De eliminatie van molfavoriet Bruno is vandaag wellicht
het gespreksonderwerp aan menige toog, kantoor, speelplaats. Zo blijven er nog
vier deelnemers over. En iedereen denkt wel te weten/vermoeden wie de echte Mol
is van die vier. Vier overblijvers, voor de gokker betekent dit dus één kans op
vier om een weddingschap te winnen. Eén kans op vier. Maar is dit wel zo? Wel
. Neen dus. We zetten hieronder een analyse van het ruwe format van het programma uiteen. De conclusie zal u
verbijsteren. De kans dat u juist gokt, is op dit ogenblik alles behalve één
op vier. Welke ook uw favoriet is. Paradoxaal genoeg zal u aan het begin van
de volgende aflevering wél exact één kans op vier hebben.
BELANGRIJK: hieronder volgen virulente spoilers, die uw
kijkgedrag tijdens de laatste afleveringen grondig zouden kunnen doen
veranderen. En meteen heel uw kijk op de productie.
Kijkcijfermachine
Het allereerste doel van een productiehuis (in casu
Woestijnvis) en van een commerciële zender (in casu Vier), is geld maken. En
daar zullen ze nooit flauw over doen. Twee elementen spelen daarin een
primordiale rol:
- ten eerste moet er natuurlijk geïnvesteerd worden. Een steengoed programma
maak je niet enkel met een goed script, twee cameras en een paar bakken bier.
En over bakken gesproken: de productiekosten van een programma als De Mol kosten
bakken geld.
- ten tweede, de inkomsten komen hoofdzakelijk van reclame-inkomsten (later van
de verkoop van het format, en in mindere mate van zogenaamde product placement). Om ervoor te zorgen
dat de inkomsten hoger liggen dan de productiekosten, moeten er kijkers zijn.
Zoveel mogelijk kijkers. Liefst dan nog zoveel mogelijk geboeide kijkers die
ook overal de loftrompet schallen over het spel. Op het werk, op sociale media,
op blogs, En daar vloeit dan weer aandacht uit voort in de pers. Bref, het
ideale voor een productiehuis/zender, is dat zijn programma een hype wordt.
Tot zover het inleidend paragraafje open deuren instampen.
Laten we nu concreet naar het programma gaan dat ons bezighoudt en vooral
zoeken naar het antwoord op de vraag: wie is de Mol?
Het slijk van de aarde en niets
anders bepaalt wie de échte Mol is
Hebt u al eens stilgestaan bij de gigantische investering
die deze superproductie want zo mogen we De Mol echt betitelen met zich
meebrengt nog voor er één zoutkorrel is geschoten?
Het begint met de selectie van de 10 deelnemers. Dan is er
de arbeidsintensieve planning. Volgen de verkenningen in Argentinië. Het even
arbeidsintensieve opstellen van het script. De brainstorming (brainwashing?) vooraf
van de kandidaten. De logistiek hier en op de talrijke locaties (en ertussen)
ter plekke. Het peperduur materiaal, dat deels overgevlogen wordt, deels ter
plaatse gehuurd. Drones, helikopters, jeeps, autos - die laatste twee ook voor
heel de crew-, vrachtwagens, telecommunicatiemiddelen, satellietzenders en
-ontvangers, noem maar op. Logies voor iedereen. Aanbouw van settings voor heel
wat proeven. Eigen personeel en hulp ingehuurd ter plaatse. In het thuisland
een maand lang advertenties. Zelfs het huren van een tramstel annex tramstation
(u dacht toch niet dat ze daar gewoon wat op de wilde poef zaten te draaien?). Trailers
in de (sociale) media. Een dure (en magnifieke) website. Ach, en nog ontelbare
andere onkostenposten, vooral wat de logistiek betreft.
Maar wat als ? (en nu komt het!)
