Dag iedereen, indien je wenst een bericht na te laten kan u dit hier doen!
Zoeken in blog
Goed of Slecht?
Hoe kunnen we uitmaken of iets goed of slecht is?
23-05-2010
5e eigen post: duurzame waarden
In De
Morgen van 18/05 kwam ik een bijzonder artikel tegen met een intrigerend
verhaal. Het verhaal is van een journalist die naar Athene is geweest. Hij
heeft daar voor het bankkantoor gestaan dat helemaal verwoest werd door een
molotovcocktail van anarchisten. Dezen hebben 3 mensen vermoord, mensen die
niet eens aan de algemene staking meededen. Die bank was 15 dagen geleden het
centrum voor de wereldwijde crisis. Atheners kwamen hun respect aan de
onschuldige slachtoffers betuigen. Er lagen bloemen, teddyberen en briefjes. 1
van die briefjes was van een meisje, Lydia.Daarop
stond in het Grieks: In wat voor een wereld zal ik opgroeien? Lydia, 10 jaar.
Een credo
van de natuurbeschermingsgroep Conservation International luidt als volgt: Hier
verloren, daar gevoeld. Deze slogan is bedacht om ons te herinneren aan de
natuur en het klimaat om een hecht geïntegreerd systeem te vormen en dat de
teloorgang van soorten, bossen en het leven in de oceaan in een deel van de
wereld uiteindelijk een weerslag zal hebben op de andere delen. Er moet dus een
soort van evenwicht zijn tussen beiden, anders komen we in een totale chaos. Dus
gebeurt er hier iets slechts, dan gaat dit gevolgen hebben op een andere
plaats, deze gevolgen kunnen goed of slecht zijn. Bv: de Grieken hadden een
grote berg schulden en Duitsland moet zijn spaarvarkentjes openbreken omwille
van de Europese band, het evenwicht is verstoord, er is chaos: de crisis.
Onder
andere deze crisis zegt Thomas Friedman (de auteur) is te wijten aan het gedrag
van de mensen. Friedman zegt dat het vandaag belangrijk is hoe we ons juist
gaan gedragen, hoe we gaan consumeren en hoe we een harmonieus geheel gaan
bewaren.
We moeten
dat doen aan de hand van duurzame waarden. Dit zijn waarden waardoor onze
relaties met elkaar, onze gemeenschappen, onze bossen, onze instellingen, ons
klimaat letterlijk doen duren. Deze waarden gaan ons inspireren om het juiste
gedrag aan te nemen op eender welk moment waardoor we terug naar een harmonie
gaan,een hersteld evenwicht tussen het goede en het kwade op de wereld.
Maar dan
vraag ik mij af, wat zijn duurzame waarden? Is dit hulpzaam zijn, medeleven
getuigen, respectvol zijn, ? En hoe moeten we die waarden dan overbrengen?
Door onze
opvoeding, door onze school, door ons staatshoofd of regeringsleiders? Moet dit
in onze jeugd gebeuren of kan het ook op latere leeftijd?
Wat denken
jullie waardoor onze wereld opnieuw van chaos naar harmonie kan evolueren?
Om in de trend van school en studeren te blijven heb
ik volgend artikel gevonden in de Morgen van woensdag 12 mei.De titel van het artikel is: Jezus in een klas vol
ongelovigen.
U kan het al raden, het onderwerp is razend populair
de laatste dagen en weken, het gaat over godsdienst. En meer bepaald over de
les godsdienst.
We leven vandaag in een maatschappij waar ouders niet
veel meer naar de kerk gaan, waar jongvolwassenen niet meer naar de kerk gaan,
waar tieners niet meer naar de kerk gaan(tenzij ze moeten voor een communie) en
waar zelfs kleine kindjes niet meer naar de kerk gaan(tenzij door een streng gebod
van de meme en pepe of oma en opa).
Wie gaat er vandaag nog naar de kerk? Vooral oudere
mensen en sterkgelovigen.
