid te verkleinen.

Meer dan twee honderd Belgische gemeenten zetten alles op alles om producenten het recht te geven op een eerlijke prijs en een waardig bestaan. Ze trekken naar scholen, winkels, provinciale instellingen en lokale landbouwers en overtuigen hen van het belang van Fair Trade en lokale landbouw en fruitteelt. Eerlijk handelen is mogelijk in de gemeente, in een bedrijf, een

Hier komt het fairtrade aanbod in beeld met de fraaie OXFAM WERELDWINKEL NOORDSTRAAT 124, Maldegem, die bij vele evenementen in ons dorp zichtbaar aanwezig is om de Fair trade producten te etaleren en aan te prijzen.

De OXFAM WERELDWINKEL NOORDSTRAAT 124, Maldegem, is een fairtrade speciaalzaak.

WAAR STAAT OXFAM VOOR?

Oxfam International is een organisatie die strijdt tegen honger in de wereld en die de ontwikkeling stimuleert. De organisatie is opgericht door Cecil Jackson-Cole in 1942, in Oxford, Verenigd Koninkrijk.

Producten van eerlijke handel zijn een specialiteit want nergens anders vind je er zoveel bij elkaar. De brede diversiteit van het huismerk Oxfam Fair Trade en andere fairtrade merken bewijst dat eerlijke handel mogelijk is.

Duizenden wereldwinkelvrijwilligers doen de winkels draaien en verspreiden het verhaal van eerlijke handel, smeden banden met andere organisaties, laten jongeren kennis maken met fair trade, enzovoort. Een fair trade handelszaak verstrekt informatie i.v.m. een activiteit over één van de thema’s, organiseert het hele jaar door allerlei evenementen en campagnes en neemt deel aan bedrijvigheden in verband met de assistentie van het Noorden aan het Zuiden.

Heel wat producten uit de Oxfam-Wereldwinkel worden rechtstreeks gekocht bij producenten in het Zuiden, onder de merknaam OXFAM FAIR TRADE. Oxfam verkoopt ook producten van andere leveranciers en beperkt zich niet alleen tot voeding. In de wereldwinkels vind je een ruim aanbod van origineel artisanaat, soms cosmetica, maar vooral speelgoed en schrijfwaren, voeding, niet-voeding, -recepten, rode , witte en rosé wijn, schuim- en dessertwijn, sterke drank, fruitsap, frisdrank, koffie & thee, snacks, chips, noten, chocolade, snoepjes, koeken, granenrepen, gedroogd fruit, ontbijt & beleg, honing, suiker, koken & bakken, granen en deegwaren, sauzen, olie en azijn, conserven, kruiden en specerijen, gebak, tafelaccessoires, servies, glaswerk, keuken- en tafeltextiel, kookaccessoires, kookboeken, modieuze sjaals, handmade juwelen, wonen, speelgoed, wenskaartjes, handtassen, muziekinstrumenten, achtergrondinfo, campagnemateriaal Wereldwinkel voor scholen en andere locaties enz…

De 235 Oxfam-Wereldwinkels berusten op de  motivatie en de overtuiging  van duizenden vrijwilligers, die hun eigen werking organiseren, ondersteund door het nationaal secretariaat van Oxfam-Wereldwinkels. De vrijwilligers bepalen zélf de koers van de hele organisatie: de winkel bemannen, debatten of vergaderingen organiseren, tot magazines bussen.

IEDEREEN KAN WEL IETS DOEN VOOR EEN OXFAM-WERELDWINKEL IN DE BUURT.

Een vrijwilliger helpt niet alleen mee  in een lokale winkel maar participeert ook bij  de voornaamste beslissingen over het beleid van de organisatie.

Dit artikeltje kan beschouwd worden als een UITNODIGING NAAR de inwoners van Maldegem en omstreken, JONG EN OUD, om zich kandidaat te stellen als vrijwilliger bij een van de activiteiten in de Oxfam wereldwinkels.

Tijdens de CADEAUDAGEN op 5/6 december 2015 doen alle vrijwilligers hun uiterste best om diverse producten te laten proeven en de eerlijke handel aan te prijzen.

