05-01-2008, 13:10 geschreven door Els Van Weert  

Deze maand mogen de uitkeringsgerechtigden uitkijken naar een verhoging van hun inkomen omdat er een indexaanpassing komt. Volgende maand is het de beurt aan de ambtenaren. Met andere woorden: na maandenlange onheilstijdingen over stijgende prijzen komt er dan toch een indexaanpassing die voor wat meer ademruimte in de portemonnee moet zorgen. Maar is dat ook werkelijk zo? Volstaat de indexaanpassing om die fameuze stijgingen van voedingsproducten of energiekosten te dekken? En vooral: haalt het de druk van de ketel voor diegenen die dit het meest nodig hebben? Geloof me vrij: dat is niet het geval. Reken even mee.

Als de prijs van een brood stijgt met 10% of 0,2 euro dan ben je als gezin al snel 6 euro per maand extra kwijt. De prijs van aardappelen steeg 0,30 euro per kilo sinds begin 2006. Bij een gemiddeld gezinsgebruik van 20kg per maand is dat nog eens 6 euro extra per maand. Een vlootje margarine werd in diezelfde periode 0,25 euro duurder. Dus nog eens een paar euro per maand extra. Doe daar de prijsstijgingen bij van o.a. melk, vleeswaren, koffie en verwarming en je weet genoeg. Voor basisproducten is het hek van de dam.

Voor een leefloontrekker, arbeider of bediende met een bescheiden inkomen betekent een indexaanpassing met 2% een druppel op een hete plaat. Want 2% verhoging betekent voor een gezin dat moet rondkomen met een leefloon concreet maar 18 euro extra per maand. 2% voor iemand met een inkomen van 1500 euro betekent 30 euro extra. Terwijl 2% voor een minister of topmanager dan weer om en bij de 150 euro extra per maand oplevert. Dat zijn minstens twee onrechtvaardigheden samen.

Ten eerste: de 18 euro extra per maand voor een gezin dat rond moet komen met een leefloon volstaat hoegenaamd niet om de stijgende kosten van de basisproducten – producten dus die je niet of nauwelijks kan omzeilen of schrappen van je boodschappenlijstje – te dekken. Dient de index misschien om enkel de koopkracht van de hogere inkomens veilig te stellen? En ten tweede: de lagere inkomens zijn twee keer de dupe. Want ze kunnen ook niet – of slechts in zeer beperkte mate – profiteren van de dalende kostprijs van luxeproducten zoals exotische reizen of dure wagens. Prijsdalingen dus die voor de hogere inkomens de koopkrachtbalans veel beter in evenwicht houden.

Om deze onrechtvaardigheid weg te werken heb ik het voorstel van de rechtvaardigheidsindex gelanceerd. Een nieuwe indexformule die bestaat uit twee onderdelen. Enerzijds moeten de basisproducten zwaarder doorwegen in de indexkorf en anderzijds pleit ik voor een verhoging van de index in centen in plaats van procenten. Iedereen hetzelfde bedrag dus, wat ten opzichte van het huidige systeem een verbetering zal betekenen voor de lagere en middeninkomens. Om de nieuwe regering aan te sporen nu snel werk te maken van concrete oplossingen voor de koopkrachtproblemen zullen we de komende week met spirit in de verschillende Vlaamse provincies actie voeren.

Wil je meer weten over de index in het algemeen of over het voorstel van de rechtvaardigheidsindex in het bijzonder? En vooral: wil je ook jouw mening kwijt op een directe en interactieve manier? Dat kan dat voortaan op.
www.bloggen.be/rechtvaardigheidsindex

03-01-2008, 23:55 geschreven door Els Van Weert  

Vorige week zaterdag in de gietende regen met enkele honderden mensen gemanifesteerd voor een beleid dat ambitieus is op het vlak van de aanpak van de klimaatproblemen. Ok, er was een treinstaking, maar het blijkt nog steeds moeilijk te zijn mensen te mobiliseren rond één van de meest urgente problemen die ons leven en onze levenswijze ernstig bedreigt.

Deze week ook twee krantenartikels gelezen die hiermee verband houden. Eén waarin Vlaams minister-president Kris Peeters op de rem gaat staan en de engagementen van Vlaanderen en België inzake het terugdringen van de CO2-uitstoot en de productie van hernieuwbare energie wil beperken. Europa gaat voor 20 % maar daar wil Vlaanderen niet aan meedoen. Voor zover u het al wist: vindt u het niet vreemd dat die man die dat zegt niet alleen Vlaams minister-president, maar ook Vlaams minister voor Duurzame Ontwikkeling is? Triest om vast te stellen welke uitspraken iemand met een dergelijke verantwoordelijkheid zich veroorlooft.

