Belevenissen in het land van de Magyaren - Kalandok a magyarok országában. Deze blog gaat over Hongarije (Magyarország), voor velen onder ons een vrij onbekend land, ver van mijn deur. Daarom tracht deze blog ons een beter inzicht te geven in dit land, zijn tradities, zijn cultuur, de anekdotes, de lokale gebruiken en evenementen, het landschap en vooral zijn boeiende geschiedenis .
- Ez a blog Magyarországról szól, sok külföldi szemében egy ismeretlen ország, amely messzén áll az otthonunktól. A weboldal sok érdekes kérdést megmagyaráz erről az országról, a hagyományairól, a kultúrájáról, viccekről, a helyi hagyományokról és eseményekról, a tájról és mindenekelőtt Magyarország feltűnő történetéről mesél.
Akasztó. September is hier, in de wijde omgeving, de maand van de lokale evenementen zoals kermissen, wijnfeesten, oogstfeesten, dorpsdagen enz. Kiskőrös, het naburige stadje, opent traditioneel het feestgedruis. Akasztó komt het weekend daarna. We woonden de zoveelste editie van het lokale september-evenement bij (Akasztói Mária-napi Búcsú és Falunapok). Het was een zonovergoten, editie - wat hier eigenlijk volkomen normaal is - met veel volk, een enorme gezelligheid, sfeer...Hierover brengen wij een fotoverslag gegroepeerd rond bepaalde thema's...En of we genoten! Roberto - de starter van deze blog - en zijn echtgenote Olga waren het ganse weekend te gast...
Het foto-verslag.
Twee mooi opgemaakte posters sierden alle mogelijke aankondigingsplaatsen: eentje voor de tweedaagse feesten algemeen en eentje voor een bijzondere nevenattractie een tentoonstelling van Bloemen,Pompoenen, Schilderkunst, sierjuwelen in het dorpshuis (Virág, Dísztök és Festmény Kiállítás a Faluházban).
De tentoonstelling.
De burgemeester Suhajda Antal -polgármester - en Kalmár Benedek (die zelf o.a. schilderijen tentoonstelde) opende de tentoonstelling en reikten diploma's (oklevél) uit.
Een mooi ensemble van diverse bloemenstukken van twee tuinmannen Újvári Antal (Akasztó) en Herke György (Tázlár).
Mooie creaties met pompoenen van Kalmár Benedek uit Akasztó.
Fantastische creaties van handgemaakte figuurtjes met met o.a. maisbladeren van Fehér Mihályné (kézműves) uit Akasztó.
De creatrieve mogelijkheden met een gewone pompoen zijn blijkbaar eindeloos...door Kalmár Benedek.
Bognár János, Tóth Orsolya, Ötvös Attiláné, Bogár Boglárka,
Szamek Zsanett, Teknyős Panni, Dr Pálúr István, Kalmár Benedek stelden hun schilderijen tentoon (Festmény Kiállítás).
Cactustentoonstelling van Nosza Piroska.
Een plantenensemble van Bíber József (kertész-
Dísz és gyümölcsfaiskola) uit Csengőd.
Bognár János, Tóth Orsolya, Ötvös Attiláné, Bogár Boglárka, Szamek Zsanett, Teknyős Panni, Dr Pálúr István, Kalmár Benedek stelden hun schilderijen tentoon (Festmény Kiállítás).
Kermisattracties en verkoopstanden (vásparipákattrakciók) horen thuis op een lokale kermis, voor ieders smaak, voor alle leeftijden en voor ons een stuk nostalgie...we laten de foto's voor zichzelf spreken.
De oogststoet en/of de optocht van paarden, koetsen en paardengespannen (Látványos Szüreti felvonulás).
Een soort roeper ofte heraut kondigt de feesten op een plechtige wijze aan.
Accordeonspeler Dudás András - hamonikaművész - speelt een vrolijk deuntje. Later gaf hij een podiumvoorstelling .
Geduldig wachten op de start van de optocht in traditionele kledij.
Nog een groep in traditionele outfit stapt richting wagens om aan de optocht deel te nemen.
En daar gaat dan de stoet van start, koetsen, wagens, ruiters, paarden...Ze kwamen uit de aangrenzende dorpen...
Motorenstunts en een motorenoptocht (Streetfighter show en Motoros felvonulás). Een klassiek programmaonderdeel is een stuntteam met motoren, een verzameling van motorliefhebbers en bijhorende optocht.
Eentje haalde spectaculaire stunts uit met motoren...
De Streetfighter show.
De verzamelde motorliefhebbers klaar voor de optocht.
De motoren-optocht zelf (Motoros felvonulás).
De inhuldiging van het nieuwe welkomstmonumentje voor het dorp en de activiteiten van de lokale wijngilde (Isten Hozta Akasztón-Ászokhordó avatás a község kiskőrösi bejárójánal és Akasztói Borbarát borrend ceremóniája).
Langs de weg nr 53. richting Kiskőrös prijkt nu een ook een gloednieuwe welkomstcreatie voor Akasztó. Na de onthulling spreekt de burgemeester over de feesten, de nieuwe druivenoogst enz. De oogst is dit jaar nogal mager wat volume betreft...weinig opbrengst doch het suikergehalte van de druiven is daarentegen goed...De lokale wijngilde flankeert het nieuwe bord...Vorig jaar werd een gelijkaardig monumentje ingehulidigd aan de andere kant van het dorp, komende uit de richting Solt.
Na de plechtigheid poseren de wijngildes van Kiskőrös (in het rood) en Akasztó (in het blauw) naast het nieuwe welkomstmonument in het gezelschap van de burgemeester.
Het logo van de lokale wijngilde zoals het op de mooie mantels prijkt.
Tijdens de feestelijkheden werden enkele nieuwe leden geïntroniseerd (op het podium) na het afleggen van de nodige proeven. De wijnkoningin (bor kiralyné) van vorig jaar blijft nog een jaartje langer in dienst want er waren geen kandidaten voor een nieuwe koningin te verkiezen.
Het podiumgebeuren (Szinpadi műsorok). Zoals elk jaar zijn er podiumoptredens allerhande gespreid over de verschillende programmadagen. We brengen een overzicht.
Op vrijdagavond was er een Szüreti -Oogst-House party voor de jongeren met Steve Leakerrel.
Szábo Andrea Asharti és Szábo
István traden tweemaal op met o.a. operette muziek (Operett műsora és zenés műsora) en een eigen show. Szábo István verzorgde het presentatiewerk.
Een leuke goochelshow kon de kinderen bekoren (bűvész).
Een gelegenheidsduo van Laci betyár en Lali Kothencs (links) brachten een gesmaakte show (Laci betyár műsora).
De lokale turn -annex sportclub was traditioneel van de partij met een optreden (Ritmika Sportegyesület).
Een lokaal volksdansduo (népitánc) bracht een korte show.
De kinderen van Fonix dansschool deden het zeer goed...(Főnix Tánciskola).
Anita met haar prachtige en krachtige stem kon het talrijk aanwezige publiek bekoren.
Sógorok bracht een denderende show (blijkbaar zijn dit TV-vedetten). Zij trokken het meeste publiek.
En Németh Antal (és
barátai) en zijn vrienden (o.a. een paar gastmuzikanten) mochten op een daverende manier het podiumgedeelte afsluiten. En of onze dansschoenen dienst deden...
De wijnstraat en diversen (borutca).
Bij oogstfeesten en bij een dorp waar druiven geteeld worden en wijn gemaakt worden kan deze edele drank niet ontbreken. Hier het gamma van "Tolna Borászati KFT" uit Akasztó.
En in een wijnstraat kan uiteraard geproefd worden, wat we dan ook deden...het volstaat een glas te kopen om onbeperkt de diverse soorten te kunnen proeven...
Hier een standje met druiven, wijn en de beroemde Hongaarse fröccs d.i. wijn aangelengd met een scheut sodawater, een fantastische dorstlesser en dit laat toe een paar glazen meer te proeven...alhoewel.
De laatste tijd verschijnen in het straatbeeld meer en meer borden met de naam van het desbetreffende stad en/of dorp in een soort oud-Germaans annex Keltisch schrift - eigenlijk Runenschrift -. En dit is het bord dat voortaan bij het binnenkomen van Akaszto zal te zien zijn. Op het evenement werd het paneel officieel voorgesteld (Rovástábla avatás).
Bij een daverend evenement hoort een denderend afsluitend vuurwerk (tűzijáték). Het was een prachtspektakel, met veel afwisseling, hoge pijlen, lage pijlen, fantasiepijlen, dat slechts mogelijk is als er een lokale sponsor gevonden wordt. Gelukkig was dit hier het geval...
Slotbeschouwing: het was weer een geslaagd, gezellig en druk evenement met een grote publieke opkomst. Wij konden diverse keren letterlijk en figuurlijk lekker doorzakken met vrienden, kennissen en die kring breidt elk jaar uit....nietwaar Roberto?!
Bron: eigen ervaring, eigen foto's en die van Roberto (met datum erin).
Akasztó.De zomer kabbelt hier gewoon verder, warm, heet, zwoele avonden. Kortom gezellig! Het einde van de zomer komt echter snel in zicht en dan wordt het evenemententijd - alhoewel de voornaamste evenementen zich afspelen in september -. Recent waren we tegast op twee interessante evenementen in het dorp - Két érdekes esemény Akasztóban: een wandeltocht georganiseerd door de lokale sportclub (eigenlijk een fakkeltocht - Fáklyás, éjszaki bakancstúrát - A Ritmika Sportegyesület különleges gyalogtúrát szervez) naar een bekende historische plaats in Soltszentimre (De Csonka-toren - Csonka toronyhoz) en een evenement in het Akasztói stadion: Fásy Mulató (Nyárbúcsúztató Családi nap) aangekondigd als een soort familiedag met het afscheid van de zomer en dit ging voor de eerste maal door. Over beide evenementen brengen een fotoverslag.
Het fotoverslag.
Het eerste evenemenent: de Wandeltocht - (Fáklyás, éjszaki bakancstúrát - A Ritmika Sportegyesület különleges gyalogtúrát szervez)
Dit was het einddoel van de wandeltocht, annex fakketocht, de Csonka-toren (torony - Csonka: woordelijk afgeknotte) in Soltszentimre. Dit zouden de resten zijn van een kerk die gelinkt wordt aan de Árpáddynastie. De exacte bouwdatum is niet bekend alhoewel ze waarschijnlijk dateert van de 11de eeuw en werd gebouwd in Romaanse stijl. Het moet ooit een indrukwekkende kerk geweest zijn. Ze werd verwoest, samen met het dorp errond, door de Turken na de slag bij Mohács en bleef lang een eenzame ruïne. Er werden wel opgravingen verricht die wijzen op oudere bewoning in die buurt, o.a. uit de Romeinse periode. Onlangs werd met Europese fondsen conserveringswerken uitgevoerd. De plaats is een populaire plaats voor evenementen allerhande. Zo organiseert de partij Jobbik er elk jaar een grootse viering. De foto is genomen bij zonsondergang.
De wandelaars (fakkel in de hand) klaar voor de start aan het Akasztói stadion. De voorzitster geeft de laatste instructies.
En daar gaan ze dan met een flinke pas en goede moed.
Een publiek samengesteld uit jong en oud, een familiaal evenement blijkbaar.
De wandelaars zijn aangekomen bij de Csonka-toren. Op deze foto is duidelijk te zien dat het hier om een verwoeste kerk gaat. Mogelijk was het later een soort uitkijktoren.
Ook de burgemeester Suhajda Antal/polgármester was aanwezig op het gezellig samenzijn dat de deelnemers wachtte.
De voorzitster Turúné Betti verwelkomt de deelnemers en geeft de instructies voor het gezellig etentje dat zal volgen. Wij werden later uitgenodigd mee te genieten van dit lekkere eten.
Het werd een lekkere warmebabgulyas (het was wel frisjes op de plaats). O.a. op de foto de directrice (Csehi Zoltánné - Márti - igazgató) van het lokale culturele centrum en haar echtgenoot.
Ook deze deelnemers genieten van het maal.
De deelnemers konden ook een ritje maken op de rug van enkele aanwezige paarden.
Een lokale band zorgde voor liederen en ambiance.
De organserende club (A Ritmika Sportegyesület) vierde op de plaats de tweede verjaardag met een lekkere taart.
Nogal wat evenementen worden besloten met een laaiend kampvuur (Tábortűz), dus ook hier gebeurde dit.
Het tweede evenement: Fásy Mulató Nyárbúcsúztató Családi nap.
Dit evenement werd voor de eerste maal georganiseerd in het stadion van het dorp. Het was gewoon bloedheet...
De affiche van dit evenement met het programma-overzicht en de foto's van de talrijk optredende artiesten.
De deelnemers aan de sportactiviteiten schrijven zich in.
Dit was één van deze sportactiviteiten, partijtjes mini-basketbal...
Voor de eerste maal werd een mini-voetbalcompetitie voor jeugdploegen (I Hufbau Akker Utánpótlás Focikupa) georganiseerd met deelnemende ploegen uit Akasztó, Solt, Soltvadert, Kiskőrös en Kecskemét. Een deel van het oude 'Staedler stadion' werd daarvoor speciaal ingevuld met aangepaste terreinen.
En dit is het team uit het dorp zelf: Akasztó. KTE U9 een team uit Kecskemét won het tornooi.
In de namiddag was er een demonstratie van BMX kunstenaars...(BMX Bemutato).
Allerhande volksspelen waren ter beschikking voor de kinderen...
En was het beurt voor een optreden van lokale sport annex turnclub (A Ritmika Sportegyesület produkciója).
De technische crew is klaar voor het optreden van een indrukwekkend aantal artiesten: Dolly Roll, Zoltán Erika, Fásy Ádám, LL Junior, Kothencz
Lali, Sláger Tibó, Fásy Zsülieet, Kossuth Gergő. Voor ons onbekend maar niet voor het aanwezige publiek.
De vooravond werd gevuld met een optreden van Fanfare (Blaasmuziekensemble) van Kiskőrös en hun majorettenkorps (Kiskőrösi Fúvószenekar és Mazsorett csoport).
Zoveel gratie verdient een extra foto...Majorettenkorpsen zijn zeer in, in Hongarije...
Een van de optredende vedetten Kothencz Lali tijdens het avondprogramma. Een fantastische terrasjeweer-avond met zeer veel volk en een prachtige ambiance...
En een andere vedette aan het werk...
En toen we het feeërieke stadion verlieten rond 23 u was het nog circa 30°....
Akasztó-Budapest.Budapest heeft heel wat te bieden: monumenten, gebouwen, pleinen, het waterkasteel (Vajdahunyadvár), de citadel, de budaheuvel en uiteraard evenementen (waaronder het in Vlaanderen en Nederland welbekende Sziget fesztival). Recent brachten we een zomeravond door in die mooie stad. Aanleiding was het optreden van het Budapester Zigeuner Symfonisch Orkest (100 Tagú Cigányzenekar) in het kader van het zomermuziekfestival (Vajdahunyadvári nyári zenei fesztivál) in het waterkasteel. Alles speelt zich af in een sprookjesachtig lichtdecor. Nadien trokken we naar de citadel (Citadella eigenlijk de Gellért heuvel - 140 m) om te genieten van het fantastisch uitzicht op verlicht Budapest. Hierover brengen we een fotoverslag. Uiteraard was de avond, zoals trouwens vele Hongaarse avonden, zwoel...
Het fotoverslag.
Een zicht op de voorkant van het waterkasteel (Vajdahunyadvár), badend in het licht in en op het zgn. Városliget of stadspark. Ooit een moerasgebied en koninklijke jachtgrond. Ten tijde van Maria Theresia, in het midden van de 18de eeuw, werd het gebied drooggelegd en beplant. Het eigenlijke park dateert van het einde van de 19de eeuw en is in Engelse stijl. Dit gebied werd ook uitgekozen voor het vieren van het "millenium- het herdenken van het binnentrekken van de Hongaarse stammen in het Karpatenbekken - " in 1896. Uit die tijd dateert het kasteel, het heldenplein (Hősök tér), de diverse musea in de buurt...
Ditzelfde kasteel (een zijzicht) mooi verlicht en weerspiegeld in de waterpartij die errond ligt. Hier is een zeer groot en oud stadspark dat op 1 mei het decor is van diverse evenementen.
In de directe omgeving een mooi gerestaureerd gebouw, nu restaurant en discotheek. Op de waterpartij ervoor wordt in de zomer bootje gevaren en in de winter geschaatst.
Een zicht op de binnenkoer van dit kasteel dat gebouwd (1896 - 1000 jaar Hongarije) is in een mix van stijlen uit de Hongaarse architectuur. In het gebouw zijn elementen verwerkt van andere burchten en/of kastelen zoals: dit in Vajdahunyad - nu in Roemenië - , een stuk van Segesvár - Sighişoara nu in Roemenië -, stukken uit kastelen die nu in Slovakije liggen (dit allen ten gevolge van Trianon).
Er is zelfs een kopie van de beroemde voorgevel van de kerk, in Romaanse stijl, van Ják (hierover verscheen reeds vroeger een artikel).
De binnenkoer met een zicht op het museum van landbouw. Op deze binnenkoer spelen zich de zgn. zomerconcerten (Vajdahunyadvári nyári zenei fesztivál: midden juli - midden augustus) af. Telkens op maandag -en donderdagavond. Het programma bevat zowel klassieke muziek (Bach, Brahms, Beethoven, Vivaldi...), jazz, populaire muziek, joodse muziek, operettemuziek en zigeunermuziek. Die concerten kennen een grote belangstelling van zowel Budapesters als toeristen. Het bijgewoonde concert is de traditionele afsluiter van dit festival.
Een van de betere concerten is het zgn. concert van de 100 zigeuners (100 Tagú Cigányzenekar). Dit orkest werd opgericht (ontstond eigenlijk spontaan, toen ze allen samen begonnen te spelen) in 1985 na de begrafenis van Sándor Járóka, een toenmalige beroemde zigeunersolist. Ze traden reeds op in diverse landen overal ter wereld. Ze dragen kleurrijke kledij en het ensemble bestaat uit een totaal van honderd muzikanten. Een samenspel van violen, cello's, contrabassen, cimbalen en klarinetten die met kracht de meeslepende accenten van de beroemde zigeunertraditie uitvoeren en hun rasgebonden meesterschap vertolken. Een magische sfeer waar muzieknoten zoveel betekenen als een jammerklacht, een afscheid of verdriet, maar ook een geweldige ode aan het leven. Het Symfonie Orkest van de honderd zigeuners uit Boedapest weet met buitengewone kunstvaardigheid de zielsdrift van hun volk waarheidsgetrouw te verwoorden. Dit ensemble was ooit te gast in Belgenland.
Ze spelen populaire klassiek nummers van Rossini, Brahms, Erkel, Monti, Offenbach, Tchachovski, J Strauss afgewisseld met medley's van herkenbare zigeunersmuziek uit diverse landen en/of streken, zonder enige partituur en in een zeer hoog tempo. Nu en dan volgen er improvisaties van verschillende instrumenten op o.a. het beroemde Russische liedje uit de 19de eeuw "Zwarte Ogen-Otsji tsjornije-Fekete szemek"...Hier een zicht op sommige solisten. Bemerk de twee cimbalen...
Een zicht op het centrale deel en het rechtse van dit orkest. De man met de strijkstok, Sándor Rigo-Buffó, is de dirigent en artistiek leider van dit ensemble.
Een zicht op het linkergedeelte van het orkest. Een dankbaar publiek brengt een staande ovatie, na het spelen van de Radetzky mars van J Strauss, waarop een toegift volgde van een subliem nummer: "De leeuwerik-The skylark-Pacsirta" van Ciprian Porumbescu en de violist A. Dinicu met fantastische vioolklanten die de opstijgende leeuwerik evoceren...
Na het concert trokken we naar de citadel-Citadella (eigenlijk de Gellért heuvel- naar de naam van een bisschop Gellért die in 1046 in een ton naar beneden werd gegooid omdat hij het christendom predikte in de stad) om te genieten van het uitzicht op een verlicht Budapest. Deze heuvel is 235 m hoog en torent 140 meter boven de Donau. Hier een zicht op de 14 m hoge vrouwenfiguur er oorspronkelijk neergezet ter herdenking van de Russische 'bevrijders'. Intussen is dit momument ontdaan van alles wat daar daartoe verwees en is nu een monument voor alle Hongaarse gesneuvelden. De knielende reusachtige Sovjetsoldaat die er oorspronkelijk te zien was is nu in het Memento beeldenpark.