Maar er is een grote contradictie:Wij hebben vele
andere scholen waar het vak godsdienst niet gegeven wordt maar toch blijven
vele ongelovigen voor katholiek onderwijs kiezen, ook al zijn ze niet gelovig.
Onder gelovigen verstaan we mensen die kracht putten uit het geloof, achter het
de visie van de katholieke kerk staan en die regelmatig uiting geven aan hun
geloof. Bv: naar de mis gaan op zondag.
De ongelovige leerlingen klagen veel over het vak
godsdienst. Het is saai en overbodig, velen vinden het niet erg indien het vak zou
verdwijnen waardoor ze twee uur minder les hebben.
Hoe komt dit? Ligt dit aan de leerkracht? Ligt dit aan
de gegeven stof? Ligt dit aan de leerlingen zelf die niet meer openstaan voor
het katholicisme? Wat moeten we eraan doen?
Meneer Leonard, onze welbekende aartsbisschop, gaf het
volgende antwoord: ik meen dat het strikter godsdienstonderwijs jullie
(lees:leerlingen) in de kerk zal houden.
Vinden jullie dat wij in de les godsdienst een
striktere visie moeten krijgen op het katholicisme? Of vinden jullie themas
als euthanasie, terrorisme en discussies over hoe religie verdwenen is uit onze
maatschappij beter? Zou dit dan bijdragen tot meer mensen in de kerk?
Volgens mij leven wij gewoon in een andere
tijdsdimensie. Naar de kerk gaan zit niet meer in onze genen. Moed en kracht
uit het geloof putten al zeker niet. Ik ken bijna geen enkele leerling die nog
echt gelovig is. Ik vind onze lessen godsdienst wel goed. Strikt
godsdienstonderwijs zou leiden tot een nog slechter beeld over de kerk. Zo
maakt men het nog saaier dan het al is. Terwijl we met onderwerpen als
euthanasie of terrorisme veel beter af zijn, discussiëren in klasverband lijkt
me goed. Toch ga ik niet méér dan vroeger naar de kerk omdat het in de les
godsdienst leuker geworden is.
Volgens mij hangt het ook een beetje af van de
opvoeding. Leerlingen van ouders die absoluut geen belang hechten aan het
geloof zullen zeker niet naar de kerk gaan, enkel als het om een
feestgelegenheid gaat want dan wil iedereen wél naar de kerk gaan. Mijn vader
is meer gelovig dan mijn moeder, hij is ook lector. Hierdoor ben ik op Pasen
bijvoorbeeld verplicht om naar de kerk te gaan. Dit kan een invloed hebben op
mijn latere leven wanneer ik kinderen heb. Mijn kinderen worden misschien ook
verplicht om met Pasen naar de kerk te gaan. Maar kinderen van ouders die niet
gelovig zijn omdat hun ouders ook niet gelovig waren gaan ook niet naar de kerk
gaan.
Tevens hebben wij in de les van mevrouw Matthijs een
vragenonderzoek gedaan naar onze kennis van de strikte godsdienst. We kregen 10
vragen met het multiplechoicesysteem. Niemand uit onze klas was gebuisd, ik
denk dat het gemiddelde rond de 8 op10 zal gelegen hebben. Dus is onze kennis
toch niet zo slecht, me dunkt.
Of we nu een betere(=discussies en themas) of een
slechtere(volgens mij=strikter godsdienstonderwijs) aanpak hanteren, zal
volgens mij niet resulteren in een grotere bezetting in de kerk: er gaan niet
meer maar misschien wel minder mensen naar de kerk gaan.
Meer en meer hoor je leerlingen klagen over het
onderwijs. Het is niet meer leuk, ze leren niet meer graag, ze zijn liever
lui dan moe. Het is normaal dat iedereen wel eens een dipje heeft, ook ik. Maar
toch overtuigde mij dit stukje krantenartikel om verder te studeren. (De Morgen
4/5/10)
Want uit een nieuw onderzoek blijkt dat hoogopgeleide
personen steeds langer leven, terwijl lager opgeleiden geen vooruitgang maken.
