Eén conclusie na het invullen van de enquête van Het Paleis over het cultuurprogramma van onze school: we doen al veel, maar waarop wachten we om de schoolbanken in te ruilen voor theaterzalen en coulissen?!
Musical en toneel smaken naar meer (en help, ben ik nu verslaafd?)
Aanvullen, bijvullen, opvullen, invullen,... Allerlei vulmateriaal mochten de leerlingen gebruiken om van ideeën verhalen, een enkeling ook een gedicht, van te maken. Dat waren, klassiek, ik weet het, vijf woorden die in het verhaal moeten gebruikt worden, flitsen uit bestaande boeken van Amélie Nothomb, Sonia Sarfati, Do van Ranst en Annelies Tock (volwassenen, adolescenten en kinderen) of krantenkoppen uit de rubriek "bizar".
"Tuinkabouter houdt TGV op" werd heerlijk letterlijk geïnterpreteerd, iemand stapte mee in de sprookjeswereld van "Thomas en de fluitspeler", er was een absurde, romantische picknick en een moderevival. Alle registers werden opengetrokken en iedereen raakte (soms pas tegen het einde van de les) gestart.
Volgende week krijg ik de afgewerkte verhalen te lezen. Ik kijk er toch al wel een beetje naar uit, ja. Nu eerst deze opgaven voorleggen aan het maandagmiddagse schrijfpanel en de leerlingen van het vierde tijdens de lessenmarathon.
Schooljaar 2007-2008 is er een van grote producties. Twee schoolballen, een schoolfestival, wekelijkse projecten en projectweken, een jaarboek en ook nog een schooltoneel en een schoolmusical.
Voor dat laatste werden ook de grote middelen ingezet: van het vierde leerjaar tot het vierde middelbaar mochten leerlingen meedoen aan "Anders is ook oké". Een immense, enthousiaste cast met een spontaniteit en frivoliteit die aanstekelijk werkte.
Een "crew" van vijfdes verzorgden de publiciteit, schreven, fotografeerden en lay-outten het programmaboekje, openden bar en vestiaire en brachten de mensen naar hun plaatsen. Keurig in kostuum, de meesten in zwartwit.
Was het aanvankelijk nog wat zoeken (wie doet wat, wat staat waar, wanneer gebeurt wat), dan viel toch alles vrij snel in de juiste plooi. Even konden ze niet beslissen: binnen of buiten, een vraag die nog geregeld herhaald zou worden, maar die meestal vrij onopvallend beantwoord werd.
En toen was er de musical: Dana die opgebeld wordt door Ali, geplaagd wordt door haar kleine broer, gesteund door haar zus, getreiterd wordt door sommige klasgenootjes maar vooral iedereen twee dingen laat weten: dat er op school geen plaats is voor discriminatie en racisme en dat ze heel mooi kan zingen.
Afwassen, ontkurken, doorgeven... Het was voorbij voor er tijd was om het te beseffen. Aanvullen, tellen, wegzetten... Na de pauze leek het of we dit al weken deden.
Bijna onverwacht kwam toch de vermoeidheid zijn tol opeisen. Wanneer je even niets meer doet. Toen we klaar waren met het opruimen van wat er in de pauze in de bar gebeurd was, sloop ik de zaal weer binnen. Jongens in rolstoelen leerden de anderen basketballen. Ik wist dat het kon, maar het zien gebeuren op het podium...
Er werd uitbundig geapplaudisseerd en bedankt. Terecht, want zo'n megaproject tot een goed einde brengen, dat is geen sinecure... Vraag het maar aan mijn leerlingen!
Die kropen nog één keer in hun kroontjeswippers en, na wat aandringen, in hun vaatdoeken, doken de ijskasten in en spoelden zo de podiumspanning mee weg.
Eén van de herkenningspunten om in het CC van Merksem te geraken was de Club' op de Bredabaan. Gevaarlijk voor iemand als ik. In zo'n winkel valt meer te doen dan alleen iets te herkennen. Je kunt wat je herkent ook langs de kassa laten passeren.
Zo kon ik niet langs het nieuwe werk van Dimitri Leue heen zonder het te kopen. Ook al was het een dun boekje (of net daarom). Ook al hoeft hij me niet te overtuigen van de noodzaak van een mentaliteitsverandering om de global heating om te buigen (maar een titel als "Don Kyoto", geef toe : super!).