Een zicht op de eigenlijke citadel, een versterking ooit ge(ver)bouwd in de Habsburgse tijd na de opstand van 1948-49 om indruk te maken op de bevolking. In 1945 werd hier zwaar gevochten want dit was het laatste deel dat langer stand hield tegen de Sovjetlegers.
Zicht op een van de bruggen over de Donau, de Elisabeth brug (Ersébet híd) die o.a. een weg is richting van Wenen en het Balatonmeer. Langs de overzijde van de Donau staan vele bekende internationale hotels...Er is ook een zicht op de Dom (midden) en het Parlement (links). Rechts eveneens een zicht op de parochiekerk van Pest
Zicht op de koepel van het parlement dat op de Pestzijde staat.
Zicht op de "Dom" (Sint Stefaansbasiliek) van de stad. Deze neoklassieke basiliek, in de vorm van een Grieks kruis, (1851-1905) is nu perfect gerestaureerd (na vele jaren in de steigers) en bevat een belangrijke reliek (de gemummifieerde hand van de beroemde koning István.
Zicht op de burchtheuvel met het koninklijke paleis nu een museum. In de achtergrond het Vissersbastion.
Een zicht op het Koninklijke paleis en de Mátyáskerk (Templon).
Een zicht op de Kettingbrug (Lánchíd) ofte de Széchenybrug, het koninklijk paleis, het parlement en in de achtergrond de Margitbrug.
Op de terugweg kruisen we opnieuw de Donau via de intussen bekende Pentele brug in de omgeving van Dunaújváros (M8).
Bron: eigen ervaring, eigen foto's en foto's van Johan Vandewalle.
Kleurrijke Hongaarse puszta - SzÃnes Magyar puszta
Akasztó. In de omgeving van het dorp liggen nog grote stukken puszta - voor veel bezoekers is dit het beeld van Hongarije dat ze verwachten - meestal behorend tot het Kiskunsági Nationaal Park (Kiskunsági Nemzeti Park - ranger Tamás Sapi). Die gebieden zijn niet noodzakelijk beschermd en dus open voor het publiek en landbouwactiviteiten (begrazing). In die eindeloze "wilde" grasvlakte (definitie van puszta) liggen meestal zandwegen voor lokale exploitatie. Gezien het warme en droge weer (in de zomer) zijn die perfect bruikbaar o.a. als fietsroute. Uiteraard zijn er ook gesloten gebieden o.a. in functie van de Grote Trap (Otis Tarda-Túzok) die dit soort landschap nodig heeft. Andere zgn. puszta's zijn gewoon privé-domeinen met allerlei gebouwen zoals restaurants en/of hotels, stallen, opbergschuren en waar dikwijls een paardenshow doorgaat waar dan bussen vol met toeristen komen van genieten - dit is ook iets waar toeristen Hongarije mee associëren - . Over dit soort domeinen verschenen reeds artikels op deze blog.
De puszta is het
graslandschap van de Grote Hongaarse laagvlakte (Alföld) een soort steppenlandschapmet een hoog grondwaterpeil. In de winter zijn die gebieden bijzonder nat met zelfs hier en daar echte zilte meertjes. Het
corresponderende Hongaarse woord puszta betekent letterlijk leegte
en is van Slavische oorsprong. Van oudsher werd de puszta gebruikt voor extensieve
veeteelt. Tegenwoordig zijn grote stukken grotendeels ontgonnen voor de akkerbouw. De
laatste resten van de puszta worden als natuurreservaat beschermd. Het grootste
en bekendste daarvan is Hortobágy ten westen van Debrecen.
Een ander gelijkaardig gebied is Bugac. Kenmerkend voor de traditionele puszta
van Midden- en Oost-Hongarije zijn de typische waterputten (reigerputten),
kuddes grijze runderen (szürke marha), schapen met gedraaide hoornen (racka) - meestal enkel in nationale parken - en de langharige Hongaarse herdershonden puli
en komondor (gebruikt door de herders - hierover verscheen reeds een artikel op deze blog -.
Wij hebben het hier over de gewone puszta hier in de omgeving. Het is kwestie van die omgeving te kennen of te beschikken over goede stafkaarten van het gebied. Mei en juni zijn de maanden bij uitstek van de bloeiende planten en dan is de puszta zeer kleurrijk. Dit gebied wordt niet bemest wat bijdraagt tot de soortenrijkdom. In de omgeving van Soltszentimre maakten we onlangs een fietstocht door de puszta en stelden een onwaarschijnlijke kleurenrijkdom vast. Die werd op beeld vastgelegd en daarover brengen we een fotoverslag. Gezien wij geen plantenkenners zijn kunnen we deze niet benoemen. We zullen dus een beroep moeten doen op de kennis van de lezers om ons hierbij te helpen. Dus reageren maar! We laten gewoon foto's zien.
Het fotoverslag.
Dit is een algemeen zicht op de puszta in de omgeving van Soltszentimre. Een eindeloze grasvlakte, onbemest enkel dienend voor begrazing hier wel door runderen - bewaakt door een herder, maar soms ook grote kudde schapen -. Als je tot aan de zichtbare horizon komt wacht reeds een nieuwe om naartoe te rijden. Nu begrijpt de lezer wordt dit gebied letterlijk leegte heet. Hier en daar is een natte plek met riet - soms niet door te komen -, of een uitgedroogd kanaal - zeker in de zomer -. Een lichtspel om u tegen te zeggen om nog te zwijgen van het spectaculaire wolkenspel bij regenbuien en de zonsondergang...Een planten -en dierenrijkdom wacht op ontdekking. Dit is ook het terrein waar de Grote Trap (Otis Tarda-tuzok) te spotten is - maar dan vooral in de lente -. Rondom niet de uitgedroogde poelen leven allerlei watervogels. Hier wordt soms ook ringwerk verricht en hangen nestkasten voor vooral roodpootvalken (falco vespertinus-kék vércse). Ook roekenkolonies (Corvus frugilegus-Vetési varjú) in de weinige bomen die er staan zijn hier normaal.
Dit is een zandweg in deze vlakte gebruikt voor lokale exploitatie. Hier loopt de weg wel langs een kanaal. Kurkdroog in de zomer, keihard, dus een ideale fietsweg en zeker in dit vlakke landschap. Deze weg leidt het volgende dorp Füllöpszállás.
Die vlakte kan ook letterlijk geel worden door bloemen. Op de achtergrond enkele bomen met daarin een roekenkolonie (Corvus frugilegus-Vetési varjú).
Kattendoorn (Ononis spinosa) en Geel walstro (Galium verum)...
Kattendoorn, Geel walstro en Slangenkruid (soort)(Echium vulgare).
Geel walstro en Duizendblad (Achillea millefolium).
Geel walstro en Duinriet (Calamagrostis epigejos).
En wat gebeurde er? Dezelfde week werd een geringde ooievaar opgemerkt in het dorp. Mits een telescoop was het mogelijk de nummers van de ring te noteren en tevens werden er foto's gemaakt van de betrokken ooievaar. De ring werd opgemerkt op de foto's en pas nadien konden de gegevens van de ring vastgesteld worden. De gegevens gingen naar het M(agyar) M(Madártani és Természetvédelmi) E(gyesület) de Hongaarse organisatie achter het ringwerk.(http://www.mme.hu/). Spoedig kwam er een antwoord met de gegevens van de geringde ooievaar. Die gegevens staan hieronder. Het betreft een vogel geringd als jong (pulli) in 2008 in Dávod, (Bács-Kiskun). Of de vogel hier ergens broedt kon nog niet vastgesteld worden. Feit is dat de ooievaar nadien weer werd opgemerkt. De ringing gebeurde ook in juni, dus kan dit gebeurd zijn bij een vorige ring-en/of promotietoer.
Dávod is een plaats (község) en gemeente in de Hongaarse provincie Bács-Kiskun. Dávod telt 2260 inwoners. Via de weg is het circa 95 km van hier.
De gegevens die binnen kwamen van het ringwerk:
In het Hongaars.
Köszönjük, hogy gyűrűs madár megkerüléséről értesített. Az alábbiakban találja a madár gyűrűzési és megkerülési adatait. Amennyiben ezek között bármilyen hibát vagy pontatlanságot észlel, kérjük, tájékoztasson erről, vagy írja le az észrevételeit erre a lapra vagy egy másolatra, és küldje vissza a Madárgyűrűzési Központba.
Madárgyűrűzési Központ / Hungarian Bird Ringing Centre MME / BirdLife Hungary Költő u. 21., H-1121 Budapest Tel.: +36-1-391-1772 Fax: +36-1-275-6267 - E-mail: ringers@mme.hu Gyűrűzve Jelölés: Fémgyűrű: Budapest HX427 Faj: Fehér gólya (Ciconia ciconia) [1340] Kor: pullus [1] Dátum: 2008-06-17 Hely: Dávod, Bács-Kiskun, Magyarország (HG40 46°00'N 18°55'E)
Egyéb adatok Megtaláló: NagyTibor, Ifj. (489), E-mail: cikta@freemail.hu Megkerült Jelölés Fémgyűrű: Budapest HX427 Faj: Fehér gólya (Ciconia ciconia) [1340] Korkifejlett [2] Állapot: Egészséges, és szabadon hagyva vagy engedve [7] Körülmények színes lábgyűrű(k) alapján azonosítva [81] Dátum: 2012-06-23 Hely: Akasztó (Tavaszmező u. 20.), Bács-Kiskun, Magyarország (HG40 46°40'42"N 19°11'56"E) Egyéb adatok Megtaláló: Eric Távolság: 78 km 16 fok (É-ÉK) Eltelt idő: 4 év 0 hónap 7 nap [1467 Hivatkozás: 2012/114
In het Engels: Dear Eric,
We are grateful to you for your report of a ringed bird. You will find the ringing and recovery details below. If you notice any errors in the details please let us know about them or write down your remarks and return the whole form or a copy.
Madárgyűrűzési Központ / Hungarian Bird Ringing Centre MME / BirdLife Hungary Költő u. 21., H-1121 Budapest Tel. +36-1-391-1772 - Fax: +36-1-275-6267 - E-mail: ringers@mme.hu First ringing/marking/capture
Mark: Metal ring: Budapest HX427 Species: White Stork (Ciconia ciconia)[1340] Age:pullus [1] Date: 2008-06-17 Place: Dávod, Bács-Kiskun, Hungary (HG40 46°00'N 18°55'E)
Other data: Finder:Nagy Tibor, Ifj. (489), E-mail: cikta@freemail.hu Recovery of ringed/marked bird Mark: Metal ring: Budapest HX427 Species: White Stork (Ciconia ciconia)[1340] Age: full-grown [2] Condition: Alive and probably healthy and certainly released [7] Circumstances: identified from coloured or numbered legring(s). [81] Date: 2012-06-23 Place:Akasztó(Tavaszmező u. 20.), Bács-Kiskun, Hungary (HG40 46°40'42"N 19°11'56"E) Other data:
Finder: Eric Distance: 78 km 16 degrees (N-NE) Elapsed time:4 years 0 months 7 days [1467] Reference: 2012/1145 De foto's van de betrokken ooievaar.(wazig wegens genomen in zoomtoestand)
Bron: eigen ervaring, eigen foto's. Met dank aan Lóránt Miklós. (Kiskunsági Nemzeti Park). Alles over het Hongaarse ringwerk: http://www.mme.hu/
Akasztó. Het eerste van de evenementen in het dorp is de zgn. "Szikinap" (juni) of de vakdag van de gastronomie en/of het culinaire met daarenboven een gevarieerd entertainmentprogramma voor jong & oud. Daarbij horen uiteraard kookwedstrijden allerhande, competities, eet -en drinkstanden - het volstond om voor circa 1 euro een glas te huren om onbeperkt diverse soorten wijn te proeven aan een stand -, optredens van artiesten, activiteiten en veel amusement voor de inwoners (Akasztó VI Sziki napok - szakmai és gasztronómiai napok szórakoztató programokkal). Er waren ook allerlei verkoopstanden van geschenken, speelgoed, snoepgoed aanwezig...Zelf werden we diverse keren uitgenodigd te komen meegenieten in of andere eetstand (bedoeld voor relaties) van birkapörkölt (schapenragout) overheerlijk bereid met o.a. paprika in een bogracs (birkapörkölt bogracsban). Dit is een 'opwarmer' voor het grotere evenement in september. Deze editie werd overgoten met een loden zon, warm, warm, tot zeer warm (nagyon meleg!)...bij het einde rond middernacht was het nog steeds 25°! Dit was de wellicht de warmste editie sinds wij deze hier meebeleven. Wij brengen een fotoverslag over een deel van het programma.
Het fotoverslag.
De passanten op de weg nr. 53 konden deze aankondiging van de feestelijkheden opmerken bij het binnenrijden van het dorp. Een constructie van grote strobalen met daarbij de tekst: "Akasztói Sziki napok".
Twee affiches kondigden het programma aan: eentje met het algemeen programma - de andere een specifiek onderdeel m.n. een wedstrijd om de beste pálinka (vruchtenbrandewijn) te stoken (Pálinkafőzőverseny). Deze wedstrijd werd een groot succes. Zoals reeds vroeger geschreven mogen de Hongaren een zeker aantal liter van deze sterke drank vrij stoken.
De vrijdagavond werd opgefleurd met optredens van diverse muziekbands die verschillende genres muziek brachten. Jambrió - pop, jazz, funcky & blues- beet de spits af (Rock est a tartsd életben a zenét egyesülettel) (http://jambrio.com/).
De derde groep was "Missing Makers". Van de vierde groep Zöldkereszt (Groen Kruis) band brachten we vorig jaar een foto.
En dan was het tijd voor openluchtcinema met op het programma een komische film met Louis de Funès (Szérüskert mozi és a Halascsárda bemutatja: Horgász a pácban (hengelaar in de knoei) című filmvígjákékot Keszeget Eszeget (peuzelen aan witvis).
Op de terreinen van FC Akasztói gng de derde Sziki Foci Kupa minivoetbal door met een twaalftal clubs uit de omliggende dorpen en steden (o.a.
Kiskőrörs, Csengőd, Pahí ).
Een bijna klassiek onderdeel is een 'hondenschoonheidswedstrijd'- Akasztói kutya szépségverseny - Hier een foto van de jury.
Een twintigtal honden van diverse rassen en/of types boden zich aan voor deze wedstrijd. Een foto van een aantal deelnemers. Voor elke deelnemer was er een materiële beloning bestaande uit nuttige producten voor het beestje. Allemaal geschonken door milde sponsors.
En dit was de winnende combinatie: een vizsla (een kortharige jachthond) met de naam Zsusa en het vrouwelijke baasje met de gewonnen cup in de hand. Deze hond is ook in Belgenland en Nederland zeer populair.
En nog een reeks winnaars (in verschillende rassen en/of type honden) van deze wedstrijd.
In het faluház was er een tentoonstelling 'vleugelspel' van een natuurfotograaf Madaras László (Szárny Játékok - Madaras László fotográfus kiállitása).
In het kader van deze gastronomiedag kon er ook "geproefd" worden, in het faluház, van lekkere hapjes aangeboden door lokale firma's met o.a. versierde hapjes, zoete gebakjes opgefleurd met lekkere zelfgemaakte confituren e.d. (Süti csodák, házilag készült termékek és akasztói homokon termett nedük kóstolója).
En dit is de presentator (műsorvezető) van het podiumprogramma: Szabó István die nadien ook nog een muzikaal optreden ten beste gaf van stukken uit musicals, operettes e.d.
Een tractorenwedstrijd (een hindernissenparcours afleggen tegen de tijd) hoort ook thuis in een dergelijk programma. Ditmaal was het met een "veteraan" wat het de deelnemers niet makkelijk maakte want deze tractor heeft geen servostuur...(V sziki traktoros verseny a retró jegyében).
En dit zijn de trotse winnaars van deze wedstrijd voor jeugdige deelnemers op een simulator (PC traktoros verseny a gyerekeknek). De sponsor is het bekende hotel, restaurant, visvijvercomplex "Akasztoi Horgászpark és Halascsárda" uit het dorp. (http://www.halascsarda.hu/)
De volwassenen moesten het met de echte tractor waarmaken. En dit zijn de winnaars...die nadien mekaar vrolijk bespoten met lokale schuimwijn (pezsgő) net zoals bij de formule I wedstrijden.
Het podiumgedeelte werd ingezet door het lokale vrouwenkoor (Akasztói Asszonykórus).
Een artiest Tengeri Attilla leerde de kinderen spelenderwijze, interactief samen te musiceren (Tengeri Attila zenés családi interactív műsora).
De lokale dansschool Főnix liet deze kleine artiesten in spé een prachtig dansje uitvoeren (Akasztói színjátszók Főnix Tánciskola).
Steeds aanwezig voor de kinderen en andere liefhebbers de lokale hobby -en/of knutselclub die vooral met natuurproducten werken (Gyereknek kézműves foglalkozás).
Zoals reeds hoger vermeld was de pálinkawedstrijd-Pálinkafőző verseny (foto van de bekroning van de laureaten) een groot succes. Meer dan 40 versies werden aangeboden, geproefd door een lokale jury en dan kregen de laureaten een diploma (oklevél) voor al dat noeste werk. De burgemeester Suhajda Antal /polgármester/ (rechts op de foto) die voordien de feestvierders had toegesproken was zelf één van de laureaten. De man, links op de foto en naast de organisator-szervező, behaalde maar liefst drie onderscheidingen voor zijn stookwerk.
Het duo Szabó Andrea en Szabó István bracht een prachtige show met uitreksels uit bekende musicals (Szabó Andrea Asharti és Szabó István musical műsora). http://www.szaboandrea.hu/Tamogatok
Het volgende optredende gezelschap was Cairo Együttes (Stárvendég).
De topvedette (Stárvendég) van de avond Takács Nikolas (hij won ooit de Hongaarse versie van X-factor) kon een grote groep toeschouwers lokken (slechts een gedeelte op de foto). Hij bracht een meestal Engelstalig internationaal repertoire van nogal wat covers dat ons zeer bekend in de oren klonk. (http://takacsnikolas.hu/)
Twee trotse en tevreden dames op de foto: Szabó Andrea (links-vertolkster van musicals, operettes en opera's) en Csehi Zoltánné (Márti) directrice (igazgató) van het faluház en tevens organisator van dit evenement (rendezvényszervező).
En dit was voor ons het neusje van de zalm (legjobb műsora) : het optreden van Németh Antal, Kothencz Lajos en Szekeres Mihály (Németh Antal, Kothencz Lajos és Szekeres Mihály műsora). Zij brachten een formidabele ambiance om het evenement te besluiten. We konden het dansen niet laten...
Bijna middernacht en kijk hoeveel mensen nog aan het genieten zijn van hun optreden. Het feestplein begon intussen te gelijken op een slagveld. Op dat moment nog steeds 25°!...
Een toemaatje: enkele dagen (20 juni) voor de Szikinap bracht het lokale kindertoneelgezelschap (Akasztói Gyermek Színjátszó Csoport - A "Tó tündére") een geslaagde voorstelling van 'de fee van meer' in het faluház. De trotse ouders en grootouders konden hiervan mateloos genieten en dit dank zij de bezielende medewerking van Pickárd Tündének (toneelschrijver, regisseur, choreograaf).
Hajós
város, Kiskőrös, Akasztó. In Hongarije kent men ook de zgn "nacht van de musea-Múzeumok éjszakája". D.i. op een bepaald weekend worden een hele reeks musea gratis toegankelijk, er is animatie e.d. en dit vangt aan in de vooravond en duurt tot in de vroege morgen. Dit kadert in een Europees initiatief. In de provincie Bács-Kiskun werd een gezamenlijke promotiecampagne gevoerd, wat niet belet dat lokale musea via hun respectievelijke websites en/of affiches promotie voerden voor hun programma. Wij bezochten een aantal 'open' musea in dat weekend. Hierover brengen we een fotoverslag.
Het fotoverslag.
De eerste plaats was het stadje Hajós (Hajós város). Dit stadje heeft 3400 inwoners en heeft een Duitssprekende minderheid.
De naam Hajós komt van het Hongaarse
Hajó, wat boot of schip betekent. Het is mogelijk dat Hajós in de Middeleeuwen
was omgeven door water. Het middeleeuwse Hajós verloor veel van haar populatie
tijdens het Ottomaanse oorlogen (1690). De aartsbisschop Csáky van Kalocsa liet Duitse immigranten (zgn Schwaben-sváb-120 families)
overbrengen naar Hajós (1710-'32). Het dorp kreeg in 1756 dorpsrechten. Nu is het een stad sinds 2008. Een merkwaardige plaats is het zgn. 'kelderdorp-pincefalu' waar in een lössheuvel honderden wijnkelders zijn gegraven, waar wijnhuisje zijn voorgebouwd. In de ruime omgeving zijn nu nog heel wat wijngaarden. In mei zijn er grootse wijnfeesten.
