Het zenuwstelsel is het communicatienetwerk in ons lichaamvanuit alle delen van het lichaam geleiden zenuwen in de vorm van impulsen allerlei informatie via het ruggemerg naar de hersenen. In het 'hoofdkantoor'wordt de informatie verwerkt en er worden commando's naar de spieren en klieren gezonden.
Uit onze omgeving verkrijgen we informatie door onze zintuigen (huid, tong, neus, oren en ogen). De zenuwen geleiden de berichten als electrische signalen, die impulsen worden genoemd.
Het zenuwstelsel verstuurt berichten door je lichaam met een snelheid van ongeveer 300 km per uur.
De hele belangrijke zintuigen voor de mens zijn het oog en het oor. Zintuigen vangen prikkels op uit de omgeving en geven deze door met impulsen aan de hersenen.
Lichtstralen van een voorwerp gaan door hoornvlies, pupil ens lens in het oog. De stralen worden afgebogen zodat er een omgekeerd verkleind beeld op het netvlies ontstaat. Twee typen zintuig cellen zetten dit beeld weer om en sturen deze via impulsen naar de hersenen, hierdoor zien wij dus wel een rechtopstaand beeld.
De oorschelp vangt luchttrillingen op, deze worden via de gehooringang naar het trommelvlies geleid. Dat vlies gaat dan trillen wen wordt door drie gehoorbeentjes, deze worden na nog een korte weg door het oor ook via impulsen door gestuurd naar de hersenen en hierdoor hoor jij bijvoorbeeld wat andere mensen zeggen.
Je mond en je neus zijn ook zintuigen, je kan hiermee proeven en ruiken. Bij eten gebruik je deze zintuigen dus vooral, want je ruikt en proeft het eten.
Tasten en voelen is ook een belangrijk zintuig, je niet hierdoor prikkels van buitenaf op. Zo voel je, of tast je bijvoorbeeld met je handen waar er in het donker een tafeltje staat.
Voortplanting is het begin van nieuw leven. Dit nieuwe leven kan ontstaan wanneer een man en een vrouw geslachtsgemeenschap hebben. Voor deze voortplanting hebben zowel de man als de vrouw in de onderbuik voortplantingsorganen. De man heeft teelballen (ook wel testes genoemd) die heel kleine, op kikkervisjes lijkende zaadcellen maken. Een man produceert vanaf ongeveer zijn dertiende jaar zaadcellen. Dit gaat bij een man zijn hele leven door. Een vrouw heeft eierstokken (ook wel ovaria genoemd), die eicellen zo groot als de punt van een naald maken. Een vrouw heeft vanaf de geboorte 400.000 eicellen in kiem (die kunnen dus als het ware 'uitkomen'. Toch zal maar een klein gedeelte ervan rijp worden. De eicellen van een vrouw komen vrij als de vrouw ongeveer elf jaar is. De eicel komt dan in de eileider waar de bevruchting door de zaadcel van de man kan plaatsvinden. Om een kind te kunnen krijgen moet een zaadcel van de man een eicel van de vrouw bevruchten.
Om in leven te blijven, heb je voedsel nodig. Je krijgt namelijk energie van de dingen die zitten in je eten. Het voedsel kan alleen niet zo gebruikt worden in je lichaam. Het moet eerst heel klein gemaakt worden. Dit vindt plaats in je mond, maag en dunne darm. Van daaruit komt het terecht in je bloed en gaat het langs al je organen (nieren, longen, hersenen). De rest van je voedsel gaat via je dikke darm, je endeldarm en je anus weer naar buiten.
Onderweg wordt er van alles aan je eten toegevoegd, zoals speeksel en sappen. Deze zorgen ervoor dat het voedsel goed verteerd kan worden (klein gemalen). In de dikke darm wordt het water er weer uitgetrokken, om zo een vaste ontlasting te krijgen.
Het kanaal (spijsverteringsstelsel) heeft een lengte van 8-9 meter. Een maaltijd doet er ongeveer 24-30 uur over om er doorheen te komen. De langste tijd brengt het eten door in de dikke darm en de endeldarm.
Het bloed moet rond gepompt worden, omdat alle organen dan zuurstof krijgen en hun afval kunnen achterlaten in het bloed. Dit rondpompen gebeurt via het hart.
