Zopas kwam in het Amerikaanse Lexington (Mississippi) een einde aan een ruchtmakend proces dat door de familie van een longkanker-patiënt was ingespannen tegen een sigarettenproducent. Nadat de jury na lang overleg niet tot een besluit kon komen, werd het proces als een 'mistrial' van de baan geschoven. Tegen de verwachtingen van analysten en juridische experts in, is dus nog steeds geen precedent geschapen voor het toekennen van schadevergoeding aan kankerpatiënten of hun nabestaanden. De beurs in Wall Street heeft intussen positief gereageerd op het nieuws.
De klacht was ingediend door de familie van een kettingroker tegen de American Tobacco Company. Zij eiste een schadevergoeding van 2 miljoen dollar en een boete van 15 miljoen dollar. Waarnemers en juridische experts waren van oordeel dat dit proces wel eens een lang verwacht precedent zou kunnen scheppen.
In de wetgeving van Mississippi volstaat het namelijk dat 9 van de 12 juryleden een bedrijf schuldig vinden aan slechts een minimum aan verwaarlozing, om schadevergoeding aan de slachtoffers toe te kennen. Bovendien waren 11 van de 12 juryleden kleurlingen, waarvan algemeen verwacht werd dat zij de aanklagers gunstig gezind zouden zijn. Niettemin is dat precedent er dus niet gekomen. Wel heeft de familie van het slachtoffer inmiddels meegedeeld dat zij een nieuw proces zal eisen.
Tot dusver zijn reeds meer dan 200 vergelijkbare processen gevoerd, zonder dat de beklaagde bedrijven ooit werden bestraft. Juristen hopen dat mistrials als deze, evenals de belissingen om geen schadevergoeding toe te kennen, op de duur de golf van dergelijke 'tabaksprocessen' zal doen afnemen.
De producenten van rookwaren vinden de uitkomst alvast een grote overwinning. Volgens hen is hiermee eens te meer bewezen hoe moeilijk het is van een onomstotelijk verband te leggen tussen roken en kanker.
De sterke groei van de afzet in het buitenland komt de Amerikaanse fabrikanten zeer gelegen. In januari 1964 verscheen op Amerikaanse tabakverpakkingen voor het eerst de waarschuwing dat roken slecht is voor de gezondheid. De Amerikanen trokken zich daar eerst niet veel van aan en in 1981 bereikte het sigarettenverbruik in de VS met 640 miljard stuks zijn hoogtepunt. Vorig jaar werden er in de VS nog maar 584 miljard sigaretten gerookt. Per hoofd van de Amerikaanse bevolking van achttien jaar en ouder worden er nu jaarlijks 3.274 sigaretten gerookt, een aantal dat sinds 1944 niet zo klein is geweest. Deskundigen gaan ervan uit dat als de huidige ontwikkeling doorgaat het verbruik van sigaretten in de VS in het jaar 2015 nog eens 25 procent kleiner zal zijn dan op het ogenblik.
Dat het buitenland steeds meer de voorkeur aan Amerikaanse sigaretten geeft, wordt niet alleen toegeschreven het opheffen van invoerbelemmeringen, maar ook aan agressieve reklamecampagnes (die in de VS - en België - verboden zijn) en het gebruik van betere en mildere tabaksoorten. Bovendien zijn de producenten erin geslaagd om van Amerikaanse sigaretten een soort statussymbool te maken.
Wellicht krijgt de Amerikaanse tabakindustrie dit jaar nog meer mogelijkheden om haar export te vergroten. De VS onderhandelen immers met Zuid-Korea, waar tot voor kort alleen al het bezit van een buitenlandse sigaret strafbaar was. In het najaar van het afgelopen jaar stond het land bij wijze van gebaar toe dat de VS één procent van zijn markt mocht bestrijken. De Amerikanen zijn druk bezig om Zuid-Korea over te halen meer Amerikaanse sigaretten toe te laten.
De Amerikaanse sigarettenfabrikanten zien hun binnenlandse afzet weliswaar krimpen omdat de Amerikanen gezonder willen leven, maar hun produkten vinden steeds vaker de weg naar het buitenland. De groei van de tabaksektor in de VS dreigde door anti-rookcampagnes om te slaan in een achteruitgang. Maar de druk die de Amerikaanse regering heeft uitgeoefend op het buitenland om de beperkingen van de import op sigaretten uit de VS op te heffen heeft ertoe geleid dat de omzet in het buitenland sterk is gestegen en voorlopig nog wel zal blijven groeien.
Volgens voorlopige cijfers hebben de VS vorig jaar ongeveer honderd miljard sigaretten geëxporteerd. Dat is een rekord dat van de VS de grootste sigarettenexporteur ter wereld maakt. Het zijn vooral de Japanse rokers die met genoegen een Amerikaanse sigaret opsteken. In april vorig jaar werden de Japanse importbelemmeringen voor Amerikaanse tabak opgeheven en vanaf dat tijdstip tot november leverden de VS Japan 28 miljard sigaretten, viermaal zoveel als in dezelfde periode van het jaar ervoor.
Japan is nu de grootste afnemer van de Amerikaanse tabakindustrie. Philip Morris, de grootste producent in de VS, heeft laten weten uiterst verheugd te zijn over de groei van de Japanse markt. Per jaar worden er in Japan driehonderd miljard sigaretten gerookt en de Amerikaanse producenten leveren daarvan tien procent. De voorspelling is dat dit aandeel in 2014 tot 20 procent gegroeid zal zijn.
Niet alleen in Japan vinden de Amerikaanse tabakprodukten gretig aftrek. Ook in Taiwan gaat menige Amerikaanse sigaret in rook op. In de eerste negen maanden van vorig jaar werden er 4,2 miljard sigaretten vanuit de VS naar Taiwan verscheept en dat was maar liefst 34 maal zoveel als in dezelfde periode van 2012. Ook hier profiteerden de Amerikaanse fabrikanten van de opheffing van importbeperkingen. Ze hebben nu ongeveer vijftien procent van de Taiwanese markt voor sigaretten in handen tegen voorheen een magere anderhalf procent.
Zuid-Afrika kocht vorig jaar 500 miljoen Amerikaanse sigaretten tegen 300 miljoen in 2010. Hongkong was in de eerste negen maanden goed voor ruim negen miljard sigaretten uit de VS. Dat is bijna dertig procent meer dan in de eerste negen maanden van 2010. Ook in Griekenland is de Amerikaanse sigaret sterk in opmars, ondanks prijsverhogingen van tussen de 10 en de 25 procent vorig jaar.
