BERLINBERICHT NUMMER DREI                                                                       VERGANGENES BERLIN

Berlijn is een stad om in te bijten, letterlijk maar ook figuurlijk. Dat las de trouwe lezer in onze eerste twee stukken. Ook een stad om uit te drinken, zo niet om in te verdrinken, de nieuwe lezer moge ons geloven, of ook niet. Zeker nu de zomer volop tiert, en zo net ook de zomervakantie in Berlijn van start ging. Zes weken lang – daarvoor kennen de Duitsers dan andere vakantieperioden die iets langer uitvallen – zullen de stoepen, die ongemeen brede stoepen met middenin die dubbele rij grote platte tegels – meer dan anders bezet zijn, bezeten als de Berlijner is van elk stukje stoep dat voor terras kan en zal doorgaan.

Neem nou het ont-bijt: niets liever doet hij dan al in de vroegte en de luwte zijn koffie met zijn ‘Schrippen’ te nuttigen, rij aan rij, van het ene Café – koffiehuis! – tot aan de volgende al dan niet alternatieve bakkerszaak, zowel in onze drukke hoofdstraat, de Torstrasse, als in de meest verlaten zijstraat. ‘Schrippen’ is de Berlijnse eigennaam voor onze ‘pistolet’. Vaak aangevuld met een nog licht krakende kroissant, die geurt naar de boter in zijn ‘geledingen’, niet, zoals bij ons, smaakt naar de smeerolie van de bakplaat. Al die ontbijten zijn ook omgeven door geroezemoes, zo niet gesprekken over wat in de al even verse Berlijnse kranten staat gedrukt. Zodat elk ontbijt uren kan duren, verrassender nog: je overal tot in de namiddag kan ontbijten...

Of dan al de avond kan inzetten, in de alternatieve kroeg Z bijvoorbeeld, pal voor onze deur, een duistere kroeg die enkel ’s avonds opengaat, en vervolgens bij dat spaarzame kaarslicht nog spookachtiger oogt. Of je trekt naar het Monbijoupark, aan de rivier de Spree, naar de Strandbar zonder zand, tegenover het Museuminsel, waar een dansvloer vast klaar ligt en waar iedereen zijn muziek op de draaitafel kan leggen, of de dj de vele toeschouwers uitnodigt een tango of tsja-tsja dan wel een wrong samba of salsa uit de zomerse lijven pers… Tegelijk heel open en heel intiem.

Die vakanties, vooral dan de zomervakanties, zijn in Duitsland gespreid: voor elk Bundesland, zeg maar: ‘provincies’, 16 in totaal, verschillen die zes weken lichtjes; bovendien verschuiven die periodes van jaar tot jaar. Op 15 juli ll. begon de Berlijnse zomervakantie, in Bayern begint die pas op 1 augustus; maar volgend jaar kan dat tijdstip voor beide Länder weer anders liggen… Voorwaar een goeie zaak, die spreiding, want beeld je in, waarde lezer, dat heel Duitsland op hetzelfde ogenblik met vakantie zou gaan… Geraakt geen auto nog de Rijn over, of de Alpen over of door! Maar soms kan deze regeling ook tot eigenaardigheden leiden. Toen ik 40 jaar geleden als eerste leraar Nederlands in Nordrhein-Westfalen, meer bepaald in Oberhausen, aan de slag kon, startte ik pas tegen Pasen in dat oude schooljaar. Toen viel de zomervakantie op z’n vroegst, in de vierde week van juni… Het jaar daarop echter kwam die vakantie op z’n laatst, begin augustus, zodat mijn hele nieuwe schooljaar liefst 12 maand duurde… Echter nooit spijt van gehad, met dat Nederlands als nieuw keuzevak, een attractie voor die Mädels en Jungens van veertien, vijftien jaar, vooral hun rijpheid viel enorm op, én mee: hoe die al met de wereld begaan waren, hoe die al wisten wat er in de wereld te koop was… Pregnant getuigenis: een collega germanist in mijn college vroeg toen om op mijn nieuwe werkplek wat interviews met mijn leerlingen te maken, zeg maar: een pot levend en levendig Duits op te sturen… Zijn kommentaar drie weken later luidde droogweg: mo, Gilbert, jij ligt daar vijftig jaar voor!

Berlijn is echter ook een stad die ver-bijt, zijn kwalijke ‘Vergangenes’, verleden verbijt, zoals veel Duitsers voorbeeldig dat verleden ‘aufarbeiten’: dat van de Nazi’s en van de Stasi’s, dat van snorrenman Adolf, Hitler, de enige echte baas van Groot-Duitsland, en dat van baardman Walter, Ulbricht, de eerste belangrijke baas van de DDR, het voormalige Oost-Duitsland. Het loont de moeite om tijdens ons verblijf enige relikten uit hun heerschappij op te zoeken én te vinden. Want toeristische wegwijzers daar naartoe zijn er begrijpelijkerwijze niet. Net zoals de Vossstrasse moet zoeken, en de plek vinden waar Adolf ondergronds ging, in die grauwgroene krochten uit die bangelijke film ‘Der Untergang’… Niet gezien? Dan bent u helaas geen ‘Filmhase’.

