Zowaar zowaar, de eerste echte sneeuw van deze winter is een feit, zondagavond sneeuwde het dikke vlokken (bijna kiekenpluimen) en werd er zelfs een laagje van 1 à 2 cm dik gevormd. Het sneeuwdekje was geen lang leven beschoren want 's anderendaags was het in de avond reeds verdwenen. Hoe anders was het vorig jaar toen de sneeuw bij momenten tot 20 cm dik lag het stenen uit de grond vroor. Toch werd zondagavond het kind in mij plots wakker door het zien van al die dwarrelende blokjes en ja daar kwam mijn afwijking plots naar boven, het staren naar de lantaarnpaal. Waar anders kan je in het donker de eerste vlokjes beter zien dwarrelen.
Die afwijking heb ik al van kinds af aan. Als kind werd ik al euforisch toen Armand Pien nog maar de woorden sneeuw uitsprak in zijn weerpraatje. Ik was zodanig ongeduldig dat ik regelmatig stiekem uit mijn bed kwam en de rolluiken heel stilletjes een beetje naar omhoog trok. Een spleetje was voldoende om naar de straatlantaarn te kunnen kijken en te proberen de eerste sneeuwvlokjes te spotten. Dit ritueel herhaalde zich een paar maal en leidde tot vreugde of teleurstelling afhankelijk van het resultaat. Veertig jaar later is dat gedrag nog niet verdwenen, het is natuurlijk iets makkelijker nu, de gordijnen voor het raam gericht naar de tuinspot gaan niet dicht om continu zicht te hebben om wat komen moet. Mijn huisgenoten weten dit al en slaan er geen achting meer, enkel het heen en weergeloop stoort hen wat.
Ik heb altijd gedacht dat ik alleen was met dit soort afwijkend gedrag maar niks is minder waar! Er bestaat een weerforum waar alle wintergekken van de lage landen samentroepen en waarnemingen en ervaringen uitwisslen. En wat blijkt, er zijn daar nog fanatiekere lantaarnpaalstaarders dan ik, gasten die soms 's nachts opblijven om niks van het schouwspel te kunnen missen, die extra spots in hun tuin plaatsen en dies meer. Sedertdien voel ik me wat minder beschaamd in mijn afwijkend gedrag.
Neen, dit is hier geen sanitaire rubriek, WC staat voor westcirculatie en wordt door veel weeramateurs op die manier afgekort. En die WC is eigenlijk - op korte perioden na - bijna twee jaar afwezig geweest. De westcirculatie zorgt ervoor dat de winter uit ons land blijft, van Amerika (vooral vanuit Canada) wordt de zeelucht in snel tempo naar onze contreien getransporteerd. De straalstroom - ooit geïntroduceerd door Armand Pien voor het grote publiek - richt zijn pijlen vooral op West- en Noord-Europa. De straalstroom is een smalle windbuis op een hoogte van 8 km waar de windsnelheden tot meer dan 200 km/u kunnen oplopen. Binnen die buis zijn er nog zones met hogere snelheden tot 300 km/u en net aan de linkeruitgang of rechtingang van zo'n zone ontwikkelen zich bij de vleet diepe stormdepressies. Het doet me denken aan de winter van 1990, de meest stormachtige winter ooit met als hoogtepunt de zeer zware storm van 25 januari. Zo'n kaliber passeert en nu ook de nacht van donderdag op vrijdag maar gelukkig zo'n 400 km ten noorden van ons. Schotland en Denemarken echter mogen zich opmaken voor een superstorm (kerndruk 950 hPa) met windsnelheden die wellicht tegen de 150 km/u - in de bergen meer - aanleunen. Die WC is voorlopig een blijvertje en niks belet de jetstream om de komende dagen ons land ook te tracteren op een heus zware storm. Voorlopig blijven we buiten schot maar die straalstroom heeft voor ons ook een paar andere vervelende trekjes, het is de autosnelweg waarlangs fronten - zeg maar regenzones - ons land met de regelmaat van de klok aandoen. Wisselvalligheid troef dus en dat hebben we de laatste dagen al gemerkt, de droogte van november was binnen de kortste keren weggespoeld. Warmtefronten en koufronten wisselen elkaar af en vooral na een koufront voelt het weer guur aan zonder echt winters te zijn. Voor de Alpen is dit echter goed nieuws, als de straalstroom voldoende zuidelijk ligt dan dumpen die koufronten een vracht sneeuw. Telkens verzacht het nadien wel weer maar de sneeuw krijgt nauwelijks tijd om te smelten want daar is het volgende koufront alweer met een nieuwe sneeuwdump. Veel skistations zaten eind november met de handen in het haar omwille van het gebrek aan sneeuw maar werden dus tijdig op hun wenken bediend, sommige stations krijgen op 7 dagen één meter sneeuw te verwerken. Hoe lang gaat die WC door? Geen kat die het weet maar een WC kan zeer persistent zijn, als hij de komende weken niet oprot dan gaan we een groene kerst tegemoet in Vlaanderen.
