Rwanda was afgelopen jaar een van de grote verrassingen op de vakantiebeurs in Utrecht. Tegen alle verwachtingen in is het land hard op weg om een populaire bestemming te worden voor ecotoeristen. Met een duidelijk beleid ook: We hebben liever één toerist die tweehonderd dollar per dag uitgeeft dan 20 tot 25 toeristen die maar tien dollar per dag spenderen.
Op de kleurrijke gevels in de straten van Musanze (voorheen Ruhengeri) prijkt hier en daar een afbeelding van de berggorilla. Daar bovenuit torent het spierwitte Relay s Gorilla Hotel, dat nog niet zo lang geleden zijn deuren opende. Overvolle busjes rijden af en aan. Voor de meeste toeristen in Musanze is het kleine provinciestadje enkel een tussenstop dat hun echte reisdoel verraadt. Van daaruit ondernemen zij een gorillasafari in het nabijgelegen Nationaal Vulkanenpark. De prijs: 500 dollar per persoon voor een vol uur primaten bekijken. En dat zijn alleen nog maar de kosten van het park. Het Nationaal Vulkanenpark dankt zijn populariteit aan Rwanda s voornaamste attractie: de berggorilla die op de vulkaanhellingen in het park leeft. Wereldwijd zijn er naar schatting nog maar 720 exemplaren van de bedreigde gorillasoort, waarvan bijna de helft in Rwanda. Een van de bezoekers is de Portugese Maria Otero. Wij zijn maar voor twee dagen in het land. Morgen gaan we door naar Tanzania voor een langere reis, vertelt ze. Waarom we toch per se naar Rwanda wilden? Het was al heel lang een droom om de gorillas een keer in het echt te zien.
Andere trekpleisters in Rwanda zijn het Nyungwe Nationaal Park, een tropisch regenwoud met een grote diversiteit aan plant- en diersoorten, het Akagera Nationaal Park, dat bekend staat om zijn afwisselende landschappen met beboste heuvels, moerassen en Afrikaanse savanne, en het Kivumeer. Met deze natuurgebieden probeert Rwanda zichzelf als groene bestemming op de kaart te zetten. Bezoekersaantallen staan nog in schril contrast met die van concurrerende wildparken in de regio. Toch maakten zij de afgelopen jaren een opvallende groei door.
[tk]forse stijging
Vorig jaar werd Rwanda door ruim 39.000 toeristen bezocht. Een forse stijging sinds 2000, toen dat aantal nog onder de 5000 lag. De inkomsten uit toerisme groeiden mee van 5 miljoen dollar in 2002 tot 42,3 miljoen dollar in 2007. Toerisme heeft daarmee de exportproducten koffie en thee ingehaald als de grootste verdiener van buitenlands kapitaal. Vorig jaar werd tevens het bezoekerspeil van 1984 voor het eerst ge ëvenaard. Dit was het absolute topjaar qua aantallen, voordat de bezoekersstroom begin jaren negentig volledig verdampte als gevolg van de burgeroorlog en moordpartijen. Volgens het Rwandese Bureau voor Toerisme en de Nationale Parken (ORTPN) is het einde van de huidige groei nog lang niet in zicht. Voor het jaar 2010 wordt gerekend op 70.000 toeristen die samen voor 100 miljoen dollar aan inkomsten zorgen; bijna een verdubbeling met nu. Het optimisme is zelfs zo groot dat het ORPTN in januari nog het streefcijfer voor 2008 verhoogde. Onze prijzen zijn veel hoger dan die in Congo en Uganda. De reden dat toch zoveel mensen hierheen komen is dat Rwanda het veiligste land in de regio is., zegt marketing manager Patrick Manzi Mbayiha.
Ecotoerisme groeit niet alleen in Rwanda maar wereldwijd erg hard, stelt Ton van Egmond, docent duurzaam toerisme aan de NHTV internationale hogeschool Breda. Er zijn steeds meer landen die zich daarvan afhankelijk willen maken, maar die vissen grotendeels in dezelfde vijver. Rwanda en enkele buurlanden hebben een unique selling point dat de rest van de wereld niet heeft en dat is de berggorilla. Dat kan potentieel veel gaan opleveren, maar het imago van Rwanda blijft denk ik toch een probleem. Het grote publiek kent het land nog steeds vooral van de genocide.
[tk]aantasting van de natuur
Met streefcijfers van 70.000 en hoger is het eerder de vraag hoe lang de stroom van toeristen kan blijven groeien. Bij het Nationaal Vulkanenpark lijkt nu al het punt in zicht waarop het aantal bezoekers niet veel verder meer kan toenemen zonder aantasting van de natuur. Slecht management kan in zulke gevallen dramatisch uitpakken, weet Van Egmond uit ervaring. In veel van zulke parken zie je de drang om steeds meer bezoekers toe te laten. De druk kan dan groter worden dan de draagkracht van een gebied toelaat. Op een gegeven moment gaat het een keer fout. In Kenia zijn er wildparken die om die reden behoorlijk overlopen zijn. Volgens Andr é Brasser van het Wereld Natuur Fonds kunnen de limieten van parken best hoog liggen. Zolang bezoekers er maar op de juiste manier doorheen worden geleid. Een goed beheerd gebied kan heel veel hebben. Het merendeel van de toeristen komt niet veel verder dan een rondje rond het bezoekerscentrum en een of twee hoogtepunten; 95 procent van het terrein blijft dus onbetreden. Het is een kwestie van zonering van een gebied. Dat je onderscheid maakt tussen kwetsbare en minder kwetsbare gebieden.