We bezochten het zgn. Hajós Érseki Kastély d.i. nu een museum in een voormalig aartsbischoppelijk (van Kalocsa) zomer- annex jachtpaleis. De eerste versie van dit paleis werd gebouwd in 1740 door aartsbisschop Patachich Gábor van Kalocsa. In 1766-67 werd het grondig verbouwd en uitgebreid en krijgt een barok interieur. Tussen 1907 en 1998 werden de hoofd - en bijgebouwen van het paleis gebruikt als een kindertehuis (weeshuis met katholieke zusters. Aartsbisschop Lajos Haynald nam daartoe het initiatief. In 1950 moesten deze zusters het instituut verlaten) en later als een lagere school (1950). Na 1998 begon het verval. Tussen 2009-2010 werden de gebouwen grondig gerestaureerd in de oorspronkelijke staat door een samenwerking van de provincie Bács-Kiskun en Europese fondsen. Daarna werd het heropend als een permanent museum en/of tentoonstellingsruimte, animatieplaats enz. Er is een cafétaria en een mooie centrale hal die kan gebruikt worden voor stijlvolle evenementen. Het paleis heeft een barokke tuin.
De voorgevel van het paleis langs de weg Kalocsa-Hajós, hersteld in de vroegere glorie.
Zicht op de achtergevel vanuit de barokke tuin.
Een zicht in een van de leeshoeken van de aartsbisschop. De inrichting moest de stijl van de aristocratie uitstralen.
Een privé salon van de aartsbisschop.
Een secretaire in een van de salons.
En dit is de "eetzaal". Belangrijke Hongaarse figuren zijn er afgebeeld op schilderijen. O.a. Ferdinand III (1625), Frans I ooit koningen van Hongarije en aarstbisschopen George Lippay (Veszprém) & Emericus Lözsy.
Een binnenzicht in een van de torens van het paleis. Let ook op het speciale behang.
Het logo dat het kasteel gebruikt in zijn communicatie.
Dergelijke spekkachels zijn overal in het kasteel te zien.
Een monstrans in de privé-kapel van de aartsbisschop.
Een detailfoto van het speciale behang in rococostijl gebruikt in het kasteel.
Het programma (deel) van de museum-nacht.
Het programma werd geopend vanaf het balkon van de kasteelkapel door een trombone trio (trombita trió a kastély templon felöli erkélyéről).
In de barokke tuin trad een folkloristische volksdansgroep op van de Duitstalige-Hongaarse (Schwabische) minderheid (Hajósi hagyományőrzó Sváb néptánc egyesület táncsai a barokk kertben).
Een tweede foto van het optreden van dezelfde groep.
Een optreden van leerlingen van de lokale muziekschool in de pronkzaal annex feestzaal van het kasteel - rijkelijk versierd met schilderijen van belangrijke adellijke Hongaren (Hajósi zeneiskolások műsora a kastély disztermében).
Deze "schwabische hongaar Czick András" bracht Duitstalige liederen en gezangen op zijn accordeon (Túl az Óperencián élt egy svábbogár). De aanwezigen genoten met volle teugen, zongen mee en lokten diverse bisnummers uit.
Een lokaal koor bracht Duitstalige muziek, liederen en gezangen met groot succes (Sváb hagyományörző énekkar a kastély diszteremben).
Een detailfoto van de prachtige outfit van de volksdansgroep van de "Schwabische Hongaren" die optrad in de tuin.
Daarna was het tijd voor een optreden van het lokale katholieke kerkkoor, begeleid door guitaren (Katolikus Egyházi Kórus gitáros előadása).
De tweede plaats die we bezochten was het naburige Kiskőrös. Dit stadje met circa 15.000 inwoners telt een aantal belangrijke musea zoals o.a. het geboortehuis van de Hongaarse dichter S Petőfi (Petőfi Emlékmúzeum), het Slovaaks folkloristische museum (Szlovák Tájház) en het verkeersmuseum (Közúti Szakgyűjtemény). Verder heeft dit stadje een prachtig cultureel centrum met o.a. een polyvalente toneelzaal-annex cinemazaal, tentoonstellingsruimten, vergaderzalen, kleedkamers...Elk jaar organiseert het stadsbestuur twee grote evenementen. De zeven verbroederingssteden, waaronder een stadje uit Friesland, zijn dan de eregasten.
In Kiskőrös werd de beroemde Hongaarse dichter Sándor Petőfi in 1823 geboren, in een boerenhuis nu een museum. Dit borstbeeld van deze dichter-patriot-vrijheidsstrijder is er te zien. Elke Hongaar heeft in zijn schoolloopbaan minstens een paar van zijn beroemde gedichten moeten voordragen. Zoals het een 'held' past verdween hij in een veldslag tegen de Russen in 1848. Eén van zijn gedichten was de directe aanleiding van de opstand tegen de toenmalige Habsburgse heersers.
Een tentoonstelling van de "wereld" van kunstschilder Kunhegyesi Ferenc (Festőművész, geboren in Budapest) werd toen geopend. Dit werk noemt de "vergankelijkheid".
Een tweede werk daar te zien.
En een derde werk.
Aan het verkeersmuseum (Közúti Szakgyűjtemény) vertrok een paardentram die de bezoekers rondreed naar de verschillende plaatsen waar iets te beleven viel. Onderweg trakteerde de voerman o.a. met wijn en pálinka.
Dit museum werd herbouwd met Europese fondsen in 2010. Het is een interactief museum. Hier een zicht op de collectie fietsen, bromfietsen door de jaren heen. Er is ook een uitgebreide collectie van auto's uit de tijd van het socialisme. In de cafétaria van dit museum werd een uitgebreid programma aangeboden met optreden van diverse bands en genres. De show eindigde pas bij zonsopgang met zingen bij een kampvuurtje en het roosteren van spek.
In het Slovaaks (in en rond de stad leeft een grote minderheid Hongaarse/Slovaken) folkoristisch museum (Szlovák Tájház) waren spelen rond het thema "Szent Ivándag (játszunk szent Iván napok)" met "heksen" te genieten. Vertellingen, legendes en spelletjes kwamen aan bod.
Een dansje rond het vuur (heksenverbranding?) uitgerust met het attribut bij uitstek de bezem om mee weg te vliegen. De aanwezigen moesten meezingen en nadien appelen roosteren in de asse van het vuur...
Bron: eigen ervaring, eigen foto's en de websites van de plaatsen en musea.
Miske-Akasztó. We hadden het op deze blog reeds herhaalde malen (27/3 en 1/6-'12) over de ooievaar (Gólya). Zoals reeds geschreven is dit hier de omgeving een gewone broedvogel (tenyésztés). Sedert enige tijd proberen beambten van het Kiskunsági Nemzeti Park (het kiskunsagi nationale park) deze vogel nog meer te promoten bij de gewone bevolking m.n. in de dorpen waar heel wat nesten zijn - A Magyar Madártani és Természetvédelmi Egyesület 2012-ben is megszervezi országos gólyafészek felmérési és gyűrűzési programját,a Gólya Road Show-t. A gyűrűzéseken bárki részt vehet, aki szeretne megsimogatni egy gólyafiókát. -Támás Ádam en Agócs Péter van dit park trokken in de omgeving van Kalocsa (Kalocsa és környéke) op tocht om ooievaarsjongen te ringen, te registreren en ze meteen aan de lokale bevolking voor te stellen. M.a.w het gaat hier zowel een ringactie als een promotieactie - Gólya Road Show-A gólyák bemutató gyűrűzése remek családi szabadidős program is, ahova kisgyerekekkel is el lehetlátogatni! - voor deze prachtvogel. Hun programma stond aangekondigd op het internet. De beambten deden heel wat plaatsen aan zoals: Kalocsa, Homokmégy, Öregcsertő, Csornapuszta, Kecel, Császártöltés, Hajós, Miske en Bátya. Wij waren te gast in het kleine Miske. Een stond een flinke groep belangstellenden te wachten tot de mensen van het nationaal park opdaagden. Daarna kon het werk beginnen. Daarover brengen wij een fotoverslag.
Het fotoverslag.
Het dorp Miske (község) (http://www.miske.hu/) met de prachtig gerenoveerde dorpskern. Dit gebeurde d.m.v. Europese fondsen. Dit dorp telt 1870 inwoners en is gelegen tussen Kalocsa en Hajós. Elk jaar rond 20 augustus is hier een evenement.
En hier is dan het betrokken nest (fészek) in Miske op de kruising van de Szent Imre utca en de Fő utca.
De volwassen ooievaar zit er rustig bij op het nest. Stilte voor de storm.
De partnervogel (A felnőtt példányok) rust uit in de directe omgeving van het nest.
;
Daar is de hoogwerker (darus kocsi) om de mensen van het nationale park dichtbij het nest te brengen.
Dit zijn de supporters-wachtenden (szurkolótábor - waaronder heel wat kinderen (gyerekek), het is immers reeds grote vakantie) die belangstelling hebben voor het ringwerk (meggyűrűz) van de ooievaar. Zoals gezegd was het programma aangekondigd op het internet.
En daar gaan Támás Ádam en Agócs Péter richting nest. Het vergt nogal wat behendigheid van de kraanman, aangezien er electriciteitsdraden (elektromos vezetékek) in de buurt zijn.
Het nest is bijna bereikt. Vanzelfsprekend ging de volwassen vogel er snel vandoor. De jongen zullen uit het nest genomen worden.
De twee jonge ooievaars (fiatal madarak) zijn binnengehaald en worden nu naar beneden gehaald om ze te ringen en aan de aanwezigen te tonen. Dit broedseizoen (A költesi időszak a gólya) blijkt matig tot slecht te zijn want de ringers vonden weinig jongen in de nesten. En dit in tegenstelling met vorig jaar. Het moet gezegd hier in het dorp zijn er meer jonge vogels per nest. Het voedselaanbod is hier de omgeving van Akasztó beter dan in de omgeving van Miske.
Vanzelfsprekend worden de jonge ooievaars aan de kinderen getoond. En of ze belangstelling hebben! De vogels pogen zich zo klein mogelijk te maken...
De mensen van het nationale park geven de nodige uitleg over het ringwerk, de manier van ringen, over het broeden en het broedseizoen, over de trek, de kans op overleven (slechts één op drie) enz. Dit is het aspect promotietoer.
De kleintjes schijnen maar matig van al die belangstelling te genieten.
De jonge vogels krijgen twee ringen: een met nummer en een opvallende kleurring die goed leesbaar is vanop afstand.
De jonge vogels zijn nu geringd en klaar om opnieuw in het nest geplaatst te worden.
Vanzelfsprekend een groepsfoto van de belangstellenden uit Miske met Támás Ádam en Agócs Péter van het nationale park bij dit evenement.
Deze Vlaamse dame wordt ongetwijfeld een fan van deze jonge ooievaar. Bemerk de twee ringen. Ook de kinderen kregen de kans de vogels te knuffelen, strelen, vast te houden enz.
En nu terug, via de hoogwerker, naar het nest. De volwassen exemplaren waren intussen naar het nest teruggekeerd. Nogal wat andere ooievaars kwamen in vlucht rond de ringplaats rondtoeren en kijken...ze waren er niet gerust in...
De jonge ooievaars worden in het nest teruggeplaatst. Een lokale dame, blijkbaar een soort meter van dit nest, mocht mee naar boven om hierbij te helpen.
Akasztó. Lange tijd scheen de "gezondheidsrage d.w.z. sporten in naam van de gezondheid" aan Hongarije voorbij te gaan. Doch de laatste maanden merken we her en der evenementen-események (o.a. het Tészta festival in
Izsák en het Kriekenfestival in Kecel en een heuse wandeldag in Kiskörös) op waar loopwedstrijden, wandeldagen, joggings, fietstochten - een probleem is het ontbreken van degelijke fietsinfrastructuur langs grote wegen in het land - georganiseerd worden voor het publiek. Ook aan ons dorp ging deze trend niet voorbij en werd een dag (egy nap) in het teken van de "gezondheid (égészségért)" georganiseerd met een gevarieerd programma voor jong en oud en vooral voor families. Hierover brengen wij een fotoverslag.
Het fotoverslag.
De affiche van het evenement en een meewerkende club (Ritmika sportegyesület-Aerobic) uit het dorp. Deze groep treedt regelmatig op bij andere evenementen.
Stilte voor de storm. Men is volop aan de opbouw van de evenementplaats.
Het team medewerkers van het gemeentebestuur (polgárőrség) is er klaar voor. Ze zorgden o.a. voor de beveiliging.
De meewerkende club zorgt voor enige 'versiering' aan de start. Een ballon heeft altijd iets feestelijks en de kinderen kunnen ze afloop stuktrappen.
Het team aan de inschrijvingstafel is nog even aan het overleggen. De medailles (érmek) en de diploma's (oklevél) voor de deelnemers een/of winnaars liggen klaar.
Een aangepast borst -en of rugnummer was ter beschikking van de deelnemers.
Deze firma uit het dorp R-water produceert minerale waters en allerlei sportdranken en energiedranken. R-water is een sponsor van het evenement.
Een beeld van het assortiment (választék) aan sportdranken en/of energiedranken (sportitalok és energiaitalok).
De deelnemers kregen de raad veel water te drinken, gezien de hoge temperaturen die dag.
Een familie is klaar om deel te nemen aan het evenement.
Dit duo is wat ouder en zal deelnemen aan de familieloop.
De allerkleinsten staan klaar voor de start. De concentratie (maken ze afspraken over wie zal winnen?) bij sommigen kan duidelijk beter (Minimanó futás ovisonak).
Dit zouden wij 'winnen met een straat voorsprong' noemen. Klein geleerd is oud gedaan want de ouders van dit kereltje namen deel aan de lange afstand jogging.
En dorst dat men heeft na een dergelijke inspanning.
Zoals de 'groten' poseren op het podium na de loop van de allerkleinsten (Minimanó futás ovisonak).
Klaar de start van de familieloop (Csaladi futás). Verkleden was de boodschap blijkbaar.
De winnaars van de familieloop. Het kleine ukje stond natuurlijk enkel op het podium. Hij schijnt de voordelen van water nochtans te appricieren.
En dit is de start voor het grote werk, de echte afstandsloop van 3 tot 9 km (ha több benned). Diverse afstanden onder een loeiende zon.
"Nagy jr." een van de winnaars van de dag kijkt trots in de lens, getooid met zijn gouden medaille (aranyérem).
Een trampoline (trambulin) was ter beschikking voor de deelnemers en/of toeschouwers.
In de namiddag konden, vooral de dames, deelnemen aan een aerobic sessie (aerobic Katus Attilával) in het faluház.
De deelnemers aan de aerobic sessie poseren voor een groepsfoto met de aerobic-animator. Hij is blijkbaar bekend want na afloop wilden verschillende dames met hem, individueel, op de foto.
En dan was het tijd voor de groepsfietstocht (Kerékpártúra a Csonka Toronyhoz) naar de Csonka-Toren in Soltszentimre. Veel deelnemers (circa 180 - veel families o.a.) ondanks de hitte (33° in de schaduw). Deze temperaturen weerhielden er ons van om zelf deel te nemen.
En weg zijn ze, in groep, voorafgegaan door een wagen van het gemeentepersoneel. Bij hun terugkeer wachtte een buffet met alleen maar gezonde ingrediënten...
Kocsola. 2 dagen Budapest bezoeken is echt te weinig, want dit is een prachtige, blitse stad, met veel mooie gebouwen, musea, bezienswaardigheden, voor de meeste Westerlingen onbekend terrein, maar die stad is een parel aan de Donau. Budapest ligt voor velen heel ver weg, niets is minder waar. Ter vergelijking Barcelona 1375 km - Budapest 1370 km - of 2.15 u vliegen vanaf Brussel en/of Charleroi. Wizzair, een Hongaarse lowcost maatschappij, vliegt dagelijks vanaf Charleroi naar Budapest. Sedert kort doet Ryanair dat ook (na het verdwijnen van Malév). Er is dus concurrentie, wat goed is voor de consument. Tegenwoordig met een mondje Duits of Engels wordt men er vlot bediend of verder geholpen. Niet vergeten dat deze stad ooit samen met Wenen het middelpunt van Europa was. Denk maar aan het Oostenrijks-Hongaars dubbelkoninkrijk, ten onder gegaan, na de de 1e wereldoorlog o.a. door het beruchte Trianonpact (1920). 45 jaar communisme is quasi onzichtbaar geworden in deze stad. http://wizzair.com/?language=NL
Het fotoverslag.
Links, de toeristenkaart bij uitstek, verkrijgbaar in ieder metro-, bus-, tram, -of treinstation, geldig voor een of drie dagen. Met zo'n kaart (absoluut aan te bevelen want het autoverkeer in de stad is zeer druk) op zak verplaatst men zich zeer vlot door heel de stad met ieder openbaar vervoermiddel en men krijgt daarenboven in vele musea nog een korting wanneer men die kaart voorlegt. Rechts, met de hand gemaakte poppetjes in alle kleuren zijn overal verkrijgbaar, dit zijn echte juweeltjes van de handwerkkunst.
Onze trip begint op de rondweg om Budapest (de M0), afrit N7, richting Budapest na een paar kilometer op de linkerkant Memento Park (hierover verscheen reeds een uitgebreid artikel op deze blog), waar men alle communistische monumenten en/of beelden die stad ooit sierden bij elkaar heeft gebracht. Linkse foto de ingang met Lenin (links en Marx en Engels rechts) in de vitrine heeft geplaatst. Rechts wat overblijft van een standbeeld (stond ooit in het volle centrum op de zgn. paradestraat vlakbij het Heldenplein) van Kameraad Stalin, die botten zijn wel 5m hoog! Men kan zich voorstellen wat een gigantisch monument dit wel was! Het diende ook als tribune voor de partijbonzen. Het loont de moeite om dit park te bezoeken, het is indrukwekkend. Voor velen onbekend, maar zeker te bezoeken, als men interesse heeft voor relieken uit die tijd! http://www.mementopark.hu/
Ons verblijf was de uitvalsbasis, mooi gelegen aan aan het Batthyanyplein (tér), waar vele bussen stoppen, er is een metrostation van lijn 2 (rood) en een station van de watertaxi. "Antique hostel" is een mooi klein maar gezellige hostal, met een leuke binnenkoer (zie foto) , gastvrouw Nori zwaait de plak, en dit voor 30 per kamer/nacht http://www.antiquehostel.eu/, op wandelafstand een supermarkt, 2 restaurants en gezellige terrasjes, waar men na een dag stappen rustig kan na genieten, de wagen kan men kwijt in de straat voor het hostal. Hier heeft men een mooi zicht op het parlement die er pal tegenover ligt.
Vertrekkend uit "Antique hostel" vatten we rechtstreeks de klim aan, naar het bekende Vissersbastion (Halászbástya). Hier is er steeds wat te doen en het uitzicht dan ! Grandioos, over de Donau, héél Pest aan uw voeten, het parlement, de bruggen enz.
Boven op het Vissersbastion is het heerlijk toeven, een St-Stefaanstandbeeld, nog maar eens, want die heilige man komt men overal tegen in Hongarije, Szent-István is de patroonheilige (en beroemdste koning) van Hongarije. De Mathiaskerk (Mátyás-templom - hier trouwde Sissi me haar Frans Jozef), met haar mooi interieur en haar mooi dak van Zolnai tegelpannen aan de Drievuldigheidsplein (Szentháromság tér), en daarbij de sfeer van mensen die van heel de wereld hier komen genieten van al dit moois, en niet te vergeten hier en daar een straatartiest, zoals deze zingende luitspeler. www.basilica.hu
De Tárnok utca met heer mooie gevels en de vele souvernirwinkeltjes. En ook hier weer de straatmuzikant, ditmaal twee jonge meisjes die een concert ten beste brengen.
En plots wordt het optreden verstoord door een wat oudere dame die het nodig vond om haren hond (kutya) in de fontein zijn hart te laten ophalen, die ene cellospeelster is van de schrik weggelopen. Enne rechts dat zwart beest zit daar ergens op een poort, waarschijnlijk ook een Turul (de magische vogel voor de Hongaren).