Of ik het al gelezen heb? Nee, daarvoor was het gisteravond wat te laat. En ik lees bijna alleen 's avonds.
Sinds ik ontdekt heb wat voor interessant bibaanbod ze hebben bij De Poort (niet in het minst in de cd-rekken ), ga ik er af en toe eens langs. De moderator van de bibdate (ivm de Inktaap) sprak me aan: hij had nog zitten nadenken over onze discussie over "Tirza". Een andere leerkracht had toen geopperd dat Hofmeester, het hoofdpersonage, waarschijnlijk lijdt aan een vorm van autisme. Waarop één van de leerlingen moet hebben gerepliceerd dat dat niet alles verklaarde. Dat had de bibliotheekmedewerker een zeer rake opmerking gevonden: dat je een boek niet volledig kunt terugbrengen tot één dergelijke invalshoek. En dat leerlingen toch vaak, misschien soms ondanks zichzelf, raak uit de hoek komen bij literatuur. Hetzelfde had ik vanmorgen bij de bespreking van twee gedichten van Jotie T'Hooft. Niet makkelijk en vrij zwaar op de hand, al spreekt dat laatste meer aan dan dat het afstoot. Hoe ze Jotie koppelden aan de emo-subcultuur en van hem een emo avant la lettre maakten. Hoe ze op zoek gaan naar een sluitende verklaring voor de soms moeilijk te doorgronden beeldspraak. Hoe één en ander mij inspireerde om er zowaar filosofisch onder te worden en het te hebben over wat mensen van ons en ons leven verwachten!
Lessenmarathon? Tv-serie over het schoolgebeuren? Het ene project is al ambitieuzer dan het andere, maar de vijfdes zullen nog meer dan de zesdes hun uiterste best moeten doen om nog iéts van hun project te maken.
Kwamen ze vragen of ik aan veertig leerlingen die ik nog nooit bij elkaar heb gezien wil lesgeven in het midden van de nacht? Twee keer twintig zal al meer dan genoeg zijn, zeker? Er zijn grenzen!
Soms zijn antwoorden op toetsen zo vreselijk dat je er bang van wordt. Dacht ik het kader van de periode van de romantiek wat te schetsen? Think again, van Vooren! Je vraagt een bekende componist uit de romantiek? Je krijgt Darwin, Bell en Edison! Mozart blijkt dan weer een verborgen agenda te hebben gehad: op de vraag "Noem een componist uit de Russische school?" kwam hij maar liefst twee keer uit de bus. Wedden dat die twee leerlingen naast elkaar zaten?
Op 9 mei organiseren de leerlingen van Lange Winkelstraat een tweede schoolbal. Vorige vrijdag was het de beurt aan enkele zesdes van Sint-Jan. Dat het twee aparte schoolballen zijn, is al een verhaal op zich. Dat ze er allebei nog gekomen zijn, een klein mirakel. De kelderrefter in Sint-Jan, pardon: Campus Sint-Jan, kende ik eigenlijk alleen van de eerste schooldag, toen we daar koffiekoeken kregen en met alle leerlingen van de derde graad al eens kennis konden maken. Eén keer vergaderden we er ook, vorige week maandag, de laatste vergadering voor het schoolbal zelf. Het bleek een prima locatie: ruim, sfeervol, wonderwel goed verlucht, wat niet evident is. Er waren verschillende hoeken: een hoek met zetels, een danshoek, een hoek met een pokertafel, de bar... Alles ingericht in maffiastijl: met een aantal oude foto's, een jukebox, een houten ton. De bak met lege portoflessen zetten we voor alle zekerheid toch maar weg. Het bleek een onnodige voorzorgsmaatregel. Negen uur. Officieel is de fuif nu begonnen, maar uiteraard is er nog bijna niemand. Zal er wel genoeg volk op af komen? Geraken we uit de kosten? Zal het leuk blijven? Halfelf. Tijd voor een speech, een donderspeech van meneer De Fauw, in het Italiaans, dat spreekt. Niet volledig te begrijpen, maar met wat kennis van Spaans en Frans genoeg om het leuk te vinden. De drie organisatoren, met donkere zonnebril, in hun zwarte kostuum achter Jan: het hàd echt wel iets! Dan een openingsdans en de vlam in de pijp: het dansen kon beginnen. Halfdrie. Iedereen is buiten geraakt. Zonder incidenten. Het was gezellig. Het was sfeervol. Er is gedronken. Er is gedanst. Er is zelfs winst. Moe maar tevreden een punt gezet achter dit grote project...