Wie mijn eerste blogbericht leest weet dat ik een droge zonnige herfst voorspeld heb en zowaar dit is nog uitgekomen ook. Maar wat een weerjaar zulke contrasten in het weer heb ik nog nooit meegemaakt. Vorig jaar waren we in de herfst aan het verzuipen, het moet dan zowat van 1974 geleden zijn toen onze soldaatjes meehielpen de aardappelen te oogsten dat we hier toen een zo'n nat najaar hadden. En dan plots, bijna out of the blue kwam eind november de winter invallen met een pak sneeuw en bij wijlen strenge vorst, december 2010 plaatste zich in de top tien van koudste wintermaanden van de laatste eeuw. "'t Kan nog hoorde" hoorde men menig weeramateur fluisteren. Maar zo snel als de winter gekomen was zo snel was hij verdwenen, de maanden januari en februari stelden niks meer voor, geen vlokje sneeuw werd er nog waargenomen. En zo kon het dat de winter 2010-2011 in de boeken ging als een normale winter, globaal iets aan de koude kant maar zeker geen strenge winter. Op naar het voorjaar met zijn maartse buien en aprilse grillen maar daar kwam ook niks van, we schakelden zowaar direct over naar de zomer. De lente bleek de zonnigste te zijn die we ooit meegemaakt hebben! De verwachtingen voor de zomer waren dan ook heel hoog gespannen, sommige kranten waagden zich aan boude voorspellingen, we gingen een zomer krijgen à la 1976 en 2003 met een aantal verschroeiende hittegolven. De werkelijkheid was een sombere en vrij koele zomer, goed voor de reisbureau's die het aantal lastminutes te pan zagen uitswingen. September werd het keerpunt, het werd een vrij warme en vooral zonnige maand en oktober ging op hetzelfde elan voort. Ook november startte zeer goed met een aantal superzachte dagen en alhoewel het op het moment des schrijven vrij somber is staan er de komende dagen terug een aantal zeer zonnige dagen op het menu. Het resultaat is dat ons zonnepanelen na 9 maanden al evenveel opgeleverd hebben als vorig jaar op 12 maanden! Inmiddels maken heel wat kranten al gewag van een strenge winter, een jaarlijks weerkerend fenomeen, zo beroepen zich op het aantal gevallen noten en een aantal charlatans zelfs op de activiteit van de mollen. Zelf durf ik mij niet wagen aan een pronostiek, wat ik wel zie op de weerkaarten is een persistentie van blokkades en hogedrukgebieden die maakt dat we geen echt klassieke herfst- en winterstormen krijgen. Typisch bij een blokkade is dat het slechte weer zich dan gaat manifesteren aan de Middellandse Zee en dat hebben ze vooral in Genua geweten met een dagsom aan neerslag (540 mm) die even groot was als bij ons in maar liefst acht maanden!
