Dit is mijn tigste Nothomb dit jaar én het boek waarop ik me maandag baseerde voor "creatief schrijven". Ik had er echt een sleutelpassage uitgelicht, zo bleek achteraf.
Dat de boeken van Amélie Nothomb novellen in een groot lettertype zijn mag de pret niet drukken. In dit boek word je verbannen naar de wereld van een huurmoordenaar, zeer zintuiglijk en met een beklemmende vanzelfsprekendheid. Wat drijft iemand zover om mensen voor wat geld om te brengen? Kun je ermee ophouden, eenmaal begonnen? En vooral: wie is Zwaluw?
Lees de flaptekst pas achteraf, zet de gsm, de telefoon, de deurbel en de tv anderhalf uur lang uit, doe de lichten uit en brand net genoeg theelichtjes om de letters te kunnen onderscheiden. Misschien kruipt u wel met dit boek in bad? Het mag, het moet haast... Kippenvel krijg ik hiervan.
Gisteravond naar de Vooruit geweest om er te smelten voor culuur, een literairmuzikaal programma was dat van Canon Cultuurcel.
Eerst nog een hapje gegeten, want we waren al wat vroeger daar om onze tickets op te halen. Pizza besteld en al aan een tafeltje gaan zitten. Hoeveel tijd hebben we nog? Bijna drie kwartier? Dat moet wel lukken. Blijkt na een kwartier dat er slechts één pizza effectief opgenomen was in de bestelling. Vijf voor acht werd het. Nu moesten we echt wel weg. Kwam eindelijk de pizza eraan. "Zal ik hem inpakken voor u?" Goh, ja dan, zeker? (Het ding was dan klaar).
Met de warme pizza stapten we de Vooruit binnen. Het ding kreeg een eigen kaartje aan de vestiaire. Aan de deur kregen we een ijspraline. Eerst het dessert en daarna...
Het is er niet meer van gekomen. De pizza zit nog netjes in z'n doos in onze koelkast te wachten tot vanavond. Maar honger hebben we niet geleden. Daarvoor zorgde de presentator van de avond meteen al. Sven Speybroek schoot een literaire feestavond in gang die geen zwakke, hoogstens even een iets matiger moment kende.
Als eerste kwam meteen de "big boss" zijn ultieme genre brengen: een speech. Frank Vanden Broucke stelde de evaluatie van de Vlaamse cultuureducatie voor en gaf daarmee meteen heel wat stof tot nadenken.
Daarna was het de beurt aan "de muze van J. M. Berckmans" die een brief 'performde' aan haar dokter waarbij ze een fiets wil.
Dimitri Verhulst bracht in primeur een beklijvende oermens uit z'n "Godverdomse dagen" (volgende week bij HUMO). Niet voor gevoelige oortjes, maar heerlijk om te beluisteren. Is het al dinsdag?
Nog pakkender was Liesa Van der Aa, die alleen met viool, stem en een paar pedalen (om stukken vioolspel en zang te samplen) de hele zaal vulde alsof er een complete zeskoppige band op het podium stond. Beklijvend!
En zo kan ik nog wel een paar uur doorgaan over Erwin Mortier, Ramsey Nasr, Stijn Vranken (!!!) en Tine Embrechts (die zelf de slappe lach kreeg van haar hilarische 'lazy jazz')... Alleen Mauro Pawlowski wist me maar deels te bekoren: met z'n donkere, rauwe lied (zo heb ik Mauro het liefst), niet met z'n cover van Kris De Bruyne. Ook Andy Fierens, hoewel vol overgave op het podium, kon ik niet smaken. De woordspelingen lagen soms voor de hand (of ik kende ze al) en de cerebrale associaties kon ik niet altijd volgen, wou ik niet altijd volgen.
We hebben de pizza maar niet meegenomen naar de receptie. We zijn hem daarna gaan ophalen en hebben 'm veilig in de koffer van de wagen gelegd.
"Meneer, wil je alstublieft geen punten afrekken voor de fout die ik gemaakt heb in mijn taak? Het is zo'n schaamtelijke fout en ik weet dat het fout is, maar ik heb het niet meer opnieuw afgedrukt." - Wat voor fout dan? Toch geen werkwoordsfout? "Nee, ik heb plafond met een t geschreven."