Wie een boek van Peter Verhelst leest, moet altijd rekening houden met zinnen, bladzijden of zelfs hoofdstukken die hij misschien niet zal begrijpen. "Memoires van een luipaard" is één van de meest toegankelijke boeken die ik van hem heb gelezen, "Tongkat" één van de minst toegankelijke. Altijd is er gelukkig die knetterende, zintuiglijke weergave van wat een vaak naamloos hoofdpersonage ervaart. Altijd zijn er sprookjes en verhalen in de buurt. Altijd zindert en vonkt en brandt de liefde in en tussen en door de letters en woorden en zinnen.
"Memoires" is een dun boekje. Dat is waarschijnlijk waarom het veel leerlingen aanspreekt. Wie het vastneemt, zal misschien even schrikken: dit is niet hoe een boek meestal aanvoelt. Ook vanbinnen is er iets vreemds aan de hand: bovenaan de bladzijden is een tweede verhaal aan de gang, zo lijkt het wel. Na het wenkbrauwen fronsen volgt snel het genieten voor wie alert blijft. Iemand, een man, kan uitzonderlijk goed tekenen. Tekent gezichten van mensen die hij tegenkomt op straat. Kerft ze in het materiaal dat hij vindt, al is het zijn eigen lichaam.
Voor de rest is de plot an sich bijna stereotiep: man ontmoet vrouw, ze worden verliefd, groeien uit elkaar (en hoe het eindigt vertel ik niet ). Zonder die vernieuwende, beeldrijke taal zou het een stationsromannetje zijn. Niets is echter minder waar. Hoewel ze af en toe een beetje op de zenuwen werken omdat het er zo overdadig veel zijn, zijn de meeste metaforen en andere stijlfiguren fris en genietbaar en doen ze verlangen naar meer meer meer.
Een paar weken geleden was er de bibdate in verband met de Inktaap in De Poort in Berchem, vandaag kwam Anne Provoost. De bibliotheek is goed op weg mijn favoriete tussenstop te worden onderweg naar huis
Leerlingen van een schrijfopleiding (wist niet dat die bestond in het middelbaar) hadden vragen voorbereid over het schrijverschap en de boeken van Anne Provoost: vrij voor de hand liggend allemaal, en alleen vragen over "Vallen", maar de schrijfster weet gelukkig zeer boeiend te vertellen en reikt, net als in haar boeken trouwens, vaak onverwachte invalshoeken aan. Zo word je ook als luisteraar aan het denken gezet over dilemma's, moedermelk, schrijversinkomens, schrijverschap en geheugen.
Vaak werden de vragen op een vriendelijke manier onderuit gehaald. Wanneer ze was begonnen met schrijven, werd "waarom veronderstellen dat ze ooit de beslissing zou genomen hebben ermee te beginnen". Dat ze er alleen mee gestopt was. Even. Toen ze achttien werd. Of eigenlijk nooit, want het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Na het leerlingenpanel mocht ook het publiek vragen stellen. Laat iemand uit mijn klas me nu net vanmorgen de vraag hebben gesteld wat precies het verschil is tussen jeugdliteratuur en volwassenenliteratuur. Anne Provoost leek mijn mening wat te delen dat daar geen scherp afgebakende grenslijn te trekken is. Zou ik het haar durven op de vrouw af vragen? Ja, laat ik dat maar doen... Iemand was me voor. Vroeg vanalles over jeugd- dan wel volwassenenliteratuur. Kon ik mijn vraag er toch nog op laten voortborduren? Ja, dat moest wel kunnen. Vooruit dan maar...
Opnieuw was iemand me voor. Om over iets helemaal anders te beginnen. En voor ik het goed en wel besefte, was het acht uur. Natuurlijk, ik kon nog blijven nakaarten, maar twee uur was al een hele tijd en thuis wachtte er nog een dikke stapel. Het zal dus bij een veronderstelling blijven voorlopig...