Het rondpompen
De hartspier pompt bloed door gangen of vaten, de slagaders. Dit zijn de wijdste vaten die je hebt. De ader vertakt zich elke keer in kleine aders, de haarvaten. Je kunt het vergelijken met een boomstam. Dit is de dikste 'tak', daarna 'haakt' er elke keer een tak af, die de bladeren aan de tak voedsel geeft. Zo gaat dat ook ongeveer bij de bloedvaten in je lichaam. Vanuit het hart loopt er een groot vat, de slagader dus, door het lichaam. Deze slagader noemen we de aorta en is eigen de stam van een boom. Elke keer vertakt dit vat en loopt er een klein vaatje, een haarvat, naar een orgaan. Daarna loopt het bloed weer verder via een haarvat en komt het weer terecht in een groot bloedvat. Dit bloed stroomt weer naar het hart. Daar wordt het weer hard weg geduwd, zodat het bloed weer vaart krijgt.
In je lichaam zit heel veel bloed. Het wordt vervoert door een soort buizenstelsel, het bloedvatenstelsel. In je lichaam zit ongeveer 5-6 liter bloed, dat is dus hetzelfde als 5-6 pakken melk! Dit alles is ongeveer 7% van je hele lichaamsgewicht.
BLOED IS ROOD!
Bloed bestaat uit verschillende dingen, waaronder bloedcellen (rode en witte). De rode bloedcellen zorgen ervoor dat het lijkt alsof het bloed rood van kleur is, maar eigenlijk klopt dit niet. Als je namelijk een buisje bloed een paar uur laat staan, dan zakken de bloedcellen naar beneden en dan blijft er een gele kleur over. Dat is het plasma.
Het bloed bestaat voor 40% uit rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes. Je hebt veel meer rode bloedcellen dan witte. Als je duizend rode bloedcellen hebt, is er 1 witte bij.
Plasma bestaat voor 90% uit water en voor de rest uit andere stoffen, zoals bijvoorbeeld mineralen. Deze heb je nodig om te groeien en om gezond te blijven. Het bloed wordt door het lichaam gepompt via je hart. Zo komt het langs alle delen van je lichaam. Deze delen halen eruit wat ze nodig hebben om te werken en om te groeien, ze halen er voedingsstoffen en zuurstof uit.
Tegelijkertijd stoppen ze ook weer wat in het bloed, namelijk afvalstoffen die ze zelf niet meer nodig hebben. Het bloed laat dat weer achter in de ... en die zorgen ervoor dat jij het uitplast. Daarnaast zorgt het bloed ook voor verspreiding van warmte. Ze brengt het bloed van warme plekken naar koele plekken, zodat je temperatuur verdeelt wordt.
De paarse pijl geeft aan dat er afval in het bloed komt. De groene pijl scheidt voedingsstoffen uit. De organen hebben ook zuurstof nodig en dat geeft de blauwe pijl aan. De andere onderdelen zijn benoemd.
Bloedtransfusies!
Al heel lang geleden ontstond het idee om bloed over te gieten van de ene mens in de andere. Wij noemen dit nu bloedtransfusies. Dit ging in vroegere tijden heel vaak mis, wat betekende dat degene die ziek bloed kreeg, dood ging. Een Oostenrijkse arts (meneer Landsteiner) kwam er achter dat het zo vaak mis ging, omdat er verschillende soorten bloed waren. Sindsdien wordt er gepraat over bloedgroepen. Als je nu bloed krijgt van een ander (bijvoorbeeld tijdens een operatie) dan krijg je bloed dat in jouw lichaam past en niet zomaar een zakje bloed.
Hoe komen ze aan dat bloed?
Het Rode Kruis rijdt door heel Nederland om bloed op te halen. Zo'n inzameling van bloed noemen ze een donoravond. Mensen die daar komen, worden getest of ze niet ziek zijn, zo niet, dan mogen ze bloed geven. Je komt op een bed te liggen, een arts prikt je en er wordt dan een halve liter bloed uit je lichaam gehaald. Dit kun je best missen, want je hebt 5-6 liter bloed. Als je 2-3 liter bloed kwijt bent, loop je gevaar en krijg je bloed toegediend.
Voordat je een bloedtransfusie krijgt, moet je al wel veel bloed verloren zijn. Na een klein wondje, krijg je niet gelijk een transfusie. Dat gat kan je eigen lichaam weer herstellen. Het stoppen van het bloeden van een wond, doet het bloed zelf.
