Vader veroordeelt hem als langharig werkschuw tuig. Ik vind dat hij eruit ziet als Jezus. De werkschuwe Jezus is verliefd op Zus en staat klaar om ons verkrampt bourgeois gezinnetje binnen te dringen.

Kerstavond 1977. De blonde van Abba teistert de hitparade en mijn fantasie.

De eerste kerst met zes. Vijf van ons plus het lief van Zus.

Spannend.

Zal hij luid smakken, boert hij na het eten of veegt hij straks met zijn communistische linkermouw de soeprestanten weg die zijn rossige baard bevolken? Allemaal zaken waar Vader ons voor waarschuwt.

De proletariërs, het plebs dat in de fabriek gaat werken als ze niet op de ziekenkas staan. Ze hebben geen manieren, ze hebben geen benul van geld. Ze weten niet waar het in de wereld om draait.

Je laat ze beter in hun linkse hok liggen of stapt er met een wijde boog omheen.

Een siddering gaat door mij heen wanneer de deurbel gaat. Ik kijk van op mijn jongenskamer door het raam naar buiten en zie een knalrode Renault R4 voor onze garagepoort staan.

Een echte sossenbak, zo eentje waarmee in blauwe overall gehulde proletarische fabrieksarbeiders zich elke ochtend naar de lopende band slepen. 

Even later staat Hugo in onze living te blinken. Zijn mama heeft tussen het herstellen van de blauwe overall en het voederen van het varken door haar best gedaan om zoonlief zo bourgeois mogelijk uit te dossen.

Maar een communist in een pastoorshabijt blijft een communist.

Zijn lange haren zijn netjes geföhnd tot iets wat nog het meest op engelenhaar lijkt. Hij misstaat niet naast de kerststal.

Het jeanshemd hangt voor één keer niet uit zijn broek te wapperen en zelfs het bovenste knoopje is zedig dicht. Hij lijkt wel een te hoog opgeschoten boyscout. Of een verloren gelopen communicant.

Zus neemt zenuwachtig zijn jeansjasje aan dat naar jasmijn ruikt in plaats van naar de doordeweekse patchoulie.

Gretig knikt hij glimlachend en schudt handjes. Broer bekijkt hem met één opgetrokken wenkbrauw, Vader negeert hem compleet.

Ach.

Terwijl Mama aan de kalkoen vraagt of hij al gaar is, schenkt Broer een aperitiefje in. Neen, geen pintje maar iets gesofisticeerds waarbij je behalve ijs nog twee andere ingrediënten in het glas moet mikken alvorens het drinkbaar wordt.

Het is de laatste nieuwe designdrank die furore maakt in bepaalde Leuvense universiteitsmiddens.

Het is bovendien ook een poging om Hugo het schaamrood op de wangen te toveren. Broer geniet er al stilletjes van dat hij dadelijk rare snoeten trekt na het binnengieten van het gemeen brouwseltje.

Terecht ook want het is niet te drinken, wat Hugo hem ook vrij direct meedeelt.

Oei, oei. De eerste kreuk in het vers gesteven imago van mijn universitaire Broer.

Iedereen wil een pintje om het afgrijselijk stroperige cocktailgeval door te spoelen. Zelfs Vader die gretig zijn lippen tuit en in één beweging het bierglas leegmaakt. Ad fundum. Hips.

Het eten is klaar! Mama heeft moeite om het gigantische dode dier op de tafel te laten landen.

Kroketten, veenbessensaus, appelmoes en rode wijn, gelardeerd met een oorverdovende stilte.

Vader smakt en boert zeer luid tussen twee happen kalkoen in. Dat is erg vervelend, vooral omdat ook Zus na één glas rode wijn dezelfde kleur uitslaat en gaandeweg de controle verliest over diverse kringspieren.

Broer nog niet maar die is door de vele zangfeesten intussen gewoon om enorme hoeveelheden alcohol op korte tijd te verwerken.

Mama trekt zich terug in de keuken om er met wat potten en pannen te rammelen.

Vader wordt lethargisch.

Zus uitdagend. Ze vraagt zich openlijk af wat er mis is met haar lief. Broer begint te brullen. Pa staat op en waggelt naar zijn gemakkelijke zetel om wat te uit te buiken.

Broer brult steeds harder. Hij is allerminst compatibel met die gênant nuchtere Hugo. Verdwaasd door het milieu van rijkeluisstudentjes, de in donkerblauwe trenchcoats gehulde en met das behangen would-be advocaatjes, kleineert hij Hugo nu openlijk.