Wat herinneren studenten verpleegkunde zich nog van de uitstappen en excursies van dit schooljaar? - Het was een waterachtige bedoening daar aan zee...
Om de leerlingen al wat met elkaar in contact te brengen, hebben de Finse organiserende leerkracht en ik een discussieforum opgestart. Zo blijft het niet beperkt tot dat anderhalf uurtje discussiëren bij ons op school. Om het debat al wat op te warmen, had ik als introductie gevraagd wat ze van elkaars land denken te weten en wat ze van elkaars land willen weten. Eerste reactie: klopt het dat Finse meisjes "hot" zijn?
Geen creatieve schrijvers vandaag. Ik heb me dan ook maar wat beperkt tot het lezen van de krantenknipsels op het prikbord. Best wel grappige dingen gelezen, trouwens. Over de nieuwste Rambo, nog steeds met Sylvester Stallone.
Ik herinner me dat ik ooit "First blood" en zelfs ook het tweede deel moet gezien hebben. Een bruut die met een machinegeweer over de straten zwerft in deel één, een sluipmoordenaar die een Aziatische vijand met pijl en boog tegen een boom spijkert in het tweede deel. Het is niet mijn soort films... Maar toch: gelachen!
Zou er een verhaal in zitten voor het creatief schrijven van volgende week?
Héél veel muziek beluisterd deze vakantie, dus werd het nog eens tijd voor een iMix. Tien nummers uit de honderden die mijn gehoorgang vonden (en dat is geen evidente plaats voor een West-Vlaming ).
Een woordje uitleg bij de nummers:
1. Fake Empire: ik luister weinig naar de teksten van nummers, maar dit is er één waarvan er steeds grote flappen tekst blijven hangen. Een nummer dat in je hoofd blijft zitten, maar waarvan je het niet erg vindt.
2. Back in your head: van Tegan en Sara had ik nog niet eerder gehoord, al zijn ze blijkbaar al een tijdje bezig. Een lovende recensie en een afrekeningnotering verder kruipt dit nummer altijd maar weer "back in my head". Het thema is even universeel als onorigineel, maar het is "toch zo mooi"
3. We're gonna rise: vroeger was ik verzot op de Breeders: Last Splash, met de klassiekers Canonball en Divine Hammer en misschien nog meer van het ongrijpbare, geschifte eerste album Pod. "We're gonna rise" neem ik gewoon als een belofte ;-)
4. Chasing Pavements: Adèle komt naar Rock Werchter Het bewijst dat de wereld voor haar voeten aan het ploffen is, terecht overigens. Maar Rock Werchter? Voor die prachtige, intimistische nummers? Dat lijkt me een miscast. Wereldnummer!
5. Beep Beep Song: niet nieuw, maar nog niet zo lang geleden ontdekt. Blijkbaar komt het uit één of andere commercial, en de kids zijn er dol op. Prachtige stem, leuke nummers. Heel poppy.
6. One time: over gestruikeld tijdens het zoeken naar toepasselijke muziek voor een quiz, eerder al live gezien op Pukkelpop met de vorige zangeres en nog steeds geapprecieerd. Als iemand het album heeft liggen, mag ik het dan eens lenen?
7. I'm like the paper: nog zo'n ontdekking! Verwant aan Joanna Newsom, maar dan met een iets aangenamere stem. Heel gevarieerde, interessante folkmuziek.
8. Ocean Driver: voor het helemaal een popmix wordt, nog snel een drum 'n basenummer eraan toevoegen? Omni Trio maken in elk geval heel melodieuze en toch bijzonder aanstekelijke albums. Heerlijk voor laat op de avond, wanneer bijna iedereen al slaapt.
9. Sunrise: bij momenten heeft Yeasayer een heel alternatief geluid, wat oosters rockend, met een gezond gevoel voor humor. Dat is een beschrijving van mijn ellebogen, ingefluisterd door mijn trommelvliezen.
