Kunst en geschiedenis in Departement Tarn

Kathedraal Sainte-Cécile parel in Albi

Albi, zeg maar Albi la Rouge omwille de kleur van de architecturale bouw in baksteen, is een buitenbeentje in de Tarn. Goed voor bijna 50.000 inwoners is de Tarn de derde van de drie departementen van de Midi-Pyreneeën die we onder de toeristische loep nemen. Het wordt eens te meer een gezellige wandeling doorheen kunst en geschiedenis met focus op enerzijds de kathedraal Saint-Cécile, anderzijds op de flamboyante wereld vermaarde kunstschilder Henri Toulouse-Lautrec.

CORDES SUR CIEL

We duiken het departement van de Tarn in aan de voet van het middeleeuwse Cordes sur Ciel, een gezellig stadje op 25 km van Albi en bezaaid met eens te meer smalle en steile straatjes en steegjes. Gesticht in 1222 door Raymond II, graaf van Toulouse, groeide dit versterkt stadje uit tot het epicentrum van de handel om en rond linnen en leder. De handelaars etaleerden hun rijkdom via de bouw van veelvuldig versierde woningen en dito spitsbogen zodat men vandaag kan genieten van een reeks immens mooie gotische huizen, gekleefd aan de hellingen die flink wat klimwerk vergen. De beloning van een uniek panoramisch zicht op het dak van de Cordes sur Ciel, die bij nevel letterlijk in de mist hangt, vandaar de recente naam, tot voor kort inderdaad Cordes. Kijk uit en geniet zeker van enkele respectabele huizen met La Maison du Grand Ecuyer, La Maison du Grand Veneur en onder andere La Maison du Grand Fauconnier. Vandaag zijn er geen valken meer te bespeuren, maar wel het gemeentehuis, versierd met indrukwekkende vogelfiguren. Centraal vindt men in Cordes sur Ciel de 14^de eeuwse markthal met 24 achthoekige pilaren uit zandsteen en een waterput met een diepte van zowat 100 meter. Al dat klim- en stapwerk zorgt voor verpozing op het terras van La Bride. In de jaren veertig verbleven hier de Franse kunstschilder Yves Brayer en de Franse schrijver en essayist Albert Camus. Vandaag is Cordes nog steeds een uitgelezen oord en bron van inspiratie voor tal van kunstenaars, dat zich etaleert in de liefst 50-tal galerijtjes. Op naar Albi.

KATHEDRAAL SAINTE-CECILE

Aan de oevers van de Tarn is Albi zonder meer een buitenbeentje. Schrik niet als je bij het binnenrijden van deze “rode” stad – van welke kant je ook komt – wanneer de indrukwekkende kathedraal Saint-Cécile plots nabij de Pont Vieux voor je opduikt. Is dit een kerk, een burcht, een slot, een militair bouwwerk of een versterkt kasteel? Het zou het allemaal kunnen zijn. Feit is dat de kathedraal een onmiskenbare baken in de regio is. De bouwheren van de kerk deden het met opzet, en gaven het de vorm van een burcht, zo immens dat geen enkel gebouw haar in de schaduw kan zetten. Men deed er 200 jaar over om dit monumentaal stuk historisch architectuur te bouwen. De grootte zorgt ervoor dat het lichtinval elk uur van de dag anders te beleven is. De sobere buitenkant van de kathedraal laat niets vermoeden van haar onbeschrijfelijk schoonheid binnenin. Neem gerust de tijd om het allemaal te beleven. Indrukwekkend is uiteraard de 78 meter hoge klokkentoren. Het interieur is een open museum van christelijke kunst. De kathedraal wil immers het symbool zijn van de terugkeer van het christelijk geloof, ten nadele van de ketters uit de Katharen. Het 18^de eeuwse orgel met zijn 3.500 pijpen, de fresco’s, de nissen met beelden van bijbelfiguren, koningen en keizers, het stenen kantwerk en de talrijke polychrome beelden slaan u met verbazing. Geniet ook van Het laatste oordeel, meesterwerk uit de 15^de eeuw, waarbij de zeven hoofdzonden op de meest gruwelijke wijze zijn uitgebeeld en het goede van het kwaad scheidt. Ronduit indrukwekkend. De kathedraal Saint-Cécile is gratis te bezoeken en ja, je mag foto’s nemen, weliswaar zonder flits.