Na een halfuurtje computeroefeningen maken, stapte ik met de studenten verpleegkunde over op een ander onderwerp, aanvankelijk nog in het computerlokaal. Hoewel zowat iedereen toch vrij aandachtig aan het luisteren was, hoorde ik constant een zacht tikken. Sommige student kleefden zo met hun vingers aan muis of toetsen vast, dat het een automatisme was geworden tijdens het luisteren. Eén iemand sloot snel een chatsessie af nadat ik voorgesteld had zelf even te antwoorden ;-) Misschien kunnen er afgedankte klavieren worden verzameld voor de rustelozen onder de studenten? Dan kunnen ze tokkelen tijdens het luisteren naar een uiteenzetting. (Of misschien toch maar niet. ;-) )
Geen seconde had ik erover gedacht om dat kind het leven te sparen. Een contract is een contract, dat weet een huurmoordenaar beter dan wie ook. Maar haar dagboek lezen leek me plots een onvergeeflijke misdaad.
Het is maandag en voor het eerst dit nieuwe schooljaar is er weer creatief schrijven. De twee 'anciens' die kwamen opdagen zagen dit fragment meteen zitten. Nog voor ik goed en wel wist hoe te beginnen hadden ze al een half blad volgeschreven. Het fragment komt uit één van de vele 'Amélie Nothombs': "Dagboek van Zwaluw". Gelezen heb ik 'm nog niet. Het leuke daaraan is dat je alles nog kunt verzinnen: is het kind een jongen of een meisje? Is het vier, acht, twaalf, zestien? Wordt het kind wel of niet vermoord?
Zoals altijd lees je hier wat ik ermee deed:
Hoe vermoord je een kind van acht? Zelden is ze alleen: op school, buiten met haar vriendinnetjes, thuis met mama en papa. Begrijp je? Ik wil er geen scène van maken: hoe minder getuigen, hoe beter. Misschien maak ik een kans wanneer ze met de fiets naar huis rijdt. Ergens zal ze wel haar laatste vriendin dag zeggen: het laatste stukje dat ze alleen moet. Tenzij die vriendin nog verder... Ik zal ze een tijdlang volgen, kijken wat ze doet, waar ze heengaat en dan wacht ik op het toeval. Een droge knal en gedaan.
Ze heeft een kamer zoals alle meisjeskamers: foto's, spiegels (veel spiegels), posters van popsterren, hier en daar een kitscherig beeldje, wat knuffeldieren op 'r bed... Op haar bureau ligt een dagboek open.
De opdrachten zijn verdeeld, het startschot is gegeven. Van de leerlingen met seminarie talen mag u de komende maanden dit verwachten: - een expo over Reinaart de vos - een dialoog tussen een broer en een zus over hun moeder - een poëzieavond - een debat over taalgebruik op school - boekenmomenten voor de lagere school over de Sint en over (een selectie van) boeken van de Karel Verleyenprijs - een presentatie over het taalgebruik van presentatoren van kindertvprogramma's - ...
Drie leerlingen schrijven wekelijks recensies over boeken, stripverhalen en literaire activiteiten. U kunt volgen wat ze maken: * Vincent * Egon * Luc (adres volgt)
Oud zagen ze eruit, die leerlingen van 5 handel, alsof ze allemaal minstens achttien waren. Vergeten te stoppen met naar school gaan. Ronkende namen hadden ze; sommige ervan had ik nooit eerder gehoord... en dan iets vertellen over Karel Appel ;-)
Iemand stak haar hand op telkens ik een meisjesnaam noemde. De genoemde meisjes staken hùn hand op wanneer ik hààr naam noemde. Op een leuke manier. Met gevoel voor humor waarmee ze zo de tv op kunnen.
Dat kunst vooral geen geld hoeft op te brengen, daar hadden ze geen oren naar. Hoevéél kostte dat schilderij van Karel Appel, meneer? Maar daarvoor zitten ze dan weer in de juiste studierichting. ;-)
Bij de planning van het nieuwe schooljaar werd rekening gehouden met de ramadan, zo lijkt het toch. De ontmoetingsdagen vallen echter op 2 en 3 oktober. Laat ik nu net in mijn agenda lezen dat 2 oktober de datum is voor het Suikerfeest! Geen ramadan, maar iets klopt er niet volgens mij...
Eerlijk? De zoektocht naar motivatie voor de projecten van seminarie talen blijft vooral een zoektocht. Toch wisten enkele leerlingen me aangenaam te verrassen. "Meneer, ik moet dit doen! Alstublieft alstublieft alstublieft!" was één van die frisse quotes.