En dan breekt plots, ergens op een zoutvlakte, op duizenden
kilometers van huis, shooting day one aan. De logistieke voorbereiding is perfect
verlopen. Alles is in gereedheid gebracht. Wellicht zijn er al op voorhand
landschappen en panoramas ingeblikt. Drie weken molletje spelen,
postproductie, uitzenden en dan kan de kassa beginnen rinkelen. Eigenlijk kan
er echt niets meer fout lopen. Echt niets? Zou er geen zwakke schakel zijn? Een
kwetsbare achilleshiel? En indien zo: wat als die schakel, ondanks de perfecte
organisatie, het toch begeeft? Wat als die achilleshiel toch geraakt wordt?
Want er is een zwakke schakel natuurlijk. En dat wisten de
formatbedenkers vanaf de eerste pennentrek op het witte blad.
We zijn vertrokken naar de pampas met tien deelnemers. Tien
mensen van vlees en bloed. Zonder enige camera-ervaring. Die geen idee hebben
wat hen te wachten staat (ondanks de eerste reeksen, jaren geleden). Die elkaar
niet kennen. Zonder enige relevante background. Laten we het kort houden en
enkel de vier overgebleven deelnemers bekijken. We hebben een organisatrice van
kinderfeestjes, een brand manager, een moeder de vrouw en een ingenieur (als
dit inderdaad allemaal echt waar is). Geen enkele band met acteren (tenzij
misschien op kinderfeestjes), vanaf dag één rustig en natuurlijk omgaan met
cameras,
Tien mensen die diepgaand gescreend zijn. Maar nog steeds
mensen, met al hun zwaktes.
En één van die tien is de Mol, zegt het format.
Ongetwijfeld zijn er, door de stress, de spanning, het
groeiend onderling wantrouwen, samen op een zakdoek samenleven, momenten
geweest waarop sommige deelnemers door het lint zijn gegaan. Des mensen. Men
zal ook opgemerkt hebben dat er af en toe meer dan zomaar wat wijn werd
gedronken. Deze en andere omstandigheden verhogen de kans dat iemand
onvrijwillig, misschien zelfs zonder het te beseffen, iets te veel zegt, ja
zich bloot geeft.
Maar één van die tien is de Mol, zo wil het format.
Wat als net diezelfde Mol zich bloot geeft? Of een inzinking
krijgt? Je kan dat achteraf wel knippen in de montagecel, maar het kwaad is
geschied en het spel virtueel afgelopen. Of de Mol kan gewoon een stom ongeluk hebben
of ziek worden en niet verder kunnen?
Kan de investeerder (Woestijnvis) zon rampscenario riskeren?
Met lege handen (én een lege bankrekening!) weer naar huis keren? No way!
Woestijnvis is immers een bedrijf. Een commercieel bedrijf.
Hebben die pientere formatbedenkers dan geen oplossing
gevonden voor een eventuele catastrofe? Natuurlijk. hebben ze dat. En die is zo
simpel als geniaal
Er is tijdens het overgrote deel van de reeks GEEN MOL.
Wow! Even alles laten
bezinken nu?
Tien deelnemers nemen de start op dag één. Tien deelnemers
die allemààl kans maken om de pot te winnen. Want niemand van hen is (op dat
moment en tot op heden) de Mol. Niemand. En dat hoeft in sé ook niet voor het
verdere verloop van het spel. Tenslotte denkt
iedereen (deelnemers én kijkers) dat er wél een Mol in het spel zit te
graven. Alles verloopt ook alsof er een Mol (maar wie, maar wie dan toch?)
tussen hen zit.
Vooral in deze reeks lopen er zelfs alléén maar mollen rond.
Iedereen doet wel iets verdacht of saboteert zelfs opzettelijk. De montage en
de framing achteraf doen de rest. En het risico van een Mol die zijn mond
voorbijpraat of zo is nul ende onbestaande.
Neem nu bijvoorbeeld de scène waarbij de overblijvende
kandidaten de kans krijgen om met de Mol te spreken. De kans dat de Mol (na
twee weken, 24/24 superstress, met een enorme verantwoordelijkheid) zich hier
zou verraden is echt te groot. Geen enkele verzekering zou zon risico, met de
finish in zicht, willen dekken.
