Beknopte inhoud:

Een psychologe (Cara Jessup) ontdekt dat al de alterego’s van haar aan DIS/MPS lijdende patiënt (David/Adam) slachtoffers zijn van moord. Overtuigd en vastberaden haar patiënt te genezen brengt ze zichzelf en haar omgeving in gevaar.

Thema:

Shelter behoort tot de categorie van films waar individuen met Dissociatieve Identiteit Stoornis (DIS) of multipele persoonlijkheidsstoornis (MPS) aan bod komen. Andere voorbeelden binnen dit zelfde thema zijn: Identity (eveneens geschreven door Michael Cooney, de schrijver van Shelter) en Shutter Island.

Interpretatie:

Shelter is een film die wetenschap plaatst tegenover geloof. Of om het met de woorden van Adam te zeggen: “how about you? You got your Faith”. Of elders: “ I would first like to ask you a question? Do you hold that doctor in the name of science or God?”

Volgens Jung heeft de mens een aangeboren religieus besef dat behoort tot het collectief onbewuste. De geestelijke gezondheid en stabiliteit van de mens is afhankelijk van een gepaste religieuze expressie. Dit staat in een schril contrast met de evolutie van de wetenschap die steeds meer als eerder religieuze geëtiketteerde fenomenen weet te verklaren en zo het “geloof” kan laten wankelen. Religieuze fanatici omschrijven wetenschap als ‘des mensen’ en vandaar misschien wel interessant, maar vooral ondergeschikt aan ‘het geloof’ en de ‘wetten van God’ zoals ondermeer in de Heilige Schriften beschreven.

Ook de Psychologie is er sinds de 19^de eeuw op wetenschappelijke wijze in geslaagd persoonlijkheidsstoornissen te ontdoen van religieuze ladingen als bezetenheid, en individuen te genezen of het psychische lijden te verzachten al dan niet met medicatie en therapieën.

Dissociatieve Identiteit Stoornis (DIS) of multipele persoonlijkheidsstoornis (MPS) is volgens DSM IV  een psychische aandoening met de volgende kenmerken:

1.       De aanwezigheid van twee of meer scherp van elkaar te onderscheiden identiteiten of persoonlijkheidstoestanden (elk met een eigen betrekkelijk langdurig patroon van het waarnemen van, het omgaan met en het denken over de omgeving en zichzelf).

2.       Ten minste twee van deze identiteiten of persoonlijkheidstoestanden bepalen geregeld het gedrag van betrokkene.

3.       Onvermogen zich belangrijke persoonlijke gegevens te herinneren dat te uitgebreid is om verklaard te worden door gewone vergeetachtigheid.

4.       De stoornis is niet het gevolg van de directe fysiologische effecten van een middel (bijvoorbeeld black-outs of chaotisch gedrag tijdens een alcoholintoxicatie) of een somatische aandoening (bijvoorbeeld complexe partiële insulten).

Deze aandoening wordt in de volksmond vaak verkeerdelijk omschreven als schizofrenie.

Ook de patient waar Dr. Jessup mee geconfronteerd wordt lijkt op het eerste zicht te lijden aan DIS/MPS. De alters blijken op merkwaardige wijze oproepbaar via de telefoon (persoonlijk vind ik dit een vrij onzinnige manier). Ze geeft ook een verklaring van het ontstaan van deze alters en is overtuigd Adam te genezen. Naarmate de film vordert worden we geconfronteerd met het falen van de wetenschap: enkele indicaties:

1.       Kleurenblindheid: hoe kan het dat de ene alter onafhankelijk van de andere kleurenblind is?

2.       Verlamming: hoe kan het dat de ene alter onafhankelijk van de andere verlamd is?

3.       Röntgenfoto’s van de nek: bij het bestuderen van de Röntgenfoto’s zegt de radiologe dat het bedrog is: dit zijn Röntgenfoto’s van twee verschillende personen en twijfelt zelfs aan de “dokter”. Ook Dr. Jessup zegt na bestudering van de foto’s: “dit zijn niet zijn foto’s, het kan gewoon niet”.

Ook David’s moeder beschrijft het wanneer Dr. Jessup vraagt hoe dat ongeluk is gebeurd?