Na een zeer verwarrende tiendaagse begint er toch wat ribbenkast te zitten in het rooster. Eén klas kreeg zijn tweede uur esthetica deze week, eerst met lichte tegenzin, maar, tot mijn aangename verbazing, met stijgende aandacht. Dat het over muziek ging, zal wel een rol gespeeld hebben. Opvallend trouwens dat de leerlingen net dat ene nummer dat ik zelf ook uitstekend vind eruit plukten en zelfs vroegen naar titel en uitvoerder. En neen, Paul, het was geen Metallica.
"Meneer, vanaf volgende week komen we, maar vandaag zouden we graag met z'n drieën een pita gaan eten." Wat kun je daar op tegen hebben?
Een speech in alle klassen van 4, 5 en 6 leverde voorlopig niets op en zelf in m'n eentje zitten schrijven doe ik 's avonds thuis wel... Wordt vervolgd dus...
De eerste weken van het nieuwe schooljaar hebben altijd iets filosofisch. Zo kun je als leerkracht je improvisatietalent volledig tot ontplooiing laten komen. Elke dag kom je immers wel voor een ander soort verrassingen te staan. Vorige week wist ik bijvoorbeeld nog wie ik in m'n klas had en welke vakken ik aan welke leerlingen zou moeten geven. Precies één week later blijkt er van die kennis nog weinig overeind te staan. M'n klas in blijkbaar gesplitst, sommige vakken geef ik aan meer groepen dan voorzien in m'n opdracht en vanmorgen stond ik zelfs geroosterd om les te geven aan zowat 35 man. Geen probleem, maar geef me dan volgende keer wel een aula waar ik zo'n groep kan zetten. Ach, ik zeur er wel eens over, maar eigenlijk vind ik het fascinerend, te zien hoe verschillend mensen reageren op onvoorziene omstandigheden. Het is ook een uitdaging om ergens in dat grote gebouw een geschikte klas te vinden die vrij is, je leerlingen bijeen te zoeken, je lesuren bijeen te puzzelen... Minder leuk is het dat je weinig kunt plannen, te weinig kopies hebt of net overdreven veel. Nu eens kijken hoe lang mijn zenuwen en geduld ontspannen blijven; gek eigenlijk dat we zo afhankelijk zijn van structuur...
Deze sluwe vos hoeft geen introductie; Henri Van Daele en Klaas Verplancke misschien ook niet meer. Henri Van Daele is al heel zijn leven en lang daarvoor jeugdauteur; Klaas Verplancke heeft vooral de laatste jaren bekendheid verworven als illustrator van ondermeer de Confidenties aan een ezelsoor (met auteur Frank Adam) die in De Standaard verschenen. Samen maakten ze eerder al "Heksje Paddewratje" en opvolger "Glamp".
Maar ik wou het dus over Reinaart hebben, zowat de bekendste vos ter wereld. In het handboek staan grote fragmenten uit de Middelnederlandse tekst en de vertaling van Paul Biegel, maar met de bewerking van Henri Van Daele had ik meteen nog eens het integrale verhaal op een heel vlot leesbare manier. De sluwe streken en het zichtbare plezier dat Reinaart er zelf in heeft komen goed uit de verf en hoe langer hoe meer worden ook de andere dieren erdoor gesleurd. Reinaart is misschien wel slecht, maar hij is tenminste eerlijk. Je zou het bijna geloven!
Hier en daar wordt er een beetje buiten de lijntjes gekleurd: Julocke is niet de vrouw maar de bijzit van de pastoor en er wordt voor zover ik me herinner nergens iets gezegd over wat Reinaart met de welpen van de wolf deed (op ze urineren; één zou er blind gebleven zijn). Dat doet echter niets af aan het boek dat een extra dimensie krijgt met de prachtige illustraties en het dikkere papier van de luxueuzere uitgave.
Is dit de ultieme Reinaart de vos? Neen. Is hij de moeite waard? Zeker en vast.
Rustig gestart vandaag: de leerlingen werden pas om tien uur verwacht en om twaalf uur mochten we ze alweer naar huis sturen. Nu is twee uur vullen met wat er allemaal nog staat te gebeuren de komende tien maanden niet evident. Niet dat er niet vanalles staat te gebeuren, maar je kunt het toch moeilijk allemaal de eerste dag al vertellen, niet?
Was er toch wel eentje die het presteerde om een half uur (als het niet meer was) te laat te komen! Excuus nummer 1: -mompel mompel- bus -mompel mompel.
Vierentwintig leerlingen die samen vier verschillende richtingen volgen en allemaal een A-attest willen halen: dat kan alleen maar een uitdaging worden!