Vervolgen we onze weg via de Szinház utca, dan komen we op deze esplanade, links het presidentieel paleis (het zgn. witte huis van de Hongaren), het prieel is waar de Fogaskerekű vasút (kabeltram) vertrekt, rechts daarvan het Koninklijk Paleis. En opnieuw heeft men van hier een schitterend zicht op de stad. De Turulmadár (magische vogel) tuurt over de stad.
Het Koninklijk Paleis - nu een musem - (Budavári Palota) domineert de stad van op de Budaheuvel.
De jacht: fontein aan het koninklijk paleis. Een reuze Turulmadár op hetzelfde plein. Met de Budavári Sikló sta je vlug terug op de begane grond
Een typisch Budapester postbus. De tunnel die onder de paleisheuvel de Alagút utca met de Kettingbrug verbindt.
Snack verkoopstertje aan de voet van de Sikló, ofte kabeltram. Broodjes en taartjes om van te smullen in al hun vormen, rond, strikje, vierkant, op rol. Het speelt geen rol, als het maar zoet is...
Een van de vier bewakers van de "Kettingbrug", daarachter het parlement. Rechtse foto, de Széchenyi (de ingenieur die de brug ontwierp) ofte Lánchid of de Kettingbrug in al haar glorie. De naam Kettingbrug komt van de ophanging van het brugdek, bij een gewone hangbrug hangt het wegdek aan stalen kabels die in beide rivieroevers verankerd zijn, hier in dit geval zijn die tuigkabels vervangen door een heuse ketting zoals op een fiets. Een plaat van deze ketting, die als voorbeeld gediend heeft, bevindt zich in het museum voor wegen en verkeer in Kiskőrós.
's Avonds kan men vanop citadel gans Budapest in het licht zien baden. Ook het Parlement baadt in een zee van licht.
De volgende ochtend nemen we de metro (rode lijn) in ons station (Batthyány tér), om een halte verder en aan de overkant van de Donau, het Parlement te bezoeken (afstappen Kossuth tér), helaas het is amper 09.30u en de tickets voor die dag zijn al uitverkocht. De tickets zijn gratis doch zeer beperkt in aantal en vele groepen zijn er vooraf mee vandoor. Niet getreuzeld we stappen dan maar verder en komen voorbij het standbeeld van Ronald Reagan in de Vecsey ut op weg naar de Sovjet Memorial op het Szabadság Tér
Het Ronald Reagan standbeeld Het Sovjet Memorial (niet verwijderd) aan het Szabadság plein (dateert van 1867).
Het prachtige gebouw van Radio en TV aan de October 6 Utca, vanaf hier werd geschiedenis uitgezonden (1956).
De St Stefaanbasiliek aan de Bajcsy Zsilinszky Ut in al haar glorie. Dit gebouw is zeker een bezoek waard, wat een pracht en praal. Neem de gratis lift naar boven en aanschouw de stad, de moeite! Breng een bezoek aan de schatkamer. Hier zijn ook veel persoonlijke zaken van Kardinaal J Mindszenty (hij vluchtte tijdens de opstand in '56 naar de Amerikaanse ambassade) te vinden.
Agent Nr. 235 houdt een oogje in het zeil ! Een van de gouden monstranzen in de schatkamer van de St Stefaansbaziliek. Vanaf het Parlement is dit alles op wandelafstand. Nu nemen we opnieuw de metro (gele lijn) in station Bajcsy-Zs ut en rijden tot station Hősök Tere (het heldenplein).
*--
Hier gaan we het Heldenplein (Hősök Tere) bezoeken gebouwd in 1896 ter viering van het duizendjarig bestaan van Hongarije. Dit is een statige grote square met in het midden een 36m hoge witte marmeren zuil gekroond met de aartsengel Gabriël die de heilige kroon omhoog houdt. In de bogen in de achtergrond beelden van beroemde Hongaarse koningen.
Via een brug vanaf dit plein, bezoeken we het Waterkasteel (Vajdahunyad Vára), gelegen in het stadsbos, waar van alles gebeurt op zondag, de Budapesters genieten van het park. De sfeer is er los en vrolijk.
Bezoek aan een waarzegger in het Waterkasteel ! Op de vijvers in het park kan men bootje varen (in de winter wordt er vrolijk met de schaats gereden) of genieten van een verfrissing aan de rand van het meer, in deze mooie cafétaria. Terug de metro in voor een ritje tot het Déak knooppunt.
Even verpozen in koffiehuis (cukrászda) Gerbeaud, het chique-ste établissement van Budapest op het Vörösmarty tér 7, zie de gelagzaal, ze hebben in de kelders een eigen huisbrouwerij waarvan het bier (sör) in glazen van het huis wordt geschonken en enkel daar wordt verkocht. En wat gezegd van een lekkere koffie Gerbeaud met een stuk Dobosgebak, ook die wordt met klasse geserveerd! www.gerbeaud.hu
Een gezellig terrasje waar men zalig kan verpozen ! Wat zijn die roltrappen van de metro lang, men zou er duizelig van worden ! Op Déak nemen we opnieuw de metro (rood) en rijden tot station Astoria en bezoeken de Joodse Synagoge.
De Synagoge op de kruising van de Ráckoczi en de Károly Körut -Achter de Synagoge staat deze inox treurwilg ieder blaadje draagt een naam. Dit is de grootste synagoge van Europa, en kan 3000 mensen tegelijk ontvangen. Dit godshuis is gebouwd in Moorsestijl en heeft 3 vleugels. Op het orgel speelden ooit, Franz Liszt en Saint- Saens. www.zsido.hu
Detail van de blaadjes aan de treurwilg. We nemen opnieuw de metro (rood) en gaan terug naar het Déak knooppunt. Hier wisselen we opnieuw van lijn en nemen de blauwe lijn tot Kálvin Tere, gaan richting Donau op de Vámáz Korut.
En trachten de Grote Markthal (Nagycsarnok-Fővám tér) te bezoeken, gezien zondag en het late uur helaas gesloten !
Een aardig uithangbord.Vámház korut Een leuke bar, door jongeren uitgebaat aan de Vórozmarty.
Het beroemde Gellért thermaal badhuis en/of hotel in Buda van op de Szabadság hid geportretteerd. Het heet water bevat calcium, magnesium en koolzuur, maar ook
sulfaat, sodium en een belangrijke hoeveelheid fluoride ionen, aanbevolen bij gewrichts-, rug -en neurologische problemen, hoge bloeddruk klachten van de bloedvaten en bloedsomloop. www.gellertfurdo.hu
Zicht op de stad van op de Citadel. Links op de heuvel, Buda rechts vlak Pest.
Het Koninklijk Paleis, (Kyrályi Palota).
Het Vrijheidsbeeld, boven op de heuvel in het Citadelpark. Dit beeld behoorde ooit tot het monument ter herdenking van de bevrijding van Budapest door de Sovjet legers. Na de wende werden alle herkenbare Russische symbolen er door de Hongaren afgehaald. Nu is het een symbool voor alle gesneuvelden. Het reusachtige beeld van een knielende Russische soldaat dat daar te zien was is verplaatst naar het Memento Park.
De Szabadság híd (brug), let op de mooi groene kleur en de prachtige versieringen.
De symbolen van Hongarije, de Szent István kroon, de scepter en de bol met kruis (nu in het parlement). Leuk om weten, tijdens de 2e wereldoorlog werd de originele kroon door de Duitsers ontvreemd en nadien door het Amerikaans leger teruggevonden, waar ze jaren in een Amerikaans archief bleef en ze is achteraf namens Amerika teruggegeven door president Carter.
De typische souvenirs van Budapest, beschilderd aardewerk en de veelkleurige met parels voorziene schattige poppetjes.
Foto's: Van Lierde José & Godijn Robert. Bron: Tekst en eigen ervaring: Godijn Robert.
Lajosmizse: het festival van de grondaardbei - Szamóca fesztivál - Szamócás Vásári Forgatag
Lajosmizse-
Akasztó.In de omgeving van het stadje Lajosmizse (12000 inwoners in de omgeving van Kecskemét)) worden veel aardbeien (Szamóca) geteeld in open grond. Het is dan ook logisch dat er een evenement - met daarbijhorend de verkoop van deze vruchten en afgeleide producten - georganiseerd wordt in het teken van de oogst van deze lekkernij. Wij waren te gast in de "Öreg Tanyacsárda" waar een gevarieerd programma op de bezoekers wachtte. We woonden slechts een gedeelte van het programma bij. Daarover brengen wij een fotoverslag.
Het fotoverslag.
De kop van de affiche van het programma, gespreid over een voor -en namiddagprogramma.
Het volledige programma-overzicht en de affiche van het evenement. Gevarieerd met optredens allerhande van lokale groepen (volksdans, volkszang),Hongaarse vedetten, een boogschuttersdemonstratie, verkoopstands allerhande, aanbod van handwerk en kunstvoorwerpen en een conferentie rondom de teelt van deze vrucht.
De plaats van het gebeuren is een typische csárda (in de stijl van een boerderij gebouwd eigenlijk algemeen een restaurant langs wegen) langs de hoofdweg nr. 5 (Budapest-Szeged) waar men kan eten, drinken, evenementen organiseren en een paardenshow bijwonen.
Een van de optredende groepen van een citergezelschap met muziek en volksgezangen en/of liederen. Kisboroka Együttes Táborfalva
Citerazenekara. Dit soort groepen treedt regelmatig op bij lokale evenementen.
En van een verassing gesproken wijn gemaakt van aardbeien, best lekker, maar eerder duur. Aan die stand kon men ook overheerlijke aardbeienconfituur proeven.
Voor de kleinsten waren er ballonclowns actief...die leuke figuren knutselden.
Naast de instelling (csárda) is een boerderij -annex landbouwmuseum ingericht.
Een binnenzicht in een woonkamer, annex slaapkamer van een traditionele woning uit die streek, in dat museum.
Een zicht in dezelfde kamer maar vanuit een ander standpunt. De muren zijn zeer dik en gemaakt van handgevormde stenen gemaakt uit klei en stro. Binnenin is het beplakt met witgeschilderde kalk, buitenuit met beton. Dit zijn zeer goed isolerende muren.
De ooievaar stelt het goed met een flinke familie - A gólya jól van, most van egy nagy család
Akasztó.De Ooievaar (Gólya - Ciconia cicionia) is hier in het dorp een doodnormale "bewoner", deze vogel is een broedvogel. Rond 19 maart keerden de ooievaars terug uit Afrika, naar hun vaste nest. De volwassenen denken meteen aan broeden - het seizoen is niet echt lang -, de nog niet-geslachtsrijpe exemplaren troepen samen en foerageren in de puszta. Dit vertelden we in een vorig artikel (www.bloggen.be/hongarije_brakel_be/archief.php?ID=1745656) op deze blog. Onze eigenste VRT vond het aantal geringde ooievaarsjongen in het huidige broedseizoen (bewijs van een geslaagd herintroductieprogramma) in domein Planckendael een item in het 'Journaal' waard. Bijgevolg brengen wij ook het nieuws van de ooievaar in de straat. Hoe stelt deze ooievaar het momenteel? Wel de familie is intussen aangegroeid met drie flinke 'jongeren'. In plaats van "anderen" baby's te bezorgen werkten zij met succes aan hun eigen kroost... Hierover brengen we een fotoverslag.
Het fotoverslag.
Een foto genomen juist na de aankomst van onze gast.
Even wachten tot de partner eveneens aankomt of terugkeert van een voedselzoektocht.
Flink gewerkt intussen. Drie 'jongeren' vullen intussen het nest. Werk aan de winkel dus. De Turkse tortel trekt zich niets aan van wat bovenaan in het nest gebeurt!
Even puffen want het is inderdaad nogal warm daarboven in dat grote nest.
De kleintjes moeten nog flink aankomen. Want rond 20 augustus zullen ze vertrekken naar het verre Afrika, voor een verre en gevaarlijke trektocht. Op het einde van de straat zijn er twee nesten, als het ware geburen: in het ene nest zijn er vier kleintjes, in de andere 3.
Izsák-Akasztó.De Zeearend Haliaeetus Albicilla - White-tailed eagle - Rétisas - is een broedvogel in de omgeving van Kolon Tó (Izsáki Kolon-tó Madárvártá) . Ik kon deze prachtvogel regelmatig observeren tijdens de activiteiten rondom het nest. Het volstond zeer vroeg, gewapend met een telescoop en een zetel, terplaatse te gaan 'observeren' op een veilige afstand van het nest. Dit jaar ging er echter iets fout. In maart was het koppel arenden nog waar te nemen rondom het nest. In april was er daar echter geen enkele activiteit te bespeuren. Jammer maar helaas bleek een van de arenden - dood teruggevonden -vergiftigd te zijn. De vraag is natuurlijk of dit moedwillig is gebeurd? Feit is dat op hetzelfde moment diverse arenden dood teruggevonden werden, allemaal vergiftigd. Om na te gaan of het wel degelijk de arend van Kolon tó was, besloot het Kiskunsági Nationaal Park (Kiskunsági Nemzeti Park) het nest te controleren. Een aantal beambten voerden deze moeilijke taak uit. Daar waren wij bij en hierover brengen wij een fotoverslag.
De Europese zeearend (Haliaeetus albicilla) is een arend uit het geslacht Haliaeetus en de grootste arend van Europa. De lengte van een volwassen exemplaar bedraagt 70 tot 92 cm, de vleugelspanwijdte is 200 tot 250 cm en het gewicht 3,1 tot 7,5 kg. Een zeearend kan tot 20 jaar oud worden. Gezien de grote spanwijdte (in de vlucht) wordt deze roofvogel ook wel eens de vliegende deur genoemd. Buiten zijn enorme spanwijdte vallen zijn grote gele snavel, de diep gevingerde vleugels en zijn witte staart op. Jonge exemplaren hebben die witte staart overigens niet. Het voedsel bestaat uit meerkoeten, eenden, vis, aas, grondeekhoorns (Ürge-Spermophilus citellus die hier voorkomen) en voedsel dat ze roven van andere roofvogels. Tijdens de jacht op vis duiken zij gewoon in het water in (wat ik reeds ooit kon waarnemen). Deze arenden hebben eigenlijk geen vijanden, alleen de "mens" kan eventueel een vijand zijn! Het zijn sociaal levende dieren zonder territorium. Ze kunnen rustig naast elkaar broeden. Ze leggen de eieren in hoge nesten meestal in bomen (in het geval van de beschreven arend) bij moerasgebieden (zoals het genoemde moerasmeer) of op een steile rotswand langs kustgebieden. Zij broeden ook o.a. in de Donaudelta in Roemenië. Bij ons zijn ze enkel op doortrek waar te nemen. In Nederland zijn recent broedpogingen bekend.
Afbeeldingen via Google afbeeldingen via diverse bronnen: natuurbeleving, johannes klapwijk, eaglewatch
Het fotoverslag.
De omgeving waarin het arendsnest zich bevindt. Een drassige ondergrond, met dode bomen, levende bomen en struiken, een soort gras en houtopslag. Wij kwamen er via een lange rit over eerst verharde wegen, dan via zandwegen, door een stuk drassige puszta en dan kniehoog waden door het brakke water in een rietveld. Om uiteindelijk te landen op een soort eiland.
De boom waarin het nest te zien is. Door de mensen van het nationaal park werd ooit een metalen constructie in deze boom aangebracht, nadat het oude nest, in een dode boom, was omgewaaid. Ernaast een detailfoto van het arendsnest.
Het team (rechts) van het nationaal park is aangekomen op de actieplaats vlak voor de waadpartij. Die twee links op de foto zijn een verdwaalde Belg en een Duitser, die elke meimaand doorbrengt in het nationaal park. (*)
Het materiaal dat het zal mogelijk maken om tot aan het nest te klimmen. Een boog, pijlen en een klassieke vislijn, annex molen...(*)
De beambten (van l. naar r.) van het nationaal park overleggen over de te volgen werkwijze: Biró Csaba, Németh Ákos - eigenlijk van het ringstation -, Kurmai Péter en Pálinkás Csaba .
Men gaat als volgt tewerk: aan een pijl wordt een visdraad bevestigd. Die visdraad kan afrollen via de molen op een gewone hengelstok. Met een welgemikt pijlschot gaat deze draad over de boom m.n. over een later steunpunt. Via deze visdraad wordt een sterker touw naar boven gedraaid...Péter houdt de hengelstok vast en Pálinkás Csaba gaat schieten met de boog...
De boog is gespannen voor, wat bleek, een succesvol schot te zijn van schutter Pálinkás Csaba. De hengel met de molen en de visdraad is in de goede richting gericht. De pijl ging over de boom en visdraad over een betrouwbaar aanhechtingspunt voor het bevestigen van een klimkoord.
Na een lange zoektocht naar de pijl met de visdraad en het daarna omhoogdraaien van een steviger koord is uiteindelijk een klimkoord stevig vastgemaakt (waar te nemen op de foto) aan een aanhechtingspunt in de overigens hoge boom. Németh Ákos (*) in het harnas van een alpinist is klaar om de beklimming van de boom aan te vatten.
Németh Ákos vangt de beklimming van de boom aan. Eerst door het verplaatsen van een mechanisme met de handen en zo hoger te gaan om nadien via een ander mechanisme de voeten, in lussen, hoger te brengen. Voorwaar een lastige en niet ongevaarlijke tocht...Het fototoestel is mee om later prachtige foto's in en vanaf het nest te maken...
Even naar de lens van de fotografen met dienst lonken en halverweg even uitblazen om later naar de top te klimmen.
Bijna is het nest bereikt. Even de omgeving afspeuren. De verhouding van de grootte van het nest met de ernatoe klimmende mens is duidelijk. Het nest heeft dus wel degelijk serieuze afmetingen... Overigens in het takkenwerk van dit nest broeden andere kleinere vogels...
Het nest is bereikt. Bemerk de mooie afwerking met gras aangebracht door de arenden...De kleintjes hadden het er blijkbaar knus...(*)
Het zicht dat de arend over de omgeving heeft...In ieder geval er werden diverse foto's genomen. Hier een overzicht van Kolon Tó. Bemerk de vele dode bomen. Het water is er inderdaad zilt.(*)
Een zicht in de richting van het stadje Izsák.(*)
En een zicht richting Pahí en op de voertuigen van de crew....(*)
Ákos bereikt het nest en heeft er veel taken te vervullen. Er waren geen eieren in het nest. Het was blijkbaar klaargemaakt om tot het leggen van eieren en tot broeden te komen. Helaas het zal niet voor dit broedseizoen zijn. Het vergiftigen van roofvogels en specifiek arenden (ook keizerarenden) begint in Hongarije onrustwekkend te worden. Een een op stapel staand LIFE project moet hier iets proberen aan te doen...Ik las daarover iets op een regeringswebsite....
Ákos in het nest en bij het aanvatten van de terugweg. Het nest is groot genoeg om hem, van beneden af, aan het zicht te onttrekken...
En is het zicht dat hij heeft op zijn terugweg...men mag voorwaar geen hoogtevrees hebben...(*)
Ondertussen zijn ze beneden het tussentouw, een gele nylonkoord, aan het oprollen. Die koord werd later aangebracht en achtergelaten om latere beklimmingen sneller te kunnen aanvatten.(*)
Gunther, de Duitse gast, heeft zin in een dutje...Het was warm en even rusten voor de moeilijke waadtocht kan geen kwaad...Hij is elk jaar (gedurende de maand mei) te gast in het ringstation en maakt uitstekende natuurfoto's...
Een laatste zicht op het enorme nest met duidelijk zichtbaar het klimtouw...Het steunwerk (weggezaagde takken en een ijzeren constructie) in de boom werd uitgevoerd door beambten van het nationaal park. Met de boogscheut werd de visdraad feilloos over het steunpunt geschoten waarna een steviger draad volgde en tenslotte het kimtouw.
Die mooie beelden wil zien van de visarend, klikt op deze link. Het gaat over een film over het 'wilde Hongarije'. Het is slechts een trailer van een veel langere natuurfilm....(kattintson erre a linkre, és élvezze aszépintro)
Bron: eigen ervaring - eigen foto's behalve (*) ter beschikking gesteld door de beambten (met dank aan Ákos en Péter) van het nationale park en de websites:
Akasztó. Mei is de maand van evenementen hier in het dorp. Een opwarming voor de Szikinap (in juni) en het grootste evenement in september a.s.. Na de meiboomplanting en de tentoonstelling van handwerk, in het dorpshuis, was het de beurt aan het dagverblijf voor gepensioneerden en gehandicapten (Idősek Napközi Otthona) om een evenement (esemény) te organiseren. Dit tehuis werd geopend in 2011 en was een verkiezingsbelofte van de burgemeester. Het werd gefinancieerd met lokale middelen, fondsen van de provincie (Bács-Kiskun) en met financiële hulp van de Europese Unie (Europees Regionaal Fonds). Het idee is de bejaarden zo lang mogelijk thuis te laten maar toch een zekere mate van dagopvang (met catering) te verzorgen, samen met animatie, activiteiten enz. Ook mindervalieden kunnen terecht voor dagopvang in dit instituut. De gegadigden betalen een maandelijkse bijdrage. Wij waren te gast op het mei-evenement en daarover brengen we een fotoverslag.