“Hij is gevallen. Natte bladeren en een stenen stoep. Net op het moment dat zijn leven pas begon. Maar hij accepteerde zijn lot op zo'n moedige wijze. Drie jaar lang liet David de wereld zien hoe fel de Heilige Geest in hem zat. Maar toen begon David de weg kwijt te raken. Hij vond een dokter in de stad die experimenteerde met ruggengraatvervanging of zoiets. David begon te geloven dat deze kwakzalver ervoor ging zorgen dat hij weer kon lopen. Iedere maand, pakte hij weer de bus naar de stad, vol hoop. Maar hij werd alleen maar geïnjecteerd en opengesneden om weer thuis te komen met een gebroken hart. Totdat hij op een maand het huis verliet en nooit meer terug kwam. Eén week later, vonden ze pas zijn lichaam. Hij was het bos ingenomen en misbruikt. Gemarteld. Kun je dat voorstellen? David die daar zit, afwachtend. Omdat hij niet terug kan vechten. En toekijken terwijl ze afschuwelijke dingen met hem deden?  David keerde zijn rug naar God, voor een antwoord van de wetenschap. De Heer vertelde het ons zeer duidelijk. "Keert u niet van mijn geloof af."

Ook een prachtige scene is die waar Dr. Jessup David herenigt met zijn moeder in de hoop een doorbraak te bekomen in Adam’s genezingsproces: David probeert zijn moeder te overtuigen dat hij het is die voor haar zit met dingen die enkel hijzelf en zijn moeder weten. Volgende dialoog tussen David en zijn moeder geeft dit verrassend weer:

Je hebt een spijker in je zak.

Hoe kun jij dat nou weten? Niemand weet ervan, behalve...

We hebben het gevonden in de Askern mijn. Je hebt het altijd bij je, mama. IJzer uit de grond om het kwaad te verjagen.

Om het kwaad te verjagen. Ja. Dan werkt het niet.

En ze geeft hem een slag in zijn gezicht. Je zou verwachten dat de moeder breekt en eindelijk erkent dat dit haar zoon is, maar neen, deze vrouw houdt vast aan haar geloof: dit kan onmogelijk haar zoon zijn!

Enkel de mensen die geloven worden gered. De slachtoffers zijn allen personen die hun geloof in God verloren hebben.

Zeker op het einde wanneer Dr. Jessup hulp vraagt aan de Granny voor haar dochtertje krijgt ze als antwoord:

Je bent de weg kwijt, of niet kind? Van God?

Mijn papa is gestorven.

Vreselijk, om een dierbare te verliezen. Maar je geloof verliezen, is nog veel erger. Het spijt me, kind.

Ze is nog maar een kind…

We zijn allemaal kinderen van God.”

Dominee Christian Moore:

Het archetype van een dominee of priester ziet het goddelijke in elk aspect van het leven. Het is zijn taak om anderen te leiden in hun spirituele/religieuze beleving en hun spirituele/religieuze beleving aan te wakkeren en inzichten te leveren. In de schaduwzijde staat de overdrijving in de toewijzing van het Goddelijke bijvoorbeeld door de ziekte te zien als een bewust doel van God en inentingen (wetenschap) als ontoelaatbaar te veroordelen. Hij kan ook de controle nemen over de vrije wil en keuzes van hun volgelingen die zich blind overgeven aan vertrouwen. Ook wordt verwacht dat de dominee of priester leeft naar hetgene hij preekt en uitdraagt. In dit geval heeft hij zijn eigen kinderen toch stiekem ingeënt tegen de griep, terwijl hij aan zijn volgelingen preekt om zich over te geven aan de willekeur van God. Gevolg is dat de anderen sterven in blind vertrouwen en geloof.

The Granny

Het archetype van “the Granny” is een medicijnvrouw of heks. Zij gebruikt haar spirituele krachten om mensen te genezen van allerhande ziektes, kwalen, en fysieke klachten en daarbij  kan zij ook mentale groei bevorderen. In de schaduwzijde kan zij haar kunsten gebruiken om allerhande gifmengsels te brouwen en toverspreuken of vloeken uit te spreken die hun slachtoffers naar de verdoemenis sturen.

