pfffff............ Enkele dagen terug in België met een mengelmoes aan verschillende gevoelens. Ik heb Haïti (en vooral zijn mensen) hier in twee dagen al meer gemist dan België (en zijn mensen) op zes weken. Terug het luxeleven van België in, alles regelen, vdab-kantoren, werk zoeken, voetbalmatchen, startdagvoorbereiding, vergaderplanningenopmaken, .. alles is weer net zoals tevoren. Alleen lijkt alles voorlopig een fractie trager te verlopen dan vroeger, alsof het leven hier zijn gang gaat en ik er niet in sta maar ernaar sta te kijken van buitenaf. Ze hebben mij precies toch stevig te pakken gehad die Haïtianen en ik heb niet het gevoel dat ze mij al aan het loslaten zijn. Misschien moet ik mezelf nog maar enkele dagen tijd gunnen om een aantal dingen op een rijtje te zetten...
Vooreerst wil ik even iets melden voor iedereen die ons een beetje volgt, de blog leest en ook de foto's bekijkt. Een verstandig man schreef ooit: "De foto's zeggen het niet" en hij had volkomen gelijk. Als het écht goed wordt dan schieten foto's of blogberichten véél te kort om dat over te brengen. Maar ze zijn beter dan niets dus doen we het er maar mee. Misschien kunnen we na terugkeer mondeling een iets betere poging doen om de pracht van Haïti te beschrijven. Ik ben samen met Erika net terug van een lange, vermoeiende maar ongetwijfeld de-moeite-waarde reis. Goede vormingen, moeilijke vormingen, heerlijke momenten, soms lastige momenten,... Een hele boel ervaringen om te vertellen, waarvan ik er eventjes kort eentje uitpik die (volgens mij) veel vertelt over wat ons allemaal is overkomen.
Veel leesplezier, pH
Hemel en hel ..... liggen soms dicht bij elkaar
De busrit naar Jeremi is lang, zonder pech (=onwaarschijnlijk, lees later) ongeveer 12 uur. De weg is geen weg. De zon brandt door het dak heen. De ''busmaatschappij'' verkoopt meer tickets dan er eigenlijk plaats is. Bovendien tellen kinderen niet en die zijn ook nogal talrijk aanwezig. Iedereen heeft ook nog een een bende bagage, potten, zakken, levende kippen (eentje zat onder mijn 'bank'en pikte soms in mijn kuiten) enzovoort bij. We waren er goed op voorbereid maar op het einde van de rit begint het ''What the HELL am I doing here'' toch wel in uw gedachte te spelen. Alles doet pijn.
15 minuten na aankomst in Jeremi, moeten we nog naar een naburig dorpje met de prachtige naam Bonbon. Dit blijkt te gebeuren met een taximoto: Zo vrij als een vogel, zonder bagage want die kon achter op een auto mee. Een goed onderhouden kustweg, letterlijk langs een prachtige blauwe oceaan, compleet met palmbomen en alles. Een lichte zeebries lijkt alle zweet en vermoeidheid van me af te schudden. Een grote ondergaande zon die de hele HEMEL donkerrood tot paars kleurt. Mijn bloedmooie Haïtiaanse delegatiegenote Claudinette komt naast me rijden en lacht eventjes schalks naar me omdat ik zichtbaar zit te genieten van 'haar' land. Even later kan ik de verleiding niet meer weerstaan om mij ogen te sluiten, mijn beide armen uit te strekken en zo met een hoog titanic-gehalte verder te vliegen. Mijn hoofd vult zich volledig met de heerlijke leegte die de beste momenten in een leven kenmerkt...
15 minuten later: De zon is onder, het is pikdonker. Toch begin ik door de drukkende vochtigheid terug te zweten. Mijn brommerke geeft amper licht. De zee is weg, we zijn nu het binnenland in aan het rijden. Weg van de geasvalteerde zeeweg, op een bonkig, stoffig bergweggetje vol met afgrijselijke hellingen, afgronden, kuilen en groeven. Ik ben doodmoe, maar moet toch nog alle moeite van de wereld doen om niet van dit onding af te vallen. Claudinette is niet meer meer dan een flauw rood lichtje in de duisternis voor me, dat als belangrijkste taak heeft om stof in mijn gezicht te waaien. Stof in mijn gezicht, stof op mijn lichaam, stof in mijn haar, ogen, oren, neus,... Waar is dat Cristal-festival-hoedje dat mij hier al eerder zoveel hielp ? (met dank trouwens aan de heer W. Lieben van gewest Snorkel) In de bagage natuurlijk... Ook een chiroshort blijkt op zo'n vespa-kreng onwaarschijnlijk veel stof naar binnen te zuigen. Gewoon erdoorheen bijten, hopen dat het niet meer ver is, want stoppen of klagen HELpt op zo'n moment toch niet
15 minuten later: We komen aan op de bivakplaats. Het is pidonker want hier is nergens elektiriciteit. Ik hoor een lawaaierige meute op me afstormen en me (letterlijk) hardhandig van mijn brommerke afsleuren. Ik probeer het stof uit mijn ogen te vegen en ontwaar langzaam een hele groepen chiroleiding (hoofdzakelijk vrouwen) rond me. Ze dansen, zingen (ik meen in het gekrioel het woord bienvenu te herkennen), spelen tambour en trommel, omhelzen (gelieve te noteren dat dit laatste woord volledig zonder hoofdletters staat geschreven) ons, klappen in de handen enz. Kortom: er wordt een feestje gebouwd. We worden eventjes meegevoerd in de feestende, kolkende massa, maar krijgen even later toch de kans om te gaan zitten en wat fris water om te drinken. En dan kijk ik toevallig omhoog... In deze afgelegen provincie zonder elektriciteit zie ik een sterrenHEMEL die alle verwachtingen en beschrijvingen overtreft. Een miljoen keer meer dan in België en zelfs nog duizendmaal meer dan in Port-au-Prince. Hier zit ik in het paradijs op aarde, ver weg van huis, maar toch in het midden van een Chiro-vormingsbivak. Ik ben waar ik thuishoor. Mwen lakay mwen.