Hoog of laag opgeleid
Het is al langer bekend dat gezondheid wordt
beïnvloed door de plaats op de sociaaleconomische ladder. Dat de verschillen in
België nog steeds oplopen, is nieuw. De gemiddelde levensverwachting voor een
25-jarige man met een diploma hoger onderwijs bedroeg in 1991 77,68 jaar. In
2001 was dat al opgelopen tot 80,03 jaar. De levensverwachting voor een man
zonder diploma bleef in die periode nagenoeg stabiel.
Levensverwachting Als er gekeken wordt naar gezonde
levensverwachting, is het verschil nog groter. Op 25-jarige leeftijd had een
hooggeschoolde vrouw in 2004 nog meer dan 47 gezonde jaren tegoed. Voor een
vrouw die hoger middelbaar of lager middelbaar onderwijs volgde, is dat 6 tot 5
jaar minder. In het geval van lager onderwijs bedraagt het verschil zelfs 11
jaar. Het onderzoek werd verricht door de Programmatorische Overheidsdiensten
Wetenschapsbeleid op basis van bevolkings- en gezondheidsenquêtes (belga/ep).
We leren allemaal om te vergeten. Maar zo zie je dat
studeren toch nog een positief gevolg kan hebben in je verdere levensloop. Het
is dus zeker niet kwaad om een tandje bij te steken, integendeel het is zeer
goed en gezond. Wie
durft nu nog zeggen dat hij/zij niet wil verder studeren?
In een mens schuilen zowel goede als slechte
eigenschappen. Indien de mens enkel over slechte eigenschappen zou beschikken,
dan zou dit betekenen dat de mens van nature uit niet deugt en dat een aantal
kwade aandriften aangeboren zijn. Als gevolg hiervan zou de mens niet
spontaan en uit zichzelf tot het goede komen, en steeds onderhevig zijn aan
verleidingen, die als hij er aan toegeeft, zijn leven en dat van zijn naasten
tot een hel kunnen maken.
Dit zijn enkele zinnen uit mijn verwerkingstekst. Ik heb
hier een voorbeeld bij uit het dagelijkse leven, een filmpje van youtube(zie
post onder bericht).
De televisiezender
France 2 heeft het Milgramexperiment van de jaren 60 overgedaan. In deze
documentaire stelden men vast dat ongeveer een 80%(!) van de quizkandidaten
elektroshocks zou toedienen, alleen al omwille van de peerpressure. Door het
omringende publiek wordt gevraagd om het toedienen van de shocks aan een
medemens. Gewone mensen uit het dagelijkse leven die nog niks fout hebben
gedaan kunnen dus onderhevig zijn aan verleidingen (hier: het omringende
publiek die de kandidaat opzweept) die het leven van zijn naasten tot een hel
kunnen maken.
Op het eerst gezicht
zou je dit niet voor mogelijk achten maar misschien is de mens wel wreder dan
gedacht En let op: dit is
niet het enige experiment dat aantoont dat een mens tot slechte dingen in staat
is.
Andere voorbeelden
zijn:
-Gewone
studenten die als proefpersonen cipier mogen spelen over andere proefpersonen
die de gevangenen moeten nabootsen. Wat blijkt: na een tijd gaan de cipiers
bevelen krijgen en die ook uitvoeren; de cipiers worden beulen.
-Er wordt in
een kamer brand nagebootst door rook die uit de airconditioning komt, er is
duidelijk een probleem. Wat blijkt: iedereen blijft rustig zitten, niemand
kijkt op, zegt iets of reageert zelfs niet. De mensen besluiten: als niemand
opstaat zal er wel geen probleem zijn. De meesten blijven dus uiteindelijk
gewoon zitten.
Wij voelen dus
geen enkele verantwoordelijkheid meer als er een groep is.
