Overal in Europa proberen de grote ideologieën zich  heruit te vinden, zich herbronnen. Of ze zich dan christen-democraat, socialist of liberaal noemen, de klad blijft er nu al jaren in zitten, vele mooie pogingen van velen ten spijt.

Ondanks de voorspelde economische bloei bij de start van de euro door toenmalig Guy Verhofstadt, zit het liberaal kapitalisme in een diepe eurocrisis. De vrije markteconomie die vrede en welvaart in Europa zou moeten brengen, faalt. Als je zou denken dat de socialisten van de groeiende, grote sociale onzekerheid garen zou spinnen… niks van. 

Noch klassiek rechts, noch klassiek links is in staat om echte oplossingen te bieden. Ieder is verdeeld. Alleen nationalisten groeien op de heersende onvrede in Europa.  Zo vallen de gebraden kippen in de mond van de nationalistische NVA.  Ze verkopen zondeboktegenstellingen: “luie” Walen maken het “goeie” Vlamingen moeilijk!

De grote ideologieën verwezenlijkten min of meer hun doelen, en hebben zichzelf in hun oude vorm overbodig gemaakt. Die mensaansprekende denkkaders zijn weg.

Er is geen groot denkkader meer, het kader is zoek. Het gevolg is dat mensen overal terugplooien op zichzelf. Mensen kriskrassen door elkaar en zoeken tevergeefs hun oplossingen. Onfortuinlijk werkt dit individuele gedrag datgene wat individuen juist niet willen, nog meer in de hand. Via een primaire menselijke reflex zichzelf centraal te stellen, voelt de andere mens zich nog meer in de verdrukking en onveiligheid gesteld. Zo groeit meer individualisme. De buitenwereld is op die manier onoverzichtelijk en vormt meer en meer, groter en groter een bedreiging, een doodlopende negatieve spiraal waar we willens nillens uit moeten geraken, in ieders individueel belang!

Waar liep het goed?

Bij de wederopbouw van Europa ontstaat in 1957 de EEG.  Mensen waren verschillen, verdeeldheid en ellende die oorlog met zich meebracht beu. Europeanen zochten samenwerkbare gelijkenissen die welvaart en vrede konden brengen.

Eén Europese Economische Gemeenschap, in dit doel vonden links en rechts elkaar.

nooit meer oorlog. Samen een veilig, welvarend Europa opbouwen. Welzijn voor iedere burger kregen we er schijnbaar probleemloos bij.

1) Het basismenselijk gevoel veiligheid leeft in de harten van alle Europeanen. Iedereen had het aan de lijve ondervonden of hoorde en zag nog de sporen van “het crazy denken” dat oorlog mogelijk maakt. Nooit meer doden en gewonden en vernieling door oorlog was de grote wens van iedere Europeaan.

2) Het evenwichtig basismenselijk gevoel van werk en welvaart voor iedereen  brengt een gezonde identiteit voor het individu en het groepsgevoel. Het stimuleert een open economie. Die grote Europese economische gedachte waar links en rechts toen winst op maakten, is de tegenstelling van de huidige negatieve spiraal: Door die economie te reguleren, komen er weinig negatieve uitwassen en zorgt werk, voor goeie inkomsten voor iedereen. Inkomsten stimuleren iedereen want je ervaart er in jouw gemeenschap meer welvaart door. Rond de industrie ontstonden sociale& welvarende netwerken. Dit leidde tot meer consumptie die zorgde voor meer werk en welvaart. Toen was the sky the limit! Schijnbaar een eindeloze positieve spiraal. 

Bij algemeen Europees welzijn stond niemand toen stil. Het was er gewoon, mede door het zich veilig voelen in een of andere grote ideologische zuil die voor jouw familie en jouw idealen opkwam.

Hoe is het zover kunnen komen dat ons groot positief denkkader zoek geraakt is?

Eind jaren 60 was de oorlog al bijna herinnering. Er ontstond een grote linkse beweging die tegen de uitwasemingen van een sterk conservatisme en een sterk consumptiegerichte maatschappij protesteerde. Logisch in een goeie evoluerende maatschappij.