Okee, okee,
t is misschien wat overdreven maar we maken toch een zomer mee die we een
tijdje niet gezien hebben. De BBQ blijft in de garage of het tuinhuis staan
onder de spinnewebben, de frigo blijft gevuld met koude Leffe en in de plaats
drinken we senseootjes bij de vleet. En toch mogen we uiteraard niet klagen,
het voorjaar is nog nooit zo zonnig en warm geweest, de wereld op zijn kop als
het ware.
Maar hoe
koel is onze zomer tot nu toe eigenlijk? Wel een methode om dit te meten is het
warmtegetal dat als basis een gemiddelde temperatuur neemt van 22,0 °C.
Wanneer een
dag een gemiddelde temperatuur heeft van 25 °C dan bedraagt het warmtegetal van
die dag 3 °C namelijk het verschil tussen 25 °C en 22 °C. Als je de som neemt
van alle warmtegetallen in een
zomer dan krijg je een idee hoe warm die zomer was. Helaas houdt ons KMI
zich daar niet mee bezig, t is sowieso al moeilijk om cijfermateriaal los te
krijgen van Ukkel meestal moet je daar zelfs voor betalen.
Maar er is
ook nog Cees, Cees is een echte Hollandse weerfanaat, een winter- en
schaatsliefhebber pur sang en die heeft over van alles en nog wat tabelletjes
zo ook over het warmtegetal. Holland is België natuurlijk niet hoor ik u al
zeggen maar t scheelt toch niet veel.
Wel op
basis van Cees zijn cijfertjes beleven we tot nu toe ( tot 9 augustus) de koelste zomer sedert hou je vast
1993. Het warmtegetal staat in De Bilt het Nederlandse equivalent van Ukkel
op 33,0. 1993 scoorde toen maar 24,3 m.a.w. het is bijna 20 jaar geleden dat we
nog zon koele zomer beleven. Nog erger was 1974 toen we amper 11,6 scoorden tot
op 9 augustus. Zouden de mensen dan ook zo geklaagd hebben, waarschijnlijk wel
maar misschien minder dan nu want het warmtegetal is de laatste decennia ferm
gestegen. Een koele zomer bijvoorbeeld in de jaren 60 zal minder opgevallen
zijn omdat er toen ook meer waren. Dat bewijzen Cees zijn cijfertjes opnieuw,
de laatste 30 jaar lag het warmtegetal gemiddeld op 86,4, gaan we echter 30
jaar terug toen was het gemiddelde omstreeks 50! Een bewijs dat ons klimaat
en dus de zomers aan het opwarmen zijn.
Hebben we
nog wat tegoed in de herfst? Awel, ik ga eens mijn nek uitsteken se, ik acht de
kans op een droog zonnig najaar groter dan op een nat én kil najaar. Ik baseer
mij daarbij op wijlen Armand Pien zijn
uitspraak de natuur compenseert altijd. Alleen kan je dit statistsich niet hard maken. Het
probleem is dat het omslagpunt niet gekend is, t kan dus zowel begin september
beter worden maar t kan ook voorbij half oktober zijn
Maar wat
betreft neerslag hebben we dit jaar toch die jojo-beweging gehad, een recordnat
najaar, een record zonnig en droog voorjaar, een koele en natte zomer (vanaf
juli) en nu . Vul zelf maar in.