In De Morgen van 31 maart kwam ik volgende zinnen
tegen: Ik ben er trouwens van overtuigd
dat er geen absoluut foute en geen absoluut juiste dingen zijn. We kunnen er
wel over discussiëren wat we verkeerd zouden kunnen vinden en wat niet. Zeker
als het over ecologie gaat. (Wilhelm Schmid)
Stel: We
verminderen de CO2-uitstoot van autos door brandstof te vervangen
door een nieuwe duurzame en neutrale energievorm. Dé toekomstige energie voor
autos wordt waterstof en de brandstofcel(voor de gsm) die daarop werkt.
Natuurlijk moet hierin wel grondig geïnvesteerd worden.
Allemaal
goed en wel denk je dan maar wat is je mening als je weet dat elke mens elke
dag ook een hoeveelheid CO2 uitstoot door onze ademhaling? Ongewild
veranderen we sowieso het klimaat. Totale recyclage door de duurzame energie is
dus onmogelijk.
Vind jij
het dan goed dat wij gaan investeren in de nieuwe duurzame energie (die veel
geld kost) en uiteindelijk toch geen 100% oplossing is? Of ben je van mening
dat we dit niet moeten doen, omdat het toch niet helpt en onze aarde al zoveel
beschadigd is?
Ethiek zoekt naar de algemene
principes die uitmaken wat goed is en wat slecht is, ethiek probeert dus op
moeilijke vragen een antwoord te geven.
De vroegste antwoorden werden gevonden in de religie/Gods
wil vb. de joods-christelijke filosofen voor wie de Bijbel bepaalde wat goed of
slecht was. De Bijbelse teksten werden echter niet door iedereen op dezelfde
manier begrepen, zodat er ook hier twistpunten waren vb. voor sommigen is doden
soms geoorloofd, en kan een oorlog een heilige oorlog zijn.
Ik denk dat er geen strikte
scheiding is tussen goed en kwaad. Goed en kwaad zijn subjectieve waarden :
voor de ene persoon is iets goed, terwijl dit voor de andere weer slecht kan
zijn. Het kwaad staat loodrecht tegenover het goede, beide kunnen echter niet
onafhankelijk van elkaar bestaan.
Citaat van Socrates: het enig
onvoorwaardelijke goede is kennis/wijsheid, aangezien al het andere goede
alleen maar goed is voor de handelende persoon als het op de juiste wijze wordt
gebruikt en het wordt alleen maar op de juiste wijze gebruikt als het wordt
geleid door wijsheid
Socrates zelf heeft geen
geschriften nagelaten, maar zijn ideeën worden door Plato uitgebreid
beschreven, evenals door Xenophon. Wat in deze geschriften een letterlijke
weergave is van zijn woorden is moeilijk te achterhalen, het blijven
geschriften van na zijn dood, met eigen interpretaties van de schrijvers.
Volgens Socrates wordt het handelen
gemotiveerd door wat het beste is voor zichzelf, meer bepaald als
de handeling volledig succes in het leven bevordert : deugd is de eigenschap
die globaal succes in het leven garandeert.
De motivatie wordt dus ingegeven
door begeerte (volledig succes) en door het geloof in de kennis van het beste.
Indien het doel niet bereikt wordt heeft dat te maken met een onvolkomen kennis van wat goed is.
Hieruit komt de stelling niemand
pleegt uit eigen wil onrecht, ieder die onrecht pleegt doet dat tegen zijn wil
of is onbedoeld of het ligt niet in de
menselijke natuur om bereid te zijn op iets in te gaan op dat wat men als kwaad
beschouwt, liever dan op het goede.
Voor Socrates was een deugdzaam leven een doel op zich, het
was geen middel om tot geluk te komen deugd is kennis, deugd is menselijk
welzijn
Deze ideeën worden door Socrates als een stelling geplaatst,
als een theorie, er zijn echter weinig argumenten om deze stelling te
onderbouwen of te versterken, terwijl hij meningen van anderen steeds kritisch
benadert door hen vragen te stellen (de dialogen).Op basis van deze stellingen kan je dus afleiden dat
misdaden ontstaan door een gebrek aan inzicht, zijn misdadigers dan
verantwoordelijk voor hun daden ? Een onderbouwde of sluitende visie op wat nu goed
en slecht is wordt niet gegeven.