In schril contrast met deze kruideniersmentaliteit van de vroegere topman van de middenstand, staat het verhaal van Jef Colruyt. In een interview belijdt hij nogmaals zijn geloof in duurzaam ondernemen. Een aanpak die hij met zijn bedrijf al jaren toepast. En met succes. Niet alleen heeft hij recent nog de energieprijs gekregen – wegens de combinatie van efficiënt energieverbruik en investeringen in hernieuwbare energie- ook de economische prestaties van het bedrijf zijn excellent. Van de distributiebedrijven is Colruyt het meest succesvol. Conclusie: met enig voluntarisme en creativiteit kunnen succesvol ondernemen en duurzaamheid hand in hand gaan.

Maar er is nog een lange weg te gaan. Zeker in Vlaanderen. Ook deze week in de krant: meer dan 85 % van de ondernemers maakt momenteel geen gebruik van alternatieve energiebronnen en ruim vier op de tien zegt dat ook niet van plan te zijn . In Wallonië ziet 60% het gebruik van alternatieve energie zitten, in Vlaanderen is dat slechts 27%. Vandaar wellicht ook het moeizame politieke gevecht om duurzame ontwikkeling en duurzaam ondernemen hoger op de agenda van mensen als Kris Peeters te krijgen. Want in tijden van opiniepeilingdemocratie zijn dit soort cijfers dodelijk. Dat heb ik de voorbije jaren als staatssecretaris voor duurzame ontwikkeling meermaals mogen ondervinden.

Misschien is het tijd om een man van de praktijk in het veld te sturen. Een succesvol ondernemer bovendien. Misschien kan hij oranje-blauw op dit punt toch nog een beetje een geweten schoppen. Want tot nu toe is van enige belangstelling voor deze thema’s weinig te merken. Wel integendeel: één van de weinige zaken waar oranje en blauw het roerend over eens waren, is het terugdraaien van de uitstap uit de kernenergie.

We passen met spirit voor een federale regeringsdeelname, een kwestie van elementaire bescheidenheid. Maar onze steun verlenen aan een voluntaristische vakminister voor Duurzame Ontwikkeling in de persoon van Jef Colruyt, als hij dat ooit zou willen overwegen ? Daartoe zijn we meer dan graag bereid.

16-12-2007, 16:33 geschreven door Els Van Weert  

De vakbonden mobiliseren zaterdag massaal – en terecht – voor een nationale manifestatie voor het behoud van de koopkracht, die vooral voor de lage en middeninkomens ernstig onder druk staat. Het koopkrachtdebat wordt voluit gevoerd, niets te vroeg overigens.

Vaak wordt daarbij vertrokken van dezelfde vaststellingen, maar al naargelang het petje dat men op heeft, worden andere accenten gelegd. De gouverneur van de nationale bank waarschuwt voor de inflatie en voor de concurrentiekracht van de bedrijven; de vakbonden focussen op de welvaartsvastheid van de uitkeringen en op vrije loonsonderhandelingen, en herhalen het nog eens: handen af van de index.

De klassieke stellingen dus, en dat is – vooral dan van vakbondszijde – perfect te begrijpen. Maanden van rooms-blauw gepalaver over de regeringsvorming maakte één zaak duidelijk: elke interim – of andere regering waarvan deze rooms-blauwe partijen de as zouden uitmaken, dreigt een rechts, conservatief en vooral asociaal beleid tot gevolg te hebben. De rechts-liberalen van Open VLD zouden bijvoorbeeld maar wat graag de aanval inzetten op de automatische koppeling van de lonen en de uitkeringen aan de index (nochtans een sociale verworvenheid waar ons land fier op mag zijn). Kortom geen vertrouwenwekkend klimaat, zo oordelen de vakbonden, om fundamentele discussies zoals deze over de index aan te gaan.

Aan die begrijpelijke strategie is echter ook een keerzijde verbonden: de klassieke recepten volstaan vandaag immers niet om de problemen van vooral de lagere inkomens het hoofd te bieden. Zo heeft de samenstelling van de indexkorf voor deze lagere inkomens vandaag perverse effecten. Luxeproducten uit deze korf – neem nu een Porsche, citytrips of bepaalde elektronische hoogstandjes – dalen vandaag immers in prijs. Dat is goed nieuws voor wie zich deze luxeproducten kan veroorloven, maar slecht nieuws voor wie omwille van een bescheiden gezinsinkomen enkel kan dromen van een citytrip naar Parijs, laat staan van de aankoop van Porsche 911. Want de prijsdalingen van deze luxeproducten uit de indexkorf neutraliseren immers in niet geringe mate de sterke prijsstijging van basisproducten uit diezelfde indexkorf als voedsel en energie. Een indexaanpassing laat daardoor langer op zich wachten, wat fundamenteel onrechtvaardig is ten aanzien van iedereen die zich bepaalde in prijs dalende luxegoederen niét kan veroorloven: de laagste en middeninkomens – die net als iedereen uiteraard wél zijn aangewezen op de in prijs stijgende basisproducten zoals voedsel en energie – zijn met andere woorden de dupe en zien hun koopkracht aan een sneltempo dalen.

