Ieder mens verzucht wel eens:
Ik vind de wereld niet rechtvaardig, Waarom heeft de ene alles: schoonheid,
rijkdom, aanzien, succes en ik niet, Het water stroomt altijd naar de zee,
als er een steentje valt is het altijd op mijn hoofd enz.
Al deze en andere bedenkingen
maken mensen niet alleen afgunstig (= het niet kunnen zien van het geluk
van een ander), maar ook bitter. Bitterheid berust op het feit dat een
groot aantal leden van een maatschappij geen vertrouwen hebben in de
rechtvaardigheid van deze maatschappij. Dit geldt niet alleen op persoonlijk
vlak maar ook op politiek en economische vlak. Economische en politieke
onrechtvaardigheid zorgen voor reactie en gebrek aan eensgezindheid binnen onze
samenleving.
Maar de vraag die ik me stel:
Is rechtvaardigheid geen waarde die iedereen bij zich draagt of herkent?
Jammer maar helaas kruist de
tegenstelling ook dagelijks ons pad, zowel dichtbij als op een afstand kan
onrechtvaardigheid, of beter de confrontatie ermee, ons leven en zelfs onze
gedachten en emoties beïnvloeden. De politieke en economische rechtvaardigheid,
volgens de Marxistische gedachte, waren aspecten die onder de noemer
rechtvaardigheid vallen. Maar waar ik -vanuit mijn gevoel- nog nooit bij
stilgestaan had. Deze rechtvaardigheid, of net onrechtvaardigheid, lijkt ver
weg van de - in onze ogen- gevoelsgeladen onrechtvaardige wereld. Ieder mens
redeneert anders over (on)rechtvaardigheid, het is als het ware een spontane
reactie vanuit de eigen ervaring. Een ervaring die gelinkt wordt aan gevoelens
van angst, euforie, woede of schaamte. Om terug te komen op die politieke en
economische onrechtvaardigheid deze vormen van onrecht, die ongetwijfeld
binnen onze leefwereld plaats hebben, worden minder als onrecht aanzien, wanneer
het grootste deel van de bevolking zich financieel, economisch of politiek niet
in toestand van crisis bevindt. We moeten echter wel toegeven dat de mens zich
zeer snel onrechtvaardig behandeld voelt. Het is vooral de juridische en zeker
emotionele onrechtvaardigheid, die een sterke invloed heeft op de visie en
emotie van de mens. Wanneer men slachtoffer wordt van onrecht, voelt men
zich oneerlijk en ongelijk behandeld. Ik denk dat we in dergelijke situaties
even moeten berusten en rationeel denken om tot de juiste oplossingen of aanpak
te komen. Het is onoverkomelijk dat onze emoties onder invloed van ervaringen
de bovenhand nemen, maar toch ben ik ervan overtuigd dat het beste besluit
genomen wordt na het meermaals afwegen van verschillende opties, rekening houdend
met de mogelijke consequenties. Eén besluit kan nooit de visie van een volk
t.o.v. (on)rechtvaardigheid veranderen, maar het kan wel een eerste signaal
zijn om een halt toe te roepen aan onrechtvaardige praktijken. Gelijkheid en
rechtvaardigheid kunnen pas tot stand komen wanneer een hele maatschappij, een
volk, een groep, bereid is in dezelfde richting te kijken met één doel voor
ogen: het verdelgen van onrecht.
In de geschiedenis zijn er
meerdere (moraal)filosofen geweest die hun opvattingen over rechtvaardigheid
beschrijven in teksten en boeken.
Rechtvaardigheid = gelijkheid
Maar absolute gelijkheid is
een gevaarlijke utopie. Gelijkheid moet eerder betekenen dat ieder mens moet
kunnen beschikken over centrale politiek afdwingbare rechten. Vb. het recht op
leven, geluk, vrijheid,
Marxbeweert
dat politieke en economische rechten op gelijkheid onvervreemdbaar zijn.
Utilitaristische filosofen zien daarentegen rechtvaardigheid als het
grootste geluk voor het grootst aantal mensen. Een zekere economische
ongelijkheid kan zo gerechtvaardigd zijn .
Adam Smith, de vader van het kapitalisme, vindt het
kapitalisme rechtvaardig, als men de verschillende levensstandaard bij iedereen
omhoog kan halen. Kortom de maatschappij kan d.m.v. kapitalisme zorgen voor
economische rechtvaardigheid.