De filosofen Jeremy Bentham
(1748-1873) en John Stuart Mill (1808-1873) schreven een nieuwe kijk op ethiek
nl. het principe van het nut om te bepalen of een handeling goed of slecht is =
het utilitarisme.een handeling is goed in de mate
waarin ze bijdraagt tot geluk en slecht in de mate waarin ze bijdraagt tot
ongeluk. Een handeling is altijd goed als ze bijdraagt tot het grootste geluk
van het grootste aantal mensen.De definitie van geluk werd
door Bentham omschreven aan de hand van 7 factoren (de hedonistische calculus).
Naast de stelling van Socrates was er ook kritiek van
andere filosofen op het utilitarisme.
Een eerste kritiek: je kan de gevolgen van een handeling pas
later inschatten en niet vooraf. Je kan pas achteraf bepalen of een handeling
leidt tot geluk.
Een tweede kritiek zegt dat het principe dat een handeling
altijd goed is, als ze bijdraagt tot het grootste geluk van het grootste aantal
mensen,wanneer je de massa voorop stelt.De meerderheid tegenover de
minderheid. Wat goed is voor de ene persoon is niet automatisch goed voor een
andere persoon (kritiek van Nietzsche).
Een derde kritiek bestaat er uit dat de drijfveren of
motieven van een handeling niet worden nagekeken: Immanuel Kant gaat uit van de
motivering waaruit iemand handelt: moreel is diegene die handelt zonder
gevoelens of neigingen te laten meespelen. Een handeling is moreel als ze
zonder gevaar een universele praktijk kan worden. (wat zijn de gevolgen als
iedereen een bepaalde handeling zou stellen?).
In een mens schuilen zowel goede als slechte eigenschappen.
Indien de mens enkel over slechte eigenschappen zou beschikken, dan zou dit
betekenen dat de mens van nature uit niet deugt en dat een aantal kwade
aandriften aangeboren zijn. Als gevolg hiervan zou de mens niet spontaan en
uit zichzelf tot het goede komen, en steeds onderhevig zijn aan verleidingen,
die als hij er aan toegeeft, zijn leven en dat van zijn naasten tot een hel
kunnen maken.
De mens beschikt ook over eigenschappen die net de tegenpool
kunnen zijn van deze kwade aandriften. Dit zijn dan goede eigenschappen die
er voor zorgen dat het kwade getemperd kan worden. Een mens kan neen zeggen
tegen verleidingen. Hiervoor moet er wel een zekere wilskracht en
doorzettingsvermogen zijn.
Er bestaat dus niet zoiets als een absoluut goede of
absoluut slechte mens. Goed en kwaad houden elkaar in evenwicht, zoals licht en
donker. Hoe meer de mens zich uitslooft om goed te doen, des te
meer zal hij op een gegeven moment in woede uitbarsten als niemand zijn goede
wil waardeert. Dat wil zeggen dat dit teveel aan goede wil zichzelf weer
rechttrekt door een woede-uitbarsting om weer tot een psychisch evenwicht te
komen.
Een algemeen onderscheid tussen
goed en kwaad is echter nodig om een maatschappij op te bouwen, om te maken dat
er een samenwerkend geheel bestaat. Zonder deze kennis zouden we in een wereld
van totale chaos belanden, waarin iedereen doet wat volgens hem goed is.
Om deze chaos tegen te gaan
bestaat er zoiets als het rechtsstelsel. Het doel hiervan is om wanorde te
bestrijden en orde te handhaven in de samenleving, zodat er waarden als
zekerheid, voorspelbaarheid en vrede kunnen bestaan.