HENRI DE TOULOUSE-LAUTREC

Albi verken je best te voet. In de oude stad is er heel wat te zien en te beleven. Molens en leerlooierijen maakten op de rechteroever, die je bereikt via de middeleeuwse Pont Vieux, plaats voor goed bewaarde herenhuizen. De stad met de rode bakstenen laat in de Rue des Prêtres de mooiste woningen zien. Enkele met 13^de eeuwse tuintjes, oude waterputten en een rij vakwerkhuizen kregen eind vorige eeuw een opknapbeurt. En wat dacht je van het klooster Saint-Salvy, gekenmerkt door romaanse en gotische zuilen, met kerk opgetrokken in een mengeling van rode baksteken en witte klaksteen. In het nummer 14 vindt je in de Rue Toulouse-Lautrec het statige geboortehuis van Henri Marie Raymonde graaf de Toulouse-Lautrec-Monfa, geboren in Albi in 1864. De wereldberoemde Franse kunstschilder noemde zich Henri de Toulouse-Lautrec en liet de rest van zijn naam voor wat het was. Zijn broze gezondheid – hij was fysiek onvolmaakt – speelde hem parten en hij lag niet zelden ziek te bed, omwille zijn mank beendergestel. Studies waren niet aan hem besteed en hij wou tekenaar en schilder worden, zwaar tegen de goesting van zijn ouders, die neef en nicht waren. Zijn teken- en schildertalent brengt hem uiteindelijk tot in Parijs waar hij al vlug deel uit maakt van het nachtelijk leven. Hier maakte hij zijn grootste werken. Hij ontwerpt affiches voor de Moulin Rouge en schildert het decadente leven van de Belle Epoque. Henri de Toulouse-Lautrec vindt zich op zijn best wanneer hij op lange tenen kan trappen, de politiek een veeg uit de pan kan geven en vooral de verschoppelingen uit de maatschappij, aansluitend de mens in verval via het nachtelijk leven, op doek kan zetten. Hijzelf beschouwt zich als een aristocraat die er genoegen in schept zijn eigenzinnige en meestal demoraliserende kijk op het leven te geven. Hij is amper 37 wanneer hij sterft door een ongeneeslijke ziekte. In juli 1922 opent men in Le Palais de Berbie (Bisschoppelijk Palais) het Musée Toulouse-Lautrec, met dank aan moeder gravin Adèle de Toulouse-Lautrec die meer dan duizend werken wist te verzamelen. Vandaag is er slechts een klein gedeelte van zijn tekeningen, etsen, affiches en schilderijen te zien. Indrukwekkend zijn alvast de tekeningen Moulin Rouge – Bal tous les Jours en de Ambassadeurs. Het museum gaat straks dicht om in 2012 opnieuw de deuren te open waarbij honderden nog nooit eerder geziene werken van de meester te bewonderen zullen zijn. Meer info: www.musee-toulouse-lautrec.com

MUSEE LAPEROUSE

Zij die gek zijn op ontdekkingsreizen en marines vinden ruim hun gading in het Musée Lapérouse, hoek Square Botany Bay en rue Porta 41, naast het Mercure Hotel. Het museum is gewijd aan het leven van de 18^de eeuwse Franse ontdekkingsreiziger Jean-François de Galaup die bekendheid verwierf onder de schuilnaam Lapérouse. In opdracht van koning Louis XVI leidde hij wetenschappelijke expedities rondom de wereld. Het museum laat tal van archeologische onderwatervondsten bewonderen. Meer info: www.laperouse-france.fr

CASTRES

Andere fraaie parel aan de kroon van de Tarn is het schilderachtige stadje Castres dat vooral bekend is door de gekleurde (vooral) houten huisjes aan de Agout rivier. De inwoners van Castres noemen het zonder blozen hun Canal Grande, verwijzing naar Venetië en doopten de rivier om als de Grootste laan van Castres. Geef toe, de kleurrijke rij lichtgroene, blauwe, gele, oker en roze huizen van leerlooiers, wevers en schilders met hun pastelkleurige balkons en gevels, zijn het visitekaartje geworden van deze stad, met dank aan hen die het bleven restaureren. In de oude binnenstad laten heel wat oude herenhuizen zich bewonderen. Slenteren doorheen de nauwe straatjes brengt u naar diverse architecturale wonderen waarbij gotiek, barok, renaissance en romaans zich om de beurten afwisselen. De Place Jean Jaurès, genoemd naar de in september 1859 in Castres geboren journalist, filosoof en politicus Jean Jaurès en laffelijk vermoord in juli 1914, zorgt voor verkwikkende rust in hartje stad.  Wie van schilderkunst houdt, trekt graag naar het Musée Goya, in het voormalig bisschoppelijk paleis, tegenover het Theater. Bewonder alvast bij het binnengaan de tuinen, kunstig ontworpen door de Franse tuin- en landschapsarchitect André le Nôtre. Een streling voor het oog. In het museum is het op en top genieten van drie schitterende meesterwerken van Goya, aansluitend een grote verzameling etsen. Meer info: www.ville-castres.fr

LA ROUTE DES PIGEONNIERS

Vooraleer de Tarn te verlaten willen we toch even wijzen op een zeer leuke route die je een flinke brok geschiedenis mee wil geven: La Route des Pigeonniers, traject waar je kennis maakt met duivenhokken uit de twee vorige eeuwen. Deze hokken bestaan al sinds de oudheid en werden gebouwd op palen om de mest makkelijk te verzamelen. In deze regio zijn er heel wat en in Frankrijk telt men er zowat 1.700. De Tarn telt specifieke exemplaren en zijn te vinden in de omgeving van Gaillac, Castres en Toulouse. Vandaag herinneren ze alleen maar aan een verleden toen de adel enerzijds hield van duivenvlees, anderzijds van gratis meststoffen. Vandaar dat de Tarn vandaag borg staat voor lekkere duifjes… in het bord. Men vindt de Pigeonniers nu nog in Albi, Milhars, Puylaurens, Lautrec, Lombers, Gaillac, Montdragon en onder andere in Sauveterre. Meer info: www.pigeonniers-en-midipyrenees.fr

Met dank aan Christian Rivière, Martine Bouchet, Jackie Bru, Cathérine Bizet, Véronique Beauvois en CB Communication.

Meer info over de drie departementen:

www.tourisme-tarn.com; www.tourisme-aveyron.com en www.tourisme-lot.com

(Georges Keters)