Daarom mijn pleidooi om vanuit sociaal-progressieve hoek het debat over de index te durven aangaan. Namens spirit pleit ik voor een rechtvaardigheidsindex die beter tegemoet komt aan de actuele noden van vooral de lagere en middeninkomens in onze samenleving. Die rechtvaardigheidsindex kan uit twee componenten bestaan. Enerzijds dient – zeker in tijden van stijgende prijzen voor basisproducten en dalende prijzen van luxeproducten – de samenstelling van de indexkorf beter afgestemd te worden op het consumptiepatroon van de lagere en middeninkomens: een Porsche 911 of exotische reizen horen echt niet thuis in deze indexkorf, het aandeel van energie en basisvoedselproducten mag daarentegen een flink stuk toenemen.

Anderzijds herhalen we met spirit ons pleidooi om de index uit te keren in centen in plaats van procenten. Op basis van een gemiddeld loon wordt de index van procenten omgezet naar centen, met als gevolg dat de reële stijging voor de lagere inkomens groter wordt en die van de hogere inkomens procentueel kleiner. Dat laatste moet er ook voor zorgen dat het systeem betaalbaar blijft voor overheid en bedrijven. We zijn als kleine partij niet te beroerd om toe te geven dat onze voorstellen omtrent een rechtvaardigheidsindex technisch wellicht nog onaf zijn (zo hangt wat de centenindex betreft uiteraard veel af van de hoogte van het referentie-inkomen, mogen bedrijven met proportioneel meer laaggeschoolden in dienst niet het slachtoffer worden van een centenindex, enz.).

Het is dan ook niet onze ambitie om een technisch koninklijk uitvoeringsbesluit te schrijven, maar wel om over deze rechtvaardigheidsindex een noodzakelijk debat aan te zwengelen om zo te komen tot concrete oplossingen voor prangende sociale noden van vandaag. Een debat waar vakbonden en sociaal-progressieve politieke partijen zich best samen op voorbereiden. Want vergis u niet: oranje-blauw moet dan wel tijdelijk wijken om uit de impasse te geraken die ze zelf hebben gecreëerd, de zorgwekkende maatschappelijke fundamenten ervan zijn de afgelopen maanden gelegd en worden – vroeg of laat – zeker van onder het stof gehaald.

14-12-2007, 15:03 geschreven door Els Van Weert  

RTBF een variant op de Rwandese haatzender Radio Mille Collines: onze zelfverklaarde goede Vlaming – de man van 800.000 – heeft gesproken. “Vertolkt wat leeft in politieke middens”, haast hij zich nu. Alvast niet de middens waar ik me in vertoef. Nogal laf bovendien, je uitschuivers afwentelen op anderen.

De frustratie moet diep zitten bij Yves Leterme. Maar dat legitimeert geenszins dit soort misplaatste uitvallen. Uitspraken als deze zijn dermate buiten proportie dat enkel nederige en herhaalde excuses gepast zijn. Liefst nog gemeende excuses ook. Want Walen zijn onze buren, geen bende opgehitste en geïndoctrineerde heethoofden die klaarstaan de vijand te bestormen.

08-12-2007, 22:38 geschreven door Els Van Weert  

De absurditeit van deze formatie is nog amper in woorden te vatten. Aan metaforen en beeldspraak gelukkig geen gebrek. “Zelfs in Togo wordt zo geen regering gevormd”, liet een Franstalige onderhandelaar zich gisteren ontvallen. Zie je wel dat ook Franstaligen gelijk kunnen hebben.

Ken uw pappenheimers: een spreekwoordelijke raad die aan Leterme & co duidelijk niet besteed was toen ze besloten om met de rechts-nationalisten van N-VA in zee te gaan. Wie de heren en dames aldaar kent, besluit in normale omstandigheden niet om er de banden mee aan te halen. Maar acht jaar zonder machtsdeelname zijn geen normale omstandigheden voor de Vlaamse christendemocraten. Daarom een kartel met N-VA. Daarom ook een langgerekt populistisch en anti-Waals discours met slechts één doel voor ogen: de verkiezingen te winnen. En winnen deden ze.

