Brakel-Akasztó. Af en toe dringt enig nieuws door vanuit Hongarije in onze media (kranten, TV, internet enz). Meestal is dat nieuws eerder negatief. Wij zullen hier een aantal laatste ontwikkelingen weergeven, alhoewel dat niet echt tot het doel van deze blog behoort....Maar een aantal zaken zijn nogal frappant, vandaar dat we ze toch brengen. Daarenboven bestaat zeer veel interessant economisch statistisch materiaal via Eurostat. Uit deze gegevens, inzake economische indicatoren, hebben we een selectie gemaakt. Die zullen we van commentaar voorzien. Algemeen moeten we vaststellen dat info over Hongarije, vooral in Vlaanderen, bijzonder weinig gekend is, laat staan dat daar interesse zou voor bestaan. Veel info over het land is te lezen op bijvoorbeeld het web van "Hongarije Vandaag".

Politiek gezien is het meest frappante het plan van de regering om een registratieplicht in te stellen voor de Hongaren, indien ze nog willen deelnemen aan de parlementsverkiezingen, gepland voor 2014.  - De Hongaren kennen geen opkomstlicht zoals in Belgenland -. Hiertegen was een klacht ingediend bij het Hongaarse grondwettelijke hof....en dit verwierp het voorstel als zijnde 'ongrondwettelijk' - zelfs tegen de nieuwe recent gestemde grondwet -. De bedoeling was dat de Hongaren zich, via een lange procedure als kiezer lieten registreren (inlog ophalen bij een notaris - daar aanschuiven -, nadien naar een website gaan en zich daar registreren) om nog te kunnen deelnemen aan de komende parlementaire verkiezingen. De kans bestond dat heel wat Hongaren zich niet zouden registreren of dat er onvoldoende materiële tijd was om aan die procedure te voldoen....Er zijn nog andere klachten lopende bij diverse Europese instanties....Ook de nieuwe grondwet is intussen definitief door het parlement goedgekeurd. Dit kan gevolgen hebben voor o.a. (landbouw)grondbezit door buitenlanders....

Dan is er een recente maatregel inzake het hoger onderwijs-felsőoktatás. De regering heeft een plan om voor vele studierichtingen het  inschrijvingsgeld (soms ook collegegeld genoemd) per jaar fors te verhogen en een aantal steunmaatregelen (een soort studiebeurs) terug te schroeven voor een serie studierichtingen. Dit dreigt voor vele jonge Hongaren, die de nodige financiële middelen niet hebben, de toegang tot hoger onderwijs quasi onmogelijk te maken....Het is nog niet exact bekend hoeveel de studenten zullen moeten betalen. Er worden bedragen genoemd van 90.000 forint (circa € 300) per jaar voor sociale studierichtingen tot 300.000 forint (circa € 1030) per jaar voor zgn. exacte studies. Uitschieters kunnen gaan tot ruim 2 miljoen forint (circa € 6870) per jaar voor geneeskunde studies. - Ter vergelijking: het minimumloon ligt in Hongarije op ongeveer € 350 per maand. Het gemiddelde Hongaarse inkomen ligt rond de € 490. In België is dat circa € 1890. In Nederland is dat zelfs € 2024. - Jongeren en/of studenten van diverse pluimage, hebben hier reeds tegen geprotesteerd in diverse Hongaarse steden en/of scholen...Daar waren zelfs Vlaamse studenten, die in Hongarije studeren, bij... Later werd bekend dat een reeks afstudeerrichtingen zoals economie, rechten, andragogie, toerisme, communicatiewetenschappen, internationale relaties, management en human resources volledig door de betrokken studenten, persoonlijk,  moeten betaald worden...Persoonlijk ken ik jonge Hongaarse studenten (via mijn vorig leven in het onderwijs) die zowat de wanhoop nabij zijn...

    

Dit zijn foto's van de studentenprotesten: eentje zegt: 'het is nu genoeg' en de andere heeft het over: "de winterroos studentenrevolutie" (bron: Kuifje in Hongurië en http://blogs.wsj.com/emergingeurope/2012/12/12/hungarian-student-rallies-gather-pace/).

De economische situatie (gazdaság) van Hongarije in het teken van de Europese Unie (EU).