Een woordje uitleg over de film:

Het woord Shelter kan op verschillende manieren vertaald worden: beschermen, schuilen, beschutten, onderdak, toevluchtsoord, inkapseling, ankerplaats, opvang. Mijns inziens kan je in deze context de titel best vertalen als “opvang”. Wanneer de Granny een “operatie” uitvoert op een oude man zuigt ze zijn adem/ziel uit zijn lichaam en blaast deze in een urne met een soort kruisteken. Dit is ook het kruisteken dat de Granny op de rug van de dominee aanbrengt en dat men ook op de rug van alle slachtoffers terugvindt. Dit geeft haar de kans de man pijnloos te opereren en achteraf zuigt ze de adem/ziel terug uit de urne en blaast deze weer in de man. De urne is de “shelter” en in die zin de “opvang”.

In 1918 werd het land getroffen door een griepepidemie. De dorpmensen van Holler hadden de “Granny” als lokale medicijnvrouw, die met natuurlijke middeltjes de ziekte bestreed. Plots kwam Dominee Christian Moore, een zelfbenoemde gebedsgenezer die de Holler dorpsmensen vertelde dat zij geen voodoomedicijnen meer nodig hadden. Enkel het geloof in de Heer was voldoende. Hij had veel Holler mensen achter zich die zich keerden tegen de Granny. Hij gebruikte zijn eigen twee kinderen als voorbeeld. Zij waren kerngezond en immuun tegen die verwoestende ziekte. Het waren ook vreemde kinderen,  stil. Het bleek later dat die stilte een goede reden had. De dominee had zelf zijn geloof verloren. Hij had zijn eigen gezin ingeënt tegen die ziekte zodat de anderen stierven.

Daarom hebben ze de dominee gestraft en een vloek over hem uitgesproken voor zijn ongelovige daden. De Granny zoog de ziel van Christian Moore eruit en stopte zijn mond vol met modder zodat deze niet meer terug kon. Dan sprak ze een vloek uit: “Dominee Christian Moore vang nu de ongelovigen op.” Vandaar dat de slachtoffers enkel ongelovigen zijn.

Een voorbeeld uit de werkelijkheid:

In 1971 brak een polio-epidemie uit in Staphorst. Hoe was dat mogelijk, ondanks het perfecte vaccin? Eenvoudig: de orthodoxe hervormde Staphorsters hadden hun kinderen nooit laten vaccineren. En niet alleen zij, alle “bevindelijk gereformeerden” weigerden. En doen dat tot op de dag van vandaag. Ze waren, en zijn nog steeds, principieel tegen het ingrijpen in de Voorzienigheid Gods. Net zoals ze geen brandverzekering afsluiten, laten ze ook hun kinderen niet inenten. Want Gods wegen zijn ondoorgrondelijk, dus als Hij ervoor kiest een ziekte op ons te laten neerdalen, dan heeft Hij daarmee een bedoeling. De dominee uit Staphorst dacht die bedoeling bovendien wel te kennen: polio was een straf voor de zonden van de mensheid.

Bron: http://geschiedenis.vpro.nl/programmas/2899536/afleveringen/37154846/

Volledige tekst: Bekijk de tekst van Polio in Staphorst in - Website Polio in Staphorst

Links:

http://www.imdb.com/title/tt1179069/

http://nl.wikipedia.org/wiki/Dissociatieve_identiteitsstoornis

http://nl.wikipedia.org/wiki/Poliomyelitis

28-08-2010, 20:32 geschreven door Philippe Jaspers  

Beknopte inhoud:

Emily Jenkins redt als sociaal werkster de tienjarige Lilith Sullivan op het nippertje uit de handen van haar ouders die op het punt staan haar gruwelijk te vermoorden. Emily besluit het meisje zelf thuis onderdak te geven in afwachting van een pleeggezin en dit tegen alle deontologische regels in. Na verloop van tijd blijkt de kleine Lilith echter niet zo onschuldig te zijn als gedacht. Het kind is bezeten en heeft kwaadaardige intenties. Na deze gruwelijke vaststelling besluit Emily op haar beurt het werk van de ouders verder te zetten en de kleine Lilith te vermoorden. Uiteraard verloopt dit niet zo vanzelfsprekend als gedacht.