Call me old fashioned, maar in mijn overtuiging zijn verkiezingen geen doel op zich, maar een middel om de waarden waar je voor staat om te zetten in beleidspraktijk. Tenzij je een absolute meerderheid weet te verwerven – gezien ons verkiezingssysteem onmogelijk in een federale context – ben je daartoe aangewezen op onderhandelingen met politici, partijen en zelfs landsgedeelten die er minstens gedeeltelijk andere waarden dan jezelf op nahouden.

Die andere politici, partijen en landsgedeelten gedurende jaren beledigen – de favoriete methodiek van N-VA – kan in het beste geval een manier zijn om een gunstig verkiezingsresultaat te boeken, maar kan nooit de beste manier zijn om je waarden ook effectief te realiseren. Franstalige onderhandelaars, vrienden van N-VA, boezem je geen vertrouwen in door met vrachtwagens nepgeld naar Wallonië te trekken en zo onze Waalse landsgenoten collectief af te schilderen als een bende luie profiteurs. Tweederde meerderheden, vrienden van de N-VA, worden niet gevormd door de voorzitter van een daartoe noodzakelijke Waalse politieke partij middels een volstrekt smaakloze campagne af te schilderen als een halve gangster. Politieke akkoorden, mijnheer de voorzitter van de N-VA, bereik je niet door je op een ziekmakende manier steevast te wentelen in het vermeende eigen rechtse, conservatieve en separatistische gelijk.

Een niet onbelangrijk gedeelte van de Vlaamse Beweging – politiek vertolkt door Vlaams Belang en N-VA – heeft het sluiten van politieke akkoorden en dus het boeken van vooruitgang steeds consequent afgeschilderd als verraad. Liever schreeuwden ze langs de zijlijn. Liever beleden ze een verongelijkt kaakslagflamingantisme. Liever waren ze zuur en zuiver dan oplossingsgericht.

Zolang ze met die houding langs de zijlijn stonden, was dat voor oplossingsgerichte politici en politieke partijen – waartoe ik mezelf en mijn partij reken – hoogstens een onprettig gevoel. Zeker als je, zoals ik, wortelt in de weliswaar progressieve flank van de Vlaamse Beweging. Maar nu de zelfverklaarde zuivere Vlamingen zich in het centrum van een formatieverhaal bevinden, maakt dat onprettig gevoel plaats voor afkeer. Want wat hebben ze bereikt met die opeenstapeling van populistische methodieken? Dat Franstalige politici geen vertrouwen meer koesteren in hun Vlaamse collega’s, en achter zowat alle legitieme vragen naar meer autonomie verborgen seperatistische agenda’s vermoeden. Dat de unionisten aan Franstalige kant zich sterker gesteund voelen dan ooit tevoren. Dat een grote staatshervorming – niet ondanks, maar net omwille van de stoere, anti-Waalse machoretoriek – verder weg is dan ooit tevoren, en de schade nog amper te meten is.

Want laat het duidelijk zijn: de communautaire voorstellen die nu op de formatietafel liggen – nota bene het resultaat van 170 dagen onderhandelen – zijn volstrekt ondermaats, ja haast lachwekkend en onwaardig. De Vlaamse pitbulls zijn gemuilkorfd, ze zijn verst(r)ikt in hun eigen gelijk. Ze kunnen geen kant meer op. Tenzij naar de zijkant dan, hun natuurlijke politieke biotoop.

29-11-2007, 00:00 geschreven door Els Van Weert  

Vandaag in De Morgen met veel interesse en verwachting de tribune gelezen van Luc Van Doorslaer onder de titel “ Waar is het linkse post-België project ?” Hij legt terecht de vinger op de wonde als het gaat over de angst of zelfs afkeer van links in Vlaanderen voor alles wat te maken heeft met identiteit, het streven naar meer autonomie, de invulling van een Vlaams project. Hij schrijft in zijn analyse ondermeer: “Onze linkse angst voor Vlaanderen en ons onvermogen om daar offensief en vernieuwend in te denken maken ons de facto Belgicistisch en extreem behoudsgezind.”