De organisatie Oxfam-Wereldwinkels vzw bestaat uit een tweehonderdtal lokale groepen, verspreid over Vlaanderen en Brussel. Elke groep bepaalt zelfstandig zijn eigen werking. Er zijn gemeenschappelijke afspraken over de partners waarmee ze coöpereren, over het productaanbod in de winkels en de gezamenlijke nationale campagnemomenten.

Voor Oxfam Wereldwinkel is het belangrijk de kinderen, de jeugd, de jonge mensen te sensibiliseren voor eerlijke handel tussen Zuid en Noord.

Elk consument beseft dat hij meer macht heeft dan hij denkt. Eerlijk handelen is een kunst.

Op de flyers en de affiches die heel de gemeente Maldegem sieren duiken bekende Belgen op. Op de affiche wordt de veertigjarige TINE EMBRECHTS voorgesteld als popart Marilyn Monroe die een fles schuimwijn presenteert, APERO SENSUS BRUT ROSÉ UIT CHILI! Tine Embrechts is een Vlaams theater- en televisieactrice en zangeres. Fotografe Lieve Blanquaert plaatste bekende Vlamingen in wereldberoemde schilderijen voor een publiciteitscampagne met de bedoeling zoveel mogelijk mensen te motiveren om fair trade, eerlijke handelsproducten te kopen en om op die manier eerlijke handel te steunen.

Wij zijn dol op chocolade en beseffen niet altijd dat cacao het onmisbaar ingrediënt is om chocolade te produceren. De boeren in het Zuiden, die de cacaobonen kweken profiteren zelden van de stijgende vraag naar chocolade.

De Ivoorkust bijvoorbeeld produceert 35 % van de cacao wereldwijd maar de cacaoboeren zijn alleen leverancier en blijven ondergedompeld en vastgeketend aan armoede.

Multinationals verdienen miljoenen aan de productie van chocoladeproducten. Er is geen sprake van eerlijke vraag en aanbod. De kopers maken wederzijdse afspraken over de belachelijk lage aankoopprijzen en de boeren kunnen niet anders dan de aangeboden prijs te aanvaarden.

Indien de cacaoboeren samen werken staan ze sterker en hier komt OXFAM in beeld.

Oxfam steunt en vormt de arme boer, geeft informatie, helpt hen zich te verenigen om samen te onderhandelen en een betere verkoopprijs af te dingen. Op die manier blijven de boeren niet stikken in de armoede maar kunnen, dank zij een coöperatie, investeren in landbouwmateriaal, die ze dan samen gebruiken. Dank zij OXFAM krijgen de boeren een eerlijke kans om beter betaald te worden voor hun arbeid en hun producten.  Dit geldt niet alleen voor de cacaobonen, maar voor tal van andere waren die hier niet kunnen gekweekt worden.

Conacado is een koepelorganisatie.

Conacado is een koepelorganisatie van tien duizend cacaoboeren die beschikken over een perceel van gemiddeld drie hectare, in totaal dus 30 000 ha. De boeren zijn enkel leveranciers van grondstoffen en niet van afgewerkte producten.

KAN EERLIJKE HANDEL, OOK OP SCHOOL?

De SCHOLENACTIES en  het EDUCATIEF AANBOD van Oxfam is uitgebreid.

Het is uiterst belangrijk kinderen en jongeren te enthousiasmeren om samen met de leerkrachten te getuigen dat een eerlijke wereldhandel mogelijk is, zij het dan op kleine schaal.

Oxfam-Wereldwinkels ondersteunen scholen bij het integreren van eerlijke handel op school en bieden een waaier van methodieken en modellen om leerlingen te informeren, bewust te maken omtrent eerlijke handel. Deze combinatie van informeren, bewustmaken en activeren, gezond ontstemd zijn over de oneerlijke en absurde situatie in de wereldhandel en maakt de jongeren positief gestemd tegenover eerlijke handel.

Oxfam werkt heel wat materiaal uit waarmee de jeugd aan de slag kan gaan, binnen én buiten de schoolmuren. Voor elk onderwijstype werden specifieke methodieken opgesteld.

