Overgevoelig –Hypersensitief – overspannen – stress

Michel Van Loo  7 jan. 2016

----------------------------------------------------------------

In de expertise vergaderingen horen we dikwijls van tegenzijde argmenteren in de zin van   “ ja maar deze persoon is hoogsensitief voor pijn dus zullen we dat niet integraal vergoeden”…

Vele mensen zijn werkonbekwaam wegens “ overspannnen”. Het klinkt wat ouderwets maar die terminologie vind ik altijd veelzeggend.

In een serie etiketten ziet de leerkracht op school soms niet meer de bomen door het bos. Leraars en onderwijzers klagen dat soms meer dan de helft in het begin van het schooljaar bij de kennismaking al gelabeld wordt met één of ander etiket.

Dat etiket hoeft geen nadelige benaming te betekenen. Hoogsensitieve mensen hebben dikwijls bijzondere kwaliteiten. Zij worden graag gezien, zij merken oop de werkvloer problemen op en vinden sneller een oplossing die anderen niet zo zouden bedenken.

Hoog sensitieve kinderen zijn meestal sneller geneigd om anderen te helpen.

Vele politiekers en staatslieden zijn heel intelligent maar tegelijk hoogsensitief. Is dat een voordeel of nadeel ?

Heeft de karaktertrek hoogsensitief hen zoveel succes in het leven opgeleverd ?

Wanneer we in de geschiedenis kijken zien we zeker duidelijke tekenen van hoogsensitief bij mensen die zich aan de macht konden vastklampen. Volgens mij was Steve Stevaert in zekere mate hoogsensitief. Hij klom op van cafébaas met een lege portemonnee tot 'minister van staat' om nadien als een raket neer te storten. Er zijn een serie staatsmensen die na uitzonderlijk succes en magnifieke prestaties zijn ingestort op emotioneel vlak.

Het is opvallend welke bijzondere personen in de artiestenwereld na grote succesperiodes en een bomvolle bankrekening zijn ten onder gegaan met zelfdoding. Het ging dikwijls om een gebeurtenis waar zij emotioneel niet over  konden. Volgens mijn overtuiging als getrainde huisarts: te veel stimuli in hun hersenen.

Mooie personen met veel geld en succes op professioneel vlak kunnen ineens emotioneel afknakken. Ik herken dan vaak het symptoom van een hoogsensitief mens. Zij verstonden bijvoorbeeld complexe muziek, hadden zakelijk inzicht, kwamen tragisch aan hun einde door een voorval dat niet zo dramatisch  hoefde in te slaan in het hoofd van de hoogsensitieve mens. Zij grepen naar pijnstillers, dronken te dikwijls acohol, experimenteerden met drugs.Ik denk dan bijvoorbeeld aan Elvis Presley, Michael Jackson. Het waren zeer gevoelige mensen die ook kwetsbaar waren in hun uiterlijk stoer en zelfzeker bestaan. Ik verwijs ook naar zangeres Dalida.

Ik vertel dikwijls aan mijn wanhopige patiënten over het door mijzelf genoemde Elvis-syndroom.

Wat is te verstaan onder dat etiket van “  ho o g s e n s i t i e f” ?

Vele tijdelijk geesteszieken van tegenwoordig gebruiken dat etiket om hun toestand uit te leggen. Het is trendy om zogenaamd‘hoogsensitief’ voor iets te zijn terwijl dat vroeger helemaal anders werd geformuleerd. Ook in schoolsituaties bestaan een resem van etiketten voor kinderen die zogezegd lijden onder hypertensie, ADHD, en andere stoornissen die er vaak niet echt zijn. Ik ben voorzichtig in het gebruik van die reeks etiketten op scholieren die niet goed in de rij stappen. Ieder kind is uniek , soms te slim in de klas en als het in een onderwijs situatie niet goed meedraait is het soms goedkoop om een etiket op het voorhoofd van de bolleboos te kleven.

Het falen van hun opvoeding van het kind sturen ze in gesprekken bij door te zeggen dat het kind die of die stoornis heeft. In het tijdschrift “ KLASSE” werd er ook al voor gewaarschuwd dat te gemakkelijk naar etiketten van ADHD enz. wordt gegrepen terwijl het gewoon gaat om een kind dat van tijd nogal onrustig is. Dat kan te wijten zijn aan puberen, onrust in het gezinb ( veel gebroken huwelijken, pesten op het werk van ouders of pesten op school door kinderen van ouders die hun kind vertellen dat ze op het werk gepest worden).

Vele leerkrachten zijn geoefend: een moeilijk onrustig kind krijgt een rustige plek in de klas, de ouders slagen er niet in om structuur in het gezinsleven te brengen dus met regelmaat in het leven van de scholier te brengen komt de scholier uit het turbulent vaarwater. De leerkracht ontdekt een intelligentie waarvan de ouders onwetend waren. Zij kunnen niet vergelijken met de andere kinderen in de klas die de leerkracht dagenlang allemaal tegelijk ziet.

Er zijn kinderen die door ouders worden gestraft terwijl dat zeker niet zou moeten want in de schoot van het gezin wordt de hoogsensitiviteit niet goed gekaderd. Het is misbegrepen.

Elke volwassene is wel af en toe overstuur, overspannen, gïrriteerd. Waarom hebben sommige mensen te veel stress over een onderwerp of door een oorzaak die anderen juist niet stoort, zelfs stimuleert ?