Toch blijft hij sceptisch over de grote voordelen van het ecotoerisme. Ik ben voorzichtig om te zeggen dat het echt de natuur gaat redden. In eerste instantie kan het banen scheppen voor mensen die in en rondom die gebieden wonen. Ze hebben daardoor minder aanleiding om de parken in te gaan en daar illegale activiteiten uit te voeren. De gorillas zouden allang zijn afgeschoten als er geen toerist naar kwam kijken. Maar je moet daar wel de juiste balans in zien te vinden en dat is ontzettend moeilijk. Want er zijn altijd verleidingen om toch een paar mensen meer toe te laten, aldus Brasser.
Exclusiviteit
De meest gangbare definitie van ecotoerisme is verantwoordelijk reizen naar natuurgebieden op een manier die het milieu helpt conserveren en de lokale welvaart bevordert. Maar hoe werkt dat in de praktijk? Eén succesvol model bestaat niet en de aanpak verschilt van land tot land. Om de overlast in het Nationaal Vulkanenpark zoveel mogelijk te beperken, heeft de Rwandese overheid grenzen gesteld aan het aantal bezoekers. Toeristen worden in kleine groepen verdeeld van maximaal acht personen. Per gorillafamilie geldt weer een limiet van één groep per dag. Want hoe meer mensen er komen, hoe groter de kans wordt op overdraagbare ziektes. De hoge entreeprijzen van het park maken deel uit van een andere strategie: die van de exclusiviteit. Rwanda is een klein land met weinig middelen, legt marketing manager Manzi Mbayiha uit. De meeste toeristen hebben weinig geld, daarom zetten we vooral in op high-end toeristen en niet op rugzaktoeristen. We hebben liever één toerist die tweehonderd dollar per dag uitgeeft dan 20 tot 25 toeristen die maar tien dollar per dag spenderen. Zo proberen we een balans te vinden tussen inkomen en conservatie.
Voor Rwandezen gelden andere entreetarieven, zodat zij niet de dupe worden van dit beleid. Daarnaast gaat jaarlijks vijf procent van de inkomsten naar gemeenschappen die in en rondom het park wonen, zodat ook zij van het toerisme kunnen profiteren. Met het geld worden scholen en watertanks gebouwd, koffieplantages aangelegd en ambachtelijke programma s ondersteund. Door producten als honing en koffie aan toeristen te verkopen, kunnen de lokale bewoners zichzelf van een inkomen voorzien. Dit moet hen ervan weerhouden om het park in te gaan voor drinkwater, brandhout of de stroop.
Zeldzaam
Het stropen is grotendeels iets van het verleden. Sinds 2003 zijn er geen gorilla s meer gedood. Toch steekt het zo nu en dan weer de kop op, erkent ook Justin Kanezero, coördinator en controleur voor ORTPN in het Nationaal Vulkanenpark. Het komt nog steeds voor, zegt hij en schudt daarbij afkeurend zijn hoofd. Maar de overheid probeert het zoveel mogelijk te voorkomen met behulp van ontwikkelingsprogrammas. In zijn grauwe kantoor in Musanze hangen lijsten met bezoekersaantallen van het park. Het toerisme brengt onze stad veel goeds, vertelt hij. Er komen voortdurend nieuwe hotels bij en de toeristen geven hier hun geld uit. Met de inkomsten van het park worden scholen gebouwd hier in de regio. In bezoekersaantallen afremmen gelooft hij niet. Er is zoveel meer dan de berggorilla. Toeristen kunnen hier door de natuur wandelen, bergen beklimmen, en allerlei dieren bewonderen. We hebben nog veel meer zeldzame apen dan de berggorilla. En daarvoor geldt helemaal geen limiet.
De buffel is een van de Big Five hij heeft hele sterke hoorns. Hij is heel zwaar en leeft in groote kudde. Hij kan zich heel goe beschermen tegen roofdieren.
De leeuw noemen ze de koning van de wildernis. Hij kan zich ook heel goed beschermen tegen andere dieren. Hij valt meestal in groepen aan.
Het luipaard kan heel goed in bomen klimmen. Hij beroofd soms prooien van een ander luipaard. Hij sleept zijn prooi in een boom en eet het daar op.
De neushoorn is een heel krachtig dier hij kan hyenas vermorzelen. Maar op zijn spijt is hij bedreigd. Zijn hoorn zijn van stijve haren.
De olifant moet niet gevreesd zijn voor andere dieren. Hij leeft in groepen en kan tot 70 jaar oud worden. En er word op gejaagd voor zijn slachtanden.
Rwanda is een land in Afrika en was afhankelijk van België in 1919 en werd in 1962 onafhankelijk. groote: 26.338 km². inwoners: 10.186.063 De vlag van rwanda is blauw,geel,groen en een zonnetje. Paul Kagame is de president. Rwandese frank is hun frank. De hoofdstad is Kigali.