In het maandelijks tijdschriftje FAIR is een overzichtelijke catalogus met het hele aanbod  die iedereen  op weg zet om ook op school, eerlijke handel de aandacht te geven die het verdient. Eerlijke handel, ook op school?! kan je bereiken op scholen@oww.be of op 0497/58.38.97. Zie ook  WoS, de Wereldwinkel op school.

Een Wereldwinkel op School bewerkstelligt een bewuste mix tussen actie, educatie en verkoop van eerlijke handel. Een bezoek van de school aan de wereldwinkel en gratis proeven van enkele lekkernijen tijdens een activiteit kan hen de ogen openen. Een partner uit het Zuiden uitnodigen op school brengt hen daadwerkelijk in contact met de problematiek.

Oxfam organiseert scholing, soms in samenwerking met andere partners, voor leerkrachten om hen te motiveren om na te denken over eerlijke handel, en om vaardigheden en kennis te verwerven, om kinderen en jongeren bewuster te leren leven.

Jongeren die goed geïnformeerd worden, zijn verontwaardigd over de oneerlijke verhoudingen in de wereld. Zij  laten hun stem laten horen voor eerlijke kansen van de hardwerkende producent uit het Zuiden en  willen niet dat  machtige bedrijven zich zomaar alles kunnen permitteren en foute handelsregels hanteren tegenover de boeren uit het Zuiden. De toekomstige volwassenen kunnen dank zij de informatie bewuster en eerlijker gaan leven en consumeren.

.

Oxfam kan je steunen door regelmatig eens te shoppen in de OXFAM winkel. Tijdens de CADEAUDAGEN op 5 en 6 december 2015 zetten alle vrijwilligers hun beste beentje voor om veel producten te laten proeven en alle eerlijke producten aan te prijzen.

In geval je ’t moeilijk vindt om een keuze te maken uit het brede aanbod kan je een Cadeaubon schenken van 5 of 15 of € 25, zodat de ontvanger zelf een pakket kan samenstellen.  Foto’s internet en Nick Missiaen.

Bijlagen:
2014-04-26 15.40.50.jpg (1.9 MB)   
Affiche Oxfam.jpg (3.1 MB)   
DSCN0504.JPG (7.8 MB)   
DSCN0508.JPG (7.8 MB)   
DSCN0511.JPG (7.8 MB)   

Prachtige locatie pal in het centrum, enthousiaste en vriendelijke zaakvoerders, licht en leven in de sfeervolle zaak met diverse producten:

sigaretjes, snoepjes, chocolade, knuffeltjes, speelgoedjes, kranten, tijdschriften, boeken, leuke originele cadeautjes, heerlijk vers brood en sandwiches enz., outlet verkoop, handwerk, kaartjes,

dit alles aan héél betaalbare prijzen!

En uniek! Galerij in de benedenverdieping van de kunstwerken van de zaakvoerder Peter Van Maldegem, die nog heel veel projecten in petto heeft!

Echt de moeite!

Allemaal naar 'DEN ARTIEST' in de NIEUWSTRAAT, waar nu alle bewoners van dit deel van Maldegem, alles kunnen kopen op loopafstand!

Groener kan het niet!

16-10-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

AD VAN DE WEGE, KERK- EN CONCERTORGANIST IN MALDEGEM. Deel I.

Wie regelmatig de sfeervolle erediensten in de Sint-Barbarakerk Maldegem volgt of de orgelconcerten in de zomermaanden bijwoont kent organist Ad van de Wege als geen ander. Zijn orgelspel is een serieuze meerwaarde voor de serene en ingetogen vieringen. Het was precies wat deken Stefaan De Paepe tegen hem zegde toen hij op 1 mei 2007 aantrad als organist te Maldegem: ‘Mijnheer, er is niets op orgelgebied in Maldegem, dus ga uw gang.’ Het historische Louis Hooghuys orgel (1865) en het Loncke orgel (1985) hadden op hem gewacht. Ad van de Wege leek wel een missionaris in het orgellandschap in ons dorp. Hij heeft vooruitgang geboekt. Elk Maldegemnaar kan intussen genieten van hoogstaand orgelmuziek in de Sint-Barbarakerk tijdens de liturgische diensten op zon- en weekdagen en tijdens de concerten die er plaatsgrijpen. Als een wervelwind raast kerk- en concertorganist Ad van de Wege van de ene kerk naar de andere in Zeeuws, Oost-en West-Vlaanderen. Geen wonder dat hij slank en rank door het leven rent. Ad heeft het in Maldegem prima naar zijn zin.

