Pasporta Servo is jaarlijks uitgegeven adressenlijst van logies-biedende Esperanto-sprekende mensen uit de hele wereld. Het geeft de bezitter van een recent exemplaar het recht om als gast te verblijven in een woning, op voorwaarde dat de gast Esperanto spreekt. Het systeem is vergelijkbaar met CouchSurfing en Hospitality Club.

De gastgezinnen bepalen zelf hoeveel gasten en overnachtingen ze accepteren en ze kunnen in de lijst opmerkingen toevoegen in verband met hun interesses, wensen en speciale voorwaarden. Bijvoorbeeld "geen rokers", "jongeren welkom" en dergelijke. Gast en gastgezin communiceren met elkaar in Esperanto. Per land is er een "landa organizanto", een landelijke verantwoordelijke die de adressen controleert waardoor het netwerk actueel blijft.

De adressenlijst is een uitgave van de wereldvereniging van Esperanto-jongeren (TEJO). Het idee voor een "Programo Pasporto" ontstond in 1966. Pasporta Servo in zijn huidige vorm verscheen voor het eerst in 1974 met veertig gastadressen. De initiatiefnemers kwamen uit Argentinië en Frankrijk.

Uitgave 2017

In 2008 besliste TEJO om Pasporta Servo alleen nog online te laten verder bestaan. Hiervoor werd een speciale website ontwikkeld. Dit leek in het begin allemaal vlot te verlopen, maar door een gebrek aan ervaring van de vrijwillige ontwikkelaars doken er onverwachte technische problemen op. Een tijdje werd zelfs gedacht dat Pasporta Servo zou worden opgedoekt!

Voor de Esperanto-beweging is Pasporta Servo echter van groot belang. Het is voor een aantal gekende esperantisten zoals Chuck Smith en Valère Doumont een van de hoofdredenen waarom ze Esperanto leerden. Daarom is er in 2014 een werkgroep ontstaan om Pasporta Servo te redden. Baptiste Darthenay programmeerde een volledig nieuwe website en na Lars Lözüer werd Stela Besenyei-Merger aangesteld als verantwoordelijke.

In de periode 2015-2016 werd het netwerk van landelijke verantwoordelijken terug opgezet en werd aan voormalige gasten voorgesteld om hun gegevens te bevestigen voor de publicatie van 2017. Het bleek een enorm werk om dit allemaal terug op poten te zetten, maar in april 2017 is de papieren versie van de adressenlijst opnieuw verschenen.

Is een papieren versie wel nodig?

Tijdens een voordracht over Pasporta Servo op de Belgische Esperantobijeenkomst PEKO in maart 2017 werd de vraag gesteld of er “in deze moderne tijden” wel nood is aan een papieren versie van de adressenlijst.

TEJO heeft eind 2016 een campagne gehouden, waarbij het mogelijk was om een exemplaar van Pasporta Servo te bestellen. Blijkbaar hebben voldoende mensen dit gedaan, zodat het bestuur heeft beslist om 1.000 exemplaren te laten drukken.

Yves Nevelsteen