Het fotoverslag.
Het dagverblijf (een zij- en vooraanzicht) ligt langs de hoofdstraat van het dorp. Het bord, verwijzend naar de Europese steun, is prominent zichtbaar.
Een foto genomen op de dag van de officiële opening (2011) ter gelegenheid van het september-evenement bij uitstek "Akasztói Mária-napi Búcsú és Falunapok".
Achteraan het tehuis ligt een animatieplein met daaropaansluitend een tuin. Daar werden de feesttenten (sátor) opgesteld. Er was gezorgd voor een natje en een droogje...(étel ésital)...
Een ander deel van de feesttenten. Uiteraard was de zon van de partij...
Een detailfoto van het aanwezige publiek.
De lokale knutsel- en/of hobbyclub (zij die instonden voor de tentoonstelling van handwerk - zie vorig artikel) was op dit evenement aanwezig om een activiteit te verzorgen.
Leuk knipwerk om dit nadien te verzamelen tot mobielen voor aan de deur en het plafond. De dame rechts (met de camera) is de directrice van het instituut.
En inderdaad ook het "maken" van bloemen. De dame rechts is de voorzitster van de lokale hobbyclub.
De afzonderlijke geknipte stukken worden samengevoegd tot bloemen gemaakt uit maisbladeren.
En kijk eens aan een kaartje "leggen" kennen ze hier ook...(játszania kártyák).
Uiteraard dienen bloemen om te overhandigen aan de dames....en toch was het geen moederdag...die wordt hier gevierd op 15 augustus. Het moet gezegd, Hongaren zijn zeer galant tegenover de dames...
Bloeit hier iets moois?! (puszi)
Geconcentreerd aan het "knutselen" (kézműves). Deze inwoner is gepensioneerd maar werkt veel als vrijwilliger (önkéntes munka) in het dorp. Hij was ook van de partij bij de meiboomplanting.
Aan de handwerk-, annex knutseltafel (késités) heerst een gezellige drukte...In de achtergrond klinken (koccint) anderen op het feest...
Buurvrouw (szomszéd) Rosalia (in het blauw zonder hoed) dook op tijdens het evenement. Zij is een trouwe bezoeker van dit dagverblijf...Links de dame die de activitieten coördineert...
De burgemeester (Suhajda Antal /polgármester) en de directrice (Igazgató) van het tehuis aan de feestdis.
Buurvrouw (szomszéd) Julia kwam even kijken of we het feest gaan overleven....Er werd inderdaad menig flesje wijn gekraakt...In de achtergrond de directrice (Igazgató Csehi Zoltánné-Márti) van het dorpshuis (Faluház) en haar echtgenoot. Zij organiseren o.a. het grote septemberevenement. Naast haar nog een gepensioneerde inwoner, met zijn kleinkind, die veel vrijwillgerswerk (önkéntes munka) verricht.
Tot slot een binnenzicht in het instituut op de rust- en ontspanningsruimte.
Akasztó. 1 mei is ook in Hongarije een feestdag (ünnepnap). Dan staan er allerlei feestelijkheden op het menu. Hier geen traditionele optochten met veel vlaggenvertoon. In Akasztó vieren ze dat op hun eigen manier. Wij brengen een fotoverslag van een paar evenementen naar aanleiding van 1 mei m.n. een meiboomplanting (májusfa ültetés) en een tentoonstelling van handwerk (Kézimunka kiállítást). Het planten van een meiboom is een erg oud gebruik dat nog altijd voorkomt in grote delen van Europa. Het is een vruchtbaarheidsrite om bij het begin van de zomer de natuur te huldigen. Mensen geloven dat het planten van de boom leidt tot vruchtbaarheid voor vee, akkers en mensen. Het planten van de meiboom is in sommige gemeenten (o.a. Brussel en Leuven, Hasselt in Belgenland) nog een erg levend ritueel dat gepaard gaat met feestelijkheden en uitingen van liefde voor de gemeente waarin men woont. Hier plaatsen sommige bewoners een meiboom aan hun ingang als er in de woning een "huwbare" dochter woont. De boom wordt vaak geplant op 1 mei of op de vooravond daarvan (29 april). De meiboom wordt vaak op het dorpsplein,tussen de herberg en de kerk geplant. Hier staat de meiboom op het centrale dorpsplein. Er worden verschillende soorten bomen gebruikt zoals es, den, spar en berk. De meiboom wordt versierd met een vlag of vlaggetjes, strikken, linten, kronen, bladeren, bloemen en planten. Hier worden linten in de boom gehangen met de kleuren van Hongarije en uiteraard flessen wijn. Het aanplanten van de meiboom - májusfa ültetés
Op het dorpsplein staat het team van jonge mensen (hogeschoolstudenten) klaar om de meiboom te planten.
De dames brengen nog gauw wat linten aan voor de meiboom recht komt te staan.
Vooraleer de boom recht komt te staan wordt er reeds geklonken met een beker wijn. Onder een stralende lentezon uiteraard.
De burgemeester (polgármester) Suhajda Antal brengt een fles roséwijn aan, vooraleer die boom omhooggaat.
Een fles roséwijn hangt er reeds in en nog is dit nog voldoende. Ook een fles witte wijn moet erbij.
Het team jongeren maakt zich klaar om de boom naar omhoog te halen.
Nog even overleggen...
Klaar, de burgemeester geeft instructies.
De boom staat recht...en dan flink vastzetten met houten wiggen.
Het lokale team van hogeschoolstudenten en de burgemeester kunnen tevreden zijn, de meiboom staat rechtop...
Poseren voor de meiboom en genieten van een glaasje wijn, samen met de burgemeester en medewerkers van het gemeentebestuur.
Nog even poseren voor het "Trianonmomument" (hierover verscheen reeds een artikel op deze blog) met een beker wijn in de hand.
Tentoonstelling van handwerk in het dorpshuis - Kézimunka kiállítást (faluházban). In de polyvalente zaal van het dorpshuis stelde de lokale hobby en/of handwerkclub (ook vaak aanwezig met demonstraties tijdens lokale evenementen) werken tentoon van de leden. De tentoonstelling liep een hele week.
.
Algemeen zicht op de tentoonstelling die doorging in de polyvalente zaal van het dorpshuis. Op de voorgrond borduurwerk uit de streek van Kalocsa d.w.z. bloemenmotieven en paprika.
Prachtig handwerk in diezelfde Kalocsamotieven...
Hier is er nog een traditie in het versieren van eieren tijdens de paasperiode. Verscheidene soorten haakwerk en frivolité.
Zicht op diverse soorten handwerk.
Prachtige figuurtjes en bloemen in diverse materialen.
Diverse soorten handwerk.
Frivolité.
Onnodig te zeggen dat in deze werken onnoembaar veel werkuren zitten...een hobby uiteraard. Hongarije kent strenge, lange en donkere winters...
Fantasiejuwelen konden evenmin ontbreken.
Haakwerk, borduurwerk en gobelin.
Voorbeeld van patchwerk. "Handige vingers" staat er geschreven.
Bloemen uit stof.
Een internationaal gezelschap, te gast in het dorp, bezocht de tentoonstelling. Indiërs en Belgen samen met de beambte Kisleghy Agi van het cultuurhuis (tweede van links) en de voorzitster van de organiserende hobbyclub (vierde van links).
Baja - het 4de Internationaal Euroasiatisch Ornithologisch congres - A 4. Nemzetközi eurázsiai ornitológiai kongresszus Baján
Baja-Akasztó. Wij hadden het voorrecht - in Baja (zowat 70 km van Akasztó) - een congres in verband met ornithologie m.n. de vierde editie van het Internationaal Euroaziatisch Ornithologisch Congres (Nemzetközi eurázsiai ornitológiai kongresszus), dat dit jaar doorging in Hongarije, bij te wonen. Vorige edities van dit tweejaarlijks congres waren meestal in Turkije. De reden waarom wij aanwezig waren is eenvoudig: vlamingen gingen er hun onderzoek rond de 'nachtzwaluw' - Lappantyú-Caprimulgus europaeus - in het noorden van de (Belgische) provincie Limburg (m.n. bosland) voorstellen aan de deelnemers. Zij willen later een Europees LIFE-project opstarten rond deze vogel, samen Hongaarse partners. Zij kwamen het Hongaarse ringprogramma rond deze vogel op het spoor dank zij deze blog...Uiteraard was er nog veel meer te beleven en te leren op dit congres. Daarover gaat dit artikel.
Het programma kende diverse fasen: eerst een voor-programma met bezoeken in het "veld", het wetenschappelijk gedeelte, nadien nieuwe bezoeken o.a. aan het Gemenc nationaal park. Op de laatste dag was er een informele meeting voorzien voor de Hongaarse vogelringers. De deelnemers dienden een inschrijvingsgeld te betalen. Het congres moest zowat zelfbedruipend zijn. Het wetenschappelijk gedeelte - gespreid over twee dagen - bestond uit referaten en PP-presentaties allerhande over diverse onderwerpen, steeds gebaseerd op studies. Aan het congres was een tentoonstelling verbonden met de voorstelling van diverse onderzoeken d.m.v posters. De deelnemers konden de beste poster via een stemming aanduiden. Sponsors stelden hun producten, gelateerd met de studie van het vogelgedrag, tentoon. Er was uiteraard gelegenheid tot het leggen van interessante informele contacten en het congres werd besloten met een slotdiner in een lokaal restaurant. Wij woonden slechts een dag bij van het congres. We zullen een aantal referaten voorstellen.
De partners waren: BioTrack ltd, Ecotone ltd, Eötvös József Főiskola (hogeschool), Kiskunság Bird Protection Society, Kiskunsági Nemzeti Park en MME (Magyar Madártani Egyesületet)-BirdLife Hongarije.
Het fotoverslag.
Het logo en de poster van het congres (12-15 april). Toont de vlaggen van de deelnemers van de betrokken landen (het wordt leuk puzzelen over welke landen het hier gaat - uiteraard staat de Belgische vlag er ook tussen). Er zijn ook een aantal Aziatische landen bij. Vooral Turken waren prominent aanwezig, ook als sprekers. De locatie was de Eötvös József Hogeschool, Faculteit van Technologie en Economie in Baja.Tamás Enikő Anna was de voorzitter van het organiserend comité. Andere leden van dit comité zijn: Prof.Dr. Ilhami Kiziroglu (stichter en erevoorzitter van dit congres), Dr. Tamer Albayrak, Dr. Csörgő Tibor, Dr. Ali Erdogan, Dr. Halmos Gergő, Kalocsa Béla (op de foto hieronder), Karcza Zsolt en Németh Ákos (van het ringstation aan Kolon To).
Op de foto o.a. Tamás Enikő Anna, voorzitster van het organiserende comité. Zij is assistent professor aan de betrokken hogeschool, burgerlijk ingenieur, een specialiste in hydrobiologie (rechts). In haar vrije tijd is zij een enthousiaste ringster o.a. aan Kolon to. De man naast haar is Kalocsa Béla, lid van het organisatiecomité en voorzitter van MME BirdLife Hongarije, Bacs-Kiskun provincie. Het wetenschappelijk comité van dit congres bestaat o.a. uit Dr. Tamer Albayrak, Universiteit van Mehmet Akif Ersoy (Turkije); Prof. Dr. Jacques Blondel, onderzoeksdirecteur CEFE-CNRS Montpellier (Frankrijk); Dr. Csörgő Tibor, Eötvös Loránd Universiteit (Hongarije); Dr. Olga Dolnik, onderzoeker, Instituut voor polaire ecologie Kiel (Duitsland); Professor Gisela Kaplan, doctor verbonden aan het Centrum voor neurowetenschappen en dierengedrag, Universiteit van New England- Armidale (Australië), Dr. Savas Kazantzidis, Bioloog-Ornitholoog, Bosonderzoekinstituut, Griekse Nationaal Landbouw onderzoeksstichting, Thessaloniki (Griekenland); Dr. Janusz Kloskowski, Departement van natuurbehoud-M. Curie-Skłodowska Universiteit, Lublin (Polen); Prof. Reuven Yosef, Ben Gurion Universiteit, Eilat (Israel); Prof. Dr. Levent Turan, Universiteit van Hacettepe (Turkije); Prof. Dr. Szép Tibor, Departement van leefmilieuwetenschappen, hogeschool van Nyíregyháza (Hongarije); Prof. Dr. Michael Wink, Directeur van het moleculair biologische instituut (IPMB), Heidelberg Universiteit (Duitsland). Dit congres is zondermeer voldoende wetenschappelijk onderbouwd.
Een foto van de deelnemers aan dit congres, op de trappen van de betrokken hogeschool. Wat opvalt is het groot aantal jonge mensen onder de deelnemers. Een goede hoop voor de toekomst...
Een blik op de registratietafel van dit congres. Daar was o.a. info te verkrijgen van de partners en/of sponsors van dit congres.
Een blik op het infopaneel met o.a. het volledig overzicht van de onderwerpen en de timing van de referaten en/of presentaties van het wetenschappelijk gedeelte van dit congres. Ernaast info over een van de sponsors van dit congres m.n. Ecotone (mistnetten en uitrusting voor veldactiviteiten bij het onderzoek naar vogels en hun gedrag).
Een foto van een aantal zaken rond het congres: beelden en infomateriaal van de partners en/of sponsors, het referatenboek ter beschikking van elke deelnemer en een deelnemersbadge.
Bij het congres hoorde ook een tentoonstelling (een bekende trend die zich meer en meer doorzet bij het organiseren van een dergelijk soort evenement). Op deze panelen konden deelnemers hun poster presenteren waarin hun onderzoeksveld en/of de resultaten ervan werden gepresenteerd aan de deelnemers van dit congres.
Dit is de openingsdia van de presentatie van het Vlaamse onderzoekswerk rond de nachtzwaluw in Noord Limburg m.n. in Bosland. D.m.v. het gebruik van gesofisticeerde radiotechnologie werd het gedrag van deze merkwaardige vogel bestudeerd. Het beeld geeft weer over hoe deze vogel eruitzag, althans volgens de mensen, zo'n 500 jaar geleden. De partners van dit project kan aflezen op de dia m.n. Bosland, het agentschap Natuur & Bos en de universiteiten van Gent en Leuven.
Een prachtige foto van de betrokken vogel: de nachtzwaluw (Lappantyú-Caprimulgus europaeus-nightjar). Ook de titel van dit project "Tracing nature-telemetry for birds and wildlife" is duidelijk leesbaar. Dit project loopt reeds een drietal jaren. Zij "zenderen" de vogels om hen doorheen het broedseizoen op te volgen. De betrokken spreker, Evens Ruben, is een recent afgestudeerde bioloog (ornitoloog) en vogelringer. Hij en zijn Spaanse connectie zijn immers op zoek naar partners om eventueel een internationaal project op te starten - Elk jaar reizen ze af naar Spanje voor een 'internationale nachtzwaluw meeting. Hier proberen ze hun nachtzwaluwen te onderscheppen, te genieten van de locale natuur en cultuur, en brainstormen we met de lokale onderzoekers over nieuwe technieken enz -. De presentatie bevatte een schat aan informatie. De nachtzwaluw is een insecteneter die opereert in de schemering en leeft in een droge zanderige omgeving. In de tweede helft van de 20ste eeuw kwam deze vogel zwaar in de verdrukking door o.a. het vernietigen en versnipperen van zijn habitat. Het aantal exemplaren ging drastisch naar beneden. Door het verborgen en geheimzinnige leven en/of gedrag van deze vogel werden nogal wat fantastische verhalen en/of legendes over hem verteld (let maar eens op de foto die toont hoe de mensen dachten hoe deze vogel eruitzag). Om het gedrag van deze vogel te bestuderen werden in 2010 en 2011 'telematische' studies ondernomen. M.a.w. door het gebruik van gesofisticeerde technologie (de vogel kreeg een minizendertje mee als een soort rugzak) kon men species volgen in hun broedgebied in "Bosgebied". Nogal wat bevindingen waren zeer interessant: informatie over het exacte biotoop van deze vogel, de grootte van zijn territorium (tot 100 ha groot), de afstanden die afgelegd werden op zoek naar voedsel (750-1000 m en zelfs 3000-6000 m), de gebruikte roestplaatsen...Eén van de meest opvallende conclusie was de overschatting van de populatie gemaakt in vorige studies. Nieuw onderzoek hierrond is absoluutnoodzakelijk. Vanzelfsprekend werd het onderzoeksgebied gelocaliseerd op kaarten van België en Limburg.
Een foto (links) van Ruben Evens in volle 'presentatie' van het verrichtte onderzoek. De deelnemers aan het congres die onderzoeksresultaten voorstelden maakten hierover een "poster". Deze posters waren te zien in de tentoonstelling horend bij het congres. Op de foto (rechts), vlak voor hun poster: Ruben Evens en Eddy Eulenaers (links). Deze Eddy is een bezieler van dit project. Onder zijn vleugels kon toenmalig biologiestudent Ruben werken aan deze belangrijke studie. Eddy is een beambte van het agentschap Natuur & Bos (Vlaams Gewest). Als boswachter en in zijn vrije tijd kon hij deze studie begeleiden, coördineren en op zoek gaan naar budgetten. De verdere plannen voorzien het opstellen van een LIFE project, samen de Hongaarse partners van Kolon to (waarover reeds vroeger artikels verschenen op deze blog)...
Er waren uiteraard nog andere interessante presentaties. Hier een foto van een presentatie over de 'oeverzwaluw' (sand marti -riparia riparia-partifecske) door Tibor Szép. Hij bestudeerde het broedgedrag (reeds meer dan 25 jaar) van deze vogels langs de Tisza (de tweede rivier in Hongarije). Zij broeden in holtes in de oever van deze rivier. De populatie is bedreigd. Dit geldt voor nogal wat lange afstandstrekkers uit Centraal-Europa. Overwinteringsproblemen in het Afrikaanse Sahelgebied werden onderzocht en eveneens de gevolgen van het verlies van broedsels door het plots stijgen van het niveau van deze rivier (die hiervoor zeer bekend is en ook voor de soms enorme overstromingen veroorzaakt door diezelfde rivier in bijv het Tokaj gebied).
Een andere PP-presentatie ging over een soort boomkruiper (Sittadae, Sitta kureperi) door een Turkse wetenschapper Tamer Albayrak actief in Anatolië. Ook deze vogel is bedreigd door allerlei factoren. Hij ligt mee aan de basis van de stichting van dit tweejaarlijks congres en maakte deel uit van het organisatiecomité in Baja. De volgende editie (2014) wordt o.a. door hem georganiseerd.
Door studenten werden ook presentaties gegeven. Eentje Béres Judit gaf een referaat over de Grauwe Klauwier (Lanius collurio-red-backed shrike-Tövisszúró gébics) d.m.v. studie van ringwerk op drie plaatsen in Hongarije. Het betreft een habitat voorkeur van deze vogel tijdens de trek.
Bovengenoemde studie betreft de trek tussen de gebieden: Ócsa-Izsák, Ócsa-Szeged en Izsák-Szeged. Het betreft hier allemaal gebieden waar ringwerk wordt verricht en daardoor zijn er terugvangsten die iets zeggen over verplaatsingen van deze vogelsoort. Ook deze vogel gaat in aantallen achteruit. De grafieken zijn gegevens over aantallen vogels.
Een andere presentatie ging over de studie van de aantallen watervogelsoorten (Bucephalia clangula-Brilduiker, Aythya ferina-Tafeleend, Aytha fuligula-Kuifeend, Phalaqcrocorax carbo-Aalscholver, Anas platyrhynchos-Wilde Eend, Stercorarius pomarinus-Middelste Jager, Stercorarius skua-Grote Jager, Melanitta nigra-Zwarte Zee eend, Milvus milvus-Rode Wauw) langs de Donau (81 km) tussen Dunaföldvár en Baja. Daarin is o.a. het Gemenc nationaal park inbegrepen. De aantallen hangen o.a. af van omgevingsfactoren zoals temperatuur en het waterniveau. Tamás Enikő Anna bracht deze PP-presentatie. Het telwerk gebeurt door vele vrijwilligers.
