4 juni is een treurige dag voor het land van de Magyaren want exact op 4 juni 1920 werd het beruchte Trianon-verdrag ondertekend. Dit verdrag had bijzonder zware gevolgen, tot op heden, voor Hongarije. In 2010 werden op die verjaardag in diverse dorpen, gemeenten en steden een monument opgericht om die dag te herdenken (betreuren), 90 jaar na datum. De verkiezingsoverwinning van FIDESZ en de opmars van Jobbik in de laatste parlementsverkiezingen van april jl. zal aan dit feit niet vreemd zijn (over de verkiezingen verscheen een bijdrage op deze blog). Voor de eerste keer, nu in 2010, werd die dag een soort rouw(treur-herdenkings)dag in Hongarije.

Wat is nu dit beruchte verdrag van Trianon?

 Het betreffende paleis Grand Trianon

Dit verdrag werd op 4 juni 1920 gesloten tussen de overwinnaars van WOI en Hongarije in een paleis (Grand Trianon) in Versailles.Dit verdrag was het vierde in de rij van een reeks verdragen met andere landen. Het 'Diktaat van Trianon' zo wordt het verdrag  genoemd. Een diktaat omdat de onderhandelaren onder leiding van Graaf Albert Apponyi voor niets naar Parijs waren getogen. Er waren geen onderhandelingen. Hongarije moest de geallieerde vredesvoorwaarden slikken. Trianon is voor Hongarije wat Versailles is voor Duitsland. Het werd een nationale vernedering die het nooit te boven is gekomen. Hongarije had een bijzonder slechte naam bij de geallieerden mede door een rapport van een Brits diplomaat over de behandeling van minderheden door de Hongaren. En ene Marie (van Saksen Coburg - een verre verwante van ons koningshuis, en beruchte intrigante - wilde haar Roemeense troon redden en eiste daarom Transsylvanië terug  - de Hongaren noemen dit Erdély). Dit is een van de verklaringen waarom dit gebied nu tot Roemenië behoort. Hongarije werd gereduceerd tot circa 29% van het oorspronkelijke grondgebied.


De kaart hierboven geeft daarover een goed beeld (Wikipedia), eigenlijk de opdeling van  Oostenrijk-Hongarije.

Op deze dag werd het land Hongarije grotendeels teniet gedaan, het verloor circa tweederde van haar grondgebied. Hongarije moest gebieden afstaan aan Roemenië, het Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en Slovenen, Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije. Het grootste deel van de gebieden die aan de nieuwe staten vervielen werden overigens niet in hoofdzaak bewoond door Hongaren, maar door Slowaken, Roemenen en Zuid-Slaven (zgn minderheden). De opdeling van het land was één van de gevolgen van het nationalisme in de negentiende eeuw, toen vele volkeren aspiraties kregen om zelfstandige staten te stichten. Het conglomeraat van volkeren - Oostenrijk-Hongarije - was niet meer bijeen te houden. De volkeren binnen de Habsburgse Monarchie wilden niet verder met Wenen en Boedapest. Dit verdrag gaf hen later de kans om het recht op zelfbeschikking te verwezenlijken. (bron: hongarijevandaag nl).
Hongarije moest Transsylvanië, de oostelijke helft van de gebieden rond de steden Satu Mare (Szatmárnémeti) en Oradea (Nagyvárad) aan Roemenië afstaan. Opper-Hongarije, bestaande uit het latere Slovakije en de  Karpato-Oekraïne (Kárpátalja) ging naar Tsjecho-Slovakije. Het Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en Sloveren (het latere Joegoslavië), kreeg de Vojvodina (een gigantisch landbouwgebied), waaronder de westelijke helft van het Banaat, voorts Kroatië, en nog enkele kleinere gebieden ten noorden daarvan: Prekmurje (Muravidék), Medimurje (Muraköz) en de  Baranya-driehoek. Oostenrijk kreeg ten slotte een strook die later Burgenland zou gaan heten. Bekende Hongaarse steden lagen plots in een ander land: Bratislava, Novi Sad, Oradea, Brasov, Timisoara, Osjiek, Vukovar, Kosice enz waren ooit beroemde steden. De Hongaren hanteren nu nog steevast de oude Hongaarse benamingen voor deze steden. (Bratislava blijft voor hen Pozsony). Hongarije werd van de zee afgesneden. Daarvoor moeten ze nu naar Kroatië, wat ze dan ook dikwijls doen. Hen rest nu enkel het Balatonmeer - in feite een binnenmeer. (opm cursieve tekst zijn de oude Hongaarse namen van de afgestane gebieden).