Thema:

Case 39 behoort tot die categorie van films waar ouders denken/ontdekken/geloven/overtuigd zijn dat hun kind bezeten is door de duivel of een of andere demon. Andere voorbeelden binnen dit zelfde thema zijn: The Omen, Rosemay’s Baby, The Exorcist…

Interpretatie:

Emily Jenkins is sociaal werkster: ze behandelt problematische gezinssituaties en geeft ouders en kinderen familiaal advies. Deze professionele activiteit is haar persona, haar masker. Hoewel ze In deze rol advies geeft andere ouders in verband met de opvoeding van hun kinderen, is zijzelf ongehuwd en heeft geen kinderen. Emily blijkt nog steeds vrijgezel te zijn en slaagt er zelf niet in een moederrol op te nemen, laat staan een volwaardige relatie aan te knopen met een partner (Doug).

De beroepskeuze als gezinswerker zou kunnen zijn gekozen vanuit wat Jung “het gekwetste kind” noemt. Emily’s moeder stierf in een auto-ongeluk toen Emily 10 jaar was. Dit zou kunnen verklaren waarom Emily geen volwaardige relatie kan aangaan en nog steeds vrijgezel is, laat staan moeder.

(De instinker is hier dat ze net kan uitblinken in haar job al gezinsconsulent, doordat ze in haar schaduwzijde onbekwaam is als moeder. )

Het onderdak geven aan de tienjarige Lilith geeft haar de perfecte kans om deze gewenste moederrol op te nemen en dit gemis op te vullen. Vol goede moed, en met de perfecte intenties, neemt ze hongerig deze rol op zich. Deze nieuwe persona als mama, is klaar om gedragen te worden.

Na verloop van tijd komt Emily tot de vaststelling dat de kleine Lilith bezeten is. Dit archetype van bezetenheid staat hier symbool voor de ontwikkeling van de eigen identiteit van het kind. Elke ouder droomt van een perfect kind, niet alleen op gebied van gezondheid, maar ook psychisch. Een kind dat volledig beantwoordt aan de wensen van de ouder. Het opvoeden van een kind stemt in feite overeen aan het opdringen en afdwingen van het ideaalbeeld van de ouder. Ontwikkeling van een kind wordt een inwikkeling in de maatschappij en het ideaalbeeld van de ouder. De persona van het kind wordt gevormd. Vandaar dat het voor elke ouder een akelige ontdekking moet zijn wanneer men van het onschuldige kind de schaduw ontdekt. Het kind wordt plots een vreemde en vervreemdt wanneer het zijn eigen identiteit ontwikkelt, manifesteert,  opstandig wordt en zijn eigen weg kiest. Voor Emily manifesteert de schaduwzijde van Lilith zich als bezetenheid.

Wanneer een kind zoals men wel eens beweert “het bloed onder de nagels uithaalt”, wanneer het kind het slechte in de volwassene naar boven haalt, is dit de confrontatie met de eigen schaduw. Er manifesteren zich gedragingen waarvan men zich niet bewust was dat deze tot onszelf behoren. Het bezeten kind realiseert Emily’s schaduw. De individuatie kan beginnen. Ze besluit het kind te vermoorden. Deze handeling is het afzetten van de persona. De bezetenheid is de katalysator.

 Trivia:

Het tienjarige meisje noemt Lilith: volgens de Joodse traditie was Lilith de eerste vrouw van Adam. Vandaar het dubbele scheppingsverhaal in de bijbel. Zij zou de vrouw zijn vóór Eva en eveneens als Adam door God geboetseerd uit klei. Zij was echter niet akkoord met de ondergeschikte positie die zij als vrouw moest ondergaan ten opzichte van de man Adam. Hierom verlaat ze Adam en werd door God vervloekt. Sindsdien dwaalt Lilith door de nacht om mannen te verleiden en uiteindelijk hun ziel te winnen voor de duivel.

Een voorbeeld uit de werkelijkheid:

Laila Hachichi, een 18-jarig lesbisch moslimmeisje, stierf op 10 oktober 2009 door verbranding in het kader van een islamitisch zuiveringsritueel. De ouders dachten dat kind bezeten was door een Israëlische demon.

Links:

http://www.imdb.com/title/tt0795351/

http://nl.wikipedia.org/wiki/Lilith

10-07-2010, 00:00 geschreven door Philippe Jaspers