__________________________________

Ik zal beginnen bij het begin, namelijk een twintig jaar durende dégoût van het kapitalisme gepaard gegaan met een soort kuddegedrag en tegemoetkoming van bepaalde (chronische) chemische tekorten in de hersenen.

Al van jongsaf werd ik geconfronteerd, dat geld leuk is als je het hebt, maar des te meer aversieve gevoelens opwekt (en dan niet enkel ten opzichte van geld zelf) als je het niet hebt. Hoe ouder ik werd, hoe meer ik de kapitalistische visie als een ziekte begon te zien, die stilaan de hele wereld aan het besmetten was. Een heuse pandemie, en iedereen doet er maar vrolijk aan mee, onze egos en serotonine-niveau's barsten van overdaad. Nu, ik moet toegeven dat de fundamenten van m'n mening hieromtrent nog niet veel veranderd zijn. Wel denk ik dat ze meer genuanceerd is geworden en oplossingsgericht.

Na het lezen over en bekijken van documentaires van enkele conspiracytheory verkondigers zoals 'David Icke' en 'Alex Jones', de documentaires 'Zero: An investigation into 9/11', 'Darwin's nightmare', 'American drug war: The last white hope', 'Surplus: Terrorized into being customers', 'Muntz en Van De Wint: het grote complot', 'Thank you for smoking' en last but not least 'Zeitgeist' was ik ervan overtuigd dat er iets danig verkeerd gelopen moet zijn. Ook al is slechts een fractie van wat verkondigd wordt waar, het blijft ruim voldoende om te beseffen dat er iets aan de hand is. Als je dan nog eens de feiten cumuleert met de ecologische problematiek, dan krijg je toch het gevoel dat het tijd wordt om de huidige systemen nog eens onder de loep te nemen. Mijn conclusie uit dit alles is dat waar rook is, vuur is (of toch iets dat rook verspreid) en dat we leven in een tijd waar kwantiteit kwaliteit verdrijft.

Kanttekening: Hoewel die ecologische problematiek ook kan bekeken worden in het kader van de steeds snellere evolutie, en dat daardoor de klimaatsveranderingen en dergelijke ook sneller plaatsvinden. Maar je mag er niet van uitgaan dat de mens het centrum is van de kosmos. Dus dan zou onze menselijke 'evolutie' geen (positieve) invloed hebben op de natuur.

Wat me opvalt aan geld en zeker een aan een grote hoeveelheid ervan is dat het praktisch altijd samengaat met een hoop macht. Het probleem hiermee is dat je geen duurzame, opbouwende lange termijn-visie (équalité, fraternité, liberté? anyone?) moet hebben om veel geld te vergaren. Of was dit slechts tot voor kort zo, gezien de vrije val van verschillende banken op de beurs en mijn indruk dat het korte termijn denken nefast was voor de beleggers en banken hun fragiele doch complexe kaartenhuisjes cfr. shortsellers. We hebben dus een systeem waarin je geld en dus macht kúnt verwerven op een immorele manier (ik bedoel niet dat dat geld, macht en immoraliteit altijd samengaan). Vervolgens blijkt dat diegenen die macht hebben mee kunnen bepalen hoe de machtsverhoudingen verdeeld worden. Persoonlijk vind ik dit model niet werkbaar en ben ik bang dat er erg weinig mensen aan de verlokking van macht en rijkdom kunnen weerstaan.

Een tijdje geleden echter las ik een licht in de duisternis, namelijk het verhaal op volgende site:
http://michaeljournal.org/myth.htm

Een toegankelijk verhaal dat me liet inzien dat het ook anders kan. Mochten de banken genationaliseerd worden (allemaal dan welteverstaan, anders creëer je een onevenwicht) en 'gratis' leningen toestaan (dus zonder rente) dan is er volgens mij sprake van een meer eerlijk systeem. De lener heeft dan de mogelijkheid om een goed idee uit te werken, een meerwaarde te creëren. De rest van de afhandeling van de lening is conform aan de huidige situatie. Dan heb je een staat waar de welvaart bepaald en uitgedrukt wordt door de arbeid (fysiek dan wel mentaal) van de mensen (want zij creëren de meerwaarde op het beginkapitaal) in plaats van in staatsschuld. Van welvaart bepaald door speculatie en virtuele stelsels naar een systeem zonder inflatie en rente. Een interessante theorie!

Na dit aan m'n naasten te verkondigen gebeurde er natuurlijk niet veel, buiten een verwoede discussie hier en daar, waarbij de bottom line meestal was dat de mensen verlamd zijn door (lees: tevreden over) hun luxe, braaf slaaf van het monetaire systeem. Daarna kabbelde het leven voort zoals voorheen, met horten en stoten. Tot m'n 'anti-gevestige geldwaarde'-gedachtegoed weer geactiveerd werd door een exclusieve voorpublicatie in de kwaliteitskrant De Morgen, maandag 6 oktober 2008. Hierin werd een interview met de professor Bernard Lietaer - financieel expert en onderzoeker - uit het interviewboek van Katleen Van Brempt uit de doeken gedaan. Het artikel titelde: "Op zoek naar een nieuw idee van 'geld'". Dit artikel bracht me op het idee om een blog te schrijven, want ik vond (zeker in deze woelige tijden) dat iedereen het recht heeft om dit te weten. Een blog werd de logische keuze, aangezien internet onze laatste niet-gecommercialiseerd medium is (wat wil zeggen dat de inhoud van het wereld wijde web-medium niet bepaald wordt door een bedrijf met winstoogmerk).