Met deze opdeling werd een nieuw probleem gecreëerd: de omringende landen kregen allemaal een grote hoeveelheid Hongaren als minderheid binnen hun grenzen. Ongeveer 3,3 miljoen Hongaren bleven in de buurlanden achter ("We leven in een land omringd door Hongaren, doch die zitten achter grenzen" zeggen de Hongaren in vele gesprekken). Behalve het menselijke leed was er ook het economische. De Hongaarse economie stortte volkomen in. In één klap verloor Hongarije een groot deel van haar mijnen, bossen en fabrieken. Hun spoorwegnetwerk lag plotseling voor een deel in het buitenland en de gigantische afzetmarkt van het voormalige grote land met 30 miljoen inwoners verdampte. Hierdoor ontstond grote werkloosheid die nog werd versterkt door grote aantallen terugkerende soldaten en honderdduizenden Hongaren die vluchtten uit de nieuwe buurlanden. De zware schadeloosstellingen die Hongarije moest betalen aan de overwinnaars van de Grote Oorlog maakte het allemaal niet gemakkelijker. De onrechtvaardigheid zoals die werd ervaren maakte dat Hongarije in 1938 onder de paraplu van de bevriende natie Duitsland begon om verloren gebiedsdelen weer terug te veroveren, om deze na afloop van de Tweede Wereldoorlog weer te verliezen. (bron wikipedia). De crisis verklaart ook het feit dat vanaf 1925 jonge Hongaarse dames (van katholieken huize) naar Belgenland kwamen als au pair. Uiteraard volgenden uit dit feit 'gemengde' huwelijken. Er zijn nu diverse Hongaarse clubs in Vlaanderen met heel wat leden.

Die minderheden Hongaren in de omringende landen was dikwijls een bron van wrijvingen met de buurlanden. Onlangs was er nog commotie met Slovakije over het eventueel toekennen van de dubbele nationaliteit aan de Hongaren die er leven. Diverse politieke partijen toonden in hun programma's aandacht voor de vele Hongaren in de omringende landen. Ze beloofden van alles en nog wat. De huidige eerste minister Victor Orban verloor een aantal termijnen geleden de verkiezingen wegens het niet vervullen van afgelegde beloftes rond het lot van deze Hongaren.

De % Hongaren in omringende landen 
 De samenstelling van de bevolking in de omringende landen.


"De Hongaarse Republiek heeft een verantwoordelijksheidsgevoel voor het lot van de Hongaren van buiten haar grenzen, en zal hun relaties met Hongarije aanmoedigen en koesteren" staat letterlijk in de Hongaarse grondwet.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Hongaarse_minderheden  geeft heel wat info over de aantallen Hongaren in andere landen.(zie kaart)

Diverse politieke partijen probeerden een herziening van het verdrag te bekomen o.a. de Miép (de Hongaarse partij voor Gerechtigheid en het Leven - opgericht 1993). Bij verkiezingen in 1998 kreeg de partij 5,5% van de stemmen en behaalde 14 zetels in het parlement. Bij de verkiezingen in 2002 daalde de aanhang tot 4,4%, onder de kiesdrempel, waardoor deze zetels werden verloren. In 2005 ging MIÉP een verband aan met een andere rechtse partij, Jobbik Magyarországért Mozgalom (Beweging voor een Beter Hongarije) of kortweg Jobbik, die voortkwam uit de rechtsradicale Jobboldali Ifjúsági Közösség, eveneens kortweg Jobbik. De nieuwe politieke formatie die uit deze fusie voortkwam koos de naam MIÉP–Jobbik a Harmadik Út pártszövetség (MIÉP-Jobbik Derde Weg Bondgenootschap). Jobbik kwam in de laatste verkiezingen naar voor en verwierf heel wat zetels in het parlement.