Deze kaart geeft een overzicht van de "monetaire" situatie van de 27 E.U.-lidstaten. Deze zijn ingedeeld in Euro-landen (donkerblauw waaronder België en Nederland), landen waar de munt gekoppeld is aan de situatie m.n. de sterkte van de Euro (lichtblauw) en landen met een zgn. vlottende koers (groene kleur). De Hongaarse Forint heeft een schommelende wisselkoers, op de internationale valutamarkten, tegenover de Euro en andere internationale valuta (zoals bijvoorbeeld de Zwitserse Frank en de Amerikaanse Dollar). Dit kan zware gevolgen hebben indien de wisselkoers bijvoorbeeld slecht is. Dan moeten de Hongaren meer Forinten betalen om andere hardere valuta aan te kopen. Dit is bijzonder nadelig voor heel wat Hongaren die leningen hebben in een vreemde munt... Hongarije voldoet momenteel aan geen enkel van de drie criteria om tot de eurozone (Europese Monetaire Unie) toe te treden m.n.: het schuldcriterium (tegenover het BNP), het tekortcriterium (begroting) en het inflatiecriterium (moet onder een bepaald percentage blijven). Niet dat de Hongaren staan te springen om toe te treden tot de Eurozone...



Deze grafiek toont de situatie van het Bruto Nationaal Product (BNP-bruttó nemzeti termék - situatie 2011 en in duizenden euro) per hoofd of pro capita van de bevolking in de E.U.-lidstaten (BNP pro capita: d.i. BNP gedeeld door het aantal inwoners). Dit zegt iets over het welvaartsniveau van een land. Het zgn. BNP is een fictieve optelling van alles wat door de bevolking van een land op jaarbasis geproduceerd wordt... Hongarije moeten we vergelijken met de zgn. 'groene' landen. Het land staat wel laag in de rangschikking maar niet de laagste. De "rijkste" Europeanen zijn de Luxemburgers en de Nederlanders staan er beter voor dan de Belgen...Er bestaan nog andere cijfers over dat BNP. Indien men bijvoorbeeld de EU-situatie (BNP per hoofd van de bevolking - gegevens van Eurostat) gelijksteld met 100 en dan kijkt naar de situatie per land dan krijgen we ook een aantal vaststellingen: België is dan bijvoorbeeld: 118;  Nederland is dan: 131; Hongarije is dan: 66. Dit komt erop neer dat de gemiddelde Belg en Nederlander 'rijker' zijn dan de gemiddelde Europeaan en een gemiddelde Hongaar is dan gewoon 'armer' dan zijn Europese medeburgers (situatie 2011). Dit BNP per hoofd van de bevolking is bijvoorbeeld voor België circa € 29.300; voor Nederland circa € 32.300; voor Hongarije circa € 16.400 (gegevens Wereldbank).Ter vergelijking voor Rusland is dat € 16.080 en voor de USA € 36.400...
Een ander cijfer dat iets zegt over armoede is het risico op "armoede" - ook sociale uitsluiting genoemd - (d.i. wanneer het inkomen van het betrokken gezin lager is dan 60% van het landelijke gemiddelde). In Hongarije bedraagt dit cijfer 31% en is boven het EU-gemiddelde 24%. Bulgarije geeft als cijfer 47%, Letland en Roemenië tonen 40% en voor Litouwen is dit cijfer 33%


 

Deze grafiek zegt iets over de werkloosheidscijfers (munkanélküliség) per land (situatie september 2012 of laatst bekende cijfer in %). Vanzelfsprekend staan Griekenland en Spanje daar zeer slecht in...Maar van de zgn. groene landen staat Hongarije het hoogst qua werkloosheidscijfers (iets meer dan 10%)...Oostenrijk staat er het best voor. België is hier beter gerangschikt dan Nederland.



Deze grafiek gaat over de jeugdwerkloosheidcijfers (15-24 jaar) per lidstaat (situatie september 2012 of recenter en in %). In de groene landen staat Hongarije het hoogst (bijna 30%) in deze rangschikking wat eigenlijk zeer ongunstig is. En weer Spanje en Griekenland hebben de hoogste cijfers. Nederland is hier beter gerangschikt dan Belgenland.



