Dat ook 65-plussers boodschappen moeten doen, dat kan ik nog enigszins begrijpen. Dat ze dat per se op weekavonden tussen halfzes en halfzeven moeten doen, dat gaat er bij mij al wat moeilijker in. Wat belet zo iemand om pakweg om elf uur s morgens zn trolly te nemen en met de zorgvuldig uitgeknipte kortingsbonnetjes naar de supermarkt te gaan? Als je 24 uur per dag vrij hebt, dan kan je je tijd toch wel wat beter managen dan dat? Dan hoef je toch niet tijdens de avondspits te winkelen tussen al die co-ouders met hun moe-gecrèchete kinderen?
Maar soit, als het daarbij bleef, dan zou ik er nog mee kunnen leven. Ik heb ten slotte geen jengelende kinderen. Maar dat die ouwelui dan ook nog eens steevast proberen voor te steken aan de kassa, daar zou een mens toch van doodvallen. Ze zien er misschien gezapig bejaard uit, maar als het op voorsteken aankomt, hebben 65-plussers de leepste trucs achter de hand.
Als puber, jongvolwassene of medemens van middelbare leeftijd kan je maar één ding doen. Je tegenstander met zijn eigen Benidormbastardpraktijken te lijf gaan. Maar daarvoor moet je die tactieken eerst kennen. Daarom dus dit overzicht.
De meeste bejaarden kiezen voor de subtiele aanpak. Eerst stiekem met die trolly naast je komen rijden, even nog iets uit de rekken halen, een stukje vooruit manoeuvreren en dan met een oprecht geschrokken gezicht: oh, waarde gij ook aan t wachten voor de kassa? Neen, mevrouw, ik was er heilig van overtuigd dat dat hier een tramhalte was. Maar dat zeg je natuurlijk niet. Je bewaart je kalmte en je diepgewortelde respect voor grijze haren. En je laat het besje dus voorgaan.
Sommigen kiezen dan weer voor de underdogbenadering. Dan gaat het: Excuseer meiske (onafhankelijk van je leeftijd), ik heb alleen maar een bus Cif en een doos madeleinetjes, zou ik misschien niet heel efkes voor mogen? En dan laat je natuurlijk je hart spreken. En hopla, Madeleine mag voor. En voor je het goed en wel beseft, blijkt ze toch wel de kassierster te kennen zeker. Die haar vader (of grootvader, dat weet ze nu zo juist niet meer) heeft vroeger nog in dezelfde harmonie gespeeld als haar Jean zaliger. Ja Jean. Dat hij dit nu niet meer mag meemaken. En of haar vader (grootvader) nog altijd bugel speelt?
De ene derdeleeftijder is echter de andere niet. Je zou ze het niet altijd toegeven, maar sommige bejaarden zijn ronduit agressief. Met hun winkelkar rijden ze -eerst zachtjes, maar daarna steeds harder- tegen je achillespezen aan. De eerste keer denk je nog dat het per ongeluk ging, en je verbijt de pijn. Maar de tweede of derde keer springen de tranen je in de ogen. Je kraakt en laat het oudje in kwestie voorgaan. Verontschuldigend klinkt het dan van ja, dat dieptezicht he, dat vermindert toch met de jaren.
En dan de allerergsten. Zij die parmantig een uur lang kunnen shoppen, maar aan de kassa plotsklaps een vapeurke krijgen, een aanval van kortademigheid of een pijnlijke scheut in de kunstheup. Ja, wat voor onmens ben je als je zo iemand niet heel eventjes voor laat gaan? En weer hebben ze het gelapt.
Neen, voor ons zit er maar één ding op. Kwaad met kwaad vergelden. De volgende keer dat oma het probeert, zeg je onverbiddelijk: Awel madam, begint de tijd te dringen?
Op zich geen onaardig feitje: Leterme die in De Zevende Dag elke vraag van De Vadder negeerde en minutenlang onverstoorbaar verder ratelde. Het betere entertainment op een kille zondagochtend. Alleen waren de hoofdpersonages niet zo geschikt voor een steekspelletje tussen mens en media. En hun motieven al evenmin.
Het had een pracht van een incident kunnen zijn, als het een statement was geweest van een gedegen politicus: een pleidooi voor meer inhoud en minder verpakking. Maar dat was het niet. Het was Leterme die, zijn mond tot een bitter streepje getrokken, zijn gelijk kwam halen. Niet over de feiten, daar ging het hem niet om, maar tegen de media, die hem de afgelopen jaren het toch al zure leven nog zuurder maakten. Het was je reinste afrekening. Leterme zou zich vandaag door niets of niemand laten tegenhouden, en al helemaal niet door Ivan De Vadder. Nog net op de valreep het laatste woord halen, dàt was de uitdaging. De zwanenzang van een uittredend premier die in de vergetelheid van het een of andere burgemeesterschap zal verdwijnen. Yves die weer gewoon Yves zal worden. Een homo politicus in het diepst van zijn gedachten.
En dan De Vadder die van kleur verschoot en als een verongelijkt kind dreigde op te stappen. Ja, hij stond zelfs werkelijk recht en zette tot groot jolijt van de kijker een paar aarzelende stapjes richting schminkkamer. Maar al na luttele seconden besefte hij de risicos van zijn actie De Vadder mag dan geen vent zijn, De Preter is er wellicht wél een. Hij zakte als een geslagen hond weer in zijn stoel. Uit pure gewoonte begon hij zelfs begrijpend te knikken bij al wat Yves zei, als de geroutineerde variété-interviewer die hij is. Maar schijn bedriegt, hij zon op wraak. Toen Yves uitgepraat was, beëindigde Ivan met een cool waar hij zelf van schrok het interview. Nè, moet hij gedacht hebben, lekker 5 minuten voor het voorziene einde van het interview.
