Zevende thema : De waarneming van het kunstwerk door middel van reproductie
De waarneming van kunstwerken door middel van reproductie
Het contact met artistieke scheppingen was tot en met de 19de eeuw een vrij elitaire bedoening : onderstaand groot paneel bijvoorbeeld (203x214 cm) werd door Sandro Botticelli (1445-1510) geschilderd ter versiering van een muur van een rijke villa van de Florentijnse De Medici-familie :
Sandro Botticelli, La Primavera, 1478
Sinds 1919 hangt het werk definitief in het Uffizi-museum van Firenze. Maar dat ligt in Italië! Het lente-tafereel is dan ook het best bekend door de talloze reproducties die ervan werden gemaakt.
Sandro Botticelli, La Primavera (detail)
Door reproductie van een detail kan een werk echter een gans andere betekenis krijgen. In bovenstaand geval is de allegorische voorstelling van de lente ('primavera') veranderd tot het portret van een jong meisje.
De contemplatie van het plafond van de Sixtijnse kapel ter plekke in het Vatikaan te Rome is een fantastische belevenis die geen enkele reproductie vermag te evenaren.
Michelangelo, Plafond van de Sixtijnse kapel, 1508-1512
Wegens de gelijktijdigheid van de waarneming (cfr. Tweede thema) kunnen er nochtans storende factoren van de partij zijn : grote drukte, onwelriekende geuren, pijnlijke nek, slechte belichting. Details van het geheel zijn veel beter te zien in een reproductie :
Michelangelo, Plafond van de Sixtijnse kapel (detail)
Toen eind 1978 in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel een retrospectieve tentoonstelling werd georganiseerd met werk van René Magritte, werd een groep Brugse leerlingen tijdens de les 'esthetische vorming' op een bezoek aan de expositie voorbereid aan de hand van scherpe, kleurrijke dia's die op groot scherm (200x300 cm) werden geprojecteerd :
De confrontatie met de echte, in vergelijking kleine werken, die bovendien in vrij duistere locatie te zien waren, viel tegen. De leerlingen hadden meer genoten van de 'slideshow'.
Tot slot kan worden opgemerkt dat muzikale weergave via radio, cd- en mp3-player (reproducties dus) de life-uitvoering tot een soort uitzonderlijk, maar toch nog altijd 'bijzonder' gebeuren heeft gemaakt. Onderstaande video, opname van een concert in Carnegie Hall te Londen op 15 april 2009, geeft daarvan een goede indruk :