Op het laatste bivak in Fort Liberté hebben ze de gewoonte om een koe te slachten en die dan gedurende het bivak met de hele bende helemaal op te eten.
En dat ze wel degelijk helemaal wordt opgegeten dat heb ik wel gemerkt
Als ik op de tweede ochtend met mijn slaapkop de refter binnenwandel, komt er me een degoutante geur tegemoet. Mijn maag begint te draaien want de geur maakt me echt misselijk.
Normaal krijg je op bivak in Haiti spaghettislierten of maispap als ontbijt, niet direct mijn favorieten maar toen had ik de soep nog niet gezien.
Vandaag kregen we soep met wortel, bakbanaan, aardappel, darmen, stukken maag, en ik wil niet weten welke delen van het beest nog allemaal.
Ik heb vriendelijk bedankt voor de soep, het-ik-proef-alles-eens-principe heb ik overboord gegooid, dit kreeg ik echt niet binnen.
En dan verlang je zo naar een boterhammeke met choco .
Chocobootjes, chocobootjes, chocobootjesmmm mmm!
Liefs, Ilse -x- (Die Haitianen maar smakelijk soep naar binnen lepelen, zich afvragend waarom wij niets aten.)
(en ze een voorkeur blijken te hebben voor benen, die van mij bijgevolg een heus slagveld zijn)
- Haitianen opzichtige gouen horloges dragen.
(dit vaak een statussymbool is want als je vraagt hoe laat het is, ze je moeten bekennen dat hun uurwerk niet werkt.)
- een haitiaan ook kan bruinen.
(tijdens de wasmomenten op kamp viel het me op dat borsten en konten opmerkelijk bleker zijn dan armen en benen.)
- Wycleff Jean een Haitiaan is.
- ze Kiwo pou lavie of «Chiro voor het leven hier wel heel letterlijk nemen.
(leiding van 40 jaar is hier geen uitzondering. de meesten blijven plakken in de chiro omdat ze de sfeer zo leuk vinden, mamas nemen hun kinderen de zondagnamiddag gewoon mee naar de chiro)
- Haiti en Belgie hetzelfde devies hebben.
(eendracht maakt macht, union fait la force, nou tout fé youn)
- Haïti als sinds 1804 onafhankelijk is.
(dus 26 jaar eerder dan Belgie)
- Haitianen in hun pies spuwen nadat ze geplast hebben.
(dit is een bijgeloof uit de voodoo. Haitianen geloven dat men je urine kan gebruiken om je te betoveren. Als je in je urine gespuwd hebt, heeft die geen werkzame krachten meer en kan die dus niet meer gebruikt worden door de voodoopriesters.)
- tann (wachten) hier het sleutelwoord is.
(wachten op de bus die niet wil vertrekken, een haitiaan die maar niet afkomt, het eten dat 4 uur op zich laat wachten, Een koffer vol geduld is dus een must al leer je wel met het wachten omgaan.)
- je niet moe bent als je niet kan slapen.
(nachtrust bijgevolg een onbekend gegeven is, jammer genoeg)
- je hier op de bus gerust tegen een onbekende in slaap kan vallen.
(het volstaat om als je wakker bent even vriendelijk te lachen en merci te zeggen.)
- ze hier verschillende soorten pap maken als avondeten.
(melkpap, bloempap, puddingpap, maispap. Dit laatste bij mij traumas uit Roemenie naar boven brengt.)
- naar men beweert de Barbancourt (Haitiaanse rum) het beste smaakt in Haiti zelf.
( ik me bijgevolg genoodzaakt voel om minstens 1 fles mee te brengen om dit uit te testen)
Jullie kunnen nieuwe foto's vinden via de link hier rechts. De nieuwe foto's staan onder de oudere en gaan dit keer over een dagje zee en de 3 kampen die we al meemaakten (Gonaiev, Jean Rabel en Ench). Dus als je onze ABC ou MET joue in beeld wil bekijken.... klik dan maar snel op die link. We maken nog wel eens werk van de bijschriften....om die meer te preciseren
Groetjes en tot de 14de. Voor Pieter en mij staan een tiental dagen bivakken (voor leiding) in Jeremy + Okay en kampen (voor de kiwo-groepen) in Okay van 2 groepen uit Potoprens op het programma.