Berlijn telt wel wat van die verborgen, vergeten, verwaarloosde oorden. Zo staat er nog de Bärenquell-brouwerij in Treptow, in mooie baksteen, en vind je de sanatoria van Beelitz, lekker overwoekerd, maar niet toen Adolf hier, na zijn dienst in de eerste Wereldoorlog, hier verzorgd werd, of Erich Honecker, de laatste baas van de DDR, in die laatste dagen hier te bed lag… Maar ook dit opperhoofd had hier zijn bunker, 24 m onder de grond van Wandlitz, in staat om een atoombom te weerstaan die 80 maal straffer was dan die op het Japanse Hiroschima…! Ik bespaar de lezer verder de diktes en de breedtes van zijn ondermaanse! Maar neem hem nog finaal nog even mee naar Oranienburg, naar de bakkerij van de SS, de SchutzStaffel, Hitlers privé-leger… Onvoorstelbaar dat hier ongeveer 80 KZ-gevangenen het brood voor hun kollega’s in de andere koncentratiekampen bakten, zoals bijv. in dat van Sachsenhausen, goed 2 km hier vandaan. Zij bakten ongeveer 500 broden per man, per dag, leverden dus ‘oorlogsnuttig’ werk en mochten zich daarom ‘Glückspilze’ noemen, bofkonten!?

Wie de echte kampen in het oosten van Polen heeft bezocht kan het met deze heren enkel maar roerend, ontroerd, eens zijn.

Gilbert Druant

M 0475 84 30 79

E druantwoord@scarlet.be

Dag allemaal,

we zijn ondertussen aan onze 3e termijn begonnen na een heuglijke onderbreking in België, waar we nog volop konden delen in de vreugde en het gebleir van Alexis OSSES – DRUANT! Moge dit nieuwe mensje groeien en bloeien met de overvloedig-rijkelijke moedermelk van Frauke.

Vooraleer we weer voet op Berlijnse bodem zetten, maakten we een Abstecher in een andere interessante, ehemalige DDR-Stadt: LEIPZIG. We zochten onze vertrouwde camping am Auensee weer op, zo’n 8 km ten westen van het centrum. 5 Jaar eerder stonden we hier, putje winter, kerstavond, met onze Marco Polo,  bijna 1 meter in de sneeuw, moederziel alleen, kan je denken op kerstavond! Het openbaar vervoer lag helemaal stil, wij te voet in die sneeuwnacht naar de Thomaskirche, waar we het beroemde Thomanerchor konden meemaken! Dit wereldbefaamde knapenkoor bestaat ondertussen al meer dan 800 jaar!

 Maar wie Leipzig zegt verbindt de stad natuurlijk in de eerste plaats met Bach, die 27 jaar cantor was in de Thomaskirche en in deze periode zijn meesterwerken componeerde. De Nikolaikirche staat dan weer bekend voor een brok recente geschiedenis: hier kwam de hele bevrijdingsbeweging op gang, en die resulteerde op 9 november 1989 in een vredevolle revolutie, de val van de Muur. En maakte zo komaf maakte met die DDR!

Andere trekpleisters  zijn de vele passages en Innenhöfe, in de meest diverse bouwstijlen. Wij aten in Auerbachs Keller, een hoogstaand restaurant in de Mädlerpassage: hier speelt zich ook een passage uit Goethes Faust af! Op onze verdere wandeling door Leipzig stuit je nog op andere beroemdheden uit de rijke muziekgeschiedenis van Duitsland: Richard Wagner – Felix Mendelssohn – Schumann …

Het Hauptbahnhof, een kopstation, hebben we dit keer niet kunnen aandoen, maar ook dit immense gebouw is een absolute aanrader, een stad op zich, na de Wende zeer mooi gerenoveerd.

Toch sta je er versteld van dat in dit grote Leipzig nog zoveel aan de DDR herinnert: heel wat bouwvallige huizen, straten, de tol van decennia verwaarlozing. De Sachsen kijken ook vrij sip en gaan nogal armoedig gekleed. Dat kan je dan weer niet van de Berlijners beweren: sie sind arm, aber sexy! Trouwens, terug in Berlijn word je vanzelf meegetrokken door de blije, gekke, grappige, lachende medemensen.

Berlijners zijn dus levensgenieters en wij doen mee!

Gert De Craen, 19 juli 2015