Om
uit te maken of iets goed of slecht is voor onze maatschappij ga ik dus uit van
ons rechtsstelsel : je moet niets doen wat je niet mag. Wetten worden echter
door mensen gemaakt, en zijn afhankelijk van tijd en plaats. In sommige delen
van de wereld is roken op straat strafbaar, terwijl dit hier (nog) niet aanzien
wordt als een misdaad. Minder dan 50 jaar geleden was het enkel voor mannen
mogelijk om te gaan stemmen, voor vrouwen was dit verboden. Euthanasie is in
sommige landen toegestaan, terwijl andere landen dit als moord beschouwen. Je
merkt dat het rechtsstelsel ook zelf moet veranderen, evolueren. Deze
veranderingen komen vaak niet uit zichzelf, maar zijn het gevolg van acties van
enkelingen, die achteraf door meer mensen worden nagevolgd tot het punt dat het
een algemene opvatting of praktijk wordt. Gelijke behandeling van holebis was
vijftig jaar geleden niet mogelijk, maar wordt in onze maatschappij nu als
waardevol en noodzakelijk beschouwd door de acties van enkele bekende
kunstenaars die het probleem onder de aandacht brachten, totdat ook het
homohuwelijk algemeen werd goedgekeurd.
Bepaalde
handelingen kan je op het eerste zicht gemakkelijk als positief of negatief
inschatten, bijvoorbeeld door de vraag te stellen of de handeling bijdraagt tot
een betere maatschappij. Iedereen is het er over eens dat Broederlijk Delen
steunen, een positieve handeling is met positieve gevolgen.
Toch
kan ook een positief bedoelde handeling gevolgen hebben die toch negatief zijn
na langere tijd : afhankelijkheid van steun ontneemt de mens zijn eigen
zelfredzaamheid en creëert een mentaliteit van slachtoffer dat zijn leven niet
in eigen handen kan nemen en steeds een beroep moet doen op de rijke oom. Die
rijke oom kan dan ook aanspraken beginnen maken op compensatie voor zijn goede
daden Bv: Plunderen van bodemrijkdommen in de koloniale tijden. Bepaalde
goedbedoelde handelingen kunnen ook op langere termijn een zeer negatief gevolg
hebben zoals de bekering van de wilden door de katholieke kerk : dat was
oorspronkelijk bedoeld om een bepaalde cultuur of beschaving door te geven,
maar met als negatief gevolg dat de eigen cultuur en religie kapot gemaakt
werden.
Zelfs
een negatieve handeling kan zowel positieve gevolgen als negatieve gevolgen
hebben.Een
leugentje om bestwil om bijvoorbeeld een vriendschap niet te schaden is op
zich een leugen, dus een negatieve handeling, met echter een positief gevolg :
de vriendschap wordt behouden.
Ook
de drijfveer is belangrijk om af te wegen of iets goed of kwaad is : hoe komt
het dat iemand kwaad doet? Een mishandelde echtgenote kan vrijgesproken worden
van moord op haar man, aangezien de omstandigheden haar handelswijze(de moord) begrijpelijk
heeft gemaakt. Een koelbloedige roofmoord is minder begrijpelijk en wordt ook
zwaar bestraft.
Naast
het overkoepelende niveau van wetten om een leefbare maatschappij te maken is
er ook nog de persoonlijke moraal : wat doe ik in mijn eigen leven, hoe handel
ik overeenkomstig mijn geweten ?Deze
persoonlijke moraal komt voort uit opvoeding, en dit in brede zin. Opvoeding
krijg je immers thuis, maar ook door vorming elders en door het voorbeeld van
anderen, de zogenoemde rolmodellen. Barack Obama is nu een rolmodel voor een
groot deel van de zwarte en Afrikaanse bevolking.