De tijd vliegt echt wel razendsnel om hier. Al drie bivakken achter de rug waarvan het laatste "Ench" uitzonderlijk met de voltallige belgische delegatie. Het was tot nu toe ook bij uitstek het beste bivak, een sterke delegatie, sterke dyoseze (verbond), enorm gemotiveerde en geïnteresseerde deelnemers, .... Kortom: ''doelstellingen bereikt" zoals de grote mijnheer Venneri zou zeggen. Bemerking tussendoor: Na een tijdje op zo'n bivak vergeet ik trouwens soms letterlijk dat ik tussen een ander volk zit. Dit duurt dan tot iemand me met ''blan'' (witte of blanke) aanspreekt of tot ik één van de andere belgen zie en het verschil me weer opvalt. Vreemde gewaarwording. Ik ben er alleen nog niet uit of ik dan vergeten ben dat zij zwart zijn ofdat ik dan vergeten ben dat ik blank ben. Iets om nog eens te onderzoeken. Ondertussen blijft de warmte soms zwaar om dragen. Af en toe (meestal 's middags) slaat er een enorme vlaag van uitputting op mijn lijf, die alleen te verdrijven valt door een uurtje (of twee) te liggen zweten. Voor de rest ben ik nog volledig in topvorm. Mijn spijsverteringstelsel houdt voorlopig probleemloos stand, ondanks het feit dat ik heel wat 'regels voor blanken' en 'goede raad' (bvb onbehandeld water) aan mijn laars lap. Enfin, hout vasthouden. Overigens leef ik hier waarschijnlijk een pak gezonder dan thuis: geen fastfood, veel water, minder frisdrank, zelden alcohol,... Ook het soms onregelmatige slapen ('s nachts kort en/of slecht slapen met soms 's middags een dutje) verteer ik wonderwel. Ook daarvoor zullen mijn slechte gewoontes uit België wel een verklaring zijn. Enkel die warmte dus. Ik heb mij lange tijd van mijn leven afgevraagd of er een moment bestaat dat deo niet meer helpt. Wel, ik kan eindelijk met zekerheid zeggen dat het bestaat! Helpt deo ook niet een beetje? NEE !!! Ook niet als je heeel veel gebruikt? NEE !!! Een bezweet T-shirt kan je toch laten drogen en dan weer aantrekken? NEE !!! De zure geur van het zweet hier, zit er ingetrokken en is niet echt te harden. Ik heb een T-shirt waarvan de kleur plaatselijk is verbleekt omwille van de zweetvlekken. Ik meen mij uit de chemielessen te herinneren dat zoutzuur een duur goedje is, misschien moet ik overwegen om een handeltje op te zetten, de concentratie is alvast zeker hoog genoeg. Qua kledingsstukken houdt (ik moet het toegeven) de chiroshort (waarvoor dank aan de firma Joirs) nog goed stand. Deze kan zo'n drie dagen meegaan, al de rest is eigenlijk na één dag (of minder) om zeep (gelieve de ironie in 'zeep' te negeren). Gelukkig (messi bon djeu) is er nog één rots in de branding: de onvermijdelijke zwarte voetbalshort; zo fris, zo zelfreinigend, zo polyvalent... Enfin, als je zo voor een trip van 8 tot 10 dagen onderweg kleren in de rugzak moet meedragen en je houdt van light-packing; heb je zulke helden nodig. Die ''topvorm'' waarvan eerder sprake was zal ik heel binnenkort goed kunnen gebruiken. Zondag begin ik samen met Erika aan de langste en zwaarste expeditie. Eerst naar uithoek Jeremi voor een scholingsbivak, dan ergens een lokaal kamp bezoeken en dan nog een scholingbivak in Okay. In totaal 10 dagen onderweg met het lokaal vervoer. De reden dat dit niet met de jeep van de Kiwo mag, is omdat de weg te slecht is voor de jeep! Hij moet dus nog een stuk slechter zijn dan de weg door de bergen naar Jean Rabel die we wel al met de jeep deden. Deze 'weg' (understatement ->) trok op geen orgel. Urenlang heen en weer schudden, door kuilen en groeven bonkend tegen gemiddeld 15 kilometer per uur (niet overdreven). Het was eigenlijk geen weg te noemen. En nu dus nog veeeel meeer van dat in het verschiet en dus blijkbaar nog erger. Bovendien op een bankje in een comfortloze Haïtiaanse bus opeengepropt met volk, houten kisten, onze rugzakken en een zak rijst. De heenreis duurt (als alles goed gaat) 14 uur schudden en beven met één pauze om te eten en te plassen. De terugreis is gelukkig in twee stukken omdat we halfweg een bivak in Okay doen. Enfin, borst natmaken en erin vliegen zeker. Zoals ze hier ondertussen op enkele plaatsen in Haïti Cherie zeggen: Zikkezakke zikkezakke, Hoyhoyhoy!
Even tussendoor een korte reactie op de voorbije dagen. We hebben net onze eerste vormingen achter de rug (we hebben een heel mooi stukje van Haíti al gezien tot in Jean Rabel, alleen is het erg vermoeiend reizen en word je volledig door elkaar gerammeld op de wegen hier)...overal zijn we enorm hartelijk ontvangen, met veel nieuwsgierigheid onderzocht en ook wel ok bevonden (denken we zelf toch). ''Ik heb de zon zien zakken in de zee'' is toch al een hit....hoewel het hele lied hier een volledig restyling is ondergaan, de nieuwe versie klinkt als volgt...''zonnie zonnie zakkie zakkie zee, zonnie zonnie zakkie zakkie zee, zonnie zonnie zakkie zakkie, zonnie zonnie zakkie zakkie, zonnie zonnie zakkie zakkie zee''. Geef toe het klinkt toch wel weer. Toch een ongelooflijk rithmisch, muziekmakend en zingend volkje hier! Ambiance op alle dode momenten van de dag....en de programma's vertonen toch wel vaak heel wat lege gaten, ze hebben dan bijvoorbeeld een hele voormiddag 4u à 5u zonder pauze aan één stuk moeten luisteren naar een droge voordracht over de de middelen tegen AIDS (trouw blijven aan de partner na trouwen en belang van de maagdelijkheid, naast kort even terloopsvermelden dat er wel zoiets is als een condoom maar een goede Crétien komt er wel met de eerste 2 dingen zeker??) of de interpretatie van een bijbeltekst door de plaatselijke patoor of het belang van de uniformiteit van de kiwo,....