De moderne filosoof John
Rawls (Theory of Justice) stelt dat een rechtvaardige samenleving, er
één zou moeten zijn waarin het leven ook voor iedere willekeurige persoon op om
het even welke sociale trap rechtvaardig is. In deze theorie wordt beschreven
dan men in de maatschappij sociale rechtvaardigheid kan bereiken.
Ook de moraalfilosoof Plato
drukte zijn stempel op het vaak besproken filosofisch thema dikaiosyne of
rechtvaardigheid. Hij stelt dat rechtvaardigheid een synoniem is voor zich
moreel gedragen. Hij heeft zich herhaaldelijk de vraag gesteld waarom zou ik
rechtvaardig zijn? Een antwoord beschouwde hij als onmogelijk. Hij startte, al
filosoferend, met zijn eerste vraag, volgens de platonische dialoog, Wat is
x? Wat is rechtvaardigheid?
Bij het begin van zijn dialoog
laat hij ons schrikken met de bewering van de sofist Thrasymachus, de
tegenpartij, rechtvaardigheid is het voordeel van de sterkste. Een uitspraak
die alles behalve logisch en uiterst paradoxaal lijkt. Door het verhaal van De
Staat komt ook bij deze theorie van Plato de politieke onrechtvaardigheid
sterk op de voorgrond. Thrasymachus oordeelt dat, door politieke machten de
moraal niets anders inhoudt dan het opleggen van enkele regels en attitudes aan
een kortzichtige en licht gelovige gemeenschap. De politieke onrechtvaardigheid
omvat hier de doordachte manieren van heersers uit eigenbelang.
Rechtvaardigheid wordt hierbij ook geassocieerd met oprechtheid, eerlijkheid,
waarachtigheid, openheid, hulpvaardigheid en barmhartigheid. In Platos theorie
zegt hij dat zich moreel gedragen en rechtvaardig zijn t.o.v. de maatschappij,
de medemens, slechts tot stand komt door manipulatie van machthebbers, die
handelen uit eigenbelang.
De zoektocht naar rechtvaardigheid duurt al eeuwenlang,het verlangen ernaar heerst overal, maar
de realisatie ervan is een ver toekomstplan.
Tot deze voorlopige conclusie
kan men komen na een wat diffuus nadenken over rechtvaardigheid op het
intermenselijk, persoonlijk vlak enerzijds en rechtvaardigheid in de maatschappij
en op internationaal vlak anderzijds (geformuleerd door meerder filosofen). Het
nadenken over rechtvaardigheid levert ons veel meer vragen op dan
(uiteindelijke) antwoorden.
- De filosofie zal ons geen definitieve antwoorden opleven maar onze
vraagstelling verbreden en verdiepen.
1.Op
het vlak van het intermenselijk samenleven stellen zich de volgende pertinente (eeuwige?)
vragen.
·Kan
één mens of één groep mensen bepalen wat rechtvaardig is?
·Kan
het spreken met elkaar, de dialoog en de confrontatie met andere mensen een
bredere basis vormen om te bepalen wat rechtvaardigheid voor elk van ons
betekent?
·Welke
bepalende rol spelen opvoeding, de groep waartoe wij horen, de tijdsgeest en
onze ideeën over rechtvaardigheid?
·Hoe
kan men een waarde, die wij belangrijk vinden, algemenere erkenning krijgen?
·Is
het gerecht de vindplaats van rechtvaardigheid? Of bestaat er ook een klassejustitie? Is
het rechtvaardig dat mensen die meer invloed of geld bezitten het gerecht
kunnen beïnvloeden of procedurefouten kunnen inroepen?
2.Op
het vlak van de politiek en de algemene normen, die opgelegd worden, stellen
zich ook een aantal vragen:
·Kunnen
we op het vlak van de verschillende culturen, gewoonten en ethische verschillen
zomaar spreken over de rechtvaardigheid voor elke mens?
·Onrechtvaardige
structuren en mensonwaardige toestanden in derde en vierde wereld roepen de
vraag op of rechtvaardigheid op mondiaal vlak kan bepaald worden en opgelegd of
afgedwongen.
·Is
het rechtvaardig om bv. een arme die brood steelt strenger te beoordelen dan
een notoire fraudeur?
·Heeft
het betalen of ontduiken van belastingen iets te maken met verdelende
rechtvaardigheid?
- Filosofie biedt geen oplossingen maar laat ons toe de juiste grondige
vragen te stellen.
