Ziektes van de Kwartel

Zieke dieren zijn gemakkelijk te herkennen. Een ziek dier komt niet graag naar de voerbak, zit in elkaar gedoken, zet de veren een beetje op, is suf of vertoont niet het normale gedrag. Een ziek dier moet snel geïsoleerd worden van de andere dieren door het apart in een kooi of hok te zetten, dat bij voorkeur ook verwarmd kan worden. Op deze manier worden de andere dieren niet besmet en krijgt het zieke dier rust.

Het is niet mogelijk alle ziekten te beschrijven. Daarom worden alleen de meest voorkomende ziekten kort beschreven.

Uitwendige parasieten

Luizen, vlooien en mijten zitten tussen de veren op de huid. De risicoplekken zijn de kop, onder de vleugels en achter op het onderlijf. Met zandbaden bestrijden de kwartels zelf op een natuurlijke manier deze uitwendige parasieten. Zij doen dat graag en vele malen per dag, zie pagina: 'huisvesting'. Mochten de dieren toch last houden van deze parasieten, dan zijn er middelen om deze parasieten te bestrijden. Deze zijn verkrijgbaar bij de dierenarts en bij de dierenspeciaalzaak.

Ingewandswormen

Er zijn vele soorten ingewandswormen. Jonge dieren zijn gevoeliger voor worminfecties dan oudere dieren. De meest voorkomende wormen zijn spoel-, haar- en lintwormen. Soms zijn in de mest van de dieren de bleekgekleurde wormen te zien. Meestal is het echter aan de dieren en de mest niet te zien dat zij last hebben van wormen. Pas als de besmetting met wormen erge vormen aanneemt, is het aan de dieren te zien: zij zitten dan suf in het hok en komen niet naar de voerbak. Er zijn goede middelen beschikbaar voor de bestrijding van wormen. Goede dierenspeciaalzaken hebben deze middelen in voorraad. Beter is om met zieke dieren naar een dierenarts te gaan, bij voorkeur een dierenarts die in gezelschapsdieren is gespecialiseerd.

Coccidiose

Coccidiose is een darmziekte die veroorzaakt wordt door een kleine darmparasiet. Mestonderzoek door een dierenarts geeft de juiste diagnose en er zijn goede middelen om deze parasiet bestrijden. Hygiëne in het hok en de ren kan veel problemen met coccidiose voorkomen, zie pagina: 'huisvesting'.

Blackhead

Dit is een ziekte die door een kleine protozo (darmparasiet) wordt veroorzaakt. Vooral fazanten, kalkoenen, maar ook kwartels zijn vatbaar voor deze ziekte. Deze protozo veroorzaakt een ontsteking van de blindedarm en veel diarree. Later kan de lever ook aangetast worden. In dit stadium is het zieke dier niet mee redden.

Een door blackhead aangetast dier herkent met snel aan de houding: ingedoken houding met kromme rug en vaak opgezette veren. Soms is de kop wat donker gekleurd. Bij deze ziekte moet de dierenarts ingeschakeld worden. Er zijn goede geneesmiddelen.

Virusziekten

Hoenderachtigen zijn vatbaar voor een aantal virusziekten. Deze ziekten zijn moeilijker te bestrijden dan de hierboven beschreven ziekten. Kleine dieren zoals kwartels sterven vrij snel aan deze ziekten.

De meest bekende virusziekte is New Castle Disease (afgekort NCD). Dit virus verstoort de ademhaling, zorgt voor bewegingsstoornissen en ernstige diarree (vaak met een groene kleur). Vele dieren sterven aan deze ziekte. Alle hoenderachtigen in Nederland worden jaarlijks ingeënt tegen deze gevaarlijke ziekte. Het is aan te raden de dieren altijd te laten inenten. Neem hiervoor contact op met een fokker in de buurt of met een dierenarts.

Een andere virusziekte is de klassieke vogelpest of Aviaire influenza. Dieren met deze ziekte moeten direct worden afgemaakt om verdere besmetting te voorkomen. Neem bij problemen altijd direct contact op met een dierenarts.

Verenpikken

Een lastig verschijnsel is verenpikken. Kwartels pikken elkaar soms de veren van het lichaam, vaak tot bloedens toe. Meestal is de oorzaak overbevolking. Zorg ervoor dat er niet te veel dieren in de hokken zitten. Hanen kunnen in het voortplantingsseizoen niet samen in een hok geplaatst worden. Plaats de hanen apart met één of enkele hennen. Dan komt het probleem meestal niet voor. Zorg ook voor afleiding in de vorm van groenvoer en schuilruimte voor de dieren (zie pagina: huisvesting). Er is een vorm van beschadiging van de veren bij de hennen (op de kop en op de rug) die niets te maken heeft met verenpikken. Hanen pakken de hennen tijdens de paring vast bij de veren op de kop. Kwartelhanen en vooral de Japanse kwartelhanen zijn in het voortplantingsseizoen nogal actief en daardoor slijten de veren van de hennen wat sneller. Ook de rugveren van de hennen hebben te lijden tijdens de paring. Het ziet er soms niet fraai uit, maar het is niet ernstig. Na de rui (zie hieronder) komen er weer prachtige nieuwe veren terug.

Teenkluiten

Kwartels hebben vaak last van samengeklonterde mest en zand rond de tenen en nagels. Uiteindelijk kan hierdoor de nagel afsterven. De oorzaak is een vochtige bodem(bedekking) of veel mest op de bodem. De oplossing is de grond in de ren en het strooisel in de hokken goed droog te houden.. Heeft een kwartel een teenkluit, week deze kluit dan enkele minuten in een bakje met lauw water. De kluit kan dan met de hand gemakkelijk zonder beschadiging van de teen worden losgemaakt.

Ruien

Kwartels ruien eenmaal per jaar, waarbij de oude veren worden vervangen door nieuwe veren. Ruien is geen ziekte, maar de dieren zijn wel gevoeliger voor ziekte in de periode van de rui. Door het verlies van de oude veren zijn de dieren vatbaarder voor kou en tocht. Het is daarom verstandig de ruiende dieren een week of twee binnen te houden, vooral bij slecht en vochtig weer. Zodra de meeste nieuwe veren volledig zijn uitgegroeid is het dier weer in een normale conditie. De duur van de rui varieert per soort en ook wel per dier. Gemiddeld duurt de rui twee tot vier weken. Vitale gezonde dieren ruien sneller dan minder vitale dieren.

Lange teennagels en snavels

Kwartels die altijd op een zachte bodembedekking leven (zoals houtkrullen) krijgen te lange nagels, omdat de normale slijtage van de nagels ontbreekt. Bij deze dieren moeten zo nu en dan de nagels worden geknipt. Blanke nagels zijn goed te knippen, als deze voor een lamp worden gehouden. Het ‘leven’ onder nagel is dan zichtbaar. Blijf met het knippen nog een stukje voor dit ‘leven’. Bij donkere nagels is het ‘leven’ echter niet goed te zien. Het knippen moet dan zeer voorzichtig gebeuren. Te lange teennagels kunnen gemakkelijk worden voorkomen. Bij gebruik van droog zand en/of gebroken boomschors als bodembedekking slijten de nagels op een natuurlijke manier voldoende. Leg als extra nog één of twee bakstenen in het hok en de ren. Kwartels gaan graag op een steen staan en hierdoor worden de nagels vanzelf op een normale lengte gehouden. Kwartels hebben ook wel eens last van te lange snavels. De dieren houden zelf hun snavel ook op lengte door deze geregeld bij te slijpen op een baksteen.