De naam van dit verdrag (diktaat) komt dikwijls naar boven in talloze gesprekken met Hongaren. Zelfs jongeren brengen dit probleem regelmatig ten berde. Op reis in de omliggende landen komt men sporen van die Hongaren tegen door o.a. tweetalige naamborden voor dorpen, tweetalige straatnaamborden en men praat er nog vlot Hongaars in de winkels en op straat. De vele Hongaarse opschriften op winkels e.d. vallen op. In sommige van die landen is er zelfs nu nog lager onderwijs mogelijk in het Hongaars. Zo waren wij in Oekraïne in een etnisch Hongaarse familie en zelfs na 45 jaar tot dit land te behoren werd er in die familie doodleuk nog steeds Hongaars gesproken. In een mooi berglandschap in het huidige Oekraïne ligt een "gedenkaltaar" op de plaats waar de Hongaarse stammen onder leiding van Árpád  definitief doorbraken en de Hongaarse vlakte binnentrokken. Een zelfde situatie (tweetalige dorpsnamen, Hongaarse opschriften- in Roemenië en Slovakije, we konden het zelf vaststellen. En.....het aanhouden van een Hongaarse dominee in Timisoara (Témesvar in het Hongaars) gaf de aanleiding tot moeilijkheden die uiteindelijk tot de val van Ceausecu in Roemenië leidden.......

Slotbeschouwing. Als diplomaten, militairen, politici van allerlei slag in een of ander kasteel duiken en daar op kaarten lijntjes beginnen te trekken, die later grenzen blijken te zijn veroorzaakt dit alleen maar miserie later voor de betrokkenen (die dikwijls bij afbakenen zelf niet aanwezig zijn). Zo ontstond Tsjecho-Slovakije na een dergelijk verdrag. Dit land is in 1994 vreedzaam gesplitst. Het voormalige Joegoslavië is een triest voorbeeld van een land ontstaan in een of ander verdrag. Het spatte uiteen in een bloedige burgeroorlog die eindigde in 1995. Dit bleken achteraf gewoon kunstmatige landen te zijn. Ook ons Belgenlandje ontstond onrechtstreeks uit zo'n verdrag na het verslaan van Napoleon in 1815. In 1830 werden de Hollanders verdreven (na een achteraf sterk 'geromantiseerde' revolutie) en ontstond België. En waar staat Belgenland nu? Zei een bekend politicus niet onlangs: "België is een historische vergissing". Inderdaad twee democratieën (eigenlijk drie, doch die derde wordt dikwijls zedig doodgezwegen) die grondig verschillen leven samen in een "kunstmatig" land............Stof tot nadenken dus!

Het monument in Akaszto


Akasztó: Het Trianon monument op het centrale plein van het dorp.Dit momument kan een symbool zijn van de levensboom.  Het staat op een gestilleerde kaart van het vroegere grote Hongarije en in de kleuren van het land (rood, wit, groen). Concreet is de kaart uitgetekend in klinkers. Het monument is in hout en gemaakt door een lokale kunstenaar. Bovenop de zuil staat een sakervalk (Falco Cherrug - Kerecsensólyom - in het Hongaars) met een kroon. Deze prachtroofvogel komt inderdaad voor in Hongarije en ook in de streek hier. Er worden o.a. nestkasten voor deze vogel geplaatst op o.a. hoogspanningsmasten. Deze vogel heeft een mytische betekenis voor de Hongaren m.n. de "turul"(een Turks woord)- vogel, een mythologische vogel.