10. Supernatural superserious: R.E.M. voorstellen zal wel niet nodig zijn. De vorige cd was blijkbaar bij weinigen in de smaak gevallen, al hebben ze mij nooit horen klagen. Voor veel mensen is R.E.M. nog altijd de groep van Losing my religion en Everybody hurts. Naar die sound keren ze gedeeltelijk terug op Accelerate, hun nieuwe album. Een radicale ommezwaai is het niet geworden, maar een sterk album en een sterke single zeker wel.
Ik geef het toe: ik steel met mijn ogen. Wanneer iemand een boek leest dat er boeiend uitziet, dan ga ik op verkenning uit. Amélie Nothomb zat al langer opgeborgen in de hersenkwab "moet ik eens aan beginnen lezen" en "Antichrista" zag er lekker dun uit. Dat mocht ook wel eens. Dat was lang geleden. Blanche en Christa zijn twee zestienjarige meisjes die zo intelligent zijn dat ze al aan de universiteit studeren. Christa is superpopulair; Blanche is een eenzaat. Dat ze elkaar toch vinden, heeft vooral met opportunisme te maken. De opbouw van het boek is al bijzonder doordacht. Er is de symbolische lading van de namen en er is de merkwaardige pointe, maar het verhaal wordt vooral gedragen op de spitse dialogen, zowel mondeling als in de gedachten van Blanche. Bovendien worden heel wat ogenschijnlijk onbelangrijke details opgepikt en ongemerkt meegenomen naar de ontknoping. Thematisch gezien lijkt het boek vooral heel interessant voor lezers die leeftijdgenoten zijn van de twee hoofdpersonages; de afstand was minder groot geweest wanneer het verhaal was verteld vanuit het perspectief van de ouders van Blanche, maar dat zou heel wat van de drive van het verhaal hebben weggenomen, natuurlijk... Ideaal dus om op de boekenlijst bij te schrijven. Ergens op mijn boekenrek staat dat bekendere werk van Nothomb, "Met angst en beven". Laat ik dat maar al op mijn nachtkastje leggen.
Het is al een tijdje uitgelezen, maar omdat ik wil proberen over de boeken die ik las iets te publiceren: hier iets meer over "De Zahir". Heeft niets met Mobutu te maken, trouwens. "De Zahir" verhaalt de (spirituele) zoektocht van een bekende auteur naar zijn vrouw. Kernvraag van het boek is: "Hoe hou ik mijn relatie spannend?" Het is een beetje subtieler en genuanceerder dan dat, maar au fond komt het daarop neer. De schrijver en zijn vrouw Esther hebben een open relatie, gunnen elkaar alles, hebben alles wat hun hartje verlangt en blijkbaar gaat het toch nog fout... Onderweg leren we iets bij over sjamanisme en epilepsie, over migratie en Kazachstan, over de geneugten en de verplichtingen die het schrijverschap met zich meebrengt en over clochards in Parijs. Een bonte mengeling? Misschien wel. Hoewel het onderwerp me op zich wel kon boeien, was de uitwerking van het boek wat te voorspelbaar, ondanks alle vreemde nevenmotieven, en te beperkt: steeds opnieuw werd hetzelfde herhaald. Dat je daardoor een echt "zahir"-effect krijgt, kan meegenomen lijken, maar de aandacht vasthouden doet het daarmee niet. Gelukkig is het boek zo vlot geschreven dat je de herhalingen in hoog tempo voorbij raakt. Alleen had ik liever diepgaande, stevig onderbouwde non-fictieteksten gelezen over de opgesomde onderwerpen dan deze oppervlakkige en vaak zweverige vermeldingen.