Al deze vragen komen op door
na te denken
Gedurende onze zoektocht naar oplossingen om meer rechtvaardigheid te
bewerkstelligen, stoten we fundamenteel op het onderscheid tussen waarden en
normen. Rechtvaardigheid is een waarde waarnaar wij persoonlijk
en maatschappelijk zoeken. De politiek, nationaal en internationaal, legt normen
vast. Maar alle regels en normen zijn waardeloos als niet tegelijkertijd
de waarde gevoed en uitgediept wordt.
Waardeis
een basis voor de norm. En
elke norm die niet
beantwoordt aan een fundamentele waarde
in elke mens is een slag in het water.
Bronnen:
De Grote vragen- Donald Palmer
Rechtvaardigheid Plato
Theory of Justice John
Rawls
Filosofie als levenshouding-
J.Verhaeghe & K.Verrycken
Reacties op bericht (8)
19-02-2016
http://www.toobee.com/news.html
Maybe no other brand Jordans for sale is as well-known as thatWholesale Ray Bans of Ray Prohibit sunglasses. For cheap jordans more than 70 yrs the look of Michael Kors Canada Ray-Bans has decided the silver screen and web pages of fashion cheap ray bans magazines. The standard inside dark lenses cheap michael kors and large plastic frames has long been identified for its "incognito" image.
Had not been it Lauren Fake Ray Bans Bacall who also first wore them inside film? Maybe not but every person remembers at least one old B&W film star who seemed great in the quintessential Ray-Ban. Stars are still seen using these major brand name sun glasses anywhere that people pretend in order to avoid the press. Ray-Bans are already making the scene so long they now produce a retro Authentic Wayfarer style.
Signed and also available in Cheap Fake Ray Bans several fashion body colors, genuine Ray-Bans point out summertime in a universal vocabulary. Pink, tortoise shell, tuiquoise color, two-toned and a whole variety of colors there is just anything casual yet designer regarding these shades. The Luxottica Party sells Ray-Ban Sunglasses to be able to discerning fashion aficionados in various age groups. Ray-Ban juniors are sold for anyone just starting to notice trend.
19-02-2016 om 10:19
geschreven door Some kind of sex Stuart Weitzman Sale shop http://www.stuart
We zijn het allemaal eens dat rechtvaardigheid belangrijk is. Maar rechtvaardigheid is iets dat de mens bedacht heeft. Kijk naar de natuur en je zal niet snel enige vorm van rechtvaardigheid vinden. Daarom is hetgene dat Astrid, Olivier en Feline verkondigen, namelijk dat men niet met rechtvaardigheid geboren wordt correct. Rechtvaardigheid moeten we ontwikkelen met de hulp van onze ervaringen, eigen persoonlijkhijd en invloeden van buitenaf. Ik ga niet proberen te beantwoorden hoe men rechtvaardig kan zijn, of wat te doen bij onrechtvaardigheid. Ik geef alleen mijn 'theoretische' mening over rechtvaardigheid. Rechtvaardigheid is volgens mij hetgene wat ons onderscheidt van alle andere levende wezens. Het is een van de steunpilaren van onze beschaving, maar ook een van ons bewustzijn. Rechtvaardigheid zet ons er toe aan onze acties in vraag te stellen, na te denken over dingen en helpt ons samen te leven met anderen. Rechtvaardigheid is ook een bespeelbare term. Ik pik nu in op de voorbeelden die hierboven staan. Volgens mij beschikten Hitler en co wel degelijk over een rechtvaardigheidsgevoel. alleen is dit gevoel grondig verkeerd georiënteerd. Ik kan geloven dat Hitler het echt gerechtvaardigd vond wat hij de Joden aandeed. Hier voeg ik dan de theorie bij dat mensen zonder rechtvaardigheidsgevoel geboren worden bij. Hitler indoctrineerde de mensen zondanig dat sommigen hem volgden in zijn rechtvaardigheidsgevoel, ze namen het als het ware over. Hier moet ik wel bijzeggen dat ook veel mensen Hitler volgden uit angst. Samengevat denk ik dus dat elk mens zonder uitzondering een rechtvaardigheidsgevoel ontwikkelt, maar dat elk mens rechtvaardigheid anders interpreteert.