Niemand kan vermoeden hoeveel energie, studie en voorbereiding verborgen zitten achter de muziekuitvoeringen.

“Muziek met de paplepel ingegeven.”

Ad van de Wege vertelt:

Ik werd geboren als tweede van zes in 1955 in Terneuzen (Zeeuws-Vlaanderen) in een christelijk gezin. Mijn vader was afkomstig van een organistenfamilie. Hij was timmerman maar ook werkzaam als organist in een kerk in Terneuzen. Hij was bestuurslid van een landelijke organistenvereniging, koordirigent, organisator van internationale orgelconcerten en doceerde muziek in de avonduren. Hij was een muzikale duizendpoot.

Mijn vader die enkele maanden geleden overleden is, heeft ruim zestig jaar onbezoldigd zijn diensten verleend als kerkorganist.

Vroeger was het praktisch onmogelijk om van muziek te leven, laat staan een gezin te onderhouden. Vader voorzag in de levensbehoeften van zijn kroostrijk gezin als timmerman en was semiprofessioneel bezig als musicus. Al heel jong kregen de kinderen van de Wege orgel- (later piano) les. Allen speelden orgel, piano en fluit. Zingen was de gewoonste zaak van de wereld. Mijn ouders vonden dat klassieke muziek bij de opvoeding hoorde. Zangers- en zangeressen kwamen bij ons thuis oefenen en verscheidene orgel studenten vertrokken ‘s avonds laat. Huize van de Wege was voor veel musici, organisten en leerlingen een muzikaal oord. Thuis beluisterden we grammofoonplaten van Bachs Brandenburgse concerten, Vivaldi, Händel e.a. Ik hoorde ‘s avonds de leerlingen hun (soms moeizame) lessen oefenen op het harmonium in de studeerkamer, want elektronische orgels waren er toen nog niet. Alle kinderen van de Wege waren van nature muzikaal begaafd wat niet betekende dat ze de scholing op een presenteerblaadje kregen.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat ik als klein kind heel vroeg in contact kwam met klassieke muziek.

Toen ik een jaar of drie was kroop ik al op de orgelkruk. Mijn vader bediende de trappers van het orgel en op die manier kreeg ik heel vroeg mijn eerste orgellessen. Ik kan me nog goed herinneren dat ik als peuter mee naar de kerk ging waar ik boven bij mijn vader bij het orgel zat. Soms volgden drie kerkdiensten elkaar op en telkens huppelde ik vrolijk met mijn vader mee naar de kerk. Tijdens de homilie ging hij naast het orgel in een gemakkelijke stoel zitten, terwijl ik op de orgelbank kroop en op de toetsen van het uitgeschakelde kerkorgel mocht rommelen. Eens duurde de homilie wel erg lang en mijn ongeduldige vader zette alvast de windmotor van het orgel aan. Ongemerkt drukte ik wat toetsen in die meteen door de kerk dreunden, waarop de dominee zich een hoedje schrok en resoluut ‘Amen’mompelde.

Je zou verwachten dat wanneer je muziek met de paplepel hebt ingekregen, dat je ouders het wel zouden waarderen dat je later muziek zou studeren. Toen mijn vader vroeg wat wil ik later wilde worden, was mijn antwoord steevast ‘organist’. Mijn ouders schudden resoluut het hoofd met de legendarische woorden: ‘Organisten, musici en kunstenaars zijn armoezaaiers, daar is geen droog brood mee te verdienen. Je moet een vak leren! Musicus worden is niet voor ons soort mensen. Op die manier werd de discussie altijd gesloten en de muziekstudie bleef onbespreekbaar. De negatieve stimulans voor mijn aspiraties voor muziekstudie was een extra aanmoediging om door te zetten. Het gevoel iets niet te mogen worden wat ik absoluut wou, zette een knopje om in mijn hoofd. Al mijn vrije tijd besteedde ik aan orgelspel. Toen ik al wat kon lezen snuffelde ik stiekem in biografieën van componisten, waarvan ik de woorden soms nog niet kon ontcijferen. Toen weer eens een bekend Nederlands organist na een concert bij ons kwam tafelen, gingen alle gesprekken over muziek. ‘Zo manneke’, vroeg de organist, ‘wat wil jij later gaan worden?’ Ik antwoordde prompt: ‘Organist!’ ‘Mooi, mooi,’ zei de man, ‘orgelspelen is geweldig. Prachtig om onder je vingers een orgel te temmen.’