Voor de studie van verplaatsingen van vogelsoorten volstaat het ringwerk lang niet meer. Tegenwoordig zijn er gesofisticeerde apparaatjes op de markt die op de vogel geplaatst worden als een soort rugzak. Het gewicht van die spulletjes moet aangepast zijn aan het soort vogel. Indien de rugzak te zwaar is kan de vogel figuurlijk en/of letterlijk neerstorten. Deze apparaatjes laten het volgen van de vogels toe via een soort sateliet GPS systeem. Een firma die deze zendertjes en detecteerapparatuur commercialiseert m.n. BioTrack was een sponsor van het congres. Zij hadden een promotie en/of informatiestand in het tentoonstellingsgedeelte van dit congres. Sommige van deze apparaatjes zijn zo gespecialiseerd dat wanneer ze van de vogel terug afgenomen worden daardoor alle verplaatsingen rechtstreeks van dit zendertje kunnen afgelezen worden. Ook spitstechnologie heeft de intrede gedaan in de ornithologische wereld, annex studies.
Een andere sponsor en/of commerciële partner van dit congres m.n. Ecotone is gespecialiseerd in gebruiksvoorwerpen i.v.m. ringwerk en vogelobservatie. Waren te zien o.a. tangetjes om de ringen te sluiten, weegschalen, mistnetten enz. Deze stand was bemand door een reeks jonge Polen. Zij gaven prijzen aan de winnaars van de competitie tussen de sprekers.
Nog een zicht op detectieapparatuur van trekkende vogels gebruik maken van allerlei technieken. De man met de bril is een directeur van het Hongaarse ringwerk.
Een zicht op de poster van twee parallelle onderzoeksprojecten rond de Nachtzwaluw. Deze posters waren te zien in het tentoonstellingsgedeelte van het congres. Links de poster van het Vlaamse project, rechts de poster van het Hongaarse project aan Kolon To. In de toekomst willen beide partners een Europees LIFE project opstarten met dito fondsen voor de studie van deze merkwaardige vogel.
Tijdens het congres was er ruim tijd voor informele contacten. Hier een Vlaams Zwitser onderonsje met Ruben Evens, Liesbeth Verlinden (een jonge biologe uit het Brugse die stage liep in het ringstation), Eddy Ulenaers en de Zwitser-Hongaarse wetenschapper.
Nog een zicht op gespecialiseerde traceerapparatuur van vogelbewegingen. Dit apparaat registreert volledig zelfstandig de verplaatsingen van een vogel die dan nadien van dit toestel kunnen gelezen worden. Ook de spitstechnologie deed de intrede in de ornithologische wereld. Daarover ging een van de referaten.
Een detail uit de foto van de congresdeelnemers. Geknield Németh Ákos, zijn vrouw beiden belangrijk voor het ringwerk aan Kolon To. De man met de blazer is Tokody Béla die het nestkastenwerk i.v.m. de scharrelaar coördineerde (hierover verscheen een uitgebreid artikel op deze blog). De knielende dame is de Vlaamse Liesbeth Verlinden. Voor de rest vele jonge deelnemers.
Drie Hongaren die ons reeds uren prachtige natuurbeleving bezorgden op de foto. Lóránt Miklós
(ooit mede verantwoordelijke voor het Grote Trap-Otis Tarda project),
Gallai Zsófia (vooral actief in het Hongaarse programma rond de Nachtzwaluw) en Németh Ákos (verantwoordelijke van het ringstation aan Kolon To).
De boog kan niet altijd gespannen staan. Het congres werd besloten met een slotdiner in een lokaal restaurant Malom Club met op het menu Hongaarse specialiteiten en dito wijnen. Hier de tafel van het Kolon To ringwerk.
Uiteraard waren en nog een hele reeks interessante presentaties maar we moesten een keuze maken. Eéntje ging over het ringwerk van ganzen (uitgevoerd in Fertőd nationaal park en met de bedoeling de trekroutes te volgen) met o.a. Hollandse partners. Ganzen werden geringd en gemonitord. Eentje (Gyula) kon men volgen tot in het verre Kazachstan. Het beest werd er afgeknald door een jager...die naar het schijnt een voorkeur hebben om ganzen af te knallen met een nekring...Een ander had het over een virus verspreid door muggen en een bedreiging voor vogels. Een ander beschreef het ringwerk van de trek van Wilde Zwanen enz...
De ooievaar is terug - de lente komt eraan. - A gólyák megint jöttek haza - a tavasz már a levegőben van
Akasztó.
De Ooievaar (Gólya - Ciconia cicionia) is hier in het dorp een doodnormale "bewoner", deze vogel is een broedvogel. Rond 19 maart komen de ooievaars terug van Afrika, naar hun vaste nest. Na het broedseizoen, en dit vanaf 15 augustus, vertrekken de vogels opnieuw, voor een lange en gevaarlijke tocht, naar Afrika. Bij hun aankomst zijn zij echter de echte aankondigers van de lente...Na hun vertrek zijn de straten schijnbaar leeg...Daartussen ligt het broedseizoen. In zowat geheel Centraal-Europa kan men nesten van ooievaars vinden in de dorpen...
De ooievaar (Ciconia ciconia - Gólya) is een grote vogel uit de familie van de ooievaars - globaal 20 soorten - (Ciconiidae), een witte vogel met zwarte
vleugelranden en rode poten en snavel. Volwassen
exemplaren hebben lange rode poten, een lange puntige snavel en zijn gemiddeld
100 tot 115 centimeter van bek tot het einde van de staart. De vleugelspanwijdte
bedraagt 195 tot 215 centimeter. Het is een grote en opvallende vogelsoort die al sinds mensenheugenis dorp, stad en veld met zijn aanwezigheid opfleurt. De trek van deze vogel loopt over lange afstanden. Hij overwintert in Afrika ten zuiden van de Sahara. Omdat hij gebruik maakt van thermiek (die zich niet vormt boven open water) om te vliegen vermijdt hij tijdens de trek tussen Europa en Afrika de oversteek
over de Middellandse
Zee door om te vliegen via de Levant
in het oosten of de Straat van Gibraltar in het westen.
Als carnivoor eet deze vogel een brede waaier aan dierlijke prooien, inclusief insecten, vissen, amfibieën, reptielen, kleine zoogdieren en kleine vogels. Hij pakt het meeste voedsel van de grond, tussen
lage vegetatie en uit ondiep water. Het is een monogame broeder, maar vormt geen paar voor het
leven. Dat verklaart waarom sommige ooievaarspaartjes lang bij elkaar blijven. Het paar bouwt een nest bestaande uit grote takken, dat soms meerdere
jaren wordt gebruikt. Het vrouwtje legt elk jaar één legsel van gewoonlijk vier eieren. De eieren (gewicht 110 gram) zijn kalkwit of doorzichtig geel, zonder tekening. Ze worden in de
loop van broedseizoen bruin gewolkt en hebben een fijne korrelige textuur,
meestal niet glanzend, maar worden langzaam aan meer en meer glanzend. Die eieren komen 33 tot 34 dagen na het leggen asynchroon
uit. Beide ouders broeden om beurten de eieren en voeden ook beide de
jongen. De jongen verlaten het nest 58 tot 64 dagen na het uitkomen en worden
hierna nog 7 tot 20 dagen gevoed door de ouders. Als twee ooievaars op hun nest zitten, verklaren ze elkaar hun "liefde" met
spectaculair snavelgeklepper. Daarbij gooien ze hun nek en de bek achterover tot de bek quasi de rug raakt.
Deze opvallende vogel heeft aanleiding gegeven tot vele legendes in zijn verspreidingsgebied, waarbij de meest bekende is dat baby's worden
gebracht door deze vogel. De vogel is nu terug in Vlaanderen en Nederland dank zij herintroductieprogramma's door Natuurpunt. Natuurpunt Vlaanderen startte in 1999 samen met de Vlaamse Gemeenschap, Dierenpark Planckendael en Provinciaal Natuurpark Zwin het project Ooievaars zonder grenzen. Met behulp van satellietzenders volgen ze de verplaatsingen van de Vlaamse ooievaars. Sinds 1999 hebben ze een 25 ooievaars uitgerust met een 35g satellietzender.
De foto's.
Een doodgewone straat (links) met electriciteitspalen, met erboven grote wielstructuren waarop de ooievaar naar hartelust kan broeden op zijn reuzenest. Verder een detailfoto van diezelfde paal voor de aankomst van onze gast. Ik kan jullie wel garanderen als er dat nest grotere jongen zitten er het een en het ander "naar beneden komt". De poort zit dan onder grote witte "sporen" maar geen nood deze vogel is hier beschermd en een welkome gast. De bewoners weten je haarfijn te vertellen op welke dag de vogels aankomen.
Een detailfoto van dit nest, een constructie van takken en planten e.d. Dit nest kan gemakkelijk 300 kg wegen. Elk nieuw broedseizoen wordt er een laag aan toegevoegd. Komisch is het feit dat huismussen gebruik maken van deze serieuze constructies om er hun nest in te bouwen. De metalen wielconstructie werd speciaal geplaatst om als nestplaats te dienen, kwestie om te vermijden dat deze vogels de schouw als nestplaats gebruiken...
En onze gast is net aangekomen. De vogels komen meestal afzonderlijk toe maar na een paar dagen is het koppel herenigd, op voorwaarde dat beiden de gevaarlijke trek overleefd hebben. Wanneer een van beiden op het nest aankomt en de andere partner is er reeds, dan volgt meestal het bekende "klepperen". Om beide partners te kunnen fotograferen moet men vroeg uit bed of het vallen van de avond afwachten.
Een andere foto van diezelfde ooievaar. Soms vindt men ook kunststoffen ofte plastiek in de nestconstructie verwerkt.
En nu een poging tot "close-up" van diezelfde vogel. En nog een beter zicht op de gebruikte materialen in de nestconstructie.
Na het uitkomen zijn de jonge ooievaars gedeeltelijk bedekt met korte,
verspreide, witachtige donsveren, dat
meestal na een week wordt vervangen door een dichtere vacht van wollig wit dons. Tegen de tijd dat het jong veren
krijgt, is het verenkleed gelijk aan dat van de volwassen exemplaren alhoewel de
zwarte veren vaak wat bruine tinten hebben en de bek en poten een wat doffere
bruin-rode of oranje kleur hebben. De snavel is meestal oranje of rood met een
donkere punt. Jonge ooievaars verkrijgen hun volwassen verenkleed in hun
tweede zomer. Een ooievaar is vruchtbaar vanaf het derde levensjaar. Een foto uit de oude doos, t.t.z. gemaakt meer dan 20 jaar geleden toen we voor het eerst de ooievaar hier ontdekten (ingescande oude dia).
Nog een foto uit de oude doos van een goed bevolkt ooievaarsnest. Indien het voedselaanbod in het desbetreffende broedseizoen overvloedig is zijn er meer jongen per nest waar te nemen. Dit konden we zelf vaststellen in 2010 tijdens dit uiterst nat jaar was er een overvloedig voedselaanbod in de omringende puszta. Ook broedseizoen 2011 was een goed jaar.
Nog eentje uit de oude doos van datzelfde nest. Het gaat hier over een ingescande oude dia genomen destijds in het naburige Kiskőrös.
Hetzelfde beeld maar in een naburige dorpskern m.n. in Miske, de nesten bovenop wielconstructies. Foto genomen op een ander tijdstip en in een ander jaar. Dit dorp kreeg onlangs en dankzij Europese fondsen een prachtig gerenoveerde dorpskern...
Vanaf juni-juli beginnen de jonge ooievaars rond te vliegen en overal op neer te strijken. Ook een gelegenheid om het vliegen te oefenen in afwachting van de grote trek. Dit is een gelegenheid tot het schieten van leuke plaatjes. Foto genomen in een ander broedseizoen.
Nog dergelijke foto's van rondvliegende jonge ooievaars. Men kan ze dan ook in groepjes in de puszta fouragerend tegenkomen.
Nog een foto van jonge rondfladderende ooievaars. In de achtergrond het nest.
Even uitblazen op de nok van het dak van de buur...leuke plaatjes te maken tijdens tuinfeestjes, die hier frequent voorkomen...
Een detailfoto van een uitrustende ooievaar. Een dak gebruiken ze soms als tussenstop op weg naar het nest. Zoals gezegd in de inleiding trekken de vogels vanaf 15 augustus weg naar Afrika. Dan lijken de straten leeg... (Foto's genomen op verschillende tijdstippen).
In de puszta kan men gemakkelijk fouragerende ooievaars waarnemen. Wanneer ze door een dergelijke grasvlakte stappen vliegen tientallen insecten en dito sprinkhanen op die ze dan bemachtigen. Zijn er poelen in die puszta kan vangen ze daar amfibie-achtigen. Het voedsel wordt voorverteerd (in een soort krop) aan de jongen gevoederd via een soort braakbeweging...
Nog een paar exemplaren op wandel in een pas gemaaid grasland. Ook dit is een bron van voedsel zij het maar verpletterde kikkers en andere door de landbouwmachines. Zo zagen wij reeds roodpootvalken jagen vlak achter een maaidorser.
Ook langs de vele kanalen in het dorp kan men ooievaars waarnemen. Deze zandwegen bieden onbeperkt fietsplezier.
Een exemplaar gaat er vliegend vandoor. Men kan deze vogels niet echt dicht benaderen in de puszta. Ze gaan op de vleugel...(deze foto en de bovenstaande zijn van natuurfotograaf Gerard Mornie).
Een heel ander verhaal zijn de ooievaars die om een of andere reden uit het nest zijn gevallen. Dan zijn ze hulpeloos. In het vogelringstation aan Kolon tó (Kolon-tavi Madárvárta Izsák) worden dergelijke dieren opgevangen, geringd en gevoederd tot ze wegtrekken. Op de rechtste foto staan de zeldzame Zwarte ooievaar (Ciconia nigra-feketególya). Deze soort is forser dan de gewone ooievaar en broedt in bomen in bosgebieden. Deze is hier in de omgeving waar te nemen, zij het moeilijker. Deze soort komt later aan en vertrekt ook later naar Afrika. Rond deze vogel liep in het Kiskunsági Nemzeti Park een programma (met Europese fondsen m.n. LIFE) waar exemplaren voor de trek een zendertje meekregen om na te gaan waar ze juist naartoe trekken. Via een sateliet is een dergelijke vogel te volgen. Een exemplaar werd getraceerd, omgekomen (verongelukt) in Egypte...
Nog een foto in het ringstation van verzorgde en geringde jonge ooievaars (een gewone en een zwarte). Rechts een zwarte ooievaar.
De kleurrijke huizen van Kocsola - Kocsola szÃnes házai.
Kocsola. De woningen in Hongarije hebben soms "opvallende" kleuren, voor een buitenlander komen deze kleuren nogal fel over. Een Hongaar daarentegen ziet graag felle kleuren en voor anderen die meer op pastelkleuren gericht zijn komt dit nogal kitscherig over. Alhoewel het heeft soms zijn charmes, maar soms denkt men, dit is er over. "Enfin, les gouts et les couleurs, ça se ne discute pas", zegt de Fransman! Maar zeg dat niet tegen een Hongaar, want die zal u vol onbegrip aanstaren. Ik spreek uit ervaring, toen ik een paar jaar terug de living en de slaapkamer aan het schilderen was, kwam de buurvrouw mijn werk bewonderen, "pastel, weet je nog?". Die viel bijna achterover bij het zien van mijn lavendel en zandcombinatie, niet mooi was het verdict, veel te flets, geen leven erin, enz. was haar commentaar, en nu nog, telkens ze op bezoek komt, kijkt ze glimlachend en meewarig naar mijn kunstwerk, waar ik zo fel heb zitten over nadenken , over wat het mooiste kleur voor deze plaats zou zijn, enz. Enfin, telkens ik in Kocsola (Tolna provincie) ben, dan kan ik niet genoeg de kleurencombinaties in het dorp in één keer verwerken. Ja, we hebben duidelijk een andere opvatting over kleuren, het zachte westen en het felle Hongarije, met zijn vurige paarden, ruiters en amazones, rode (hete) paprika's, heerlijke wijnen, pálinka en zijn kleurrijke huizen. Voor ons koele noorderlingen zelfs een tikkeltje "exotisch"! Daarom besloot ik om de opmerkelijkste huizen van het dorp eens te fotograferen, wel te verstaan die met de felste kleurencombinaties, of wat dacht u anders ? In Kocsola, staan de huizen op een stevig fundament van natuursteen en meeste vloeren liggen op een meter hoogte boven het maaiveld. Meestal hebben de huizen maar één verdiep. Robert.
De school, dat is nog braaf van kleur. Bemerk dat de school achteraf een stuk vergroot is. Het gele gedeelte is het oudste, het bruinrode deel is er als een muts van achter naar voor overgebouwd.
Wat dacht u van deze pas geschilderde villa?
Pistache en een lichtere variant, op een bruin bedje, moet kunnen!
Oranje en antraciet grijs, is een mooie combinatie
Bruin en bananengeel is ook niet mis.
Dit noemt men een geslaagde kleurencombinatie! Citroen, okerbruin en vaal groen.
Licht grijs en wortelkleur.
Dit is nu een mooie combinatie van kleuren. Let vooral op de met de hand aangebrachte motieven onder de luifel.
Ook mooi, zonder commentaar.
Dit is mooier, ietsje feller van oranje met een vleugje blauw voor de afwerking.
Zandkleurig, dat valt echt niet op.
Citroengeel en gebroken wit.
Deze woont in een gevaarlijke bocht, vandaar de felle kleuren.
De opvalendste combinatie, steenrood, citroen en groen.
Dit is gewoon "onopvallend".
Nu volgen een paar mooie foto's van tanya's ofte boerenwoning. Een tanya is bijna altijd voorzien van een overdekte galerij, het dak rust meestal op mooie gesculpteerde houten draagpalen. Het woonhuis is steeds vooraan aan de straatkant in het midden bevindt zich de stal en helemaal op het einde de voorraadschuur. De meeste tanya's zijn nu verbouwd tot een comfortabele woonst, van de stal heeft men een zomerkeuken of een slaapkamer gemaakt. Deze hier, roze met bloedrood
Geslaagde combinatie tussen oranje, pistachegroen en chocoladebruin. Wat die breuk in de bruine streep voorstelt, daar ben ik nog niet achter gekomen.
Zeer mooie tanya, geslaagde kleuren en een mooie portaal. ,
Deze tanya is pas gerenoveerd. Bemerk de mooie houten palen waar het dak op rust. Dit is een stijl die bij oudere huizen voorkomt. Ook in andere provincies. Dit zouden wij een langgevelhuis noemen.
Deze tanya eigenaar gaf de voorkeur aan een groen geel accent.
Zeer geslaagde kleuren, en nogmaals, de mooie steunpalen.
En dit is er eentje in het wit met een blauw-grijze afwerking.
En de metser van dienst, mocht tijdens het bouwen van dit bushokje zijn kunde botvieren en zijn creativiteit de vrije loop laten.
Tot slot de kerk van Kocsola, die staat er wat eenzaam bij, zo alleen op die hoge berm.
Akasztó.Hongarije kent meerdere nationale feestdagen: 15 maart, 20 augustus (naamdag van koning Szent István) en 23 oktober (dag van de herdenking van de revolutie van 1956). Op 15 maart wordt m.n. de revolutie en/of onafhankelijkheidstrijd van 1848 tegen de Habsburgers herdacht. Deze revolutie van 1848 was een van de vele revoluties in Europa van Italië en Frankrijk tot Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië en de Roemeense vorstendommen (Walachije en Moldavië). Onze Brabantse Omwenteling tegen de Oostenrijkers was vroeger (1789).
Een stuk geschiedenis.
Vele Hongaarse politici waren onder de indruk van Lajos Kossuths geschriften over de emancipatie van de lijfeigenen, de algemene en proportionele belasting en het maken van een onafhankelijke nationale regering. Deze groep bestond uit intellectuelen uit de middenklasse, jonge adellijken, onder de leiding van Sándor Petőfi. In die kringen werd een 12 punten petitie opgesteld op 11 maart. Deze petitie ging verder dan de verlangens van Kossuth.