Een analyse die ik volkomen deel en die in mijn politiek engagement van meer dan 20 jaar al voor veel frustratie heeft gezorgd. Ik ben immers, zoals de auteur van de tribune, al meer dan 20 jaar én links-progressief én Vlaamsgezind: een combinatie die me vaak kritiek opleverde, zowel in progressieve kringen (waar Vlaamsgezindheid – onterecht – vaak verward wordt met rechts en conservatief) als in meer traditioneel Vlaamse milieus (waar sommigen al jaren verwoede pogingen ondernemen om van de Vlaamse Beweging een uitsluitend rechtse en conservatieve beweging te maken). In de verdere ontwikkeling van zijn redenering blijft de auteur, tot mijn ontgoocheling, steken in het traditionele communautaire discours dat gelardeerd is met anti-Waalse en anti-Belgische clichés ( de Walen zijn expansionistisch en hebben een dedain tegenover de inferieure cultuur…) zonder een al te bruikbaar alternatief naar voren te schuiven.

Ik verwoord het nu misschien wat ongenuanceerd, maar ik ben er van overtuigd dat we met dat soort retoriek geen stap verder zullen geraken. Dat stellen we nu trouwens al meer dan 150 dagen lang vast. Het is mijn overtuiging dat als we grondige stappen vooruit willen zetten, we in de Vlaamse Beweging – en dan vooral vanuit de progressieve hoek in die beweging –duidelijk het signaal moeten geven dat respect voor elkaar en dialoog tussen de gemeenschappen, de enig mogelijke weg is om Vlaanderen meer autonomie te geven, om op een ongecompliceerde manier om te gaan met onze identiteit en eigenheid en om van ons complex af kunnen raken dat Vlaams gelijk is aan rechts, onverdraagzaam en egoïstisch.

En misschien moeten we dan als Vlaams-gezinden ook durven afstappen van onze fetisj van de overbodigheid van België. Omdat nu eenmaal precies dat discours het wantrouwen bij onze Waalse partners voedt en hen sterkt in de overtuiging dat we – als het er op aan komt – toch de solidariteit en de bevoorrechte relatie met Wallonië willen afbreken. En dat zorgt er dan weer voor dat elke stap richting uitgebreide bevoegdheidsoverdrachten – en dus richting een echt confederaal België – steeds weer wordt afgeblokt en elke gesprek onmogelijk wordt. Geen gemakkelijke oefening voor mensen zoals ik die hun hele politieke leven besteed hebben aan het uitkleden van de Belgische staat ten voordele van de deelstaten.

Daarom is het hoog tijd om oude schema’s in vraag te stellen en te zoeken naar nieuwe benaderingen. Dat is wat de auteur vraagt en dat is wat we met spirit de afgelopen weken ook gedaan hebben. Hij noemt het ‘een links-communautair project om deel te nemen aan het onvermijdelijke debat over post-België’. Wij hebben met spirit als eerste partij invulling gegeven aan zo’n progressief en oplossingsgericht communautair project, waarin een helder confederalisme en solidariteit met Wallonië samen centraal staan. En of dat dan zal leiden tot een post-België periode? Dat zal de toekomst uitwijzen. Voor ons is dat alvast niet de hoofdzaak. Want geef nu zelf toe: gemeenschap is leuker met twee.

Alles over ons project is te vinden op www.gemeenschapisleuk.be

16-11-2007, 17:05 geschreven door Els Van Weert  

Het is moeilijk helder schrijven als je bloed kookt van verontwaardiging. Wat zich de afgelopen uren, of - zo blijkt nu - de afgelopen 152 dagen heeft afgespeeld , is een hypocriet schouwspel, met slechte acteurs, niet zozeer op het vlak van de acteerprestaties, want ze hebben minstens enkele miljoenen mensen op het verkeerde been gezet, als wel op het vlak van het spelen van onverantwoorde spelletjes. Dat het tromgeroffel en de stoerdoenerij in the end niet veel zou opleveren, zegden we al lang. Al van voor de verkiezingen, maar die eerlijkheid werd niet in dank aanvaard. Niet door de pers en niet door de Vlaamse publieke opinie. Maar goed dat is nu eenmaal het politieke spel. Het volstaat niet gelijk te hebben, je moet ook gelijk krijgen, zeggen we dan steeds.

Maar wat veel erger is, is dat de aanpak van de Vlaamse oranje-blauwe partijen hen dan misschien wel stemmen heeft opgeleverd, maar ons geen stap dichter gebracht heeft bij meer autonomie voor de deelstaten en bij een beter bestuur. Want veel meer nog dan een schijnsplitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde, zijn meer en homomgenere bevoegdheidspaketten  de hefbomen die we nodig hebben om werk te maken van een beter bestuur in Vlaanderen bv. op het vlak van het arbeidsmarktbeleid of het gezinsbeleid. Door de “heldendaad” van de stemming hebben ze nu- wellicht voor lange tijd- de Franstaligen het alibi gegegeven om hierover niet te willen praten. Bovendien zijn de lijnen tussen Vlaamse en Waalse toppolitici zo goed als volledig doorgeknipt, wat zeker geen goed klimaat is om stappen vooruit te zetten.