‘Hij mag alles worden’, zei mijn vader, ‘maar geen organist, want je weet dat dit geen normaal bestaan is.’ De gast bulderde van het lachen, knipoogde en fluisterde: ‘Laat hem maar praten hoor en doe later gewoon je zin.’ Die onvergetelijke woorden klonken als muziek in mijn oren.

Maar het was makkelijker gezegd dan gedaan.

Toen ik ouder werd, volgde ik de technische richting op de middelbare school. Discussies over organist worden, mondden thuis uit in ellenlange ruzieachtige gesprekken. Na mijn opleiding, moest ik aan het werk. Toch was ik vastbesloten om musicus te worden, dat stond gewoon in mijn hersens geprent! Mijn levensvreugde was muziek. Al mijn vrije uren speelde ik orgel in de kerk. Als mensen vroegen waar ik was, dan was het stereotype antwoord: ‘Oh, die zit weer in de kerk, orgel te spelen!’

Mijn ambitie om organist te worden werd jammer genoeg een splijtzwam in mijn relatie met mijn vader.

Tijdens mijn tweejarige militaire dienst besteedde elk vrij uurtje aan muziekstudie. Ik las alles over kunst en muziek. Als ik de kans kreeg om tijdens een militaire oefening in een stadje of dorp een paar uurtjes op een kerkorgel te spelen, dan liet ik die niet voorbij gaan.

Na mijn militaire dienst ben ik zelfstandig gaan wonen. De muziekstudie werd een onoverkomelijke hinderpaal tussen mij en mijn vader. Ik werd aangenomen bij een keten muziekwinkels in Zeeuws-Vlaanderen als orgeldocent. Op die manier kon ik een armoedig bestaan opbouwen. Ik liet me inschrijven aan de muziekacademie in Sint-Niklaas (Waasland) waar ik op drie jaar Orgel, Piano, Notenleer, Muziekgeschiedenis en Harmonieleer studeerde.

Er was wel een heel groot probleem!

De afstand Sint-Niklaas-Terneuzen is ruim 53 kilometer en aangezien ik me geen auto kon veroorloven reed ik door weer en wind, regen, ijs en sneeuw, wekelijks zo’n vijf maal, op mijn brommertje naar Sint-Niklaas. Ik heb letterlijk en figuurlijk veel sneeuw gezien, zij het wel ‘Zwarte Sneeuw’. Nee, ik heb mijn beroep niet echt cadeau gekregen.

Ik heb heel vaak wenend op mijn brommertje door de polder gereden. In die periode dacht ik heel vaak aan de uitspraak van mijn vader, maar afhaken bestond voor mij niet. Op zaterdag en zondag begeleidde ik erediensten en langzamerhand kwam het doel in zicht. Na mijn succesvolle muziekstudie in Sint-Niklaas werd ik toegelaten aan het Koninklijk Conservatorium te Gent. Ik studeerde orgel bij Dirk Verschraegen en Edward De Geest(1950) en kamermuziek bij Marcel Ketels. In die periode werd ik docent Schoolmuziek in Nederlands Middelburg. In Nederland is dit een gespecialiseerde opleiding. De conservatorium opleidingen in Nederland worden gesplitst in Uitvoerend of concerterend musicus of Docerend musicus (lesgeven als orgel en pianodocent). Ik volgde twee jaar Schoolmuziek, muziekdidaktiek en -pedagogie in ‘s-Hertogenbosch. Ik werkte en studeerde op weekdagen, op zaterdag volgde ik de opleiding Schoolmuziek, ‘s avonds speelde ik de mis en op zondag begeleidde ik ook nog een aantal diensten.

