Sommige meisjes spreken over hun maandstonden, anderen over hun regels, en nog anderen over dat ze ongesteld zijn. Maar eigenlijk bedoelen ze allemaal hetzelfde : Ze menstrueren.

Wat is ‘menstruatie’ ?

Tijdens de 38 jaar (ongeveer) dat een vrouw vruchtbaar is, en dus de kans heeft om het geslacht voort te zetten, vind de menstruatie plaats.
Iedere maand komt dan een cel tot rijping, om beurt in één van de twee ovaria (=eierstokken).
Ongeveer 13 à 14 dagen na start  is de rijping voltooid en komt de eicel vrij uit een eierstok (dit noemen we de eisprong). Ze wordt opgevangen door het uiteinde van de eileider, die als soort van paraplu om de eierstok heen gedraaid zit.
Via de eileider verlaat de cel deze plaats en gaat door naar de baarmoeder.
De eicel kan worden bevrucht, door lichamelijk contact, of ze kan gewoon onbevrucht afsterven.
Het bloed komt langs de baarmoederhals via de vagina naar buiten.
Je ruikt het niet, de menstruatie verloopt helemaal reukloos, tot aanraking met de lucht.
Pas dan kan het onprettig ruiken !
Elke maand vind dit plaats.
We noemen het ‘de cyclus’.

Op welke leeftijd begint de menstruatie ?

• De leeftijd waarop meisjes voor het eerst menstrueren ligt tussen 10 en 17jaar. Verschillen in ras spelen daarbij een rol. De meeste meisjes beginnen te menstrueren rond hun 13de. Als je rond je 16de nog niet menstrueert, is het verstandig om er eens met je huisarts over te praten. 
• Voor het eerst je maandstonden krijgen, is een grote gebeurtenis die gevierd mag worden. Soms kun je je wat onwennig voelen. Praat daarover met je moeder of met vriendinnen. Zij hebben het ook allemaal meegemaakt.
• De leeftijd waarop vrouwen ophouden te menstrueren ligt tussen 45 en 55 jaar. Dan komen vrouwen in de menopauze.
• Vanaf de eerste tot en met de laatste menstruatie zijn vrouwen tijdens iedere cyclus een korte periode vruchtbaar. Dat betekent dat je vanaf je eerste tot en met je laatste menstruatie zwanger kunt worden.              

Hoe lang duurt de menstruatie ?

Enkele dagen vóór je ongesteld wordt, kun je al wat afscheiding (slijm) verliezen, gevolgd door één tot zeven dagen bloedverlies. Het bloed verlaat het lichaam via de vagina. Dat gebeurt iedere maand. Die ‘maand’ telt ongeveer 28 dagen, maar kan variëren van drie tot zes of acht weken. Hoe de menstruatie verloopt, verschilt van vrouw tot vrouw.  
De eerste twee tot drie jaar is het heel normaal dat de maandstonden nog niet helemaal regelmatig komen of zelfs een keer wegblijven. 

 

Hoe voel je je tijdens de menstruatie ?

• Elke vrouw reageert anders op haar maandstonden. Je leert jezelf daarin best wat beter kennen. Sommige meisjes voelen zich supervrouwelijk en goedgezind. Ze zijn heel actief en hebben vlak vóór hun maandstonden zin om allerlei klusjes op te knappen. Andere willen net alleen maar rust en voelen zich moe, prikkelbaar, een beetje neerslachtig of huilerig. Sommige meisjes krijgen wat meer last van jeugdpuistjes.
• Soms ben je verlegen als anderen ontdekken dat je menstrueert. Dat is echt niet nodig: alle meisjes hebben er mee te maken! Besteed tijdens je maandstonden wat extra aandacht aan jezelf. Als je opmerkingen krijgt over je humeur, praat er dan over en vlieg niet onnodig uitTop >

Te lange of te hevige menstruatie.

• Sommige vrouwen, vooral jonge meisjes bij wie de maandstonden nog onregelmatig zijn, hebben last van langdurige en sterke maandstonden met veel bloedverlies. Dat kan vervelend zijn omdat je moet oppassen dat je niet 'doorlekt'. Je kunt je dan ook slap of moe voelen. 
• Maandstonden zijn ongewoon als ze langer dan zeven dagen duren. Zo’n hevige, langdurige menstruatie kan leiden tot bloedarmoede. Sommige vrouwen hebben van nature hevige maandstonden. Bij andere kan een ziekte de oorzaak zijn.
• Als je je zorgen maakt over te hevige maandstonden, over te weinig of te vaak maandstonden, vraag dan raad aan je moeder, de schoolarts of je huisarts.             

Onregelmatige menstruatie.

• Tijdens de eerste jaren is het normaal om je maandstonden onregelmatig te hebben. Sommige vrouwen hebben twee weken vóór de menstruatie gedurende één of twee dagen een beetje bloedverlies. We spreken dan van ovulatiebloeding (bloedverlies op het moment van de eisprong). Ook dat is normaal.             
• Als je soms om de vijftien dagen, soms om de vijf dagen en dan weer om de drie weken je menstruatie hebt, dan heb je menstruatie die te vaak doorbreekt. Ook spanningen kunnen de cyclus ontregelen. Examens, angst om zwanger te worden, met vakantie gaan, de eerste dag op een nieuwe school, … kunnen de maandstonden sneller doen doorbreken of langer laten uitblijven. Dit verschilt alweer van persoon tot persoon.

Zelden of helemaal niet menstrueren.