Deze grafiek gaat over de staatsschuld (államadósság) per land in procent van het BNP (in % schatting 2012) en gerangschikt volgens groepen van 20%. Hongarije staat er hier zelf beter voor dan Belgenland. Wij schommelen rond de 100%. Hongarije zit in de groep 60-80%. Uiteraard staat Griekenland hier zeer slecht. Indien die zgn "schuld" tegenover eigen inwoners is, is dat niet echt rampzalig. Is die schuld echter tegenover bijvoorbeeld buitenlandse commerciële banken, dat is pas rampzalig (bijvoorbeeld situatie Griekenland). Belgen heeft grotendeels een 'binnenlandse' staatsschuld. De grote winnaars hiervan zijn dan de eigen banken, wat niet belet dat nogal wat Belgen overheidspapier in hun portefeuille hebben...



Deze grafiek geeft de situatie weer van de zgn begrotingen (költségvetés) - dit is een raming van de inkomsten en uitgaven van de overheid voor het komende jaar - per land (schatting situatie 2012). Met name het tekort op deze begroting vergeleken met het BNP. De E.U. wil dit tekort beperken tot circa 2% van het BNP. Landen moeten maatregelen (bijvoorbeeld besparingen allerhande) nemen om hieraan tegemoet te komen. Zweden is hier de beste leerling en België en Hongarije zitten in hetzelfde schuitje...een tekort van rond de 2% van het BNP. Dit jaarlijks tekort doet op middellange termijn de staatsschuld uiteraard stijgen. Spanje en Griekenland zijn hier in de slechste situatie beland.



Hier gaat het over de "primaire balans" (schatting situatie 2012) van de overheid m.n. de situatie van de begroting zonder rekening te houden met schuldaflossingen uit het verleden tegenover weer het BNP. Geleend geld moet de overheid uiteraard terug betalen. Voor sommige landen zijn die terugbetalingen bijzonder zwaar en kunnen hierdoor wegen op de lopende begrotingen....Als de intrestsituatie laag is (zoals nu) dan bespaart een overheid miljoenen Euro's aan rentebetalingen. Daardoor worden bijvoorbeeld oudere en duurdere schulden omgezet in goedkopere (qua intrest) schulden. Iets wat de Belgische federale overheid volop doet...Dat de intrest laag staat is niet noodzakelijk het gevolg van een goed overheidsbeleid. Die intrestvoet wordt grotendeels bepaald door de Europese Centrale Bank...en de internationale economische situatie.Sommige landen hebben een overschot op de begroting indien er geen schuldaflossing zou zijn. België en Hongarije zitten  hier in hetzelfde schuitje. Spanje en Ierland staan er  hier  bijzonder slecht voor...Nederland staat er slechter voor dan Belgenland...



Deze grafiek handelt over de wijziging in het BNP (laatst gekende cijfer d.w.z. tegenover tweede kwartaal 2012 of later) in % tegenover het voorgaande jaar. Landen met een stijgend BNP kennen zgn. economische groei. Landen kunnen zelfs een negatieve groei hebben d.w.z. het BNP kan dalen tegenover het cijfer van het jaar ervoor. België zit in deze situatie. Die van de Hongaren is erger...ze staan in de rangschikking van de groene landen er het slechtste voor.



Deze grafiek gaat over de schatting van de "groei" van het BNP in % en in 2012 tegenover het voorgaande jaar. Sommige landen krijgen een stevige groei voorgeschoteld zoals Letland....België en Hongarije zitten allebei met een negatief groeivooruitzicht, allebei rond de 2% negatieve groei d.w.z. helemaal geen economische groei....dit heeft bijvoorbeeld zware gevolgen voor een aantal belastingsinkomsten en daardoor directe gevolgen voor de lopende en toekomstige begrotingen...



Deze grafiek gaat terug over de wijziging in het BNP, nu over een schatting van de situatie 2013 tegenover het voorgaande jaar en in %. De Baltische staten krijgen hier nog een groeivooruitzicht toebedeeld. Hongarije en België zitten in dezelfde categorie, een lichte economische groei van lager dan 2%. Nochtans is in de begroting 2013 van de Belgische federale regering een hogere groei geraamd. Dit zullen de Belgen in 2013 wel merken bij de zgn. budgetcontroles (vanaf maart 2013) waar weer nieuwe besparingen zullen aangekondigd worden en iemand zal het gelag betalen...