En tja ook op de eerste bivakken is er een eerste slachtoffer gevallen....amai ik ben goed ziek geweest, ik denk van iets verkeerd te eten nogal laat want na een dag vorming (Gros morne) geven heb ik een volle voormiddag moeten overgeven. Ondertussen is alles weer 2 dagen dik in orde. Maar ik word hier liever niet nog eens ziek, want een zieke wat rust gunnen is duidelijk geen Haïtiaanse remedie, in tegendeel iedereen die ook maar een dokter van ver kent heeft wel een middeltje bij (pillletjes, water met zout, thee met zout, een witte vloeistof waar ik zelfs niet naar gevraagd heb wat het is want het zag eruit als zonnemelk, kokosnotenmelk, citroenen en zo snel mogelijk terug veel veel eten...)waardoor ik dus ook maar bleef overgeven. Dan daarna nogal slapkes de auto weer in voor nog een paar uur hotsen en klotsen om naar het volgende bivak te gaan. Net op tijd opgelapt voor een volgende vorming Chiro-methdieken voor de jonge kiwo-leiding van Jean Rabel.
En dan laten we de verhalen over de WC's graag nog voor een andere keer over....want die heb ik nog niet te veel nodig gehad.
Iedereen dus (terug) en fòm en morgen vertrekken we met de ganse Belgische delegatie naar Ensch tot donderdag. Van een invasie gesproken... Tot dan, Erika
omdat we met het openbaar vervoer moesten geen strand en palmbomen zoals eerst gepland, deze toeristische stranden zijn bijna enkel met privévervoer te bereiken ... wij moeten het stellen met openbaar vervoer ... iedereen die zich nu een lijnbus voorstelt ... amaai amaai
le transport public en haiti: eerst namen we een tap-tap, een heel mooi versierde haitiaanse taxi ( een pick-up waarvan ze de laadbak verbouwd hebben tot een hokje met een dak en twee bakjes, als belg zou je daar maximum 10 mensen een plaats geven, een haitiaan krijgt er zonder problemen 15 man in, ge zit daar dus ongelooflijk op elkaar gepakt want iedereen heeft massa's zakken bij en dan in deze hitte, zweten geblazen)
na de tap-tap de bus, toen ik instapte zag ik geen plaats vrij meer maar dan begint plots iedereen wat te friemelen en dan is er toch nog een ieniemienie gaatje tussen 2 haitianen waar ge u dan moet tussen wurmen. toen volgde er een rit waar ge in een pretpark voor staat aan te schuiven. man man man ... de wegen zijn hier echt barslecht (en dat is nog een understadement) en dat gammel busje maar heen en weer wiebelen ... terwijl wij zaten te zweten .... tijdens de rit kregen we een soort commercial voorgeschoteld: de man die het geld in ontvangst nam, haalde plots een hele zak van het dak en begon de inhoud te verkopen: het begon met koekjes en kauwgom, van water tot tandpasta over naar een lotion tegen vaginale infecties (!!!???) naar een siroop om te verdikken (!!!???)
en dan eindelijk beach la (het strand): toen we door de poort liepen en ingang betaald hadden: wat een zicht, prachtig prachtig!!! onbeschrijflijk (bij de komende serie foto's zal het jullie wel duidelijk worden!!!)
na een zalige dagje niksen (allez ja, een beetje ronddobberen op het water, boekske lezen, iets drinken, beetje rondwandelen, foto's trekken, ...) terug de zweethut ofte de tap-tap in...
bij de volgende overstap nemen we een discobus, de naam spreekt voor zich. een bus, versierd met felle kleuren en lichtjes waaruit loeiharde muziek klinkt. wat een belevenis, je moet roepen om elkaar te verstaan maar een haitiaan slaagt erin om in zo'n ding te slapen ...
Het verkeer hier in de hoofdstad is simpelweg onbeschrijfelijk. Ik ga toch proberen. Neem in uw hoofd een uit de kluiten gewassen heksenketel, zaai daar eens stevig onrust in en pers het geheel samen op een oppervlakte die de helft te klein is voor het geheel. Vererger wat je nu in je hoofd hebt met factor 3 ofzo en ge hebt een vrij goed beeld van de realiteit hier. Toch zijn er een viertal eenvoudige wetmatigheden van waaruit het verkeer hier is opgebouwd.
Vooreerst de auto's (of zeg ik beter: voertuigen):
Volkomen onbelangrijke onderdelen die best gemist kunnen worden:
Nummerplaten, lampen, pinkers, bumpers, ruiten, dak, vrijwel alle carosserie, remmen (behalve handrem, want de stad ligt tegen een helling), batterij (je kan ook perfect steeds op een helling parkeren en starten door in gang te bollen), versnellingen (met enkel een 2e kom je best ver hoor), alle vier de wielen (3 gaat prima, minder wordt moeilijk),...
Belangrijke en onmisbare onderdelen:
Claxon (zie verder), motor, stuur.
Voorts is een ophanging, koppeling, motor of wat dan ook NIET kapot als hij rammelt, piept, sleept, schuurt of kraakt als een zak chips. Eerste wetmatigheid: ''Het is pas kapot als de auto niet meer rijdt!''
Het verkeersreglement:
Tweede wetmatigheid: ''De zwakke weggebruiker heeft altijd ONgelijk.'' Voetgangers (ook en vooral kinderen en oudere mensen) moeten letterlijk aan de kant springen, spurten,... voor de passerende auto's. Deze zullen echt niet vertragen, laat staan stoppen, in het beste geval claxonneren ter waarschuwing. Dit wordt extra bemoeilijkt door het feit dat de stoep (als die er al is) volkomen ingenomen wordt door geparkeerde auto's, allerhande kraampjes, enz. Daarnaast moet de voetganger ook steeds uitkijken voor aanzienlijke plassen en bergen afval en gapend openliggende riooldeksels.