Ik heb iets met blauw, wanneer ik tuincentra bezoek dan word ik automatisch aangetrokken door blauwe bloemen en heb ook de neiging ze eerder te kopen dan andere kleurtjes. Er zijn veel soorten blauwe bloemen maar hemelsblauw komt niet zo vaak voor. Maar Meconopsis is er zo eentje, een soort papaver die van nature groeit in de Himalaya en die houdt van een koele natte zomer en een droge winter, beetje tegenovergestelde van bij ons dus. Een heel moeilijke plant die ik ooit al eens tot bloei heb gekregen maar het na een winter voor bekeken hield... De plant is duur in aankoop, moeilijk te vinden en bovenal moeilijk in bloei te krijgen. Ooit - wanneer ik over een broeikas beschik en veel tijd heb - ga ik nog eens poging wagen om ze op te kweken. Is er een alternatief? Jawel, hydrangea's of hortensia's, althans volgens veel tuinboeken... Het is geen evidentie om ze blauw te krijgen, steevast vertelt men dat je veel aluin moet toevoegen... Nou, vergeet het maar in volle grond, zeker als je vele jaren terug eens kwistig geweest bent met het strooien van kalk. Ondanks het rijkelijk strooien van aluin is er geen zweempje blauw te bespeuren in mijn hortensia's ondanks de belofte van het doosje. Aluin is overigens geen goedkoop spul, men zegt dat het verkrijgbaar is bij apothekers, waarschijnlijk zo'n verhaaltje dat door iedere tuinschrijver overgenomen wordt. Ik denk dat je bij de hedendaagse apotheker geen aluin meer kan vinden maar eerlijk ik heb er nog nooit naar gevraagd. Beetje vreemd ook om naast je hoestsiroop nog wat aluin te vragen voor je Hydrangea's... Is er een alternatief? Jawel, hydrangea's in pot. Als je ze blauw koopt in het tuincentrum, je gebruikt een zure grond bestemd voor heide of hortensia's (geen turf!) en je strooit aluin dan krijg je ze prachtig blauw. Zo ben ik nu de trotse eigenaar van een hemelsblauwe hydrangea met als naam Hydrangea macrophyla Zorro. Het speciale aan de plant zijn ook de donkere stengels die fel afsteken ten opzicht van het blauw. Maar eigenlijk is het zo simpel niet, ik heb vorig jaar een hydrangea-stekje gekregen van de buurman, de moederplant bloeide roze. Ik heb de plant veel aluin gegeven én verpot in een zure grondmengsel... resultaat een roze bloem. Hoe dit komt, joost mag het weten maar het geeft aan dat hydrangea's niet makkelijk blauw te krijgen zijn. Maar ik geef niet op, 't kan zijn dat ik met een soort te doen heb die van nature eerder roze bloeit dan blauw. En om het nog ingewikkelder te maken, het moment van aluin geven zou ook een grote rol kunnen spelen. Maar op 't internet lees je ook van alles, de ene zegt aluin geven tijdens de groei en net vòòr de bloei, een ander zegt dat je tijdens zomer niet meer mag mesten en in de late zomer volop aluin geven zodat de hongerige plant zich er mee vol zuigt op 't moment dat de bloemknoppen voor volgend jaar aangemaakt worden. Enfin, ik experimenteer verder, want ik wil absoluut meer blauw in mijn tuin, ik kan er gewoonweg niet aan weerstaan!
Wie mijn eerste blogbericht leest weet dat ik een droge zonnige herfst voorspeld heb en zowaar dit is nog uitgekomen ook.
Ik heb iets met blauw, wanneer ik tuincentra bezoek dan word ik automatisch aangetrokken door blauwe bloemen en heb ook de neiging ze eerder te kopen dan andere kleurtjes. Er zijn veel soorten blauwe bloemen maar hemelsblauw komt niet zo vaak voor. Maar Meconopsis is er zo eentje, een soort papaver die van nature groeit in de Himalaya en die houdt van een koele natte zomer en een droge winter, beetje tegenovergestelde van bij ons dus. Een heel moeilijke plant die ik ooit al eens tot bloei heb gekregen maar het na een winter voor bekeken hield... De plant is duur in aankoop, moeilijk te vinden en bovenal moeilijk in bloei te krijgen. Ooit - wanneer ik over een broeikas beschik en veel tijd heb - ga ik nog eens poging wagen om ze op te kweken. 
