|
Veel personen, met name zij die actief zijn met eigen stamboomonderzoek, vragen zich of er een familiewapen bestaat van hun familie. Deze vraag kan alleen beantwoorden worden door u zelf. Er zijn diverse manieren om er achter te komen of er een familiewapen bestaat voor een bepaalde familie. Men kan beginnen met speuren via websites, zoals bijvoorbeeld familiewapen waar via de achternaam is te zoeken of er een familiewapen bestaat. Ook is te zoeken in diverse wapenboeken en heraldische boeken, zoals bijvoorbeeld die van Rietstap, te vinden op o.a. familiewapen - of in de historische boeken van onder meer het CBG. Een bekend heraldisch boek is bijvoorbeeld het wapenboek van Gelre (ca. 1400) - een archief van meer dan 1700 heraldische wapens.
Maar slimmer dan direct te zoeken op uw achternaam is het om te starten met een genealogisch onderzoek naar uw eigen familie, en tijdens uw speurtocht vast te stellen of er in uw familie een familiewapen bestaat. Omdat een gelijke achternaam niet altijd hoeft te betekenen dat u behoort tot het geslacht dat een familiewapen heeft gevoerd. U dient altijd vast te stellen dat wanneer u een familiewapen hebt gevonden, u daadwerkelijk gerechtigd bent het betreffende wapen te voeren. Dit mag uitsluitend als u in een rechte lijn familie bent van diegene die het wapen initieel heeft vastgesteld.
Waarom een familiewapen?
Het familiewapen kent zijn ontstaan tijdens de riddertijd, waar een ridder ook met gesloten helm en harnas herkenbaar moest zijn, met name op het slagveld zodat duidelijk is aan welke partij de ridder toebehoorde. Herkenning geschiedde door het wapenschild van de ridder te voorzien van symbolen en kleuren, waarbij eenvoud bijdroeg aan snelle herkenning. De wapenschilden kregen later, naast herkenning van de heer, ook een rol als herkenning van een familie. Na enige tijd werden de familiewapens doorgegeven via overerving; zo bleef een familiewapen binnen een familie bewaard. Naast het wapenschild zijn belangrijke onderdelen van een volledig familiewapen de helm, het helmteken op de helm meestal een van de objecten afkomstig uit het schild, de wrong, schildhouders ,wapenspreuk onder het schild en het dekkleed aan de achterkant van de helm. Voor de eenvoud van herkenning werd slechts gebruik gemaakt van eenvoudige kleuren, zijnde blauw, rood, groen en zwart en metalen. Een van de gebruiken in de heraldiek is om geen kleuren naast kleuren, en geen metalen naast metalen te gebruiken.
Gebruik van familiewapen
In plaats van wat veel mensen denken, is een familiewapen heden ten dage voor iedereen bereikbaar . In de vroege Middeleeuwen werd een familiewapen uitsluitend gebruikt door de adel. Maar later gingen ook burgers en boeren familiewapens voeren. Er zijn duizenden families die een familiewapen hebben gebruikt. Vandaag de dag is het iedere Nederlandse burger vrij een familiewapen te voeren, zolang het maar uniek is en niet te verwarren is met een ander familiewapen. Bovendien moet een wapen voldoen aan de heraldische wetten van de heraldiek om echt gezien te worden als familiewapen.
Het familiewapen werd vroeger gebruikt als teken ten behoeve van herkenning. Al enige tijd is een van de voornaamste toepassingen van een familiewapen de zegelring. De ring wordt gebruikt om te laten zien tot welke familie de drager behoort.
Familiewapen laten ontwerpen
U kunt altijd zelf een familiewapen laten maken. Hiervoor moet u eerst eigen stamboomonderzoek uitvoeren, omdat familiewapens altijd gebaseerd worden op familiebanden. Uw eigen onderzoek kunt u via internet doen - vang aan bij uw stamboom. Voor de ontwikkeling van een familiewapen, is een uitgewerkte stamboom een voorwaarde. U kunt het wapen zelf ontwerpen, maar omdat het moet voldoen aan allerlei heraldische wetten is aan te bevelen het familiewapen te laten ontwerpen door een ervaren heraldisch expert. Wanneer het wapen is opgesteld, kunt u het laten registreren bij een van de betreffende instanties, bijvoorbeeld bij het Centraal Bureau van de Genealogie (CBG). Registratie is overigens optioneel.
Als u zelf aan de slag gaat, wensen wij u veel plezier bij het uitzoeken (en/of bedenken) van uw familiewapen.
|