01-05-2010 om 16:13
geschreven door Gilles
25-04-2010
reactie
Rechtvaardigheid is één van die problemen die onze wereld nooit zal kunnen afschudden. Zolang er ook maar twee mensen op de wereld rondlopen zal de onrechtvaardigheid woekeren. Het ligt namelijk in de aard van de mens om de dominante te spelen, ten koste van de andere die dan onrechtvaardig wordt behandeld. Ik vind dat Astrid hierin een cruciaal punt vermeld: namelijk het besef van onrechtvaardigheid moet worden aangeleerd tijdens de opvoeding. Een ontwikkelde mens is een ethisch mens; iemand die vanuit een maatschappijkritisch perspectief naar de wereld kijkt en durft handelen in onrechtvaardige situaties. Maar slechts weinigen krijgen zo'n opvoeding mee en rechtvaardigheid is vanzelfsprekend noch echt prioritair in onze moderne wereld. Af en toe heb je inderdaad van die krankzinnige megalomane zotten, die er op 'miraculeuze' wijze in slagen de macht te grijpen en vervolgens een schrikbewind van terreur te handhaven. In deze situaties worden begrippen als eerlijkheid en rechtvaardigheid volledig weggecijferd en wordt de morele mens uitgeschakeld. In die tijden is het bewonderenswaardig als er toch personen opduiken die hun geweten nog niet zijn verloren en met al hun macht en met hun leven op het spel deze quasi vicieuze cirkel proberen te breken. Maar het is meer dan begrijpelijk dat de meerderheid van de mensen de kudde gehoorzaam volgt, omdat ze meer waarde hechten aan hun leven dan aan hun geweten. De strijd voor rechtvaardigheid heeft al talloze mensenlevens geëist en zal er in de toekomst nog talloze meer eisen. Het zijn idealistische mensen die er voor het welzijn van de mensheid alles aan zouden doen om van deze verdomde wereld een betere plaats te maken. En gelukkig voor ons allemaal zijn er nog zulke mensen, want zolang deze individuen bestaan en blijven strijden, is er nog niets verloren... Wie zegt dat het kapitalisme deel uitmaakt van de idee van rechtvaardigheid, zit er volgens mij compleet naast. Het kapitalisme is uitgevonden door de rijke elite tijdens de Industriële Revolutie om zichzelf nog meer te verrijken op de kap van het proletariaat. Het heeft meer onrechtvaardigheid in de wereld gebracht dan wat anders. Tot de dag van vandaag zijn er zoveel bevolkingsgroepen die worden neergedrukt door het juk van het kapitalisme en er nauwelijks in slagen het hoofd boven water te houden. Neem nu gewoonweg de gemiddelde werkende vrouw in de maatschappij: zij verdient vandaag vaak nog steeds minder dan haar mannelijke 'gelijke' en moet harder werken en zichzelf meer bewijzen om uiteindelijk hetzelfde te bereiken (ik word hier zowaar feministisch). Miljoenen mensen zijn overal ter wereld nog dagelijks het slachtoffer van intimidatie, discriminatie en racisme. Het moet gezegd zijn, op vlak van rechtvaardigheid in de wereld neemt de mens slechts minuscule stapjes op het pad naar verbetering... Ik zou graag besluiten met twee citaten die een antwoord bevatten op de overkoepelende vraag en mijn visie op de menselijke rechtvaardigheid zeer goed weergeven: - "Onrecht ergens is een bedreiging voor de rechtvaardigheid overal ter wereld." (M.L. King) - "Op zijn best is de mens het meest nobel van alle dieren; gescheiden van de wet en het recht is hij het wreedst." (Aristoteles)
25-04-2010 om 22:34
geschreven door Olivier
24-04-2010
rechtvaardig zijn
Is rechtvaardigheid ten opzichte van anderen in de mens aanwezig? Ik denk dat we niet met rechtvaardigheid geboren worden. Maar dat we een rechtvaardigheidsgevoel meekrijgen door onze omgeving en opvoeding. Zoals je in je tekst beschrijft reageert iedereen anders op onrechtvaardigheid. Ik vraag me af of iedereen ook rechtvaardig kan zijn. Wanneer we bijvoorbeeld kijken naar personen als Hitler, Mussolini, Saddam Hoessein,... Deze personen beschikken over geen enkel rechtvaardigheidsgevoel in mijn ogen. Hoe kan het dat zulke mensen grote groepen mensen kunnen 'bekeren' tot onrechtvaardigheid en misdaad? Zij kunnen mensen zover krijgen hun onrechtvaardigheidsgevoel te laten varen en ze actief aanzetten tot wangedrag. Blijkbaar is het dus niet zo moeilijk om het rechtvaardigheidsgevoel bij iemand te onderdrukken. Dus voor mij heeft rechtvaardigheid te maken met opvoeding, persoonlijkheid en karakter. Zonder de juiste opvoeding ken je geen rechtvaardigheid, zonder persoonlijkheid herken je geen onrechtvaardigheid en zonder karakter onderneem je niets tegen onrechtvaardigheid.