Professoren hebben persoonlijkheidsonderzoeken ontwikkeld om zo tot een definitie te komen van “ hoogsensitiviteit”. Meer bepaald professor Elke Van Hoof en professor Patricia Bijttebier ( expert ontwikkelingspsychologie).

Is hypersensitiviteit meetbaar ? Wanneer verdient iemand het etiket hoogsensitief ?

Het betreffen dikwijls intelligente mensen die te veel informatie oppikken uit een plaats waar zij zich bevinden, de situatie waar zij ongevraagd in terecht komen. Het gaat dikwijls om mensen die niet goed kunnen omgaan met de overgang van dag naar nacht, kalender bijhouden, niet meekunnen in het ritme van de nieuwe samenleving.

Er zijn te weinig plaatsen waar men nog tot rust komt. Iederen is ‘ online’. Elke dag moet efficiënt worden ingedeeld. Als je in vakantie gaat moet je daar alles zien wat op internet wordt aanbevolen ( Trip Advisor, reissittes allerhande). Alle muziek hoor je op je smartphone op elk tijdstip van elk genre dat je maar wil. Je mag zeker niet stilvallen, de jacht duurt voort.

Het is een typisch kenmerk voor mensen met een hoog IQ dat alle zintuigen bijzonder goed op elkaar zijn afgestemd. Dat is zo het geval bij schaakkampioenen. Zij horen alles, kunnen de reuken direct thuisbrengen, hun ogen staan naar alle kanten gericht en zij kunnen de opgeslagen  informatie snel verwerken om zo zonder aarzelen tot directe beslissingen te komen. Dit is ook bij topvoetballers zoals Maradonna en Pele die het veld goed in kaart konden brengen na supersnelle analyse in de hersenen.

Maar degene die zintuiglijk zeer gevoelig is kan snel neurotisch worden als hij wat ouder wordt. De hersenen kunnen niet alles meer juist ordenen. Er is dan een storing in het leefritme.

In het werkgeheugen zit een filter. Door de jacht van het leven kan die filter soms disfunctioneren zonder dat de persoon het zelf doorheeft. Bereikt die opgeslagen informatie een verzadigingspunt en gaat het lichaam met het brein over de grens dan is er een gevoel van ‘ overspannen’. In het Frans ‘ surmené…In het Engels wordt vaak gezegd: “ he is off his record”.

Als de filter te veel doorlaat van de geregistreerde informatie met de zintuigen en dat houdt een tijd aan dan ontstaat een situatie van hypersensibiliteit. Ongefilterde informatie komt in de hersenen met een veel hoger volume dan de normale hersenen kunnen verwerken. Die te hoge dosering kan leiden tot krankzinnigheid bij een hoogbegaafd persoon. Hij haalt meer informatie binnen dan de doorsnee normaal gezonde persoon maar komen in een stadium van te veel stress. Er is dan overprikkeling.

Gezonde mensen kunnen door te veel prikkels op de werkvloer zo overspannen geraken. Met rugklachten en hoofdpijn, te hoge bloeddruk komen zij ‘ op ziekenkas’. Er wordt naar een verklaring gezocht en de therapeuten zien het vaak niet binnen hun vakgebied. Klachten van de lage rug en nekpijnen zijn dikwijls verbonden aan geestelijk overspannen.

De vader en moeder van vandaag moet én geld gaan verdienen, én mooi en vriendelijk thuiskomen, én een goede opvoeding garanderen, én promoveren . De supermama en superpapa rijdt ook taxi om elk kind van en naar een reeks hobby’s te transporteren. De achterbankgeneratie moet bediend worden want er wordt veel verwacht van het kind.  De supermama’s en superpap’s geraken uitgeput en verzeilen in relatieproblemen. Zij nemen pillen tegen de depressie, pil voor dit en pil voor dat… vooral tegen hoofdpijn.

Ik raad mijn patiënten dagelijks aan om het wat rustiger aan te doen. Een wandeling met nordic-walking-stokken van de Aldi ( 3 euro) kan veel oplossen. Dagelijks minstens een uur marcheren is het beste medicijn voor hoogsensibele mensen. Maar dan best niet online, zonder oortjes voor de muziek van de apple iphone.

De oermens moest duizenden jaren geleden dagelijks in de steppe voedsel zoeken, water halen, herhaaldelijk dagenlang een groep volgen die zich als nomadenvolk verplaatste. De Neanderthaler en homo sapiens was een trekker. Het marcheren is de meest natuurlijke manier van bewegen. Eigenlijk is lange marchen beter dan intensief sporten, het lichaam wordt niet onder druk gezet. Het kost niks en is overal mogelijk. Voor de zieke die niet buiten kan raad ik de Tunturi stepper aan, kost geen zeventig euro bij Coolblue.

Er is de laatste twintig jaar een stijging in de verkoop van zeilboten. Mannen en vrouwen stappen uit het jachtig bestaan om in eenvoud aan boord van een niet comfortabele zeilboot te gaan leven. Eenvoudig koken, niet trendy gekleed. Dat heet dan onthaasting.

Wat ze eigenlijk doen is ont-haasten, loslaten van materieel bezit. Ik  ken miljonairs die overspannen zijn van het beheer van hun patrimonium. Het is de aard van het beestje dat we allemaal eigenlijk wat bang zijn om iets los te laten. Loslaten en het brein daarna herprogrammeren is een deugd. Een hype die de volgende jaren zal toenemen zeggen degenen die ermee begonnen zijn en nooit de stap terug willen zetten. De ratrace noemen de amerikanen dat.

Wordt vervolgd.

Michel Van Loo 7 januari 2016