Derde wetmatigheid: "Voorrang is steeds voor de snelste, duurste en grootste auto" Eigenlijk is dit slechts een toepassing van de tweede wetmatigheid, uitgewerkt voor gebruikers van dezelfde catergorie.
Vierde wetmatigheid: "Voorrang kan eveneens afgedwongen worden door HARD en VEEL te claxonneren. De derde en vierde wetmatigheid lijken, voor ons westerlingen, soms in tegenspraak maar in de Haïtiaanse realiteit wordt er blijkbaar een soort optelsom gemaakt van deze twee factoren om de voorrang te bepalen. Dit werkt in de praktijk verbazend goed.
Verdere voorrangs- en/of algemene verkeersregels zijn volkomen onbestaande. Het gebruik van verkeerslichten, verkeersborden, pinkers, zebrapaden,... is zelden of nooit op te merken. Ook zaken als rijstroken of eenrichtingstraten blijven steeds een vaag concept.
Naast deze regels is er nog één zaak die bijdraagt aan de complexiteit van het verkeer in de stad: de hellingen. Port-au-Prince is voor een groot deel gebouwd tegen enkele steile bergflanken. De wegen die recht omhoog lopen zijn lang niet voor alle voertuigen haalbaar. Vooral openbare bussen, plaatselijke tap-taps en andere oudere wagens moeten soms aanzienlijk omrijden om langs minder steile wegen hun bestemming te bereiken. Het huis 'Mon Reve' ligt bijvoorbeeld op het einde van zo'n steile straat en is bijgevolg enkel bereikbaar met stevige jeeps en Berlingo's.
Voila, een mini-handleiding in verband met het verkeer, nu op naar de eerste vormingsbivakken,
Er is al ongelooflijk veel naar gevraagd....sommigen geloofden al niet meer dat we echt wel in Ayiti-chérie zitten....maar zie hier het resultaat de eerste foto's vanuit Port au prince. 't begint met foto's van Pagnol oftewel Dominikani, er zitten natuurlijk ook wat gekke chirobekken tussen, onze eerste les Kreools (op Haïtiaanse wijze) met de nationale ploeg waarmee we bivakken gaan bezoeken om vorming te geven, een plastiek bord diriz ak pois en gebakken vig (= rijst met bonen en gebakken banaan zoals ze het hier op straat verkopen. 't is echt wel lekker, hoewel het er misschien op foto niet zo uit ziet. Ik ben er alvast fan van, dus ''zoet'' je weet al welk recept bij op het weekmenu komt als ik terug in Brussel ben want ik ben de medames-yo van de keuken al in de gaten aan het houden hoe je Haïtiaanse rijst en bonensaus maakt), verder ook foto's van de kindjes uit de buurt van mon rêve (huis van de scheutisten) en het geweldige uitzicht hier op het centrum van port au prince en tot slot de primeur van vandaag...onze eerste kiwo-zondag gaan meespelen met één van de plaatselijke kiwo's, de kiwo van Sacré coeur van Pascal en Julliette van de nationale ploeg. Geweldige sfeer....zingen, klappen en nen djembé erbij...(ik probeer hier nog iets op te pikken van liedjes en ritmes om mee te nemen voor mijn zingende en swingende collega's van Foyer)....echt super. Enkel jammer dat het vandaag voor die Chiro een niet-uniform dag was. Ze dragen hier om de 2 weken maar hun mooie blauwe uniformen omdat dat echt wel hun goed kostuum is en de was doen is hier ook nog altijd een karwei om het de hand te doen. Maar we bezoeken nog kampen dus die uniformpkes komen zeker ook nog op foto.
Maar ik was vandaag echt content dat het zondag-Chiro-dag was. Toch wel weer een tijdje geleden. Maar zoals ze hier zeggen...kiwo of chiro ben je voor het leven. Avek kè content reveille en avek kè content passe bon nuit. (met blij hart opgestaan en zo ga ik ook terug gaan slapen want morgen vroeg op om naar den beach te gaan! laat die palmbomen maar komen en de leuke relaxdag vooraleer de bivakken eraan komen en het instuderen van onze Kreoolse Chiro-uitleg: empotans jwèt-yo)
De laatste twee dagen telkens een beetje op straat gaan spelen met de kinderen van de buurt. Heel plezant !! Kleine spelletjes met de kleinsten, beetje kreools oefenen in de praktijk, beetje sjotten en volleyballen met een bal in een cirkeltje,... Man het deed deugd nog eens actief te kunnen zijn. Hier in Ayiti gebeurt alles ongeveer 3x trager als in België (of als ik het positief uitdruk: ''minder gehaast''). Dit is 100% terecht want met die hitte is het anders niet te doen. Maar na zo'n week slenteren en taffelen (naar onze normen), was de hyperkineet in mij nog eens content. Ik vergis mij: we zijn deze week nog eens actief geweest, maar dat was een stevige (middag!-)wandeling van het kiwo-secretariaat beneden naar mon reve op de bergflank. Enfin, 't was heet, het ging nog net maar de plaatselijke bevolking bekeek ons toch als een bende zotten. Enfin, ik wijk af: de kinderen. Zeer plezant dus eigenlijk, gelijk spelen met kindjes overal wel zal zijn. Soms toch ook minder leuke momenten. Zo duwen de grote kinderen de kleintjes systematisch gewoon aan de kant, bevelen hen te gaan zitten,... De kleintjes weten niet beter, ondergaan gewoon, lijken het ook niet echt erg te vinden of stellen dit gedrag alvast niet in vraag. De groten valt natuurlijk ook niet echt veel te verwijten want zij hebben waarschijnlijk hun hele leven ook nooit anders geweten. Maar toch is het voor ons niet vanzelfsprekend om dit zomaar te zien gebeuren.... Zeker als even later één van de kleine meisjes; Daphné (als ik mij goed herinner 9 jaar), één van de grotere, 'brutale' meisjes aanwijst als haar mama! In plaats van haar zus zoals ik gevraagd had. Dit meisje (of moet ik zeggen: ''deze vrouw''?) had ik 16 tot maximum 20 geschat. Eén van de volgende dagen toch even haar leeftijd vragen als ik de kans krijg. En ondertussen eventjes stil worden...