• Sommige vrouwen worden maar zelden of helemaal niet ongesteld. Dat is ongewoon. Er kunnen verschillende oorzaken zijn: een bepaalde ziekte, sterk vermageren in korte tijd, veel en intensief sporten (zoals balletdanseressen en langeafstandsloopsters) of spanningen.
• De menstruatie blijft ook uit bij zwangerschap en tijdens de periode waarin een vrouw haar baby borstvoeding geeft.
• Sommige vrouwen maken zich zorgen dat het bloed zich ophoopt, maar omdat er geen slijmvlies in de baarmoeder wordt opgebouwd, hoopt er zich niets op. 

Pijnlijke menstruatie.

• Ongeveer twee op drie vrouwen hebben last van pijnlijke maandstonden. Ze voelen de pijn vooral onder in de onderbuik, in de rug en soms in de bovenbenen. De pijn begint meestal voor de menstruatie echt doorzet en kan duren tot het einde van de maandstonden. Misselijkheid en braken, duizeligheid, diarree,hoofdpijn en zelfs flauwvallen kunnen ook voorkomen. Sommige meisjes hebben last van jeugdpuistjes of zweten meer dan anders. Andere hebben koorts met koortsblaadjes op de lippen.
• De buikpijn wordt veroorzaakt door het samentrekken van de baarmoeder, zodat het afgestorven slijmvlies verwijderd kan worden. Er is dus meestal niets ernstigs aan de hand, maar het is wel vervelend.
• De pijn kan ook het gevolg zijn van een ziekte of van spanningen zoals wanneer je je ergens zorgen over maakt. Soms begint de buikpijn al in de week vóór de menstruatie.
• Bij meisjes tussen 14 en 18 jaar is de buikpijn het hevigst. Daarna wordt het meestal wat minder. Bij sommige vrouwen beginnen de klachten pas na de leeftijd van 25 jaar. Ze hebben dan last van een zeurende pijn in de onderbuik als ze ongesteld zijn. Bij vrouwen die de pil nemen, worden de menstruatieklachten minder en ook de geboorte van een eerste kind vermindert vaak de klachten. 

Wat kan je doen bij pijnlijke menstruatie ?

• Doe het wat kalmer aan tijdens je menstruatie met dingen die je ontspannen: rust, een warm bad, een warme kruik, een warme drank, bepaalde rug- en buikspieroefeningen, het masseren van je onderbuik en -rug. Zorg ook voor voldoende lichaamsbeweging. Probeer datgene te vinden wat jou het meest helpt.
• Ook gezonde voeding is belangrijk. Gebruik zo weinig mogelijk zout in de week vóór je maandstonden. Zout houdt het vocht in het lichaam vast. Daardoor krijg je een opgeblazen en pijnlijk gevoel. Beperk koffie, alcohol en suiker of suikerhoudende producten zoals gebak en snoep in de periode voor je menstruatie.
• Bij echt pijnlijke maandstonden kan een pijnstiller verlichting brengen. Kies voor een product op basis van paracetamol. Helpt dat onvoldoende, neem dan een product op basis van ibuprofen af naproxen. Pijnstillers kunnen nevenwerkingen hebben. Lees daarom aandachtig de bijsluiter en neem pijnstillers nooit langer dan vijf dagen na elkaar zonder advies van een arts.
• De arts kan je soms de pil voorschrijven om klachten van pijnlijke, hevige of onregelmatige maandstonden te verhelpen.

Wanneer naar de arts ?

• Bij tussentijds bloedverlies.
• Bij hevig, langdurig of onregelmatig bloedverlies.
• Bij plotse menstruatiepijn als je dat vroeger nooit had.
• Bij zeurende pijn die al aanwezig is voor de menstruatie en verergert tijdens de menstruatie.
• Als de pijn elke maand erger wordt of anders aanvoelt dan gewoonlijk (bv. plots heel erg.
• Als de menstruatie langer dan twee maanden uitblijft.

Hygiëne tijdens de menstruatie.

Draag elke dag proper katoenen ondergoed en was tweemaal per dag de schaamstreek met een schoon washandje en lauw water. Je doet dat van voor naar achter. Veeg ook je billen van voor naar achter schoon. Anders kan vuil vanuit de darm naar de vagina gewreven worden. Dat kan ontstekingen veroorzaken. Je kunt zachte, niet irriterende zeep gebruiken, bv. babyzeep. Gebruik geen geparfumeerde zepen. Ze breken de beschermende laag af die op de huid gevormd wordt en veroorzaken zo irritatie, jeuk en soms ontstekingen. Het is niet nodig om je vagina te spoelen. Die reinigt zichzelf.                 

Maandverband of tampons?

• Qua hygiëne is er geen verschil tussen maandverband en tampons. Je kunt zelf kiezen. Beide bestaan in verschillende maten. Verbanden of tampons worden ook per stuk verpakt, zodat je ze gemakkelijk kunt meenemen. Sommige vrouwen gebruiken altijd maandverband, andere altijd tampons. Nog andere vrouwen gebruiken bij het begin van de menstruatie maandverband en daarna tampons, of net omgekeerd. Ook jonge meisjes kunnen tampons gebruiken.
• Met maandverband merk je eerder dat je het moet verwisselen.
• Tampons zijn kleiner. Ze zijn onzichtbaar en kunnen plezieriger zitten.
• Was altijd je handen vóór en na het inbrengen van een tampon. 
• Laat een tampon niet te lang zitten. Als je hem zou vergeten weg te halen, kan dat ontstekingen veroorzaken. Lees aandachtig de bijsluiter in het doosje. Je kunt ook uitleg vragen aan je moeder of aan de dokter.
• Als je bang bent voor doorlekken wanneer je een tampon draagt, kan je tijdens die periode inlegkruisjes gebruiken.
• Gebruikt maandverband en tampons doe je in een zakje en dan in de vuilbak. Gooi ze nooit in een toilet want dat kan verstopping veroorzaken.