Nee, van verveling in mijn jeugdjaren was er geen sprake. Een muziek opleiding is een ontzettend complexe opgave. Door als tiener tegen mijn zin technische opleidingen te volgen, had ik vier jaar orgelstudie gemist. Het hiaat in mijn voorstudie heeft me wel de drive gegeven om er mij voor 1000 % in te zetten. Ik had en heb nog steeds dat enthousiasme voor muziek. De uitspraak “Follow your heart’ blijft mijn lijfspreuk. De laatste studiejaren vond ik dat ik niet hard genoeg vorderde.

Tijdens mijn studie aan het conservatorium in Gent, volgde ik orgel, liturgie en kerkmuziek aan het Instituut voor Kerkmuziek aan de Hogeschool voor Kunsten in Utrecht, waar ik me specialiseerde in Liturgie, kerkmuziek en koorleiding. Ondertussen had ik nog een deeltijdse baan als muziekdocent in andere scholen, dus financieel werd de toekomst rooskleuriger. Na het conservatorium in Gent en tijdens mijn muziekstudie in Utrecht startte ik met Klavecimbel in Den Haag bij de barokspecialist Ton Koopman, Romantische orgelmuziek bij Herman Van Vliet, Utrecht en hedendaagse muziek bij Kristiaan Van Ingelgem in Aalst(België). Ondertussen was ik organist op een aantal hoogstaande orgels, was ik koordirigent en kerkmusicus, speelde ik klavecimbel en was ik op veel muziekterreinen actief.
Voorzichtig begon ik mijn ‘vleugels’ uit te slaan en startte ik met orgelconcerten…. (wordt vervolgd).

Ad van de Wege is een klassiek voorbeeld van de “doorzetters”, die onze dorpsgenoot Mick Matthys, Professor aan de universiteit in Utrecht heeft beschreven in zijn boek “Doorzetters” (aksant). Ads leven is verweven met muziek omdat hij muzikaal begaafd was èn ook zijn talenten ten volle heeft ontplooid. (Tekst verwoord aan de hand van de notities van de musicus.)

Foto’s: Ad Van de Wege in 2013, in 1958.

www.camob.be
Organist Ad van de Wege Hooghuysorgel Pinksteren 27-5-2012. Organist Ad Van de Wege speelt op het Hooghuysorgel in de Sint-Barbarakerk te Maldegem.

Bijlagen:
Ad van de Wege 2013.jpg (813.6 KB)   

AD VAN DE WEGE, KERK- EN CONCERTORGANIST in Maldegem.

Deel II.

Ad van de Wegeis kerk- en concertorganist in de Sint-Barbarakerk in Maldegem. Zijn orgelspel is een significante meerwaarde voor de sfeervolle diensten. Je wordt geboren met talenten maar de ontwikkeling van je begaafdheden komt je niet aanwaaien. Een jarenlange muziekstudie gaat aan de professionele uitvoeringen vooraf. Een musicus moet intens muziekstukken instuderen om een feilloos traject af te leggen tijdens vieringen en concerten voor het grote publiek. Het gaat niet vanzelf.

Ad van de Wege vertelt:

Wil je musicus worden dan vraagt dat gigantische offers, weinig of geen sociale contacten en een volledige inzet voor je studie en beroep. Als ik kijk naar wie van al mijn medestudenten nog werkzaam is in de muziek, dan is dat nog een heel klein percentage. Veel collega’s hebben helaas de harp in de wilgen gehangen en zijn een andere lucratievere baan gaan zoeken. Musiceren is niet eenvoudig. Als je ziet welke opleidingen je moet volgen, hoelang een dergelijke studie duurt, wat je er allemaal voor moet laten, dan had mijn vader toch gelijk. “Zweet, hard werk, weinig inkomen.” Het is gewoon een keuze die je maakt in het leven. “Met de paplepel in gegeven,” betekent niet dat alles vanzelf soepel en gemakkelijk loopt. Nee, ik heb het helaas, of moet ik zeggen gelukkig, niet op een presenteerblaadje aangereikt gekregen.