De professor Lietaer heeft het over een 'yin-en-yangsysteem'. Ik citeer: "Ik gebruik vaak een filosofische terminologie om dat uit te leggen. Ze is wat ongewoon om in economische systemen te gebruiken, maar ze maakt toch een en ander duidelijk. Het gaat om het yin-en-yangprincipe uit het Chinese taoïsme. Ons normale geld is extreem yang. Het is competitief, concurrerend, hiërarchisch en concentrerend. Leg duizend euro op tafel en mensen beginnen erom te vechten. Yingeld werkt anders. Yin heeft te maken met begrippen als vertrouwen, gelijkheid, empathie, interpersoonlijke vaardigheden, ... Het zuiverste yingeld is een cadeautje. Tussen die twee polariteiten heb je domeinen die meer yin zijn dan yang."

Wat hij dus wil zeggen is dat we parallel aan ons huidige geldsysteem een ander waardesysteem zouden moeten hebben, waarbij ook zachte competenties (naar behoren) worden verloond. Zoals hij het zo mooi stelt: "Onze kinderen zijn het allerbelangrijkste in onze levens, maar toch betalen we hun verzorgers, leraars en opvoeders geen lonen naar verhouding met hoe belangrijk we hun opvoeding vinden". Topmanagers die vooral hun eigen zakken willen vullen stoppen we echter graag wat extra's toe, behalve in tijd van 'crisis'! Dan worden er bepaalde dingen geweigerd zodat we een duidelijk signaal van menselijkheid en betrokkenheid de wereld insturen en onze handen kunnen wassen in kinderlijke onschuld om ze daarna terug in onze goed gevulde zakken te stoppen. Is het niet zo, ex-CEO Miller?

Ook heeft professor Lietaer het over het onbesef in de Verenigde Staten dat de nationale bank aldaar geprivatiseerd is. De Federal Reserve is wel degelijk een privé-bedrijf, en ze willen bijgevolg dus winst maken. En dan komt de ex-baas van de Federal Reserve af met het verhaal dat hij niet intelligent genoeg zou zijn om af te wijken van zijn ideologie als die niet blijkt te werken. Deze bestond uit zijn persoonlijke interpretatie van de theorie van Adam Smith (1776) die zegt dat de markt gereguleerd wordt door een onzichtbare hand. Alan Greenspan maakte daar een vrije hand van. Volgens hem is het hun plicht om zeepbellen te creëren en dan achteraf 'de schade te beperken en op te vangen'. Zie je iets verkeerds? Of ben ik nu echt de enige die een "vervormd" moreel besef heeft dat me ingeeft dat bepaalde zaken niet in handen moeten zijn van geldwolven aka de arbeiders van het kapitalisme. Andere 'mooie' voorbeelden zijn: interimkantoren (waar de cijfertjes belangrijker zijn dan het brood op iemands plank) en de kunst-sector (Anciaux' Cultuurinvest, de kunst die volk trekt subsidiëren (al dan niet in ruil voor reclame) rangeert systematisch de moeilijkere kunst uit).

Om het hele verhaal iets meer uit het theoretische luik te halen vermeld ik graag dat professor Lietaer momenteel aan een project werkt in Brazilië. Op basis van onderzoek uit de jaren 80 zijn er Pyramids of learning gebleken. Hierbij blijkt dat als ik je iets vertel, je 5 procent onthoudt. Als ik je iets geef om te lezen, blijft er 10 procent hangen. Als we samen een project ontwikkelen en erover discussiëren, onthouden we 50 procent van wat we gedaan hebben. Maar als je iets uitlegt aan mij, dan onthou je daar 90 procent van! Daarop verder bouwend is professor Lietaers een systeem aan het ontwikkelen waarbij een ouder kind telkens een hoeveelheid credits krijgt als hij iets uitlegt aan een jonger kind (ten minste 7 jaar). Zodoende kan een gemotiveerd kind tegen de tijd dat hij rijp is voor een hogere studie met de verdiende credits zijn studie zelf betalen of andere studie-gerelateerde zaken. Twee vliegen in één klap! Wat een prachtig systeem! Waarom zijn er geen mensen als professor Lietaer aanwezig in de Wetstraat? Of in the board of Governors van de Federal Reserve? Ik werd haast lyrisch toen ik dit artikel las en zag dat zijn ideeën zelfs al in de praktijk worden gebracht!

Om te besluiten geef ik nog hoe hij gelijkaardige systemen zou ontwikkelen:

"Ik zou specifieke problemen aanduiden, zoals de vergrijzing of de milieuproblematiek en systemen ontwikkelen die positief gedrag belonen, zoals recycleren, fietsen, het openbaar vervoer gebruiken. Geld is een incentive-systeem. Je kunt bijvoorbeeld een complementaire munt ontwikkelen om het 'leren' te bevorderen." Bovendien waarschuwde hij dat dergelijke systemen noodzakelijk zijn, maar de huidige problematieken niet volledig zullen oplossen.

De woorden 'leren' en 'bevorderen' doen me dan al denken aan de iPlant, maar later meer daarover.

Met laagachtende hoogachting die neutraliteit bij benadering hoog in het vaandel draagt



Spherical

Noot: De zeldzaamheid en nuttigheid van iets bepaalt de waarde van een goed. Vandaar dat we onze vrijheden zo duur betalen/betaald hebben...

07-10-2008 om 00:00 geschreven door Spherical