hoi luitjes, nog een nieuwsflash vanui haiti: gisteravond op het terras heb ik iets bizars meegemaakt. in haiti is er niet altijd stroom van de stad omdat dit veel te duur is voor de regering. aangzien alle leidingen hier wel 20 keer worden afgetapt is facturen nogal moeilijk. (voor grote voetbalwedstrijden maakt de regering een uitzondering en geven ze wel vollenbak stroom, uit schrik dat er te grote protesten zouden uitbreken) soit, veelal is er dus geen stroom behalve voor zij die een generator hebben (oa. de paters hier, gelukkig want leven zonder ventilator, ... ) gisteren was dus ook zo'n stroomloos moment, we zaten op het terras gezellig te kletsen en uit te kijken over een donkere stad als plots ...
een heleboel kleine lichtjes aanschieten en je van overal gejuich kan horen, muziek die weerklinkt, mensen die op straat komem lopen ... het was een ontroerend momemt om zoveel spontane vreugde te voelen ... het doet je ook wel nadenken de volgende keren je hier het licht aansteekt.
gisteren werd de finale van de copa americana gespeeld (da's 't EK voetbal maar dan in latijns amerika) finale tussen brazilie en argentinie, het voetbalgekke haiti stond op z'n kop. aangezien het haitiaanse voetbal niets voorstelt (waar hebben we dat nog gezien) supportert elke haitiaan voor brazilie of argentinie. we hebben de match gevolgd op een tv-ke in een café, amaai amaai wat een ambiance!!! wat een feest telkens er een goal gemaakt werd. wij zaten in een pro-brazilie-café, en die zijn met 3-0 gewonnen, ge moet niet vragen. alle haitianen door het dolle heen. na de match zijn we door de straten naar de parochie van st.gerard gewandeld, overal uitgelaten braziliefans. in st.gerard was er een "mission" aan de gang. dat is een soort openluchtmis waarbij gepreekt wordt en vooral gedanst, weerom vollenbak ambiance. de chiro van st.gerard was er ook. we hebben al kennis kunnen maken met enkelen van hen. het was een fantastische avond. het was al donker toen we naar mon reve gingen (het is hier al donker om 19h) maar onder begeleiding van Joe en Chouby voelde ik me toch op m'n gemak in de kleine straatjes van port-au-prince. het blijft wel uitkijken voor de grote hopen vuilnis maar vooral de open rioolputten. jaja, ayiti cheri, ik begin me hier al thuis te voelen, maar wees gerust ik kom terug ... liefs, ilse -x-
Dag 4 's morgens vroeg. Tweede keer zeer goed geslapen in 'mon reve'. Alleen onwaarschijnlijk vroeg wakker, 4.30u. Dat moet dan toch een soort van jetlag zijn,... Vreemd dat ik dan 's avonds niet heel vroeg heel moe wordt. Enfin, van de nood een deugd maken en een uitgebreid verslagske typen en dadelijk de zonsopgang proberen mee te pikken. (Beste mensen van het thuisfront: wordt maar niet té gewend aan de hoeveelheid berichten van ons... Als we straks het binnenland intrekken zal het heel wat minder zijn.) Wat volgt zijn enkele vrij onsamenhangende impressies van de reis en de eerste dagen hier. Ik adviseer iedereen die een samenhangend vervolgverhaal verwacht om nu te stoppen met lezen.
Charles DG - Paris is organisatorisch een ramp. Inchecken compleet uit de hand gelopen waardoor meteen meer dan een uur vertraging. Van alle aspecten was het eten aan boord van Air France nog het beste in orde (die Fransen toch!). Tijdens de vlucht veel gerust en weinig geslapen, familie tegengekomen van onze buren (de wereld is klein) en even geschrokken toen de piloot omriep of er toevallig geen dokter aan boord was.
Eens geland kwam de grote vijand meteen in onze nek gesprongen; de warmte. En hij is er sindsdien niet meer vanaf gekomen. 24/24-7/7 warm, vochtig,... Elk zuchtje wind is een geschenk.
Tussenstand andere verwachtte vijanden:
Lange verplaatsingen (+jetlag): Voorlopig alles goed meegevallen, persoonlijk nog niet moe van geweest, tot nu toe enkel 'luxe-vervoer gekend, plaatselijke tap-tap misschien/waarschijnlijk wat anders.
Taalbariere: Zijn we hard aan aan 't werken, komt wel goed.
Ziektes / Diarree: Nog geen last van. Zonder teveel in detail te willen treden: ikzelf neig eerder naar verstopping.
Muggen: Cava wel. Deze leperds werken wel onder één hoedje met de hitte. Het liefst zou ik naakt slapen, zonder lakens e.d., met alle ramen open en zonder muskietennet. Maar dat kan dus absoluut niet omwille van de stekende horde. (N.B. het 'principe': ik kan niet slapen zonder laken of iets anders op mij liggen lag zeer vlug overboord.)