De binnensijpelende geruchten over revoluties in Palermo, Napels en Parijs waren koren op de molen van de Hongaarse oppositie. Lajos Kossuth eiste dat het hele hervormingsprogramma van de Hongaarse liberalen (absolutisme vervangen door een grondwettelijke monarchie) zou aanvaard worden, zowel in Hongarije als in het hele rijk. Een volksopstand in Wenen bracht op 13 maart de conservatieve regering ten val. Deze gebeurtenis groeide uit tot een onafhankelijkheidsoorlog (een van de vele hoogtepunten van dit stormachtige jaar in Europa) tegen Oostenrijk. De Hongaarse koning van de Habsburg dynastie (Ferdinánd V -1793-1875) moest zijn onderdanen effectief een grondwet beloven. Vele leiders en deelnemers uit die periode zoals o.a. Lajos Kossuth, István Széchenyi, Sándor Petőfi, Józef Bem worden als grote figuren in de Hongaarse geschiedenis beschouwd.
Het begin.
De revolutie (1848), in Hongarije, begon effectief met demonstraties in Pest en Buda (onder invloed van o.a. dichter Sándor Petőfi en Mór Jókai) waarbij de revolutionairen eisten dat hun 12 punten aanvaard werden. Vele mensen waaronder nogal wat intellectuelen, studenten en ambachtslui, verzamelden op 15 maart voor het Nationaal Museum. Dichter Petőfi en zijn gezellen wandelden in een druilerige regen van Pilvax Café naar de medische universiteit van Pest. Medische studenten voegden zich bij hen en ongeveer 1000 jonge mensen trokken verder naar de drukkerij van Lajos Landerer en Gusztáv Heckenast. Bij aankomst werd een drukpers aangeslagen en in 'naam van het volk' werden kopijen van het "nationale lied" - het pas geschreven gedicht "Nemzeti Dal - Nationaal Lied" van de dichter Petőfi - verspreid. Om 3 u in de namiddag kwam dan de grote volksvergadering bij het Nationaal Museum. Ze bejubelden het radicaal-democratisch programma de zgn. 12 punten.
Hierop volgden verschillende opstanden door het hele Oostenrijkse gebied, waarna de Hongaarse hervormers meer autonomie eisten binnen het keizerrijk. De politieke leiders van dat ogenblik waren Kossuth en eerste minister Lajos Batthyány. De nieuwe regering hervormde de wetten die bekend werden als de "aprilwetten" die een autonoom koninkrijk creëerden met de Habsburgse keizer als koning. Ze eisten o.a. dat de Hongaarse regering alle belastingen in Hongarije mocht innen en uitgeven en ook gezag mocht hebben over de Hongaarse regimenten in het Habsburgse leger. Er waren echter op dat ogenblik diverse etnische groepen in datzelfde Habsburgse rijk. Dit leidde onvermijdelijk tot onderlinge spanningen en tot een soort interne burgeroorlog. Dit maakte de situatie meer dan ingewikkeld.
Deze 12 punten (een voorafspiegeling van de latere aprilwetten), steunend op de toespraak van Lajos Kossuth waren:
- Vrijheid inzake pers, godsdienst, gelijke politieke rechten en gelijkebelastingsdruk voor alle Hongaren. - Het oprichten van een eigen Hongaarse regering alleen verantwoordelijk tegenover de landdag. - In die landdag een vertegenwoordiging van alle bevolkingslagen, dus niet alleen de gepriviligeerde standen. - Het onmiddellijk afschaffen van het lijfeigenschap en dit zonder enige voorwaarde. - Het verdwijnen van alle buitenlandse keizerlijke troepen uit het land en een verbod om Hongaarse soldaten te laten vechten buiten de eigen grenzen. - Het opnieuw opnemen van Transsylvanië in het Hongaarse koninkrijk.
Tergelijkertijd werd door de massa bekomen dat de nádor en zijn raad (de plaatselijke autoriteit) om de censuur af te schaffen en de enige politieke gevangene (Mihály Táncsics, een schrijver gevangengezet op beschuldiging van persmisdrijven en subsersie) van dat moment werd vrijgelaten. Tot slot werd de Oostenrijkse vlag (de dubbelhoofdige adelaar) vervangen door de nationale driekleur aan de officiële gebouwen. Nog dezelfde dag vertrok een delegatie van de landddag vanuit Pozsony onder leiding van Kossuth en graaf Batthyány naar Wenen om aan de keizer de eisen van de Hongaarse oppositie voor te leggen. Dit maakte 15 maart tot een speciale dag voor de Hongaren, een soort geboorte van de parlementaire democratie in het land.
Op 17 maart kwam er een nieuwe eerste minister m.n. graaf Lajos (Louis) Batthyány - later werd hij terechtgesteld - aangesteld door de koning Ferdinánd. Die graaf was bijzonder rijk en toch leider van de liberale oppositie. Hij was o.a. de sponsor van de verkiezing van Kossuth in de landdag in 1847. Zijn regering bestond hoofdzakelijk uit adellijke liberalen van verschillende gezindte, zowel aanhangers van een compromis met het Weense hof (graaf Szécheny) als gematigde opposanten zoals Deák en baron Eötvös. Kossuth zelf (de radicale) werd minister van Financiën. In de schoot van de landdag werkte deze regering een reeks hervormingen uit. Deze volledige regering bestond uit: graaf Lajos Batthyány (eerste minister), Bertalan Szemere (Minister van Binnenlandse Zaken), hertog Pál Esterházy (betrekkingen met Oostenrijk), Lajos Kossuth (financiën), Lázár Mészáros (landsverdediging), graaf István Széchenyi (transport), baron József Eötvös (cultuur en opvoeding), Gábor Klauzál (landbouw en industrie) en Ferenc Deák (justitie). Vier leden waren aristocraten en vijf waren van de lagere adel.
De dag dat de nieuwe eerste minister werd aangesteld brak er in Milaan een opstand uit. Daardoor was Wenen genoodzaakt troepen naar Italië te sturen. Hierdoor was er minder aandacht voor Hongarije en de Hongaarse liberalen roken hun kans en maakten een reeks wetten die ze voordien niet door de landdag konden krijgen. Hun inspiratiebron was de 'liberale' grondwet van het recent gestichte Belgische koninkrijk. Maar ze hadden ook oog voor de onlusten op het platteland waar de boeren weigerden hun feodale plichten tegenover de adel verder uit te voeren. Reeds op 11 april werden de fameuse "aprilwetten" getekend door de keizer, koning van Hongarije. Deze wetten volgden de geëigende procedure via de landdag en met goedkeuring van de koning, kwestie van juridisch sterk te staan.
Een reeks wetten zoals de afschaffing van het lijfeigenschap en het maken van een constitutionele monarchie (net zoals België) waren zondermeer mijlpalen in de geschiedenis van Hongarije. De grootgrondbezitters zouden een compensatie krijgen van de overheid wegens de gedorven diensten van de boeren. Ze verloren tevens hun juridische macht over de voormalige lijfeigenen. 1/3 van de grond zou naar ex-lijfeigenen gaan, doch kreeg 60% van de vrije boeren nauwelijks grond. Zo bleef het leeuwenaandeel in handen van de adel. Die adel mocht echter vrij deze gronden verkopen. Dit koning zetelde in Wenen en werd daarom vervangen door de nádor en sinds 1795 was dat aartshertog Jozef von Habsburg.
De landdag maakte plaats voor een parlement waarin het hele volk vertegenwoordigd was. Dit parlement bestond uit twee kamers: het Hogerhuis met daarin de adel en het Lagerhuis werd vrij verkozen. Er was echter geen algemeen stemrecht m.a.w. alleen zij met een zeker vermogen mochten stemmen en alleen mannen (dus een soort cijnskiesrecht). Dit parlement zetelde in Pest. De kroning zou echter in Pozsony (Bratislava) blijven. De regering was verantwoording verschuldigd tegenover het parlement, doch de koning benoemde de eerste minister. Transsylvanië werd herenigd met het koninkrijk en de bevolking hiervan stuurde vertegenwoordigers naar het parlement. De regering nam de macht over op de militaire grens. Zodanig werd de politieke eenheid in het koninkrijk hersteld. Enkel een gemeenschappelijke vorst verbond Hongarije aan Oostenrijk.
De adel moest nu ook belastingen betalen, de gelijkheid van alle burgers, de onafhankelijkheid van het gerecht en persvrijheid waren belangrijke verwezenlijkingen van de hogergenoemde wetten. Een vorm van persvrijheid werd ook toegestaan met wel een reeks beperkingen. Wie geen burgerrechten kregen waren de Joden. In diverse steden ontstonden er dan ook problemen met de Joodse bevolking. De eerste verkiezingen van juni 1948 stuurde driekwart adellijke verkozenen naar het parlement. Dit parlement stond vierkant achter de regering Batthyány, die daardoor stevig in het zadel zat.
Er was echter een schaduwzijde, er was geen aandacht voor de taalrechten van de andere etnische groepen in de Hongaarse samenleving. Van collectieve rechten voor de nationaliteiten wilde de liberale regering niet weten en slechts het Hongaars was de enige erkende taal voor overheidsstructuren. Hieruit zou een strijd tussen de nieuwe regering en de niet-Hongaarse elites ontstaan. Dit probleem met de zgn. minderheden zou de Hongaren nadien ook zuur opbreken bij het beruchte verdrag van Trianon (1920).
De onafhankelijksoorlog.
Toch werd er koortsachtig gewerkt om een Hongaars
nationaal leger op te bouwen. In mei 1848 konden reeds 10 bataljons uitgerust
worden, samengesteld uit vrijwilligers naar het zuiden trekken om tegen de
opstandige Serven te vechten. Er waren ook beroepsmilitairen in dat leger en de
dichter Sándor Petőfi trok mee op. Hij had het niet zo op de adel begrepen
wegens hun ideeën en echt aanvaard was hij ook niet. Hij kreeg zelfs een graad
van een officier. In het Hongaarse parlement in juli nam Kossuth het woord en
hij verwees naar de Franse revolutie en de opstandige Serven en Kroaten, de
dubieuze houding van Wenen, de internationale isolatie van Hongarije en hij
slaagde erin voldoende financiën los te peuteren om een leger van 200.000 op de
been te brengen. Hongarije ging zelf eigen Hongaarse bankbiljetten drukken om
voldoende geld bij mekaar te schrapen. In juni werden opstanden in Praag en in
Noord-Italië neergeslagen door het Oostenrijkse leger. Tijd dus om de Hongaren
aan te pakken. De keizer verklaarde op 31 augustus dat de Hongaarse ministers
aan machtsoverschrijding hadden gedaan inzake militaire en financiële
bevoegdheden en eiste dat de Hongaren hun militaire tegen de Serven en Kroaten
zouden stopzetten, m.a.w. een ultimatum. Dit was voor de ministers in Pest een
schok, ze hadden altijd gehoopt binnen een wettig kader hun rechtspositie te
bepalen met de goedkeuring van de koning. Een breuk met Wenen was niet meer te
vermijden en bijgevolg kreeg graaf Széchenyi (die zijn hele leven probeerde een
goede verstandhouding op te bouwen) een zenuwinzinking. Hij werd naar een
krankzinnigeninstituut overgebracht en zou het nooit meer verlaten. Een week
later viel de regering van graaf Batthyány uiteen. Déak en reeks andere ministers trokken zich terug uit de
regering en de politiek. Baron Eövös week zelfs uit naar Munchen. Kossuth wilde
echter doorgaan en uiteindelijk werd Batthyány belast met het vormen van een nieuwe
regering door de nádor. De keizerlijke troepen van de Kroatische leider Jelačić
staken op 11 sepember de Drava over en rukten op naar Pest. De Serven, Kroaten
en Roemenen dachten door deel te nemen aan deze strijd later meer
nationaal-politieke rechten te krijgen. Kossuth trok de boer op in de grote
laagvlakte en hield overal speeches. Hij verzamelde op die manier opnieuw
20.000 nieuwe vrijwilligers. De oprukkende vijandelijke troepen werden gestopt
op 40 km van Buda op 29 september. De revolutie was weer eens gered.
Nu zocht het Weense hof de volledige confrontatie en op 3 oktober 1848 werd het
parlement ontbonden en benoemde Jelačić tot opperbevelhebber van alle troepen in het koninkrijk. Dit was
zonder meer een beschuldiging van muiterij. Als antwoord hierop droeg het
parlement de macht over aan een Comité van Landsverdediging onder leiding van
Kossuth op 8 oktober. De andere leiders werden zondermeer ontslagen. Onder
leiding van Kossuth begon de tweede fase van de revolutie m.n. de
onafhankelijkheidsoorlog tegen de Habsburgers en hun bondgenoten van
niet-Hongaren.
Het Hongaarse leger verdreef de troepen van Jelačić tot de Oostenrijkse grens
en stopte daar. Op aandringen van Kossuth trokken ze verder richting Wenen doch
op 30 oktober kregen ze slaag en de opstand in Wenen werd onderdrukt. De
Oostenrijkse elite vond het tijd om hard op te treden tegen de Hongaren en
namen het de keizer bijzonder kwalijk dat hij teveel toegevingen had gedaan via
de zgn. aprilwetten. Bijgevolg werd Ferdinand op 2 december 1848 tot aftreden
gedwongen en werd zijn neef, de zoon van zijn broer, op de troon gezet m.n. de
18-jarige Frans Jozef I (Ferenc József I - 1848-1916). Deze voelde zich niet
gebonden door de afspraken van zijn en bijgevolg weigerde het parlement in Pest
hem ter erkennen. In november hadden de Oostenrijkers reeds Transsylvanië en
het noordoosten van het land bezet. Op 1 januari 1849 verlieten de regering
van Kossuth en het parlement de hoofdstad en vluchtten naar Debrecen. Ze namen
de nationale symbolen m.n. de Heilige Kroon, de scepter en de rijksappel mee.
Oostenrijk eiste nu een onvoorwaardelijke overgave maar de Hongaren weigerden.
In de winter hielden de Hongaren min of meer stand. De nieuwe opperbevelhebber,
de dertigjarige kolonel Artúr Görgey (aangesteld na de nederlaag bij Wenen)
toonde zich een uitstekend bevelhebber met veel gezag bij officieren en
soldaten. Hij wist zodanig te manoeuvreren dat zijn troepen niet volledig
vernield werden. Er was nog een kortstondig conflict tussen de opperbevelhebber
en Kossuth over de te volgen politieke lijn, doch uiteindelijk werd de
opperbevelhebber bevestigd.
De nieuwe keizer Frans Jozef I vaardige een nieuwe grondwet uit op 4 maart 1879
voor het hele rijk, een grondwet met een streng gecentraliseerde staat waardoor
alle gebieden vanuit Wenen zouden bestuurd worden. Het koninkrijk Hongarije zou
de politieke zelfstandigheid verliezen en ook alle administratieve macht
verliezen over o.a. Transsylvanië, het Banaat, het zuidelijke Bácska, de
havenstad Fiume (nu Rijeka in Kroatië), de Militaire grens en Kroatië. Deze zet
gaf de Hongaren een nieuwe morele kracht. In de lente lag het geluk weer aan de
zijde van de revolutionairen en dankzij o.a. Kossuth telde het leger nu 170.000
soldaten. Onder hen waren heel wat vreemdelingen die bereid waren te vechten tegen
het Habsburgse absolutisme. O.a. studenten uit Wenen, Duitsers, Italianen en
een grote groep Polen. Die waren na een mislukte opstand tegen de Russische
tsaar in 1830-31 uit hun land gevlucht en vormden het Poolse legioen onder
leiding van Józef Bem. Deze werd een echte held van de revolutie en de
Hongaarse onafhankelijkheidsoorlog in 1848-49 - dit leverde hem later een
standbeeld op in Budapest -. Het leger was een bonte mengeling van
vrijwilligers, keizerlijke troepen en vele niet-Hongaren. De revolutie genoot
de steun van de Duitsers, Serviërs, Kroaten, Slovaken en ook van de joodse
bevolking. Het Hongaarse leger begon een offensief tegen de keizerlijke troepen
en behaalde enkele successen in Transsylvanië en tussen de Tisza en de Donau.
Op 14 april 1849 reageerde Kossuth op de nieuwe grondwet met een
onafhankelijkheidsverklaring. In Debrecen werd de Habsburgse dynastie officieel
onttroond en Hongarije vrij en onafhankelijk verklaard. Kossuth werd verkozen
tot regent-president. Er werd een nieuw wapen gebruikt. De vloedgolf van de
Europese revoluties was reeds lang verdwenen doch de Hongaarse revolutie was
nog altijd springlevend en in een groot deel van het koninkrijk aan de macht.
Het begin van het einde.
De
Oostenrijkers hadden niet genoeg kracht om de Hongaren eronder te krijgen, doch
vond een machtige bondgenoot in Sint-Petersburg onder de persoon van de
Russische tsaar, die in naam van de Heilige Alliantie bereid was de Habsburgers
te helpen in de heilige oorlog tegen de "anarchie". Bijgevolg trok
het Russische leger met 200.000 soldaten Hongarije binnen. Intussen was het
Hongaarse leger verzwakt en verspreid over het hele grondgebied, de nederlaag
werd dus onvermijdelijk. Hongarije werd nu belaagd vanuit het noorden door de
Russen, uit het westen de Oostenrijkers en uit het zuidwesten de Kroaten. Het
Hongaarse leger werd teruggedrongen en het parlement en de regering vluchtten
naar Szeged op 8 juli.
Nu pas zag Kossuth in hoeveel fouten hij had gemaakt in de
nationaliteitenkwestie en wilde maatregelen nemen. Hij bood aan de Roemenen in
Transsylvanië een reeks rechten aan, behalve territoriale autonomie. Op 28 juli
besliste het parlement aan alle nationaliteiten binnen het koninkrijk dezelfde
rechten toe te kennen. De officiële taal bleef het Hongaars doch met
faciliteiten voor de anderstaligen (waar hebben we dat nog gehoord?!). Meteen
kregen de joden ook burgerrechten. Maar het was te laat.
In Transsylvanië werd hard gevochten en in een van die veldslagen sneuvelde de
dichter Sándor Petőfi op 31 juli 1849 bij de stad Segesvár (Sighişoara in
Roemenië), amper 26 jaar oud. Zijn lichaam werd nooit teruggevonden. Zijn
heldendood werd later een symbool voor grote vrijheids- en vaderlandsliefde.
Op een 19de-eeuwse romantisch schilderij schrijft de dodelijk gewonde schrijver
met zijn laatste krachten en met zijn eigen bloed het woord "hazám",
mijn vaderland op een steen. Binnen de revolutionaire leiding, die intussen in
Arad was, kregen de voorstanders van capitulatie het voor het zeggen en op 11
augustus 1849 gaf Kossuth de macht door aan bevelhebber Görgey die ging
onderhandelen over capitulatie. Zijn troepen gaven zich over aan de Russen en
niet aan de Oostenrijkers, dat kookte van woede. Op 13 augustus gaven de
Hongaren zich over en aan de andere legereenheden werd gevraagd zich ook over
te geven. Voor de Hongaren is deze periode van 17 maanden van revolutionaire
strijd voor vrijheid en onafhankelijkheid de meest glorierijke in de hele
1100-jarige geschiedenis van het land.
De Oostenrijkse keizer genoot van zij wraak. Hij liet meer dan 100 prominente
politieke en militaire figuren terechtstellen. Onder hen voormalig eerste
minister graaf Batthyány die op 6 oktober 1849 in Pest werd gefusilleerd. In
de citadel van Arad liet de Oostenrijkse opperbevelhebber negen generaals van
het Hongaarse leger ophangen en vier doodschieten (De 13 martelaren van Arad -
De dertien Martelaren van Arad waren Hongaarse rebellen, generaals van het
Hongaarse leger, die geëxecuteerd werden op 6 oktober 1849. De executie lag in
de nasleep van de revolutie die beëindigd werd door het legers van het
Oostenrijk en Rusland die de Habsburgse overheersing over het gebied herstelde.
De executie werd bevolen door de Oostenrijkse generaal Julius Freiherr von
Haynau). Een reeks anderen (ruim 1500) gingen voor meerdere jaren achter de
tralies. Kossuth en Bem en 5000 officieren en soldaten vluchtten naar het
Turkse rijk. Op weg daarheen werden de belangrijke symbolen in een bos nabij de
grensstad Orsova (nu in Roemenië) aan de beneden-Donau begraven. Opperbevelhebber Görgey
werd door de Russen in bescherming genomen op persoonlijk bevel van de tsaar.
Kossuth noemde de generaal een verrader en beschuldigde hem in september 1849
van verraad en verantwoordelijk voor de nederlaag. Hij leefde onder huisarrest
in Oostenrijk en bij zijn terugkeer in 1867 werd hij de "judas van
Hongarije" genoemd. Pas 20 jaar later werd hij weer gerehabiliteerd. Hij
kreeg een ruiterstandbeeld in de burcht van Buda, dat echter door de Russen na
1948 weer werd verwijderd. Na de overgang werd het in ere hersteld en
teruggeplaatst.