Nee. De kans dat u de échte Mol had ontmaskerd net voor de
selectieronde was nul. Nul. Zero.
Hey, hier klopt toch iets niet (denkt
u nog héél even)?
Maar, maar en die selectieproef elke week?
Ja, inderdaad, die selectieproeven, hoe zit die vork dan in
de steel? Het antwoord is op basis van het voorgaande gewoon logisch: Hallo,
televisie.
Montage alweer, raderen voor onze ogen (en voor die van de
deelnemers), kortom: televisie. Hebben we ooit al eens al de vragen mogen zien?
Hebben we, als nauwgezette kijkers op het puntje van onze stoel, al eens de
antwoorden van de deelnemers mogen kennen? Een klassement? U vertrouwt erop dat
alles correct verloopt. Natuurlijk niet, en het omgekeerde zou ook verbazen.
Want het blijft simpel, risicoloos en tegelijk toch razend
spannend voor iedereen. Afhankelijk van de omstandigheden beslist de productie
bij elke aflevering wie er de rode vingerafdruk op het scherm te zien krijgt.
Boem! Jammer, Bruno, je was een fijne deelnemer *alle andere kandidaten tot in tranen toe bewogen*
Maar wie is dan de échte Mol?
Want op het einde wint er een deelnemer, verliest er en
deelnemer en IS er effectief een Mol. En dit jaar lagen de kaarten wel echt
perfect voor de spanning. We hebben er heel de tijd eentje gehad: Bruno! Die is
lang kandidaat nummer 1 geweest. Maar die is uitgevallen. Lees: hij is er op
het perfecte moment uitgebonjourd door de productie. Want zo krijgen we via
deze onverwachte wending ook een onverwachte en super intrigerende
eindsprint.
Maar om op de hamvraag terug te keren: wie is dan de échte
Mol? Daarvoor en de ene genialiteit na de andere zit verstopt in het
draaiboek moeten we naar het contract dat alle kandidaten vooraf hebben
getekend met Woestijnvis. Daar staan heel wat clausules in. We hebben de kans
gehad bij seizoen twee om daar enkele van in te kijken. Eén van die clausules
is essentieel en we citeren uit een ver geheugen:
Indien, net voor of
tijdens het spel, de Mol om één of andere reden buiten zijn/haar en onze wil
moet afhaken (overmacht zoals daar zijn ziekte, ongeval, overlijden van een
familielid, ) het spel moet verlaten, zal aan één van de andere kandidaten, op
dat moment door ons te kiezen, gevraagd worden om vanaf dat ogenblik de rol van
de Mol op zich te nemen. Hij/zij kan dit niet weigeren.
Iets in die aard. Wat betekent dit nu in ons concreet geval?
Elke deelnemer is er dus van in den beginne op voorbereid dat hij mogelijks
plots kan gevraagd worden de Mol te worden.
Hij/zij zal dus niet verwonderd zijn wanneer dit gebeurt. In casu (we
verzinnen maar een mogelijkheid, er zijn er meer en de productie is veel
slimmer dan wij): deelnemer X krijgt net voor het draaien van de volgende
aflevering te horen: Bruno was de Mol, maar hij zag het echt niet meer zitten
en heeft zich vrijwillig uitgesloten, blabla. t Is nu aan jou en je neemt zijn
volledig contract over. Hier nog efkes tekenen en vergeet de contractuele
zwijgplicht niet hé!
En zo valt het doek
Oplichterij? Leugens? Nee toch. Gewoon ge-ni-aal. OK,
iedereen wordt karrenvrachten zand in de ogen gesmeten. Niks is wat het lijkt.
Maar hoort dat niet bij een fictiereeks? En zeg eerlijk: houden we er au fond allemaal niet van om door het kleine scherm onschuldig
opgelicht te worden, om dan toch achteraf te kunnen zeggen: ik wist het! Ik
wist het!
En voor de gokkers onder u: na de aflevering van volgende
week hebt u wél exact één kans op drie dat u de Mol (de echte) er uitpikt.