Onveiligheid / armoede / cultuurschok: Soms frappant maar voorlopig goed te relativeren. In onze 'beschaafde'wereld leven er in elke grote stad ook mensen in een kartonnen doos. Enkel de schaal waarop er hier miserie is, is niet vergelijkbaar. Bedelaars en opdringerige verkopers en dergelijken waar ik door velen voor ben gewaarschuwd: nog zéér weinig gezien. Ze dringen zelden aan. Ik denk dat dit een groot westers vooroordeel is. Hoewel dat dat in de onmiddellijke omgeving van toeristische hotels in Santo Domingo en Punta Cana misschien wel geconcentreerd kan zijn, éénmaal enkele kilometers de stad of het binnenland in, valt het reuze mee. Wat betreft geweld en wapens e.d.: de eerste zwaar bewapende politiemannen zagen we op de luchthaven in Parijs, dus daar moesten we hier ook al niet meer van schrikken... Anekdote ivm de vredesmacht van internationale blauwhelmen die hier rondloopt: Toen men hier enkele jaren geleden de beelden te zien kreeg van de rellen in de buitenwijken van Parijs zei de Haïtiaan lachend: "Moeten wij nu geen blauwhelmen naar Frankrijk sturen, ofzo?"
Miljaarde, 't is plots licht buiten. Dat gaat ook zo snel hier. Wel niet echt een zonsopgang gemist want... het is een beetje mistig/bewolkt !!! Feest! Zouden we een dragelijke dag krijgen? Jammer dat de drukkende hitte van gisteren deze nacht nog niet weggetrokken is. (Gisteren hadden zelfs de Haïtianen het veel te warm, ge moet niet vragen...)
Enfin, ik ga toch effe naar buiten, genieten van het uitzicht over de ontwakende stad. Babay,
Alles goed nog altijd. muggen zijn opgedoken maar we spuiten er duchtig op los. alleen zweten ze dat weer snel van ons velleke.
Deze morgen (om 8u, half 9, neen 9u-half10 en dus gestart om half11met de pere alex, die gelukkig als congolees weet hoe je te laat toch altijd op tijd komt. Toch echt iets voor mij eh, ik ga weer terug thuis nog erger te laat komen dan gewoonlijk --> Dus 2u vroeger afspreken met mij ipv maar een half uurtje. ai ai ) een eerste ontmoeting gehad met de kiwo en direct er een eerste echte les kreools van een prof. gewrongen in bankjes van een lagere school leek het eventjes op een afvalingskoers zeker toen de ventilator ook nit meer hou meedoen, maar we hebben dat dapper doorstaan> Als beloning een echt echt kanariegeel kiwo-t-shirt. de foto' s volgen wel.
Nu na een ti kabicha (korte siesta) weer werk aan de winkel en ook mijn naam eens zetten onder een blogberichtje. maar ik ga de anderen ook nog op deze computer laten werken. dus tot de volgende, hou jullie goed en je mag dus gerust wel reageren op onze berichtjes (zoals mijn mamman mwen/ mijn mama)
bonjou tout moun (goeiemiddag iedereen) live vanuit port-au-prince .... vandaag rustdag na een lange reis en vooral wennen aan het haitiaanse klimaat, het blijft lastig om je in deze hitte voort te bewegen: je komt hier aan en de hitte valt als een blok op jou, blijft je achtervolgen, ... een douche brengt redding al is het maar heel even, gelukkig zitten we hier goed in mon reve ... het uitzicht vanop ons terras is prachtig. de haitianen zijn echt super vriendelijk. toen we hier gisteren uit de auto stapten werden we bestormd door een viertal kindjes, ze vlogen ons om de nek en gaven kusjes, echt lief. toen ze zagen dat we valiezen aan het uitladen waren, trokken ze die net niet uit onze handen om ze zelf als gekken de trap op de sleuren ... best een raar zicht zo'n klein manneke met een immense valies vol spelmateriaal... tot later... zoen ilse -x-
Goed en wel aangekomen in "mon reve'' in Port-au-prince. Nu slechts enkele korte impressies van pH, later hopelijk meer tijd voor een uitgebreid reisverslag. Want er is reeds vanalles te vertellen. Ik kies nu het belangrijkste even uit... ''Mon Reve'' heeft zijn naam NIET gestolen, adembenemend mooi huis, idem dito uitzicht, een luxe die we ons na ongeveer 42 uur omderweg zijn al bijna niet meer konden voorstellen... Lekker eten, een douche,... waw. Ah ja, en vooral: Prestige a volonté. Geen slecht biertje! Het gaat na elke trip richting kampen in provincie x of y weer een beetje hemels zijn om hier terug te komen. De grootste vijand van onze expeditie is verrassend: De warmte. Ook hierover later meer. Wel even een toepasselijk voorbeeld van de rijkdom der creoolse taal.
Nederlands: "Hij zweet." Creools: "Li frise" (Verklaring: als je een zeer koude fles ofzo uit de frigo haalt dan 'zweet' deze ook van de condens. Zweten is dus hetzelfde als vriezen.)
Voila, da was't voorlopig al. Heel binnenkort meer, beloofd. Ik ga niks vergeten want alles is prima genoteerd met dank aan de firma Hermans V. Nu vlug naar beneden, de prestige roept...
Ziezo, we zijn er klaar voor. Enfin, toch zo klaar als we ooit zullen geraken...
'T is allemaal snel verlopen die voorbereiding, en gelukkig maar want veel geduld had ik niet. De spullen zijn eindelijk gepakt (waaronder een ganse valies promo-speelmateriaal met veel dank aan Sylvie F.). Hopelijk niks vergeten, maar dat is quasi onmogelijk; eerder hopen dat het vervangbare zaken zijn die ik vergeten ben. Nog een laatste goede lange douche genomen en nog een royale ommelet a la pH gemaakt en weggewerkt (ps: 5 eikes is écht veel), afscheid genomen waar nodig en nu onderweg naar Olen voor een ongetwijfeld slecht-slapende laatste europese nacht. Morgenvroeg begint dus de marathon: Olen -> Brussel Zuid -> Parijs -> Santo Domingo -> Port-au-Prince.