Mei ‘68 was het begin van het einde van de zuilen. Omdat alles veilig en comfortabel werd, was het groepsgevoel minder noodzakelijk geworden. Alles leek verworven, alles leek mogelijk toen. Dit zowel op economisch vlak (maanvluchten) als op mens en maatschappijvlak (dolle mina’s/holebibewegingen). De jaren 60 blijven een mooie aanzet tot bewuster en geëmancipeerder individueel leven. Voor ons, alle mooie en minder mooie gevolgen die we nu meemaken.

Halfweg de jaren 70 voelden ultraliberalen zich tekort gedaan. De mei-’68ers waren hen een doorn in het oog. Die “hippies” stonden voor alles waar Thatcher voor huiverde. Die ultra-liberalen vonden het streven naar puur kapitalisme met zoveel mogelijk winst als  hoogste (enige?) doel hun normaalste recht. Thatcher & Reagan waren daar een exponent van.

De negatieve spiraal van verzuring begon onder Thatcher

Thatcher vond dat de kapitaalkrachtigen hun natuurlijke(!?) streven van het recht van de sterkste ten koste van wie of wat ook mochten doordrukken. Die liberale stroming had een plan bedacht als antwoord op de verdeelde linkse filosofen. Thatcher dacht : Als dat linkse zootje denkt dat met vrijheid/blijheid alles links zal blijven...  Dan gaan we ze eens een koekje van eigen deeg bezorgen. Laat ons als individueel-denkende liberaal eens meedeinen met het eindeloze en verdeelde links intellectueel discours dat toch niet veel in concreto bracht op economisch vlak…  Laat linksen hun intellectuele vrijheid ontdekken, laat ze onder elkaar kibbelen, laat hen het gevoel van individueel geëmancipeerd zijn. Intussen zetten wij de economie naar ons hand en maken we superwinsten. De negatieve spiraal van verzuring was geboren! 

Eindeloze kritiek brengt ruzie, en zo komt iedereen individueler te staan. Verdeel en heers! De verzuring kwam heel subtiel de maatschappij ingeslopen onder de noemer van zelfstandigheid en zelfontplooiing. “Zorg dat mensen vinden dat ze het recht moeten hebben om oneindig kritiek te geven!” Stimuleer het via tv in reclames (“ja jij hebt ook recht op een Iphone”) en via tv-programma’s (“Komen eten”).  Europeanen spelen zich tegen elkaar uit in een eindeloze concurrentiestrij. Ieder in hun eigen land, gemeente, wijk…  eindeloos verdeeld en zoeken. Onmachtig, doelloos, onderling verdeeld als individuutje, identiteitloos op straat. De pers en media spelen daarop (onbewust) in met kick- en sensatiegericht gedrag. Altijd tegenstellingen zoeken om “interessante” situaties te krijgen. En maar opbieden tegen elkaar, een eindeloze dodelijke concurrentiestrijd.

Het vallen van de muur

Er groeide een liberale Europese economie en een streven naar economisch globalisme. Dat grootschalig economisch denken bracht grootschalige winsten voor enkelingen.  Met het vallen van de muur en Rusland vergooiden linksen, het kind met het badwater. Daar waar links een globalistisch soort wereldproletariaat verdedigde, stonden Europeanen meer en meer als individualist op de wereld. Daar waar liberalen altijd “verdeel en heers” nastreefden, waren de rollen nu omgekeerd om hun doelen te verwezenlijken. De ultra-liberalen zagen dat economisch samenwerken voor hun economische doelen veel winstgevender was en werkten een economisch liberaal Europa uit. Het sociale Europa als evenwicht bleef uit.

Meer loon en welvaart deed centrum-links tot op heden inslapen.