Een detailfoto (zijaanzicht) van de top van de zuil - de gekroonde sakervalk De valk rust op een schild met zwaard. Deze vogel is voor de Hongaren hun "turul madar" m.a.w. een mythische vogel, een boodschapper van de goden die op de top van de levensboom zit. Deze vogel wordt geacht een valkachtige te zijn. Vandaar de sakervalk. In de legenden komt de "turul" minstens tweemaal voor. De eerste maal: Emese de moeder van Álmos (afgeleid van het Hongaarse woord droom-Álom), vrouw van Ügyek- een scytische koning en een voorvader van Attilla de Hun - had een droom waarin een turul haar bezwangert op goddelijk bevel. Tijdens die verschijning kondigt hij voor haar aan dat haar aanstaande zoon een historische missie zou uitvoeren m.n.verre landen veroveren. Het was echter diens zoon Árpád die de Hongaren binnenleidde in het Carpatische bekken. De tweede maal: de leider van de Hongaarse stammen had een droom waarin arenden hun paarden aanviel en de turul dook op om hen te redden, een symbool om hen aan te zetten tot trekken. Dat deden ze en de turul toonde hen de juiste weg en bracht hen uiteindelijk naar een gebied dat later Hongarije werd. De latere Hongaarse heersers kregen de naam van de Turul clan. De Turul staat symbool voor de god van macht en wilskracht. De Hongaarse Turul is dikwijls afgebeeld met vlammend zwaard van God (of het zwaard van Attila).


In het midden van de levensboom-monument staat dit gezicht, het symbool van Árpád-de stammenleider van de Hongaren

Ook op de zuil staat een gedicht van Sándor Petőfi, een dichter die tijdens de revolutie van 1848 actief was,dus zeker geen Trianon-tijdsgenoot. Deze dichter werd geboren in het vlakbijgelegen Kiskőrös. Hij werd reeds tijdens zijn leven een legende en stierf zoals het voor een legende past. Hij verdween in een veldslag tegen de Habsburgers (gesteund door de Russen) op het slagveld - dat nu in Roemenië ligt - door o.a. het verdrag.Wij waren ooit op reis in Transsylvanië (met een Hongaars reisgezelschap) op zoek naar de roots van die dichter en bezochten o.a. het museum dat herinnert aan die slag. De Russen beweerden achteraf dat de dichter niet verdwenen was, maar gewoon gevangen genomen was, in Rusland getrouwd was en zijn Hongaarse roots had verloochend.

De tekst die hier staat: komt uit het gedicht: A nemzethez:

Ébredj, hazám, mert ha most nem ébredsz,
Soha többé nem lesz ébredésed,
S ha ébredsz is, annyi időd lesz csak,
Míg nevedet sírkövedre vésed!

Een vertaling van het fragment uit het gedicht: De natie

Waak op, mijn vaderland, want als je nu niet wakker wordt,
Zal je nooit meer opstaan,
En als je toch ontwaakt, zal je slechts de tijd hebben,
die nodig is om je naam op je grafsteen te beitelen!


Een gedenkplaat verklaart waarom het monument er staat - de datum van het verdrag van Trianon - in memoriam - en een kaart van het eenmaal grotere Hongarije - met daarop de grenzen van het huidige land. Deze kaart geeft een idee hoeveel grondgebied Hongarije in dit verdrag verloor. Het  monument is geplaatst op 4 juni 2010 - de opdrachtgever is de gemeente zelf (letterlijk de gemeenteraad)

De vlag van Hongarije pronkt naast het momument. De Hongarijen zijn een "vlaggend" volk. De vlag draagt het "logo" van Hongarije met daarin verwerkt de kroon (zie hieronder) van de beroemde koning István, de latere heilige István. Deze eerste koning (van dit land) bekeerde Hongarije tot het christendom en werd daarom heilig verklaard. Hij regeerde rond het jaar 1000. In Hongarije hebben ontelbare inwoners die voornaam en de straatnamen en het aantal standbeelden zijn niet te tellen (een zeer bekend standbeeld is dit op de budaheuvel). Zijn naamdag (20 augustus) is één van de nationale feestdagen in dit land. Zijn rechthand is een beroemd reliek in Hongarije en wordt bewaard in de basiliek van Budapest

En hier is een foto van de echte (hierboven beschreven)  kroon in het parlement in Budapest en een foto van deze koning (foto's wikipedia)
 