Twee bittere conclusies kunnen we vandaag alvast trekken. De scherpslijpers van de NV-A,  die naar aanleiding van het Lambermontakkoord (het was allemaal niet genoeg weet je nog ?),  het einde van de VU mee hebben ingezet en de slappelingen  die de compromissen sloten de deur uit joegen, zullen met hun stoere aanpak straks minder dan niks hebben bereikt. En een tweede conclusie- er zijn nog zekerheden- de schijnvertoning van de laatste 150 dagen heeft het bewezen : tsjeven blijven tsjeven.

 
PS : Ik weet dat het niet mijn stijl is om zo hard te zijn, maar het moest me van het hart..

09-11-2007, 15:37 geschreven door Els Van Weert  

Profileringsdrang viert hoogtij dezer dagen – niet alleen in de Wetstraat en omstreken, maar blijkbaar ook op en rond het Gentse stadhuis. Daar willen Open VLD, CD&V/N-VA en Vlaams Belang – mooi trio is dat – de strijd aanbinden met alle politieke en religieuze symbolen, maar toch in het bijzonder met de hoofddoek van de moslima’s. Zijn er problemen in Gent met moslima’s in de stadsdiensten? Naar verluidt niet. Aanzien de inwoners van Gent hun stedelijke diensten als propagandamachines voor de Islam? Deze klacht hebben we nog niet gehoord.

Maar toch vindt men dat dit debat moet gevoerd worden. Wellicht vooral ook omdat - wat gisteren ook bewezen is - lokale politici zo nationale schijnwerpers op zich kunnen krijgen. Ruzie in het huishouden, spektakel verzekerd en voor enkelen ook die zo fel begeerde five minutes of fame: de media vragen, politici dansen. Worden daarmee problemen, laat staan vermeende problemen, opgelost? Niet voor zover ik zie. Maar we viseren alweer een bevolkingsgroep die dezer dagen het zwarte schaap van dienst is. Rechts Vlaanderen, arm Vlaanderen.

Natuurlijk weet ik wel dat het verhaal van de neutrale overheid geen dwaasheid is. Maar een neutrale overheid kan evengoed vorm krijgen door een politiek van actief pluralisme. Een neutrale overheid hoeft niet grijs te zijn. Een neutrale overheid moet niet iemands identiteit afnemen. En vooral, een overheid wiens neutraliteit niet in vraag wordt gesteld, gaat niet in een zoektocht naar goedkoop succes een non-debat voeren.

06-11-2007, 12:44 geschreven door Els Van Weert  

Aan de staart van de besprekingen en in afwachting van het echte werk, hebben de onderhandelaars het gisteren gehad over duurzame ontwikkeling. Het akkoord hierover moet nog gepresenteerd worden, maar men liet alvast weten dat er een superminister komt die de bevoegdheid over milieu en energie zal combineren en zo de nodige maatregelen zal kunnen nemen om ons land op een duurzame manier de toekomst in te loodsen. Mooie voornemens, dat wel. Het beantwoordt aan de vraag die wij stelden, met name dat er een regeringslid met de nodige bevoegdheden en in de kern van de besluitvorming (zo werkt het systeem nu blijkbaar) er kan over waken dat het volledige beleid van de regering doordrongen is van de principes die aan de basis liggen van een duurzame ontwikkeling. Geen staatssecretaris meer dus, die voortdurend bij de collega’s om wat medewerking moet gaan bedelen.

Twee bedenkingen toch: zelfs met de bevoegdheid over energie en milieu ben je er nog lang niet om je beleid duurzaam te maken. Uiteraard is de energiekwestie een belangrijke uitdaging in het kader van een duurzame ontwikkeling. We moeten immers de klimaatproblematiek het hoofd bieden en er tegelijk voor zorgen dat de energievoorziening voor de komende generaties gewaarborgd is en we ons economisch verder kunnen ontwikkelen om de welvaart en het welzijn van deze en nieuwe generaties te verzekeren.

Maar die minister zal dat zeker niet alleen kunnen. De voltallige regering zal achter die visie moeten staan. En daar knelt het schoentje en dat is meteen mijn tweede fundamentele bedenking. Het is maar de vraag wat verstaan wordt onder duurzame ontwikkeling. Oranje-blauw schijnt er nogal van overtuigd dat doorgaan met kernenergie de enige duurzame oplossing is. Voor sommige multinationals, die veel geld verdienen omdat hun centrales afgeschreven zijn en ze volop hun winst kunnen maximaliseren, vast wel. Maar er wordt even vergeten dat de nieuwe generaties reactoren nog niet voor morgen zijn en dat er nog steeds geen oplossing is voor de problematiek van het kernafval. En vooral, op deze manier blijven we achterop hinken met onze investeringen in schone energie, in hernieuwbare energie.