Een voorbeeld

Voor meer inkomsten voor de werkenden kregen patroons in vele sectoren eindeloze vrijheden en gunsten, zodat tegen 2000 de sociale regulering van de economie uitgehold was. Voorbeeld, de verhoging van broodprijs: In de jaren 60 was toestemming nodig om de broodprijs te verhogen. Vanaf 2004 was die volledig vrij. In 1970 kostte een brood … 0,32€ ;  in 1998 – 1,34€  ; in 2006 – 1,98€.  Het graan kostte in 1970 - 0,27€ in 1998… 0,14€, ongeveer 50% goedkoper! Het brood duurde liefst 600% !

Het kapitalisme heeft vanaf de jaren 90 zijn globalisme gekregen. Wat de onbeperkte economische vrijheid en gebrek aan officiële regulering (zelfregulering werkt niet) ons brachten, weten we intussen. Crisis na crisis deinden we uit in een eurocrisis. Europees sociaal beleid kan dit bijsturen. 

Verzuring maakt onze menselijke communicatie kapot

Alles en iedereen wijkt voor de “concurrentiekracht”. Europeanen worden tegen elkaar uitgespeeld. Ontmoediging overheerst.

Bij een patroonorganisatie of bij een vakbond, verzuurde mensen zitten overal. Gevolg: eindeloos verdeelde individu’s met minder en minder identiteitsgevoel. Gevolg: eigen groot gelijk eerst, en niet meer in staat zijn tot evenwichtige  compromissen maken. Gevolg: onmacht. Onmacht komt meer en meer boven, wat nog meer verzuring in de hand werkt. Enkel opflakkerend nationalisme brengt sommigen een surrogaat identiteitsgevoel. Luie Grieken, Zuiderse profiterende landen, vreemdelingen zijn de simplistische oorzaak, de zondebok. Verder kijken kan of mag niet meer !

Naast klassiek links en rechts zijn ook de godsdienstige zuilen in verval geraakt:

Ook de christelijke beweging kon niet ontsnappen aan de verzuring en evolueerde niet mee met maatschappelijke evoluties. Starheid in groot eigengelijk is nog altijd het grote credo vanuit Rome.

In het linkse kamp is het gevolg van altijd maar kritiek hebben op alles en nog wat, nog meer verdeeldheid, nog meer individualistisch denken. Dit “links” denken werd gepromoot als “progressief”, als recht op zelfstandigheid, als democratisch. Het gevolg is dat mensen minder en minder tevreden waren en worden. Rechten vonden ze alsmaar belangrijker (progressief), plichten waren en zijn “conservatief”. Dit klassieke denkkader is niet meer aan de orde, pedagogie kan hierin aanvullen, duidelijkheid en oplossingen brengen.  

Het recht van verregaande “vrije”meningsuiting dat liberalen zo hoog in het vaandel dragen, keert zich nu tegen hen als ze mensen moeten doen inbinden om de samenleving toch wat leefbaar te kunnen houden.

Ook hier is het klassieke liberale denkkader niet meer houdbaar en kunnen pedagogische wetenschappen vernieuwde inzichten en wegen aanboren.

Links noch rechts

Linkse & rechtse waarden zijn in evolutie de laatste jaren door elkaar gaan vloeien. In zoverre dat linkse of rechtse standpunten nu niet meer representatief zijn.

We hebben nood aan een nieuw sociaal kader.Dit sociaal kader moet Europees zijn omdat het economisch leven zich op Europees vlak ontwikkelde. Anders blijf je appels met peren vergelijken. Je kan niet over lagere lonen in Polen spreken, en verzwijgen dat Polen veel minder sociale zekerheid heeft. We kunnen onze Belgische sterkte, onze sociale zekerheid, exporteren in Europa. Mensen die het naar loon en naar sociale zekerheid in hun land ongeveer even goed hebben als bij ons, gaan bij ons de markt niet komen verstoren met valse concurrentie, zoals bijvoorbeeld de Oostblok-vrachtwagenchauffeurs.

Het gevolg van een kapotgeraakt sociaal-economisch Europa is dat mensen in alle geledingen, over alle partijen heen verder ontgoocheld raken. Meer en meer identiteit verliezen en zich alsmaar ongelukkiger en onmachtig voelen. Eenzamer en onveilig voelen doet zich in zichzelf keren. Uiteindelijk vinden machteloze personen die eenzaam zijn machteloze personen om samen op alles kritiekloos kritiek te geven.  Is dit een definitie van verzuring ?

