20 augustus is de belangrijkste feestdag in Hongarije. Koning Stefanus 1 zijn officiële naam wist in de jaren voor het jaar 1000 de Hongaarse clans te verenigen. In dat jaar werd hij de Koning van de Magyaren en volgens de overlevering ontving hij in het jaar 1001 een waardevol cadeau van de toen regerende paus Silvester II: dé Stefanskroon. In de begeleidende zegenbrief erkende de paus Stefan in het Hongaars István hem als Christelijk koning. Door de Hongaren wordt de 20e augustus de dag waarop dit aangenomen historische feit gecelebreerd wordt beschouwd als het vertrekpunt van Hongarije als Christelijke entiteit in de wereld. De feestelijkheden rond 20 augustus zijn het symbool dat de Hongaren zich ruim duizend jaar geleden definitief hebben geworteld in de Europese Christelijke traditie en cultuur. Dat is allerwegen de huidige opvatting in Hongarije. Wij zeggen de Hongaren zijn een waarachtig Europees volk in het hart van het oude continent.
Voorgaande is de reden dat de 20e augustus de kern en oorsprong van de Hongaarse identiteit vertegenwoordigt. De 15e maart is een andere belangrijke nationale feestdag en dat geldt ook voor 23 oktober, maar de overgrote meerderheid van de Hongaren beschouwt 20 augustus als hét ijkpunt van die nationale identiteit. Deze diende als basis voor de opstand/revolutie tegen de Habsburgse Oostenrijkers 1848, herinnerd op 15 maart en de opstand tegen de Sovjetrussen, 1956, herinnerd op 23 oktober. In die zin zijn laatstgenoemde officiële herinneringen eigenlijk een afgeleide van de Hongaarse Christelijke eenheid die definitief gestalte kreeg in de jaren 1000 en 1001.
Reeds in 1083 inderdaad, precies op 20 augustus werd Stefan heilig verklaard en in Hongarije worden tegen veel heilige huisjes aangeschopt maar dat geldt gelukkig niet voor 20 augustus. Waar op de 15e maart en de 23e oktober de herinneringen voor binnenlandse politieke doeleinden worden misbruikt is dit voor 20 augustus toch veel minder het geval. Bovendien vieren veel Hongaren op deze dag nog vakantie die met alcoholische versnaperingen en culinaire genoegens wordt omlijst. Aan het einde van de dag volgt het knallende besluit met behulp van het mooiste siervuurwerk dat al zo vaak op de gevoelige plaat is gelegd met vaak op de achtergrond het Hongaarse parlement. Veel van zulke ansichtkaarten worden mee naar huis genomen door de buitenlandse toeristen die tegenwoordig Boedapest overspoelen.
De Stefanskroon heeft nog wel eens een reisje ondernomen. Vanaf 1867 vanaf de Ausgleich tussen Hongarije en Hongarije was de officiële drager Keizer Franz Jozef de eerste. U weet wel die Oostenrijker die getrouwd was met zijn nichtje, ene Sis(s)i. Deze Oostenrijkse herinnering laten we maar snel achter ons, de gedachte aan een Oostenrijkse keizer met de Stefanskroon op het hoofd wandelend door het Weense hof doet me al bij voorbaat gruwen. Na 1945 werd de kroon overgedragen aan het Amerikaanse leger en tot 1978 werd het grootste Hongaarse kleinood bewaard in Fort Knox in de Verenigde Staten.
In dat jaar gaf pindaboer de Amerikaanse president Jimmy Carter de kroon terug aan Hongarije, het symbool van het Christelijke verenigde Hongarije werd vanaf 1978 tentoongesteld in het Hongaars nationaal museum. Veel als zodanig genoemde diaspora-Hongaren vooral de 1956 vluchtelingen beoordeelden de geste van de Amerikanen als een regelrechte gotspe. De heilige kroon teruggeven aan János Kádár, de moordenaar van één van de opstandleiders Imre Nagy, hoe konden die domme Amerikanen dat nu in hun hoofd halen!? Mij heeft Jimmy in ieder geval een groot plezier gedaan, want zo kreeg ik samen met mijn ouders de mogelijkheid de Stefanskroon met eigen ogen te aanschouwen. Ik kan mij het moment van bezichtiging ik was toen een opstandig puberjoch nog zeer goed herinneren. Niet de aanblik van de kroon maar de welhaast serene respectvolle verstilde sfeer die in de tentoonstellingsruimte hing, dat is het eerste waar ik op uitkom als ik in mijn herinneringen graaf.
Inmiddels sinds 2000 bevindt de kroon zich in het Hongaarse parlement en wordt jaarlijks door velen bewonderd. Stefan wiens heidense naam Vajk luidt betekenis: held kijkt vanuit zijn hemelse koninkrijk tevreden naar dit aardse tafereel.
Afgodsbeelden, iconen, emblemen, symbolen etc, in het algemeen heb ik er niet zoveel mee. Maar sinds die verfoeide ster met de verfoeide communistische hamer en sikkel uit de Hongaarse vlag/symbolen is verwijderd en vervangen door het Hongaarse wapen met er bovenop de Stefanskroon moet ik bekennen: het is mooi zo .
Het is niet de wind die beweegt, het is niet de vlag die beweegt, het is de geest die beweegt. (Huineng,Chinees Zen monnik 638-713)
Bizalmam az õsi erényben!
