Allerlei nieuwtjes en wetenswaardigheden over het erfgoed in Lommel en Noord-Limburg
02-08-2008
Dit was het einde
Gisteren, vrijdag 1 augustus, was de laatste dag van de archeologische opgravingen op Maatheide. Het definitieve einde van het archeologisch onderzoek op deze site. Op foto 1 zie je de mannen die het archeologische licht op Maatheide uitdeden en de slagboom sloten : (vlnr) Ben, Geert, Joris en Marc. Dank aan iedereen die de voorbije zes jaren op één of andere manier heeft bijgedragen aan het archeologisch, bodemkundig en paleoecologisch onderzoek op Maatheide. Zeker dank aan Sibelco voor de toestemming om op het terrein te mogen werken en voor de prachtige logistieke steun die we steeds mochten genieten. We hopen jullie allemaal (terug) te zien bij de voorstelling van de publicatie over Maatheide! Mochten jullie ondertussen heimwee krijgen naar Maatheide, dan kan je steeds een kijkje komen nemen in Museum De Kolonie, Kolonie 77 in Lommel (www.erfgoedlommel.be). Dit blok Alleröd-veen, afkomstig van Maatheide en tussen 14.000 en 13.000 jaar oud, zal binnenkort te zien zijn in het museum (foto 2).
Het was uitstekend zomerweer vandaag op Maatheide. In de voormiddag was het bakken en braden op de grote vlakte, maar tijdens de namiddag bracht een briesje wat afkoeling. Vandaag werden de laatste elf vierkante meters opgegraven, gezeefd en de weinige vondsten die we aantroffen werden geregistreerd. Verder zamelden we voor dateringsdoeleinden bodemmonsters in van de houtskoolrijke top van de Usselo-bodem. Morgen zetten we dit werk verder en we zullen dan ook nog trachten een blok veen aan de noordzijde van het natte gebied op Maatheide te lichten. Marc en Freddy kropen na de middagpauze weer in de huid van de prehistorische mens. Marc demonstreerde hoe in de prehistorie vuur werd gemaakt (foto 1 en 2). En deze keer lukte het ! De JCW-ers probeerden daarna zelf ook vuur te maken en met succes. "Keitoffe" Freddy gaf een masterclass "vuursteenbewerking". Ja, de prehistorie herleefde weer op Maatheide! Tijdens de demonstraties dacht Johan (begeleider JCW) diep na of hij al dan niet een nieuwe modelijn van hoofddeksels op de markt zou brengen (foto 3). Zijn hoofddeksel doorstond in ieder geval met glans de Maatheide-test.
Het was prachtig zomerweer op Maatheide vandaag! Eindelijk nog eens een temperatuur die ons herinnerde aan de zomer van 2006. En morgen wordt het nog warmer. We kijken er naar uit! Vandaag was het aan Freddy (foto 1) en Marc (foto 2) om prehistorische jachttechnieken te demonstreren aan de jeugd van JCW. In den beginne zaten ze er wat uitgeblust bij (nagenoeg slapeloze nachten, het harde werk en de hitte eisen hun tol?) (foto 3), maar het enthousiasme van Freddy en Marc werkte aanstekelijk en het jachtwild op Maatheide (foto 4) kreeg het zwaar te verduren. Na de demonstratie kregen onze jongeren een namiddagje verlof en ze fietsten opgetogen naar het Blauwe Meer om te zwemmen. De vrijwilligers en stagestudenten besteedden hun namiddag aan het inzamelen van bodemmonsters als grondstof voor dateringen in het labo.
Dit jaar graven we nog elf vierkante meters op en dan valt definitief het doek over de opgravingscampagnes op Maatheide. We ruilen dan schop, truweel en kruiwagen voor het computerklavier om het fantastische archeologische en paleoecologische verhaal dat de bodem op Maatheide ons vertelde op papier te zetten.
De voorbije dagen werden er weinig vondsten geregistreerd op Maatheide. JCW blijft echter dapper meewerken aan het schrijven van het archeologisch verhaal van de Federmessergroepen op Maatheide. JCW snort met kruiwagens, gevuld met zand, over de heide richting zeven (foto 1). JCW zeeft met handzeven (foto 2). En speurt dan nauwkeurig naar vondsten in de zeef (foto 3). JCW zeeft met de motorzeef (foto 4)... en JCW zeeft met water (foto 5). Met zijn tweeën zeven en speuren naar artefacten onder een lekker zonnetje is superfijn (foto 6).