Daarnaast
is er ook nog een genetisch aspect : onderzoek toont aan dat bepaalde
karaktertrekken ook genetisch worden doorgegeven, dus bepaalde eigenschappen en
zelfs waardeoordelen zouden genetisch kunnen worden overgeërfd. Het is dan nog
steeds de persoonlijke keuze wat je ermee doet : indien ik in een gewelddadig
gezin wordt opgevoed is de kans groot dat ik dergelijk negatief gedrag kopieer,
maar ik kan ook nadenken over dit gedrag en besluiten om het anders aan te
pakken. Indien ik van nature een opvliegend karakter heb zoals een van mijn
voorouders, dan kan ik bijvoorbeeld door karate of yoga hieraan iets
veranderen.
Een
ander onderzoek toont de invloed van voeding, en niet alleen opvoeding of
cultuur of genen, aan op het gedrag. Gevangenen die enkel fastfood krijgen
zouden meer gewelddadig gedrag vertonen dan gevangenen die een gezonde voeding
met weinig geraffineerde suikers en weinig vlees krijgen voorgeschoteld. Welk
element heeft dan het meeste invloed ? Opvoeding? Erfelijkheid?
Levensomstandigheden zoals voeding ?
Ook recent
neurologisch onderzoek toont aan dat mensen met een hersenafwijking (na
ongeval/ziekte...) een compleet ander gedrag kunnen vertonen en een andere
persoonlijkheid kunnen krijgen. Van de ene dag op de andere kan een agressief
iemand die geen enkel gezag/wet respecteert veranderen in een gemoedelijke en
brave persoon, terwijl iemand met goede sociale vaardigheden kan veranderen in
een agressief persoon. Onderzoek van de hersenen toont aan dat bij deze
personen een bepaald gebied in de hersenen niet meer of slecht functioneert.
Dan kan je jezelf de vraag stellen : zijn het dan de hersenen die ons begrip
van goed en kwaad sturen, die bepalen of we 'kwade neigingen' vertonen ? Wat
dan met de invloed van geneesmiddelen op de hersenen ? Bij misdrijven kan dit
ingeroepen worden als verzachtende omstandigheid, zelfs de invloed van
hormonale schommelingen (het zogenaamd premenstrueel syndroom bij vrouwen) werd
al ingeroepen als verzachtende omstandigheid bij misdrijven, gezien hormonen
ook ons gedrag aansturen
Hetzelfde fenomeen zie je bij mensen die net uit
narcose ontwaken : door de werking van de geneesmiddelen (narcose is eigenlijk
een soort van vergiftiging) wordt ook de werking van de hersenen beïnvloed, en
kan ook het gedrag veranderen van de persoon die met narcose werd
behandeld. Meestal is dit van tijdelijke aard, maar bij oudere mensen kan het
echter dementie bevorderen, en dus ook een andere denkwijze doen ontstaan over goed en kwaad.
Dan stel ik mij de vraag: Wat zou je doen mocht er
een operatie of een medicijn bestaan dat iedereen wijzigt naar vredelievende
personen? Of een geneesmiddel dat slechte herinneringen wegveegt zodat er geen
hartzeer meer is? (=het onderwerp van de film Eternal Sunshine of the Spotless
Mind)
Wat
indien de persoonlijke moraal in botsing komt met de algemene wetten?
Kernwapens kan ik persoonlijk afkeuren, maar wat als die in ons eigen land
gestationeerd zijn? Ga ik hier dan ook tegen betogen? In Zuid-Afrika was er
scheiding van de verschillende rassen, hoe zou ik als blanke op die plaats en
tijd gereageerd hebben? Een eenduidig oordeel is hierin niet te trekken: in het
persoonlijke leven moet elk zijn eigen handelen aftoetsen en de mogelijkheid
hebben om zijn waarden bij te stellen. Ik ben niet meer dezelfde persoon die ik
10 jaar geleden was: door mijn leven en ervaringen groei ik, en groeit ook mijn
bewustzijn over goed en kwaad in mijn eigen leven.
Goed
en kwaad blijft dus een interessant thema dat steeds voor discussie vatbaar is
en zal blijven!;)