Slecht-slapende nacht ? Dat is toch niks voor pH, die slaapt toch altijd en overal op 2 oren???? Tja, ik moet nu nochtans toegeven: plots voel ik kriebels in de onderbuik. Dat kan maar 3 mogelijke oorzaken hebben:
A) Pieter is verliefd (en dat is alweer een tijdje geleden...). B) Pieter heeft echt zenuwen (dat kan ik mij zelfs al niet meer herinneren...) C) Die ommelet was toch iets teveel van het goeie (dat overkomt me keer op keer opnieuw)
Anyway, het volgend bericht komt van den andere kant van het grote water
In Haïti kijken ze al uit naar onze komst ... (an Ayiti y ap tann nou)
Een berichtje van Johny (mesaj Johny):
Salut
Je suis Johny, un Kiro en Haiti, j'ai fais votre connaissance a travers les lettres que vous aviez envoye au Bureau National Kiro en Haiti. Je tiens a vous felicitez pour ce travail honnet que vous faites pour les jeunes de votre pays. Continue ainsi car DIEU n'oublie jamais les personnes qui se met a son service pour son peuple.et je t'assure si ta continute demeure a jamais ta recompense sera grande dans le ciel.
C'etait Johny Dorlus.
Je fais partie de la section grande Je dirige l'equipe des gars.
evoir a la prochaine
Aurevoir a la prochaine
Een berichtje van Elwando (mesaj Elwando):
Je suis Elwando Nelson du bureau national kiro d'Haïti, nous avons fait une très bonne experience avec Lies, elle nous a parlé de cette nouvelle équipe qui doit venir nous trouver d'ici juillet. Nous vous attendons avec impatience, notre pays, notre mouvement est le votre, n'hésitez pas à y venir.
Du bon travail, saluez les autres et surtout Lies de ma part.
Pietew, Ils, Ewika en Lies (we kunnen maar al beginnen wennen aan onze haitiaanse naam ) momenteel op queeste naar het fototoestel van Pieter. We zouden jullie graag verblijden met een foto van onszelve... tetter tetter... de sfeer begint erin te komen ... zo met drie onbekenden naar een ver land, het is toch wel even spannend! Morgen wacht ons een flinke brok creools onder leiding van Lies. We hebben al even geproefd van deze " bel lang" (mooie taal, lees nu zelf, het klinkt toch hé!) Het fototoestel is ondertussen gearriveerd (juij), onder begeleiding van wat creools-frans gebrabbel. Nog elf dagen en we zitten aan de andere kant van de wereld, ik besef het nog niet maar dat komt wel eens we de zon voelen branden... (nu lijkt dit nog een zalig vooruitzicht ... zon zon zon, het belgische "zomerweer" steekt toch al tegen) De les gaat verder: bal = boul, tafel = tab la, ....
groetjes, de Haïticrew (nog even vanuit Olen-city)
In ons dierbaar Belgenlandje kom je ze nu overal tegen: de slierten jongeren in uniform, samen onderweg. De vlaggen wapperen. De kampvuren branden op de tonen van de meezingers. Hier in Haïti is dat niet anders... Wij, vier Vlaamse Chirojongeren kregen de kans van Broederlijk Delen om hier de unieke Haïtiaanse Kiwosfeer te komen opsnuiven. Pieter, Erika, Ilse en Lies hobbelen over avontuurlijke trajecten tot in elke provincie om er de 9 verbondelijke vormingsbivakken te kunnen meemaken. Echt “meemaken” in de dubbele zin van het woord: volop meebeleven en tegelijkertijd ook aan speelse leidingsvorming doen. Onze Chiro- (of moet ik zeggen Kiwo-)vlam brandt op volle kracht. Wij laven ons hier aan hun animatiebron en steken tegelijkertijd hun spelkaarsjes aan. We genieten met volle teugen van deze uitwisseling: een échte vice-versa!
Erika, Pieter en Ilse zijn er in een razend tempo in geslaagd om Kreools te leren. Zelf heb ik net negen maanden als vrijwilliger bij Kiwo Haïti gewerkt rond leidingsvorming. Ik trainde een kerngroepje van een 15-tal Haïtiaanse Kiwoleiders in spelmethodieken. Nu trekken we samen met hen van bivak naar bivak. Het is echt ongelooflijk hoe hartelijk we overal worden onthaalddoor onze Kiwobroers en -zussen. In elk verbond betrekken we telkens actief een 6-tal verbondsmensen bij het uitwerken van ons speelleerprogramma. Zo hopen we dat onze inbreng het duurzaamst zal zijn. De Kiwo biedt veel vorming aan aan de kinderen en jongeren. Velen kunnen immers niet of niet lang naar school gaan. In de Kiwo leren ze veel. De gekozen onderwerpen spelen in op de concrete problemen van de Haïtiaanse samenleving: gelijkwaardigheid van man en vrouw, voorkomen van AIDS en andere SOA's, herbebossing, afvalpreventie,.... Jammer is alleen dat de aanpak vaak erg schools is. Wij proberen hier te laten zien dat je ook al spelend heel wat kan leren. Het enthousiasme voor onze educatieve spelen is groot. Zelf staan we ook te kijken van wat de Kiwo hier op poten zet. De kippevelmomenten zijn deze van samen volledig uit de bol gaan op het ritme van de “tanbou” (Haïtiaanse djembé).
Chapo ba, hoedje af, voor hun moed om te blijven ijveren voor een rechtvaardigere samenleving!
)
) momenteel op queeste naar het fototoestel van Pieter. We zouden jullie graag verblijden met een foto van onszelve...