Een vooraanzicht van de gekroonde roofvogel bovenop de levensboom. Ook te zien zijn het zwaard en het schild. De vogel draagt waarschijnlijk een kopie van de Istvánkroon. Die kroon werd als oorlogsbuit door een Amerikaans officier (en bewaard in Fort Knox) meegenomen ergens in Oostenrijk. Enkele Hongaren waren ze aan het begraven om ze te redden van de oprukkende troepen van het rode leger. Ten tijde van de regering van president Carter werd de kroon teruggeschonken en prijkt nu in het parlement in Budapest. Die kroon is bijzonder oud en zou de originele kroon zijn die Istvan van de paus kreeg. Daarover bestaat echter grote twijfel. Een andere bewering is dat de vogel eigenlijk de kroon van Attila, de Hun draagt, die beschouwd wordt als dé eerste koning van de Hongaren. Er staan in Hongarije diverse grote turul beelden met een spanwijdte van 15 m. Het meest bekende is dat van Tatabanya op een bergkam. Enkele werden vernield.

De Turul op de bergkam in de omgeving van Tababanya - daar geplaatst in 1896 -de duizendste verjaardag van Hongaarse veroveringen.

De voet van de levensboomzuil m.n. de kaart van het eenmalige grote Hongarije in de kleuren van de huidige vlag en uitgevoerd in klinkers. Links de gedenkplaat. Op diverse plaatsen zijn die kaarten van het eenmaal grote Hongarije te koop met daarop alle historische namen

De affiche die de onthulling van de zuil-monument aankondigt.In het dorp was er commotie over de juiste plaats waar de levensboom moest geplaatst worden. Het werd uiteindelijk het centrale plein langs de hoofdweg nr. 53 - ook het animatieplein tijdens evenementen.

Nog geen naklank bij het artikel over de verkiezingen van april jl. Hier foto's van manier van het voeren van propaganda


Zoals reeds hoger gezegd (en in een vorig artikel) won Fidesz de verkiezingen van april jl. Het rechtste Jobbik kwam op een spectaculaire wijze  in het parlement. Verkiezingspropaganda wordt hier nog gevoerd op de "ouderwetse" wijze m.n. gewoon plakken waar er plaats is. Op electriciteitskasten, panelen aan een paal enz en alle partijen door mekaar. Geen officiële borden, geen tuinborden en nauwelijks drukwerk in de bus.  "Csak a fidesz" betekent: Slechts op fidesz, nu zondag. De slogan van Jobbik: radicale verandering, onderaan staat: in naam van het volk (a nép nevében - of wij weten wat het volk wil) - Jobbik kan vertaald worden: voor een beter Hongarije of ook wij zijn de besten of terug naar de oude Hongaarse waarden.

Een paneel aan een elektriciteitspaal van de man van de streek: Font Sandor van Fidesz. Hij werd met klank in de eerste ronde reeds verkozen. Zijn portretten waren alom aanwezig hier en in de omliggende dorpen. Er hingen ook spandoeken over de hoofdstraat gespannen. Eentje die blijkbaar kaas heeft gegeten van moderne marketing.  Hij woont in Soltvadkert. De slogan betekent: Het is nu hét moment (om te veranderen)

Hier een paneel van een lid van de MSZP: de socialistische volkspartij (eigenlijk de voormalige communisten). Die partij werd bijzonder zwaar afgetraft voor hun beleid van de voorbije vier jaar. Dit beleid bracht Hongarije aan de economische afgrond.

- Een knap stuk over de geschiedenis van Hongarije. Nu begrijpen de mensen die geintresseerd zijn in de  geschiedenis van Europa      in de 20e eeuw,  beter het ontstaan van latere conflikten zoals de 2e wereldoorlog en de latere oorlogen in de Balkan.   - Knap opzoekingswerk van Eric.      De volgende maal als ik in Akasztó kom zal ik dit monument met respect bezoeken.        En zal in mijn gedachten even diep nadenken over hetgeen er momenteel in ons eigen land gaande is.                                                                                                                                                                                                                                       Robert.