Organist.

Organisten werken meestal hoog boven de mensen, het kerk- of het concertpubliek. Je bespeelt helemaal in je eentje het grootste muziekinstrument. De beroemde componist Cesar Franck zei ooit: ‘Mijn orgel is mijn orkest.’ Behalve een pianist misschien, neemt elk musicus zijn eigen instrument mee, bij een organist ligt dat anders.

Na mijn muziekstudies startte ik als kerk- en concertorganist, klavecinist, dirigent van koren en orkesten. Kerkorganist houdt in dat je alle erediensten muzikaal opluistert, soms alleen als organist maar vaak tegelijk als koordirigent. Een bijzonder beroep want als andere mensen in het weekend en op feestdagen vrij zijn ben ik zoals een priester of dominee aan het werk.

Een klavecinist bespeelt een toetsinstrument uit de tijd van Bach. In deze hoedanigheid werk ik dan vooral met muziek uit de 16e, 17e en 18e eeuw. Soms alleen maar ook met een orkest of solisten, viool, fluit of zang. Jarenlang ben ik dirigent geweest van enkele barok orkesten waarmee ik cantates en opera’s zoals “Dido and Aeneas” van Henry Purcell uitvoerde. Werken met verschillende musici is ongelooflijk verrijkend. Als concertorganist breng ik orgelconcerten in binnen- en buitenland. Ik speelde op grote kathedraal orgels in o.a. Rome, Napels, Turijn, Regensburg, Passau, Aken, Freiburg, Bern, Bayeux, maar natuurlijk ook in België en Nederland.

Je komt in fraaie kerken en op plaatsen waar je als toerist nooit mag komen. Een orgelconcert geven betekent intense studie van de orgelwerken vooraf. Je speelt in je eentje een uur lang een concert. Je mag geen fouten maken. Het is fascinerend om te gaan met de honderden of duizenden pijpen van een orgel. Je ontmoet internationaal veel mensen met wie je nauw muzikaal samenwerkt of interessante collegiale contacten krijgt. Een organist kent de werking van het orgel volledig. Het eist vaardigheid om het orgel zelfstandig te stemmen en te onderhouden. Een goede organist stemt toch maandelijks een aantal registers van de orgels. Een klusje waaraan je al snel 2 ½ uur bezig bent. Musiceren kan je vergelijken met het beoefenen van een topsport. Een topsporter die niet traint zal nooit foutloos presteren.

Als privé muziekdocent geef ik les aan getalenteerde jonge, maar soms ook aan oudere mensen die besmet zijn met het ‘orgelvirus’. Heel wat oud-leerlingen zijn nu actief als organist. Ik coach mensen die extra lessen nodig hebben voor een toelatingsexamen voor een conservatorium.

In Maldegem bespeel ik al weer zeven jaar de kerkorgels en leid ik enkele kerkkoren. Ik ben actief in het orgelcomité van de St. Barbarakerk waarmee we jaarlijks een tiental concerten organiseren. Het is interessant om educatief bezig te zijn om jonge en oudere mensen kennis te laten maken met de schoonheid en veelzijdigheid van het orgel.

Organisten leiden een veelzijdig en intensief bestaan. Het is jammer dat er weinig of geen nieuwe organisten van de conservatoriums afstuderen. Gediplomeerde organisten vinden moeilijk een baan. Toch zie ik de toekomst van het orgel niet somber in en blijf ik me steeds als een soort ‘orgel-ambassadeur’ inzetten om het instrument te promoten.

In Vlaanderen is de belangstelling voor de orgelcultuur aanzienlijk minder dan in Nederland, maar ik doe alles om het fraaie Vlaamse orgelpatrimonium in de schijnwerpers te krijgen. Een orgel is een grandioos instrument dat je kunt laten juichen, donderen, maar ook verstild kunt laten mediteren.

Het was juist zoals mijn vader het formuleerde: ‘Het leven van een musicus is een vreemd bestaan!’