De gevolgen en het uiteindelijke compromis.
Na de gebeurtenissen van 1848-49 zagen de Habsburgers nog alleen een
gecentraliseerde staat. Dit rijk omvatte Lombardije, Dalmatië tot Galicië (nu
voor een deel in Polen en Oekraïne), Transsylvanië (nu Roemenië), het was een
veelvolkerenstaat waarin de Oostenrijkers en hun Duitse taal domineerden. De
grondwet van 4 maart 1849 beloofde alle nationaliteiten 'gelijke rechten en
ongehinderde ontwikkeling'. Doch dit was slechts schijn en en soort tactiek.
Het was de weg naar een vernieuwd keizerlijk absolutisme met een strenge
centralisering en germanisering. Een keizerlijke verordening van 31 december
1851 zette dit zelfs op de helling. Om het gewicht van Hongarije binnen het
keizerrijk te verminderen werden Transsylvanië en Kroatië los gemaakt en
Oostenrijk bestuurde opnieuw rechtstreeks de Militaire Grens. De Serviërs
kregen een in 1849 een nieuwe administratieve eenheid met de naam 'het
Servische Vojvadina en het Banaat van Temes'. Dit werd bestuurd door een
Oostenrijkse gouverneur in Temesvár (nu Timişoara in Roemenië). Fiume werd de
Hongaren afgenomen en ging naar Kroatië. Hongarije werd opgedeeld in vijf grote
districten, die in de plaats kwamen van de comitaten die een zelfbestuur
hadden. Op de Gellértheuvel werd een citadel gebouwd na 1849 op de Budaheuvel
keken nu kanonnen dreigend richting Pest, de wieg van de revolutie. Er volgden
moeilijke jaren voor politiek Hongarije doch economisch ging het beter. Kossuth
hield de Hongaarse zaak in de actualiteit door zijn toespraken overal ter
wereld tot zelfs in de USA (1851). Zelfs een herrezen graaf Istvan Széchenyi
uitte kritiek op het centralisme. op 8 april 1860 pleegde hij zelfmoord en zijn
begrafenis werd een massale protestmeeting. Alles zou pas eindigen met het
grote compromis, de grote staatshervorming van 1867.
15 maart wordt in Hongarije gevierd met bevlagging, herdenkingen allerhande, historische spektakels in
de scholen, voordrachtwedstrijden enz. De Hongaren dragen dan symbolisch hun
nationale kleuren van de vlag op hun jas (de zgn. kokarde).
Foto's ter illustratie van de geschiedenis.
Lajos Kossuth (1806-1894), belangrijke figuur in de Hongaarse geschiedenis wordt uitgebreid afgebeeld en herdacht her en der in het land.
Het aantal standbeelden in het land is niet te tellen. Hier een voorbeeld van twee dergelijke standbeelden, meestal in de grotere steden.
Een borstbeeld van de dichter Sándor Petőfi in Kiskörős (zijn vermoedelijke geboorteplaats en waar een museum is waar o.a. zijn doopakte te zien is). Hij leefde van 1823 tot 1849. Hij werd geboren als Alexander Petrovicis in een Servische familie en zijn moeder was Slovaaks. Hij is de nationale dichter van Hongarije. Talloze straten en pleinen in Hongaarse steden en dorpen zijn naar hem vernoemd. Budapest telt 11 straten en 4 pleinen dragen zijn naam. En dan nog is er zijn brug over de Donau. Op 15 maart 1848 declameerde hij zijn bekendste werk Nemzeti Dal (nationaal lied - met de beroemde slogan: "sta op Hongaar, het vaderland roept" - Talpra magyar, hí a haza! -) voor de menigte opstandelingen. Dit was meteen het begin van de revolutie. Enkele jaren geleden maakten wij een reis, met een lokale gereformeerde kerk, naar Transsylvanië om alle plaatsten te bezoeken die een rol speelden in de laatste dagen van de beroemde dichter. Door het verdrag van Trianon liggen al die plaatsen nu in Roemenië, wat niet belet dat daar in die omgeving nu nog bijzonder veel Hongaars wordt gesproken. Eigenlijk stierf de dichter een soort 'verwachte' dood, een heldendood om daarna over te gaan in legenden... zie http://mek.niif.hu/01000/01006/html/vs184802.htm#28 en http://nl.wikipedia.org/wiki/Nemzeti_Dal in het Nederlands.
Een standbeeld van de regering Lajos Batthyány (Graaf Lajos Batthyány de Németújvár - 1807-1849) in Kalocsa. De beroemde 'eerste' eerste minister is hier omringd door zijn voornaamste ministers van dat moment.
In de onafhankelijksoorlog wonnen de Hongaren belangrijke veldslagen. Eén daarvan was in de omgeving van Pákozd (29 september 1848). Deze gebeurtenis wordt hier verzinnebeeld door deze statige zuil op een heuvel (die uitkijkt op het meer van Velence) d.m.v. een nationaal park.
In dit nationale park is een buitengewoon interessant herdenkingsmuseum 1848 opgericht met Europese fondsen.
In talloze dorpen en steden is een herdenkingsmoment aan de zgn. 13 "martelaren van Arad" te zien. Hiervan het voorbeeld in Kiskőrös.
Foto's van de herdenking in Akasztó.
Op dergelijke herdenkingsdagen is het dorp uitgebreid bevlagd met zowel de Hongaarse vlag en die van het dorp, zowel door de lokale overheid als in de lokale handelszaken.
De prominenten (o.a de burgemeester en leden van de gemeenteraad en de diverse politieke frakties) staan klaar aan het momument om de herdenking aan te vatten.
De leerlingen (getooid met de kodarde) van de lokale lagere school staan klaar voor de viering. Hier duurt deze school nog tot en met het achtste "studiejaar".
De kleuren van de Hongarije kunnen hier evenmin ontbreken.
Een choreografie met gebruik van de kleuren van de Hongaarse vlag werd eveneens gebracht.
Er werden gedichten van o.a. Sándor Petőfi gebracht.
Nu is het beurt aan de vrouwelijke leerlingen.
Idem voor de mannelijke helft van deze leerlingen.
En nog een foto van een groepje met hun eigen voordracht en/of nummer.
De bewoners van het dorp wonen de herdenking bij.
De burgemeester Suhajda Antal -polgármester- bracht in zijn toespraak de gebeurtenissen van 1848 in herinnering. Hij had een sneer voor bepaalde frakties in het Europese Parlement die Hongarije steeds opnieuw aanpakken. Hij zei "we worden geen kolonie (van Europa) zoals in 1848". Nemeth Pál (een voormalige culturele beambte van het dorp) gaf een vlammende en ontroerende vertolking van het beroemde gedicht Nemzeti Dal (nationaal lied) van Sándor Petőfi.
Leden van de gemeenteraad staan klaar om de bloemenhulde te beginnen.
Op deze herdenkingsdag dragen de Hongaren de klassieke kokarde in de kleuren van hun vlag.
Zoals in vele dorpen en steden is het momument van de gesneuvelden dan versierd en bevlagd.
De bloemenkransen van de gemeenteraad, het broederschap van de lokale wijngilde en de politieke frakties Fidesz en Jobbik sieren het monument van de gesneuvelden van WO I. Die linten zijn typisch voor Hongaarse herdenkingskransen. Met gouden inkt is op het lint vermeld van wie de krans is...
Akasztó. In het vorige artikel was er sprake van de rijke Hongaarse adel die diverse kastelen bezat die nu in het huidige Slovakije (na het Trianon verdrag) liggen. Eén van die rijke families de "Andrássy"-familie bezat ooit een kasteel dat recent zwaar beschadigd werd door een brand (zie op 11/03/12: Een zware brand heeft grote delen van het historisch kasteel Krásna Hôrkain het oosten van Slovakije in de as gelegd. De brand in het ruim 600 jaar oude symbool van de streek was in de namiddag uitgebroken). De geschiedenis van dit kasteel is zeer boeiend. Tijd om na te gaan wat er in het verleden gebeurde. Dit kasteel ligt in de omgeving (op 4 km) van Roňava in de regio Koice - de Hongaren noemen dit steevast Kassa. Voor Trianon was dit Hongaars grondgebied.
De omgeving, Gemer genaamd (een gemeente nu op de grens Hongarije-Slovakije), was een ooit een kleinschalig Hongaars koninkrijkje. De streek is bekend voor de mooie heuvels en valleien. Heel wat historisch erfgoed werd verwoest tijdens WO II. Gelukkig overleefde het overblijvende historische erfgoed zelfs de storm van 45 jaar communisme. De meest bekende vorige eigenaar was de familie Andrássy (voluit: "Andrássy de Csíkszentkirály és Krasznahorka"). "Csíkszentkirály" is nu een stad in Roemenië (Sâncrăieni), het kasteel Krásna Hôrka ligt in het huidige Slovakije. Zo grillig kan het verloop van de geschiedenis zijn. Er zijn nog telgen van deze beroemde familie (zeker in de Hongaarse geschiedenis - wie kent niet de Andrássy út, de mooie boulevard (1872) in Budapest?). Het hoofd van deze familie is nu graaf Gyula Andrássy de Csik-Szent-Király
& Kraszna-Horka (geboren in 1927), die momenteel in Canada leeft. Hij is de zoon van graaf Mihály
Andrássy (18931990) en zijn vrouw gravin Gabrielle
Károlyi de Nagy-Károly (18991992). Een andere zeer bekende telg was Gyula Andrássy (1823-1890), die leefde in de tijd van de beroemde "Sissy". Hij was zondermeer een staatsman, eerste minister van Hongarije (1867-1871) en minister van buitenlandse zaken van Oostenrijk-Hongarije (1871-1879). Kwatongen beweren dat hij zelfs een "verhouding" had met diezelfde Sissy - iets wat uitvoerig aan bod komt in de beroemde Sissy filmtrilogie -. De geschiedenis van dit kasteel. De geschiedenis van dit kasteel voert ons terug naar de middeleeuwen. Toen kwam er een einde aan de glorierijke periode van de Misko familie en dit in de eerste helft van de 13de eeuw. Een legende vertelt dat koning Béla IV (1235-1270) - behorende tot de Árpád dynasty op de vlucht voor de invallen van de Tataren (ook de Mongoolse invasie genoemd) en met behulp van de broeders Filip en Detre Szárs (behorend tot de Ákos clan en deelnamen aan de gevechten tegen de Tataren 1241) - en hen daarvoor beloonde met een belangrijke gift in 1243 in de streek onder het beheer van het Gemer kasteel. Dit terrein bleef in onverdeeldheid tot de laatste tien jaar van de 13de eeuw. Toen werden delen verkocht. De omgeving van het dorp Krásna Hôrka werd verkocht aan de Batisz clan rond 1318. Het zou deze familie, samen met de Máriássys-clan die de aanzet gaven tot de bouw van dit kasteel. In oorsprong een gotische versterkte toren op de top van een kalksteen heuvel. De Ákos-clan wijzigde hun naam in Bebek. Later ontdekten zij belangrijke grondstoffen in hun domein, wat tot een langdurig conflict leidde met de Máriássys-clan. De Bebek-clan zou het kasteel pas terugkrijgen in 1352 - Het kasteel zelf wordt voor het eerst vermeld in documenten in 1333 -.
De legende wil verder dat de Bebeks eerst gewone herders waren. Eén van hen vond een kostbare edelsteen, die hij prompt aan de koning schonk in ruil voor het bouwen van zeven kastelen - eigenlijk wou de vrager enkel schaapstallen - op omringende heuvels (Krásna Hôrka, títnik, Brzotín, Turňa, Pleivec, Sádec en Sólyomkő). Het best bekende en bewaarde werd het kasteel van Krásna Hôrka. De Bebeks hadden dit kasteel in hun bezit tot de tweede helft van de 16de eeuw. Zij voerden diverse verbouwingen en uitbreidingen (de meest bekende onder Ferenc Bebek) uit in die periode. Toen kwam de Turkse dreiging en bijhorende invasiegevaar. Daarom werden ingrijpende verbouwingen en versterkingen uitgevoerd vanaf 1540. Zo werden versterkingen gebouwd onder de vorm van een onregelmatige driehoek met drie massieve bastions rond het kasteel.
Kort daarna kwam ene Ferenc Babek (met zijn broer Imre en heersers over het Gemer gebied) op een negatieve manier in beeld - althans volgens de legende -. Zij werden bekend als 'roofridders' die kerkklokken stalen om ermee kannonen te gieten en munten te slaan. Een paar beroemde exemplaren zijn bewaard gebleven op diverse plaatsen. De katholieke kerk was hier allerminst mee opgezet en daarenboven werd zij bedreigd door de Reformatie beweging. De familie raakte nooit meer verzoend met de kerk. Daarenboven liet hij een protestantse zendeling (Ondrej Fischer) gevangenzetten en terechtstellen. In 1556 vocht Ferenc, samen met de Turken (na verraden te zijn door de Hongaarse koning), tegen de Habsburgse keizer en werd daardoor een soort beschermer van het protestantisme. Hij werd in balingschap gestuurd naar Transsylvanië, waar hij leefde aan het hof van Jan Sigmund. Dit kostte hem zijn kop want hij werd vermoord in 1558. Dit had zware gevolgen voor de familie die heel wat glorie verloor. Het bezit werd geconfisqueerd. Zijn zoon Gyorgy stierf (1567) zelf kinderloos wat meteen het einde betekende van deze clan.
Het kasteel keerde terug naar het keizerlijk hof en kwam onder het beheer van 'kasteelkapiteins". Eén van hen was Peter I Andrássy I (de eerste Andrássy in het Krásna Hôrka kasteel en in het Gemer gebied. Dit was het begin van een 400 jaar durende periode van de geschiedenis van het kasteel en het gebied met de betrokkenheid van het beroemde invloedrijke huis van de Andrássy's). Zij lieten het kasteel grotendeels onaangeroerd om diverse redenen. Zij waren echter niet de eigenaars. Dit werden ze pas nadat deze familie Caspar Békessy (een aanhanger van de Habsburgers) steunde in de strijd tegen István Báthory (1533-1586 Hongaars edelman, prins van Transsylvanië, later koning van Polen en hertog van Litouwen). Het was een kleinzoon van Peter I, Matthias II, die het kasteel definitief verwierf in 1642. Deze Matthias huwde met Anna Monoky. Een gevolg was de uitbreiding van het bezit van deze familie met Monok, títnik (Csetnek) en Drnava (Derno) gebieden. Hij werd verheven tot baron (1676) door Leopold I (1657-1705 behorend tot de Habsburg dynastie) als beloning voor zijn dappere strijd tegen de Turken. Hij huwde tweemaal en had zeven kinderen. Het kasteel werd verbouwd (in laat-Renaissance stijl en met een aanzienlijke meubelcollectie) in de 17de eeuw onder Miklos I (diens kinderen gingen in militaire dienst). Eén van die zonen Stefan I kreeg van de keizer voormalige eigendommen in Transsylvanië terug (in beslag genomen onder zijn grootvader Peter I). Zo werd deze familie zowat de rijksten onder de toenmalige adel.
In 1883 werd de Hongaarse romanschrijver Mór Jókai ("a nagy Magyar mesemondó" 1828-1904) ontvangen in hun domein in Betliar. Zijn werken maakten het kasteel en de bijhorende stad Levoča (Lőcse in het Hongaars) en enkele bekende Hongaarse personaliteiten zowat wereldberoemd. De roman "A lőcsei fehér asszony"- (De witte dame van Levoča-1885) voerde Julianna Korpony (de witte dame) en de Andrássys als belangrijkste personages op en het kasteel als het decor van een geschiedenis van liefde, haat, verraad en trouw. De plot speelt zich af in de periode van Ferenc Rákoczi II, samen met de twee Andrássy broers István I en Miklos II. Jókai creeërde een echte legende die verder leeft in de kasteelmuren en in de sarcofaag van Zsofia Seredy (de vrouw van István I). Zij stierf in het begin van de 18de eeuw en werd begraven in een graf in de dorpskerk beneden het kasteel. Kalkwater zou haar lichaam geconserveerd hebben (een soort mummificatieproces) en het lichaam werd door de Andrássy's verplaatst naar een kapel in het kasteel in de 19de eeuw. Historisch onderzoek deed echter twijfel rijzen over het feit of dit lichaam wel van de betrokken vrouw was.
In 1695-1696 werd de familie-eigendommen verdeeld over twee broers István I en Gyorgy II. István verhuisde naar Betliar (en stichtte zo de oudere Betliar familietak). Gyorgy bleef in Krásna Hôrka en vormde de jongere tak van Monok, of Hosszúrét. De laatste ingrijpende verbouwingen werden uitgevoerd in 1770 onder István III, die de titel van graaf verwierf in 1766. De verbouwingen waren blijkbaar geïnspireerd door zijn broer Antonius (bisschop van Roňava in 1780). De kapel combineerde zowel Barokke als Classicistische elementen.
Een versterkt kasteel is niet de beste plaats om in te verblijven en daarom besloot gravin Mária Andrássy-Festetich (weduwe van István II) het kasteel te verlaten in het begin van de 19de eeuw. De Andrássy's bezaten diverse soorten domeinen in Hongarije en Oostenrijk. In die periode hadden zij een klassieke 'manor' in het dorp Dlhá Lúka waarheen zij verhuisde. In 1817 brandde het kasteel uit door een blikseminslag. De familie liet enkele noodzakelijke herstellingswerken uitvoeren, doch het bleef een soort ruïne tot 1860. Mária Festetich en István III hadden een zoon, Gyorgy IV, die belangrijk werd voor het economische en culturele leven in Hongarije. Hij was een tijdgenoot en vriend van graaf István Szechenyi (zij droegen beiden toe tot de ontwikkeling van de Hongaarse Academie voor Wetenschappen en het Hongaarse Nationale Museum). In de eerste helft van de 19de eeuw trokken zij op studiebezoek naar Engeland en Gyorgy IV stelde de producten van zijn Drnava ijzergieterijen voor in het Londens Crystal Palace in 1851. Deze fabrieken droegen bij tot de bouw van de beroemde "Kettingbrug" (Széchenyi Lánchíd) in Budapest.
Het was Gyorgy IV die besloot een familiemuseum in het kasteel onder te brengen (vermeld in de lokale pers in 1857). Het is niet exact bekend wanneer dit openging voor het publiek (vermoedelijk op 19 Augustus 1867). Bij heb begin van de 20ste eeuw werden reconstructies uitgevoerd onder graaf Dénes (de zoon van graaf Gyorgy IV Andrássy en gravin Franziska Königsegg von Aulendorf).
Deze verbouwingen werden uitgevoerd onder supervisie van een architect Győző Czigler (uit Budapest). Een nieuw familiegraf werd gebouwd op het gelijkvloers. Een kleine grafkapel werd eveneens gebouwd. Kamers boven de derde poort werden gerenoveerd waar de graaf Dénes Andrássy een herdenkingsmuseum aan zijn geliefde echtgenote Franciska, (geboren Hablawetz) onderbracht. Zij bleven echter kinderloos. Dénes Andrássy was dus de laatste mannelijke afstammeling van de Dlhá Lúka-tak
(Hosszúrét) van de Andrássy famile. Een overeenkomst tussen Győző, Sándor en Július Andrássy,
zorgde ervoor dat er zorg werd gedragen voor het symbool van de familie, het kasteel. In augustus 1944 verliet de familie (een van de belangrijkste Europese aristocratische families) het land. Het kasteel en de bezittingen werden genationaliseerd in 1945 door een decreet van President Bene. Het werd meteen cultureel erfgoed. Sinds 1996 stond het kasteel onder het beheer van het Slovaaks Nationaal Museum, als een onderdeel van het Betliar Museum (zie foto onderaan).
De recente zware brand laat vrezen dat een heel deel van het bezit van deze beroemde familie, die in het museum in het kasteel bewaard werd, wel eens voor altijd verloren kan zijn.
Een foto van het kasteel (Bron Wikipedia.org).
De brand in het kasteel in beeld (Bron: GVA archief).
Het jachtslot van de familie Andrássy (de aanzet kwam van de Bebek-clan - de Plesivec tak en vooral de afstammelingen van Dominic Bebek), in het huidige Slovakije (Betliar - een van latere domeinen van deze familie) met prachtige Engelse tuin (eigen foto).
*--
.jpg)