Op de locus LB25 op Maatheide worden de archeologische vondsten (vuurstenen voorwerpen) aangetroffen in twee horizonten van de podsolbodem : de uitlogingshorizont (grijze horizont) en de aanrijkingshorizont (zwarte horizont). We naderen nu zachtjesaan het einde van de zone waar de podsolbodem nog redelijk bewaard is. Joris heeft geluk : in zijn opgravingsvak zit er nog wat van de uitlogingshorizont met daaronder de aanrijkingshorizont (foto 1). Ben kijkt bedenkelijk (foto 2). En indien je naar het bodemprofiel in zijn opgravingsvak kijkt (foto 3), dan begrijp je waarom. Hier zijn de twee voormelde bodemhorizonten van de podsol volledig verdwenen. Bijgevolg bleef het vondstenzakje van Ben leeg.
Gisteren arriveerde de tweede groep jongeren van JCW in het Internationaal Jeugdontmoetingscentrum in Lommel-Kattenbos. Zes van de twaalf jongeren waren vorig jaar ook al van de partij op het opgravingskamp. Het Lommelse zand valt dus in de smaak! Vandaag kwamen de JCW-jongeren al opgraven op de site. Wegens de regen vanochtend arriveerden ze wel iets later dan voorzien op de Maatheide. De rest van de dag werkte de groep flink door. Op de foto zien we hen tijdens de welverdiende middagpauze. Dan volgt nu nog een leuk berichtje. Vorig jaar verloor de broer van Jan (Jan is de knappe gast die het V-teken maakt op de foto) zijn horloge op de Maatheide. Op maandag 14 juli - de opgravingscampagne van dit jaar was pas een half uur oud - werd het horloge naast een zandhoop ontdekt. Deze duidelijk niet-prehistorische vondst werd in de werfkeet gelegd. Jan merkte het horloge op in de werfkeet en begroette het met een juichkreet. Nog enkele dagen en zijn broer zal geen excuus meer hebben om te laat te komen! Zeer weinig vondsten vandaag. Morgen hopen we op beterschap!
Na de middagpauze was het weer aan Freddy en Marc om een demonstratie te geven. Ditmaal bleven bogen en speren in de koffer en werden vuursteen en markasiet boven gehaald. Freddy weet zoals steeds zijn publiek te boeien met een knappe uitleg (foto 1). Natuurlijk mag iedereen alles van wat dichterbij bekijken (foto 2). Daarna is het de beurt aan Marc. Zijn taak : vuur maken met vuursteen, markasiet en tondel. Eerst schraapt hij wat tondel uit een tondelzwam (foto 3). Het is de bedoeling dat met vuursteen en markasiet vonken worden geproduceerd die de tondel vuur laten vatten (foto 4). Helaas wilde het vuur maken niet lukken. Zelfs niet na verwoede en zwetende pogingen. De tondel was van een slechte kwaliteit! Uit goede bron vernamen we enkele uren later dat de leverancier van de bewuste tondelzwam de wijk heeft genomen naar de Dordogne (Frankrijk). Vroeg of laat komt hij echter terug en dan ...
PS De persoon in horizontale toestand op foto's 1 en 4 is Els. Zij geniet van een deugddoende middagdut. Beseft u wat een leidster lijden kan op zo'n kamp?
Na twee weken hebben we 92 vierkante meter opgegraven. Vandaag was het weer wat slapjes met de vondsten. Slechts een tiental artefacten werden geregistreerd en dit op een plaats waar de podsol vrij goed bewaard is. Een goed bewaarde podsol levert dus niet automatisch veel artefacten op. Dit betekent dat we waarschijnlijk toch wel iets zinvol zullen kunnen zeggen over het horizontale spreidingspatroon van de artefacten. Marc, een vrijwilliger met heel wat waardevolle ervaring, heeft uiterst geconcentreerd weer heel wat van die vierkante meters voor zijn rekening genomen (foto 1). Aan Els, begeleidster van de JCW-jongeren en kinesiste van beroep, is een goede archeologe verloren gegaan! (foto 2). Vandaag was het de laatste werkdag van de eerste groep jongeren van JCW. Bedankt voor de hulp, mannen! Volgende week komt er een nieuwe lichting jongeren werken op Maatheide. We namen ook met pijn in het hart (en sommigen met tranen in de ogen) afscheid van de stagestudenten Sarah en Tim. We gaan ze missen volgende week. Bedankt, Sarah en Tim!
Een dankwoord aan www.archeonet.be om de opgraving op Lommel-Maatheide een week lang in de kijker te plaatsen! Voor diegenen die het nog niet weten : www.archeonet.be is DE website om op de hoogte te blijven van alle archeologische (en andere onroerend erfgoed-) nieuwtjes.
Jan Bastiaens en een collega van het Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed (VIOE) passeerden vandaag op Maatheide (foto 1). Ze lieten een gat achter in het veen (foto 2). We zijn uiterst benieuwd wat ze ons binnenkort zullen kunnen vertellen over het landschap op Maatheide op het einde van de laatste ijstijd, zo'n 14.000 jaar geleden. Verder zal Jan een paar monsters preparen die voor datering zullen worden opgestuurd naar Douglas Kennett, prof aan de universiteit van Oregon (VSA).