Mensen zijn de zinloze kunstmatige opsplitsing van de meeste Christelijke, Socialistische en Liberale waarden beu. Wie heeft daar nu nog voordeel van, tenzij diegenen die mensen tegen elkaar willen uitspelen, voor welke reden dan ook?

Respect, Rechtvaardigheid, Vrijheid in Gelijkheid, Solidariteit in democratie, die waarden kunnen niet los van elkaar gezien worden. Er is nood aan een nieuw referentiekader waar een ruime meerderheid van Europeanen zich achter kan scharen.

Linksen lieten zich inslapen en dachten dat het sociale voor eeuwig verworven was. Er is een sterk (liberaal) economisch Europa van 17 staten ontstaan, met veel winst voor enkelingen, maar het sociaal onderbouwde Europa is er niet gekomen. Liberalen zien nu ook dat die sociale slachting nefast is voor consumptie (winst is uitgemolken)!

De brave een of tweeverdiener is melkkoe geworden

Door dit sociaal/economisch onevenwicht rollen we van crisis in crisis en worden Europeanen tegen elkaar uitgespeeld. We moeten ons afvragen wie daar voordeel bij heeft? Zeker niet de gewone brave één- of tweeverdiener. Integendeel, die is melkkoe geworden.

Niemand in de jaren 70-80 heeft waarschijnlijk toen ingeschat wat die geïnstitutionaliseerde verzuring voor schade zou brengen id samenleving.  Het ganse racistische en nationalistische discours kon op die verzuurde ontevredenheid opnieuw een voedingsbodem vinden. Racisme en nationalisme kon zich opnieuw nestelen in het eens zo eensgezinde, onverdeeld en vredig Europa. 

Niemand had toen gedacht dat verzuring zich op alle niveaus en geledingen van de maatschappij zou enten. Van hoog tot laag van Links tot Rechts, zowel bij patroons als bij vakbonden is verzuring als stil gif ingeslopen in de werking. Dit gif zorgt dat mensen elkaar niet meer kunnen vinden in zinvolle compromissen, in zinvol geven en nemen om samen vooruitgang te creëren. 

Die verzuring, dat sluipend gif zorgt dat hoop geven aan de jonge mensen, hoop geven aan een duurzame toekomst voor iedere Europeaan zeer veraf en ja, zelfs soms onmogelijk lijkt.

Die verzuring keert zich zowel tegen Liberaal rechts als Socialistisch links, patroons en werknemers. Het drijft ons allemaal uit elkaar. Alleen racisten en nationalisten hebben er momenteel voordeel bij. Gaan we die ingeslagen weg verder tot er ruzie en opnieuw oorlog komt of draaien we bij?

Nieuwe kansen

Draaien we bij en zien we Eurocrisissen als kans om als Europese mens onszelf een geëvolueerde positieve geëmancipeerde persoonlijkheid en identiteit te geven die iedereen hoop en toekomstkansen schenkt? Er is nood aan een nieuw referentiekader, waar een ruime meerderheid van Europeanen zich achter kan scharen.

Deze eurocrisis is een kans om de noodzakelijk ontbrekende schakel uit te werken. Het economisch Europa kan pas goed functioneren in een nu nog ontbrekend sociaal Europa.

Met meer welzijn gaan Europeanen opnieuw hoop hebben, ook meer spenderen en op die manier werkgelegenheid in Europa creëren.

Kiezen we verder voor verzuurd gekibbel, ruzie verschillen en geschillen zoeken en mogelijks uiteindelijk oorlog? Het kan niet en ik ben het beu dat ik of mijn kinderen, Vlamingen of Belgen, in de toekomst uitgespeeld worden als economische concurrent  voor onze Waalse, Duitse, Franse of Nederlandse buur met zijn lieve kinderen. Er is dringend nood aan een sociaal verantwoord Europa. Laat ons Europeanen elkaar vinden, en ons rond dit doel verenigen!

Groetjes,

gewone man