De tweede kanshebber voor de Inktaap 2009 is al een pak lijviger dan de eerste. "Het grote uitstel" gaat over Rega, een jonge student die zeer geïnteresseerd is in de vaak rebelse levensvisies van (leef)tijdgenoten.
Levensvisies kun je niet droog serveren zonder je lezers te verliezen. Het verhaal werd dus gelardeerd door een sausje seks. Aanvankelijk lijkt dat sausje er niet echt toe te doen, maar naarmate het verhaal vordert wordt seksualiteit meer en meer het middel om Rega's karakter bloot te leggen, terwijl het voor Rega zelf een belangrijk element is in zijn zelfontplooiing. (Amaai, mijn uitleg klinkt alsof hij ook toe is aan een scheut van bil gaan.)
Drie hoofdstukken zijn er: Che, Dingeshauptstrasse en Das Rote Kabinett. Drie plaatsen die een cruciale rol spelen in Rega's leven. Ontmoetingsplaatsen vooral ook, waar hij geconfronteerd wordt met andere visies op politiek, muziek en, jawel, seks. Passend bij het tijdskader (onder andere dat van de punk) is dat alle drie de ruimtes in zekere zin sneuvelen. (Ik mag nog niet teveel verklappen).
Is het een goed boek? Dat zal wel zijn: een Gouden Uil verdien je niet zomaar. Personages krijgen er een gezicht en vooral een karakter zonder uitvoerige en overbodige uiterlijke details te moeten doorworstelen. De plot is prima opgebouwd en laat voldoende in te vullen aan de lezer. (Vooral het einde van deel twee: grrr, wat is er nu precies gebeurd tussen twee en drie? ) Bovendien krijgt het boek ook een bijzonder verrassend einde mee. Toch blijf ik ook ergens op m'n honger zitten en gebeuren veel van de leukste dingen in wat het boek oproept aan herinneringen, eerder soms dan in de verhaalgebeurtenissen zelf. De grote kracht van "Het grote uitstel" is voor mij dan ook de illusies die het opwekt, maar is dat niet net het thema van het boek? (retorische vraag )
Een verhalenbundel is een vreemd wezen. Het is onsamenhangendheid die werd samengebracht. Het is een bonte collectie personages en verhaallijnen.
Raarraar.
In de bundel van D. Hooijer (Wie is dat lachende gezicht op de flap? Nooit van haar gehoord! Waarvoor staat die D.? Staat het wel voor iets?) is elk verhaal ook nog eens een vreemd wezen, onsamenhangend en vol personages en intriges. Overdaad soms, want af en toe niet meer te volgen. Wie is nu wie, zoals in het verhaal over de stamgasten van een café. Een enkele keer ook: waar gaat dit nu helemaal over? Onaf, haast per definitie, maar dat stoort niet. Hoort zo.
Maar.
De auteur heeft een schrijfstijl om jaloers op te zijn: pittig, scherp, gebald (dat vooral!). Ze schuwt weinig of geen taboe (al lijkt dat er soms om gedaan: moest het wat teveel politiek correct zijn?), verrast en verrast weer en heeft ook interessante visies, invalshoeken, denkwijzes.
Dat veel situaties en personages uiterst ongewoon zijn, neem ik er graag bij. "Het grote uitstel" en "Het schervengericht" krijgen een eerlijke kans, maar, om het fatamorgaans te zeggen: "De eerste ster is binnen."
Het is vakantie natuurlijk, en het is warm geweest. Misschien zijn dat mijn beste excuses om niet veel te lezen. In de bib had ik nochtans interessante werken gevonden: "Candide" van Kristien Dieltiens, enkele boeken van Amélie Nothomb (ja, ik ben er echt wel weg van ) en "De weg naar Mekka" van Jan Leyers. Van die laatste ben ik intussen weg genoeg (sorry, kon het niet laten ) om hem te kopen, maar sindsdien zit er zo geen druk meer achter en heb ik maar een paar bladzijden gelezen. Nu het augustus is, wordt het stilaan tijd om die Inktaapboeken af te werken. "Sleur is een roofdier", de verhalenbundel, daar was ik al eens eerder aan begonnen. Reugebrink en A. F. Th. Nog Iets zullen dan wel volgen. Een dikke turf, die laatste: 1050 bladzijden. Dat wordt mijn persoonlijk record.
Vandaag maakte ik komaf met de "sleur", en misschien ineens met de hitte.
geheugenhectaren
. Erg raar om mezelf "in actie" te zien. 
) Bovendien krijgt het boek ook een bijzonder verrassend einde mee. 