Zonder zuurstof kunnen de meeste cellen van ons lichaam maar enkele minuten blijven leven. Uit de lucht in de longen wordt zuurstof opgenomen in het bloed en naar de lichaamscellen vervoerd. In de cellen wordt de zuurstof gebruikt om voedingsstoffen tot de kleinste moleculen af te breken. Bij dat proces ontstaan; energie, kooldioxide en water. Kooldioxide en waterdamp worden uitgeademd. Ademhaling is dus uitwisseling van gassen; zuurstof opnemen en kooldioxide afgeven.
De lucht komt door de neus en mond, luchtpijp en twee hoofdbronchiën (één naar elke long) in de longblaasjes die door fijne bloedvaatjes zijn omgeven. Hier vindt uitwisseling van de gassen plaats. De hemoglobine in de rode bloedlichaampjes houdt zuurstof vast tijdens het vervoer.
Bij het inademen worden de ribben omhooggetrokken door spieren: de middenrifspieren maken het middenrif platter. Hierdoor wordt de borstholte vergroot. De luchtdruk in de longen neemt af en er wordt lucht aangezogen. Door ontspannen van de spieren wordt de borstholte weer kleiner.
Onder de huid en de spieren bevindt zich het geraamte. Dit bestaat uit been en kraakbeen
Het geraamte geeft stevigheid aan het lichaam en beschermt kwetsbare inwendige delen. De stevige schedel beschermt bijv. de hersenen. Hart en longen worden door de borstkas beschermd.
Door deze botten, gewrichten en daarnaast natuurlijk ook spieren zijn allerlei bewegingen mogelijk. Het bot (of been) bestaat uit levende beencellen die in een harde tussencelstof liggen. Deze tussencelstof bestaat uit beenaarde en lijmgevende stof. Hierdoor is been stevig en elastisch. In been worden ook bloedcellen gevormd. Kraakbeen beschermd de gewrichten tegen slijtage.
Om maar met de deur in huis te vallen; de helft van je lichaam bestaat uit spieren. Het zijn de 'bewegers' van je lichaam. Alle bewegingen, van een knipoog tot het trekken van een sprintje, wordt in werking gezet door je spierstelsel (alle spieren bij elkaar).
3 soorten spieren.
Gladde spieren. Deze spieren zijn van de ingewanden en buikorganen (darmen, nieren, maag, luchtwegenenz). Er zitten geen streepjes op de spieren, vandaar 'gladde spieren'. Deze spieren werrken zonder dat we er iets voor hoeven te denken of doen.
Hartspier. Hier heb je er maar 1 van; deze vind je in je hart.
De skeletspieren. Deze noem je zo, omdat ze aan het skelet vastzitten en ervoor zorgen dat het skelet kan bewegen. De meeste skeletspieren gaan aan het einde over in pezen. Dit zijn onrekbare koorden die stevig vast zitten aan het skelet. Ze noemen deze spieren ook wel gestreepte spieren. Dit komt omdat je streepjes op de spieren ziet als je ze onder de microscoop bekijkt. Deze spieren moet je aanzetten tot werken; als je iets wilt, denk je dat en zo kun je de spieren bewegen.
Spieren in bijvoorbeeld je armen werken samen. Bekende spieren die samen werken zijn de biceps en de triceps. Deze zitten in je bovenarm. De biceps trekt zich samen, zodat je arm buigt. De triceps trekt daarna weer samen, zodat de arm weer recht gaat.
Het menselijk lichaam is bedekt met een elastisch omhulsel, dat huid wordt genoemd. De huid heeft belangrijke taken. De huid is een orgaan dat beschermt tegen schadelijke invloeden van buiten af, dit zijn o.a. uitdroging, afkoeling, overhitting en het binnendringen van bacteriën. De huid helpt de lichaamstemperatuur te regelen en werkt ook als gevoelsorgaan.
De dikte van de huid varieert. Op de meeste plaatsen van het lichaam is zij ongeveer 2 mm dik. De huid van de voetzolen is echter bijna 6 maal dikker dan de huid van de oogleden, die maar 0,5 mm dik is.
Voortdurend sterven oude huidcellen af (huidschilfers). Deze huidcellen worden minstens eens per maand door nieuwe vervangen.