Op het podium staat een jongen van zeventien of zo op een tafel. Voor hem hangt een elektriciteitskabel in de vorm van een galg. Het zag er niet bepaald naar uit dat "Thierry", gespeeld door JAN onder leiding van Ans Vroom, een vrolijk stuk werd. Een tiental leerlingen vonden het niet vervelend om bij het begin van de vakantie met Nele en mij mee naar het toneel te gaan. Ze hadden er de regen voor getrotseerd en zaten, net als wij, gebiologeerd te kijken naar een beklemmend jongerentoneelstuk. De biologische componente omvatte ook dat het podium vol stond met opgezette vogels, die één van de leerlingen bovendien kon determineren, maar iedereen heeft natuurlijk zijn dada's. Dozen stonden er ook, vol nog ingepakte spullen, zelfs twee jaar na de verhuis. Thierry's moeder is er immers nog niet in geslaagd het leven weer op te pakken. Ja, er waren wel enkele gênante pogingen, maar veel verder geraakte ze tot nu toe niet. Zelf lijkt de jongen ook moeilijk te bereiken. Er zijn enkele jongens van school die het eerst wel lijken te willen proberen, maar hem uiteindelijk als makkelijk pestslachtoffer zien omdat hij anders is. "Wat zit er in uw zakske?" is een zin die blijft hangen. Er zit een dagboek in, waarin Thierry duidelijk vertelt meer te verwachten van het leven. Dat meer had een meisje kunnen zijn dat hem duidelijk wel ziet zitten; zelf is de jongen er niet klaar voor. Hij telt maar door, terwijl rondom hem de wereld even vraagtekens zet, maar het niet aan zijn hart laat komen. Subliem theater, subliem gespeeld. En van mij mogen de leerlingen die erbij waren elke keer mee!
Je hoort het vaak zeggen wanneer rapporten worden uitgedeeld, dat het "oneerlijk" is. Vandaag had ik zelf een beetje het gevoel dat het een en ander "oneerlijk" was. Dat sommigen er slapend door walsten en voor een vak zelfs de hoogste score van de klas haalden, terwijl anderen zich te pletter moesten werken om dan net onder de vijftig procent te moeten stranden. Dat iemand vreesde door haar vader te zullen worden uitgelachen om haar slecht rapport, terwijl ze er een heel trimester voor heeft moeten knokken. Het is niet nieuw, het is van alle tijden, maar het knaagt en het jeukt en het is niet prettig.
De zenuwen gierden door de refter wanneer de eerstes binnenkwamen om naar de presentaties van de zesdes te komen luisteren. Teksten werden herhaald, de computerkabels aangesloten en de stembanden gesmeerd. We kregen colafonteinen en zinkende blikjes te zien, beelden uit de kringwinkels, jonge lammetjes en nog onbekende kunstenaars. Een vrij gevarieerd aanbod was het dus, zodat het anderhalf uur toch net voldoende afwisselend kon worden ingevuld. Wat vooral opviel was hoe moeilijk sommigen het hadden om hun ervaringen te verwoorden of ze in een degelijk taalgebruik om te zetten. Het kletterde van het dialect. Ook heel wat woorden vervlogen in de grote ruimte, omdat ze de verkeerde richting werden uitgestuurd of gewoon in de mond bleven hangen. De vijfdes, waarvan sommigen degoutant veel te laat waren komen binnendruppelen, konden alvast beginnen nadenken over mogelijke locaties waar zij in oktober hun sociaal project willen houden...
Voor hun projectweek zijn vijf zesdejaars sinds vanmorgen op literair oorlogspad in Antwerpen. Vandaag nog vooral virtueel, morgen waarschijnlijk 'in real life'. De bedoeling is een literaire fiets- of wandelzoektocht te maken die op een originele manier Antwerpen uit de boeken (in plaats van de doeken) doet. Meer dan enkele boeken aandragen hoefde ik echt niet te doen. Het was alsof ze al jaren niets anders deden: aan het bord een uitgebreide opsomming namen van dichters en schrijvers, op het projectiescherm achtereenvolgens een plattegrond van Antwerpen, foto's van stadsdelen en bi(bli)ografieën van ondermeer Paul Van Ostaijen... Ik kon met een gerust hart de stad intrekken.
(Kom ik even later toch wel Bart Moeyaert tegen op de fiets. Vreemd dat je zoveel over iemand weet en toch geen contact zoekt, maar hoe zou Bart Moeyaert mij moeten kennen? Terwijl ik meer dan tien boeken van hem gelezen heb. Zou hij weten dat ik het daarnet in de klas nog over hém had?)
geheugenhectaren
: super!). 
), ga ik er af en toe eens langs. 
). Zonder die vernieuwende, beeldrijke taal zou het een stationsromannetje zijn. Niets is echter minder waar. Hoewel ze af en toe een beetje op de zenuwen werken omdat het er zo overdadig veel zijn, zijn de meeste metaforen en andere stijlfiguren fris en genietbaar en doen ze verlangen naar meer meer meer. 