Oh ja, en mijn vader? Gelukkig is alles op zijn pootjes terecht gekomen. Hij heeft ingezien dat zijn halsstarrigheid tijdens mijn jeugd verkeerd was en dat het goed was dat ik mijn eigen hart heb gevolgd. Mijn jongere broer heeft later ook een muziekopleiding gevolgd en is naast musicus actief als beeldend kunstenaar. Mijn vader werd mijn belangrijkste supporter die altijd informeerde naar mijn muzikale ervaringen na een concert.

In 2013 speelde mijn vader, Jan van de Wege een marktconcertje aan het orgel in Maldegem. Hij was toen 83 jaar. Een dag voor zijn overlijden, hebben we mijn nieuwe orgel-cd beluisterd. Toen de cd klaar was zei hij: ‘Man, ik heb nooit geweten dat je zo mooi kon spelen.’Dat was het allerbeste compliment.

Het geeft een goed gevoel als je mensen met je muziek kunt bereiken, ontroeren en blij kunt maken. Musiceren is een heerlijk vak! Het is precies wat een oude filosoof ooit zei: ‘Waar woorden ophouden spreekt de muziek!’ Het belangrijkste voor mij is goede muziek maken. Bekendheid is mooi meegenomen, maar is ook erg betrekkelijk. Zo lopen de mensen met je weg en zo laten ze je vallen. Nee, het beste is goed om te gaan met mensen. Zoals mijn vader ooit zei: ‘Zorg dat je nooit naast je schoenen loopt.’ Gelukkig heb ik mijn schoenen stevig aan en ben ik veel te nuchter voor ‘succes allures’.

Orgel Cd Ad van de Wege,”Cantica Gregoriana” Cuyperskerk, Sas van Gent (Ndl.).

Begin 2013 werd de monumentale Cuyperskerk van Sas van Gent (Nederland) onttrokken aan de rooms-katholieke erediensten en werd de toekomst van dit gebouw onzeker. Dit jaar besloot het bisdom Breda, dat gezien het teruglopende kerkbezoek en de hoge onderhoudskosten het kerkgebouw voor de erediensten te sluiten. Binnenkort valt de beslissing wat er met de kerk gaat gebeuren. Jammer genoeg dreigt ook met het sluiten van kerkgebouwen een deel van het kerkpatrimonium verloren te gaan waaronder de Gregoriaanse koorzang, orgelcultuur met bijhorende orgelmuziek. Mede met het oog op het onduidelijke voortbestaan van kerkgebouw en orgel leek het de Zeeuws-Vlaamse organist en musicus Ad van de Wege uit Aardenburg zinvol om het Bernard Pels-orgel voorgoed vast te leggen op Cd.

Hierbij maakte hij gebruik van orgelwerken die gebaseerd zijn op Gregoriaanse melodieën en werd er rekening gehouden met de periode waarin deze werken werden gecomponeerd. Op die manier is hij er in geslaagd een synthese te maken van orgel en orgelwerken.

De orgel Cd “Cantica Gregoriana”(opgenomen in realrecording) werd op de markt gebracht door “Brabantse orgelklanken” uit Tilburg en geeft een beeld van het Pels-orgel in de Rooms-katholieke H. Maria Hemelvaartkerk in het Sas van Gent en van de orgelkunst ten tijde van het rijke Roomse leven. Een heel bijzondere Cd met fraaie muziek voor de echte liefhebber van het Gregoriaans en van orgelmuziek, nog te verkrijgen aan € 10.

Ad van de Wege is de overtuigende versie van de “doorzetters”, die onze dorpsgenoot Mick Matthys, Professor aan de universiteit in Utrecht heeft beschreven in zijn boek “Doorzetters” (aksant). Ads leven speelt zich af in de muziekwereld omdat hij muzikaal begaafd was èn zijn talenten tot het uiterste heeft ontwikkeld.

Op de foto:

Ads vader, Jan van de Wege (1930) die een orgelconcertje speelde in Maldegem in 2013. Ode aan een vader.
De foto van Ad zelf krijg ik wonder boven wonder niet in de blog. Maandag afspraak bij de computerdokter. Of hij raad weet??

(Tekst verwoord aan de hand van de notities van de musicus).

Volledige versie in: http://www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Bijlagen:
Ad 1.jpg (2.4 MB)