Slotbedenking: Indien Hongarije economische en/of financiële hulp wil zal die vooral van het I(nternationaal)M(onetaar)F(onds) moeten komen - dat is daar speciaal voor opgericht rond 1945 in de zgn. akkoorden van "Bretton Woods"; deze instelling moest in de eerst plaats voor wisselkoersstabiliteit zorgen op de internationale valutamarkten -, maar daar is de huidige regering niet zo enthousiast over...er werd zelfs een soort anti-campagne gevoerd d.m.v. affiches. Het IMF stelt tegenover steun een reeks dwingende besparingsmaatregelen voor, maar daar is ook geen oor naar in het land van de Magyaren...Het is dus afwachten...De vraag  is: "hoe kan de regering dit allemaal zomaar beslissen?": Wel deze regering heeft een 2/3de meerderheid in het parlement na de verkiezingen van 2010...dit kwam omdat de vorige regering - een soort paarse coalitie - er een complete puinhoop had van gemaakt...vooral financieel...om nog van de rest te zwijgen...en de verenigde oppositie slaat maar niet aan bij de publieke opinie en weet voorlopig geen alternatief aan te bieden...Er zijn nochtans pogingen genoeg..."Samen 2014" van G Bajnai (een voormalige eerste minister) en de zijnen zouden de hoop moeten dragen om het tij te keren in 2014. Andere partijen trachten zich te verenigen...zoals de voormalige socialisten...Een recente peiling van Ipsos geeft volgend beeld: MSZP=socialisten: 16%, Fidesz=regeringspartij: 19%, Jobbik: 6%. Vooral het lage cijfer voor Fidesz is frappant...

Nog meer minder leuk economisch nieuws. En wat zeggen de zgn. 'ratingbureaus'?

Kredietratingbureau Moody's heeft de rating van Hongarije verlaagd van Baa3 naar Ba1. Daarmee wordt de rating als rommel bestempeld. Reden voor de kredietverlaging is volgens Moody's de grote schuldenlast van Hongarije, dat financiële steun zoekt bij het IMF en de EU. Ratingagentschap Fitch heeft de langetermijnratings van Hongarije met één stap verlaagd, met negatieve outlook. Het land krijgt daarmee een junk-status. Fitch volgt daarmee Standard & Poor's en Moody's. Eerder drong Hongarije nog aan op een snel akkoord met de EU en het IMF over nieuwe kredieten. De langetermijnrating voor buitenlandse valuta daalde van "BB+" tot "BBB-", die voor de Hongaarse forint van BBB tot BBB-. De downgrade van de rating van Hongarije weerspiegelt volgens Fitch een verdere verslechtering van de budgettaire situatie en groeiperspectieven van het land. Het water staat het land intussen aan de lippen. De Forint verloor sinds de zomer een vijfde van zijn waarde en zelf op obligaties met looptijden van één jaar betaalt de regering rentevoeten van ongeveer tien procent. Dus is dringend vers geld nodig om een bankroet af te wenden.  Kredietbeoordelaar Standard & Poor's heeft recent de rating verlaagd. De rating, die al de stempel 'junk' had, is met één stap verder omlaag gegaan naar BB. Een jaar geleden verlaagde S&P de status van Hongarije al tot het zogenoemde 'non-investment niveau'. Toen maakte S&P zich ook al zorgen om het onvoorspelbare beleid van de Hongaarse regering, dat de economische groei op middellange termijn kan aantasten. Hongarije kan ook verlagingen verwachten van andere kredietbeoordelaars. De kans dat ze noodsteun krijgt van de Europese Unie en het IMF, lijkt na een jaar, sinds het begin van de onderhandelingen bijna verkeken.

Bronnen: eigen ervaring en de websites:
http://www.kuifjeinhongurie.com/2012/12/de-revolutie-van-de-winterroos.html; http://www.hongarijevandaag.nl/portal2/overigen/onderwijs/3925-genoeg-geweest;
http://www.economist.com/blogs/dailychart/2010/12/europes_economies
http://www.hongarijevandaag.nl/portal2/index.php
http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_in_Europe_by_monthly_average_wage
http://www.kuifjeinhongurie.com/2013/01/kiezersregistratie-van-de-baan.html
Diverse krantenwebsites zoals De Morgen, De Tijd, De Standaard