Neen, met vluchtelingen had het hele voorval weinig te maken. De inzet van vandaag waren interviewers die zichzelf liever horen praten dan hun gasten en politici die zichzelf bovenaan de politieke agenda plaatsen. Wanneer mag Vlaanderen nog eens een echte vent verwelkomen in de politiek of in de media? Het mag trouwens ook een vrouw zijn.
1976, dat was zon legendarische zomer. Drie maanden geen druppel regen. Drie maanden zwoele temperaturen en staalblauwe hemels. Zelf was ik twee, dus veel herinner ik me er niet van. Maar dat was de zomer waar alle zomers zich later aan spiegelden. IJsjes smolten weg, nog voor je ervan kon likken. Koeien vielen dood neer in de wei, puur van de hitte. Neen, dan waren de zomers nu toch geen zomers meer.
Als kind geloofde ik dat echt. Dat de zomers vroeger warmer waren. De winters strenger. De regen natter. Het deed me denken dat nu toch maar een flauw afkooksel was van toen. Dat we het beste deel gemist hadden. Tegenwoordig weet ik wel beter, natuurlijk. Het zijn de verhalen die alles groter, warmer, straffer maakten.
Wel, nu hebben we er ook eentje voor het nageslacht. Wapenstilstand 2010. Een lang weekend om lang te onthouden. Vier dagen geen streepje zon. Vier dagen onophoudende regenval. De zondvloed. Het hele land stond onder water. Ganse stranden waren opgebruikt aan zandzakjes. Brandweer, civiele bescherming en leger klopten zoveel overuren dat ze tot de Kerst niet meer hoefden te werken. Laat daar alle komende herfsten maar een puntje aan zuigen.
Ik vertel mijn vriendin de anekdote over collega X natuurlijk omdat ze iets over hèm zegt, niet over mij. Maar neen, plots ben ík het die lange tenen heeft. Mijn vriendin is trouwens goed op dreef die dag: Veel rokers hebben dat. Ze zijn overgevoelig voor elk commentaartje omdat ze weten dat ze ongelijk hebben. Maar ze kunnen het gewoon niet laten, ze zijn verslaafd. Zo simpel is dat. Mijn vriendin kijkt me uitdagend aan, haar kin wijsneuzerig omhoog.
We zitten op vrijdagavond te après-worken in een café, en ik heb haar net verteld van een conflictje op het werk met collega X. Zijn precieze woorden kan ik me niet herinneren, maar het was iets met rokers, gestolen pauzes, oneerlijk en bovendien schadelijk voor andermans gezondheid. Gevaarlijke woordcombinaties in de buurt van hardwerkende rokers met korte lontjes.
Nooit verlegen om een scheve vergelijking of een uit de context gerukt voorbeeld, had ik mijn collega geantwoord dat het zoiets is als vier combis vol agenten in gevechtsuitrusting naar een foutparkeerder sturen. Terwijl twee straten verderop een oude man in elkaar wordt getimmerd, gewoon voor de lol. Een kwestie van prioriteiten dus.
Sinds ruwweg een jaar of vijf, veel langer is het niet, is het gepermitteerd om rokers te pas en ten onpas op hun onverantwoorde gedrag te wijzen. Eerst in openbare gebouwen en treinen, dan in restaurants en in de buurt van minderjarigen. In de VS, het land van de vrijheid, ook al in parken. Straks in de eigen woonkamer.
En dat terwijl de gezondheidslobby wel andere katjes te geselen heeft, zou je denken. Samen met het Ruhrgebied behoort Vlaanderen tot de sterkst vervuilde regios van Europa. Overbevolking, industriële activiteit en verkeersdrukte zijn de grote boosdoeners. Voortijdige sterfte (o.a. door allerlei kankers) piekt bij ons als nergens anders. De hoofdoorzaak is luchtvervuiling. Met passief roken heeft dat weinig te maken.
Dus ja, zeg ik tegen mijn vriendin, iedereen heeft zijn mankementjes en die van mij zijn misschien dat ik rook en lichtgeraakt ben. Maar wie zijn auto wegdoet, mag me op mijn sigaretje aanspreken. En als alle anderen me gewoon met rust laten, dan is er geen vuiltje aan de lucht. En dat mag je dus vrij letterlijk nemen.
En dan dat andere punt. Dat rokers minder hard zouden werken. Zet ook dat maar uit je hoofd. Rookpauzes zijn de productiefste momenten in de werkweek van een roker. Tijdens die gestolen minuutjes worden strategieën en creatieve oplossingen bedacht. Knopen die tijdens een twee uur durend overleg niet konden worden doorgehakt, lijken nu plots peanuts. Geen betere netwerkplek ook dan het rokershol of het pafafdak. In feite zouden niet-rokers daar beter een voorbeeld aan nemen.
Ziezo. Ik heb mijn punt gemaakt. Tevreden leun ik achterover, ik slurp van mijn koffie, steek een peukje op en damp ostentatief enkele kringetjes in de lucht. Kan smaken, zon relatief onschadelijk sigaretje. Mijn vriendin kijkt me peilend aan. Werk jij niet te hard?, vraagt ze.
