Hij
mag dan 72 zijn, maar saxofonist en componist Wayne Shorter beleeft
creatieve pieken.
In 2001 begon hij na een lange periode van stiltes en omstreden
fusionprojecten, opnieuw met een akoestisch kwartet. Het was alsof de
jazzwereld daar had op zitten wachten. Sindsdien leidt hij een van de
beste bands in de jazzscène.
Want Shorter, dat was toch de gevierde saxofonist van het
fameuze tweede grote Miles Davis-kwintet, waarvan hij niet alleen de
muziek stuurde met zijn soepel golvende solos, maar waarvoor hij ook
poëtisch gestructureerde composities leverde? In die jaren maakte hij
voor het fameuze Blue Note-label ook toonaangevende albums, die vandaag
klassiekers zijn: Speak No Evil (1964), Juju (1964) en Adams Apple
(1966).
Wayne Shorter was veeleer een laatbloeier. Na zijn muziekstudies
speelde hij even bij Horace Silver, waarna hij in het leger moest. In
1958 sluit hij zich aan bij de big band van Maynard Ferguson waar hij
Joe Zawinul leert kennen. Met Art Blakeys Jazz Messengers heeft hij
zijn eerste belangrijke samenwerking. Hij wordt er muzikaal directeur.
In september 1964 vervoegt Shorter de Miles Davis-groep, waar hij tot
1970 blijft. Aanvankelijk speelt hij alleen tenorsaxofoon, maar vanaf
1968 komt de sopraansax erbij en begint hij, net zoals Miles Davis, te
experimenteren met elektrische instrumenten. Met Joe Zawinul sticht hij
najaar 1970 Weather Report, een baanbrekende fusionband, waarmee hij
enkele klassieke opnamen zoals Sweetnighter, Mysterious Traveller en
Black Market maakt. Shorter werd ook vaak gevraagd als sideman: hij is
te horen op opnames van Milton Nascimento, Joni Mitchell, maar ook
Carlos Santana.
Aanvankelijk leken zijn ideeën sterk op die van John Coltrane,
maar geleidelijk ontwikkelde hij een eigen stijl. Hij begon ingehouden
boploopjes en Coltraneachtige golven te spelen, maar doorspekt met
stiltes en fragmenten van het thema, als een soort wegwijzers in zijn
ongewone composities. Zijn stijl werd ook abstracter.
De kleine man ziet er nog steeds opmerkelijk jeugdig uit, een
klein buikje verstopt hij onder een breed uitwaaiend hemd. Zoals veel
oudere jazzmusici omringt hij zich met jongere maar door de wol
geverfde musici. Hij wist een kwartet te smeden met een ongewone
samenhang.
In 2005 bracht hij nog de cd Beyond the sound barrier uit, met
opnamen gemaakt tijdens live-concerten op drie continenten. Daarop
creëert hij een muziek die spanning maar ook vragen oproept. Soms lijkt
de band te exploderen. In enkele korte rukken kan hij opwinding creëren
om daarna weer rustiger vaarwater op te zoeken.
Live is de band nog indrukwekkender. De associatieve speelwijze is
veeleisend, maar het resultaat is adembenemend. Vooral drummer Brian
Blade maakt grote indruk. Maar ook pianist Danilo Perez en bassist John
Patitucci spelen een belangrijke rol. Shorter, met zijn rijke
geschiedenis, had gemakkelijk zijn oude klassiekers kunnen opvissen en
zijn status kunnen verzilveren. Maar hij koos voor het risico, ook met
de kans op mislukken, zoals alleen grote artiesten dat doen.
Wayne Shorter treed op op zaterdag 15 juli 2006 om 23h