Wat blijkbaar voor een blauwe minister in de afgelopen legislatuur geen prioriteit was, zal er ook geen zijn voor oranje-blauw in de komende periode, dat is nu al duidelijk. Wat baten ministers met ronkende titels, als die straks uitgestuurd worden naar Europa om de kantjes er af te lopen als het er op aan komt onze engagementen in het kader van Kyoto nog maar na te leven, laat staan te intensifiëren ? Wat baten ministers met ronkende titels, als er niet kan gesproken worden over de bedrijfswagens en de auto nog steeds de westerse heilige koe blijft ? Wat baten ronkende titels als de overheid niet de minimale bereidheid toont om in haar eigen aankoopgedrag duurzame en ethische criteria te laten voorgaan op het pure financiële plaatje ? Wat baten ronkende titels als men niet wil inzien dat we onze aanpak grondig moeten veranderen en dat rommelen in de marge slechts uitstel van executie is ? Geloof me vrij, dit is geen boodschap van een gefrustreerde bijna ex-staatssecretaris zonder al te veel reële macht, maar die van een bezorgde “ervaringsdeskundige”.

24-10-2007, 12:41 geschreven door Els Van Weert  

Gisteren dag van het verzet tegen de extreme armoede. Ik weet het, het is een huizenhoog cliché, maar ik vind het op zijn minst cynisch dat er in onze welvarende maatschappij zoiets moet zijn als een dag van het verzet tegen extreme armoede. Zouden we niet altijd alles op alles moeten zetten – dag in dag uit – om armoede volledig uit onze samenleving te bannen?

Maar dit even opzijgezet, zijn er wel heel wat goeie kanten aan zo’n dag tegen de armoede. Er wordt gesensibiliseerd en gelukkig is de laatste jaren de betuttelende, caritatieve aanpak omgeturnd in een emancipatorisch verhaal, waar veel meer plaats is voor ontmoeting, voor respect, voor een brede benadering van de armoedeproblematiek.

Zo was er in mijn stad de vertoning van een kortfilm van Joke Nyssen over het project Kunstproeven. Mensen in armoede die via kunst en cultuur even hun wereld kunnen verlaten en vooral weer zelfrespect krijgen, ontdekken dat ze iets waard zijn als mens, dat ze geen complete mislukking zijn. Mensen die als gevolg daarvan ook weer durven solliciteren, of opnieuw de schoolbanken opzoeken, die hun leven in handen nemen en zich gesteund voelen door lotgenoten. Mensen die op die manier de kans krijgen om gewoon te genieten van kunst en cultuur. Een honderdtal mensen waren er toch op afgekomen. Het zaaltje was te klein, de film moest twee maal vertoond worden. Gesprekjes achteraf met fiere hoofdrolspelers en figuranten. Mooi.

Dit optimisme staat in schril contrast met de cijfers over de armoede in België. 1 op 7 leeft onder de armoedegrens en de kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter. Het klinkt misschien vreemd, maar dat laatste opent meteen ook perspectief op beterschap. Onze gemeenschappelijke rijkdom gaat er niet op achteruit, integendeel. Nu nog de moed om herverdeling weer bovenaan de politieke agenda te plaatsen. Want laat ons eerlijk zijn. Projecten als kunstproeven zijn fantastisch en moeten absoluut verder uitgebouwd worden, maar als je met mensen in armoede spreekt, is en blijft de eerste zorg: de dagelijkse strijd om de eindjes aan elkaar te knopen en het einde van de maand halen.

Dus beste onderhandelaars, blaas het stof van het rapport van de Hoge Raad voor Financiën – een toch wel respectabele instelling – en lees de aanbevelingen nog eens grondig na. Heb de moed om tegen de erg rijken te zeggen dat het nodig is om solidair te zijn met die mensen die soms op het einde van de maand geen vlees of brood meer kunnen kopen voor hun kinderen. Want dat is gewoon een kwestie van elementaire rechtvaardigheid.

19-10-2007, 17:02 geschreven door Els Van Weert  

Karel De Gucht hongert naar macht en invloed . De inzet moge duidelijk zijn: de invulling van het machtsvacuüm binnen Open VLD in het post-Verhofstadt tijdperk. De Guchts wonden opgelopen na het debacle van het migrantenstemrecht – u weet wel: persoonlijk was hij voor, maar van zijn partij kon hij die houding niet aanvaarden – kunnen zo eindelijk worden geheeld.