Crapuul! Langharig werkschuw tuig!

En dat Zus veel te goed is voor een dergelijke marginaal.

‘De grijze garnalen!’ roept Mama plots. Ze veert recht en spurt naar de keuken.

‘Het moet nu maar eens gedaan zijn met het feit dat iedereen in dit gezin zijn zin doet’ blaft Broer.

Bam, vuistslag op tafel.

Gefronste wenkbrauwen, getuite lippen, rood aangelopen aangezicht. Even de stropdas wat losser maken.  Hij zal er persoonlijk voor zorgen dat Zus en Hugo binnen de kortste keren uiteen gaan, denkt Broer.

Hugo durft niet opzij kijken. Ik zit rechtover hem en ik zie wijd opengesperde ogen. Een eerder bleke huidskleur. Nauwelijks nog waarneembare ademhaling.

Ik probeer het ijs te breken door te vragen wat zijn hobby’s zijn. Zus gaat bijna crashen, haar ogen slaan tilt en haar wijnglas is alweer leeg.

Broer opent een tweede wijnfles en bedeelt zichzelf rijkelijk. Bij elke teug dompelt hij zijn idiote snor in de wijn zodat de uiteinden ervan stilaan stijf staan van de alcohol.

Als in een trance staat Hugo recht, loopt naar de kapstok en trekt zijn jas aan. Eigenlijk heb ik veel zin om hetzelfde te doen.

Zus zit nu onophoudelijk te snikken en te smeken dat Jezus toch blijft tot het dessert.

Hugo kijkt naar mij.

Naar Zus.

Naar Mama die uit de keuken komt en hem met een schotel vol bekers garnaalcocktail verwonderd aankijkt.

Naar Vader die nu luid snurkend gekapseisd in zijn zetel hangt waardoor het schuim dat uit zijn mondhoek loopt op het parket drupt. 

Ik zie in zijn prachtige groene Jezusogen een sprankeltje medelijden. Hij hangt zijn jas terug aan de kapstok en gaat zitten.

Even prevel ik wat verontschuldigende lettergrepen maar Hugo doet teken dat het niet hoeft. Zus kan het niet meer aan en laat haar half uitgelepelde garnaalcocktail voor wat het is.

Ze vlucht naar boven waar ze op bed luidkeels uithuilt. Mama gaat haar achterna.

Er is veel te weinig plaats aan tafel voor Broer, zijn ego en Jezus. Hugo maakt nu echt aanstalten om te vertrekken, neemt zijn jas en loopt de trap af naar beneden.

Ik donder achter hem aan.

Jezus draait zich om en glimlacht. Hij pakt mij vast en ik ruik door de jasmijn een potpourri van patchouli en nicotine. Ik loop mee naar buiten en trots toont hij mij zijn rode glimmende Renault R4 TL.

De geur van eenvoud verrukt mijn reukorgaan. Een auto teruggebracht tot de essentie, een auto die wat ruikt naar smeerolie en benzine, het motortje dat draait als een horloge, de omvattende zachte zetels. En je kan er ook nog eens een gemiddelde inboedel mee vervoeren.

Het is een schril contrast met de complexe Volvo 144 S van Vader, die enkel inzetbaar is na ingewikkelde smeekbeden en bilaterale diplomatieke contacten die gemakkelijk drie weken aanslepen waarna nog een moeilijke begrotingsronde volgt om de brandstoftank te vullen.

De kleine rode achterlichtjes draaien de hoek om. Ik sluit de deur voorzichtig en loop lenig de trap op.

Voorbij de living.

Ik vang een glimp op van Zus die met roodomrande ogen terug aan tafel zit.

Broer zit als een norse cowboy naast haar, duwt met zijn duim de Stetson wat achteruit en nipt van zijn whisky. Mama staart voor zich uit. Op de achtergrond hoor ik Vader een heel eikenbos doorzagen.

Ik loop verder de trap op en kruip zo stil mogelijk mijn kamer binnen. Deur dicht. Versterker aan. Koptelefoon op. Sax. Gitaar. Astud Gilberto.

Hoe gevoelig: twee instrumenten en een frêle stem. Ruis en achtergrondgeluiden, Astrud die per ongeluk even tegen de microfoon tikt.

Beneden in de saloon blaft Broer rustig door. ‘Het is een loser en zal altijd een loser blijven…  nu ingrijpen! … zal nergens geraken in het leven… ongelukkig …’

Insensatez (How insensative).

Jan Stephorst

31-12-2010 om 19:26 geschreven door Jan Stephorst