Streven naar macht is op zich niet verkeerd, meer zelfs: het behoort tot het wezen van het politieke bedrijf. Erger wordt het wanneer belangrijke principes geofferd worden om die persoonlijke machtshonger te stillen. Zoals het ondergeschikt maken van het departement Ontwikkelingssamenwerking aan het departement Buitenlandse Zaken.

Jarenlang vochten de NGO’s in ons land – daarin gesteund door ons, maar ook door andere progressieve politieke partijen – voor een sterk en autonoom departement van Ontwikkelingssamenwerking. Die autonomie kwam er ook. Ze werd in de verf gezet door een minister – en geen staatssecretaris – verantwoordelijk te maken voor dit wezenlijke, maar stiefmoederlijk behandelde departement. Een onmisbare, maar onvoldoende voorwaarde voor een krachtig beleid. Uiteraard is ook de visie en het voluntarisme van diegene die het departement beheert van cruciaal belang. En laat nu net het feit dat het in blauwe – laat staan donkerblauwe – handen is, niet meteen een ideale situatie zijn.

De klok dreigt verder teruggedraaid te worden nu. Wie Ontwikkelingssamenwerking ondersneeuwt in de portefeuille van een superminister van Buitenlandse Zaken, herleidt dit departement tot een instrument van onze buitenlandse diplomatie. Een instrument waarmee onze diplomatie – de minister op kop – kan slaan en zalven. Ontwikkelingslanden in het Belgische gareel kan doen lopen. Het is een wel erg cynische manier om de (terechte) vraag van de NGO’s naar meer beleidsafstemming te beantwoorden.

Als De Gucht dan toch per se de ambitie heeft om superminister te worden in de oranje-blauwe regering, dat hij dan het departement Binnenlandse Zaken en het vicepremierschap opeist van zijn partijgenoot Patrick Dewael. Liever dat dan een koehandel op te zetten en Ontwikkelingssamenwerking op een hellend vlak te plaatsen. Enkel om de lieve vrede in het blauwe huishouden te bewaren.

13-10-2007, 15:52 geschreven door Els Van Weert  

Fientje Moerman neemt ontslag. Vrolijk stemt me dat niet: ik heb voor haar altijd best wel een zekere sympathie gehad. Maar dat haar ontslag terecht is, daaraan kan moeilijk getwijfeld worden.

Propere politiek: na de Agusta – en andere affaires (en de zuiveringsrituelen die daar midden jaren ’90 op volgden) leek dit wel een vanzelfsprekendheid. Met onverkwikkelijke zaken uit het verleden werd definitief komaf gemaakt. Nieuwe Politieke Cultuur vierde hoogtij. Zeker op het Vlaamse niveau, door het Sint-Michielsakkoord net bevrijd van het federale juk. Spiegelden wij ons immers niet aan de zuivere en rationele politieke cultuur die de Scandinavische landen typeerde? En gold bovendien ook hier niet adagium ‘wat we zelf doen, doen we beter’?

Voor alle duidelijkheid: van enige vorm van corruptie is zelfs in de verste verte geen sprake in dit dossier. Maar ook normvervaging loert – in de politiek, maar net zo goed in andere sectoren van onze samenleving – continu om de hoek. Het is een sluipend gif dat zich vaak slechts tergend langzaam een weg baant – soms zelfs zonder dat zij die er zich aan bezondigen, zich daar ten volle bewust van zijn. Maar ook sluipend gif is onmiskenbaar gif. Ook een gebrek aan alertheid voor normvervaging, mag aangerekend worden als een ernstige fout. Het siert Fientje Moerman dat ze zelf tot die conclusie kwam.

Progressief Vlaanderen is er lange tijd van uitgegaan dat propere politiek – politiek dus zonder corruptie, maar ook zonder normvervaging – dezer dagen vanzelfsprekend is. Dat was een naïeve, ja zelfs onverantwoorde houding. Want daardoor dreigt dit wezenlijke thema gemonopoliseerd te worden door rechtse en extreem-rechtse poujadisten. Kapitale blunders van dat formaat kunnen we ons echt niet veroorloven. Meer nog, een eerlijke en propere politiek is essentieel om het vertrouwen van mensen in onze instellingen en democratie te herstellen of te versterken. Het is dan ook de plicht van de links-progressieve krachten om dit thema in woord én daad op de agenda te zetten. Want de democratie is ons veel te dierbaar om het over te laten aan diegenen die dit soort voorvallen willen gebruiken om haar verder te ondermijnen.

10-10-2007, 12:35 geschreven door Els Van Weert