Wie een paar woorden Engels praat, naar politieseries op de televisie kijkt en niet blind is, zal ongetwijfeld al gemerkt hebben dat zowel in Nederlandse (bv. op 13th Street) als Vlaamse ondertitels het woord "gun" steevast door "geweer" vertaald wordt. Maar wat als de moord met een revolver gepleegd werd? So what? Het woord "gun" wordt vernoemd. Woordenboek: "gun" = "geweer, ..." Blijkbaar houden vertalers geen rekening met de andere betekenissen (die "...") Vorige week in Murder in Paradise (Canvas) wordt iemand doodgeschoten met een antiek pistool. De rechercheur (gespeeld door Ben Miller) heeft het eerst over "a gun" (vertaald als "geweer"), maar later herhaaldelijk over "the pistol" (telkens opnieuw vertaald als "het geweer"). Ik wist al dat die jonge vertalers (NL of B) "were born yesterday". Heel veel weten ze niet van de wereld af. Maar zelfs een baby van zes maanden kent volgens mij het verschil tussen een revolver of pistool en een geweer. Dat je één keer "gun" door "geweer" vertaalt in het begin van een episode, tot daaraan toe. Maar kijken die vertalers wel naar het beeld? Vermoedelijk niet. 

Ik zie ze zo in hun kantoortje voor hun PC zitten vertalen - net als dat journalistje van VTM-Teletekst dat rare tekens als "ë" of " (dubbele aanhalingstekens) op zijn scherm zet, maar niet beseft dat die karakters op het televisiescherm door ? vervangen worden omdat ze niet tot hun primitieve font behoren. Zo krijg je "Belgi?" of "Syri?" en wordt een politicus geciteerd zeggende ?Ik was het niet? Maar wie leest VTM-Teletekst nog? (Anderzijds, waarom blijven ze daar elke dag negen berichten op plaatsen? - vijf binnenland en vier buitenland, want hun p. 122 is kapot: daar verschijnt een pagina uit hun TV-gids op (ik geef toe, het gaat om een buitenlandse sitcom). Dat weten ze niet, want ze kijken er zelf niet naar. Zelfs niet die idioot die berichten van het agentschap Belga overneemt en bewerkt, én die p. 122 ook opstelt. Van laksheid, domheid en incompetentie gesproken.)

Dus "a gun" is altijd "een geweer", ook als het om een revolver of een pistool gaat. OK. Maar hoe kun je "a pistol" door "een geweer" vertalen, mevrouw of juffrouw E.D.? (Ik vermeld uw naam niet voluit omdat u geen BV bent.) Schaam u!

Belgisch is de vertaling van Frans in het Nederlands. Daarom is er zoveel "voorzien". Kijk naar een gebruiksaanwijzing op een doos in het Belgisch (Frans/Vlaams) en je krijgt "Prévois ceci et cela". "Prévoir" betekent "voorzien", maar niet in die betekenissen. Je hebt ook "plannen", "zorgen voor", "regelen" - je hebt honderden woorden voor het Franse "prévoir"! Waarom moeten Belgen dat telkens opnieuw vertalen in "voorzien"?

Omdat het mode is.

De voorzieningen zijn niet voorzien. Ze zijn geïnstalleerd. Niets is voorzien: het is gepland. Voor de lunch zijn er geen broodjes voorzien - die zijn gekocht bij de bakker. Er is hier totaal niets voorzien. Het Nederlands heeft al die woorden om die betekenissen aan te duiden. Waarom zouden Vlamingen ze vergeten en telkens opnieuw "voorzien" gebruiken, een letterlijke vertaling van het Franse "prévoir"? Juist! Net daarom. Omdat Belgisch een vertaling van het Frans is. Hier zijn we binnengekomen.

De openbare omroep gaat er prat op dat iedereen perfect Brabants praat, en in een heel erg gearticuleerde uitspraak at that. Je ziet die omroepsters van de VRT hun smoelen wijd opentrekken als ze iets moeten aankondigen terwijl je zelf zit te sakkeren: Hou op, reeds! Ga weg! Ik zal wel zien wat ik wil zien! Omroepsters zijn nergens voor nodig. Maar die van de VRT ergeren je er dan nog bij. Dit gaat over VRT-Teletekst.

Op VRT-Teletekst moeten ze de berichten - en de koppen - uitvullen. Dat hoeven ze niet te doen op de VTM, maar kijk daar eens naar. (Later.) Uitvullen is de boodschap. Dus wat doen die debielen? Letters en woorden toevoegen. "Er was 'n ongeluk". "Het gebeurde op 't laatst." Ik heb de pest aan 'n en 't. Maar ze gaan verder. "Lijk is opgevist in de Leie". Huh? Is dit een correctie op een eerder bericht, waarin ze gezegd hadden dat dat lijk opgevist was in de Schelde? Blijkbaar niet. In de eerste de beste krant zal staan: "Lijk opgevist in (de) Leie." Op de VRT: "is" opgevist. In de krant denk je, Oh, well, er is weer eens iemand met zijn zatte kloten in de Leie gereden op zaterdagnacht. Maar als je leest dat het lijk opgevist "is", denk je, Oh, ze hebben het eindelijk gevonden! M.a.w., je krijgt een andere betekenis. En dat is niet wat ze bedoelen.

"Inbreker heeft bewoner neergestoken". Nice. Een follow-up, natuurlijk. Die onnozelaars van de Antwerpse politie hadden eerst gedacht dat die inbreker die vent in zijn flat neergeschoten had. Kiekens! Hij had hem neergestoken! Met een mes! Dan blijkt dat dit het allereerste bericht is over deze gebeurtenis. In de krant lees je: "Inbreker steekt bewoner neer". Op VRT Teletekst lees je iets anders.

Wie stelt die koppen op voor de VRT? Wie is zo incompetent, en wie laat die idioot nu al jaren en jaren datzelfde doen? Is het zo erg om niet uit te kunnen vullen dat ze de betekenis van teksten moeten gaan veranderen? Wat voor stomme imbecielen zijn dat daar? Elke dag opnieuw lees je dat soort dingen. Op de VTM lees je "Baby geneest van HIV". Op de VRT: "Kind is voor het eerst genezen". Huh? Je moet het bericht lezen, natuurlijk. Maar pas als je het bericht op de VRT leest merk je dat die baby van HIV genezen is. "Kind is voor het eerst genezen"?

"Jongeren worden ouder wanneer ze alcohol drinken." Huh? Ze bedoelen dat jongeren op oudere leeftijd ( 13 i.p.v. 11) in discounts flessen vodka gaan jatten om op school op de speelplaats te gaan drinken. Wat ze op de VRT bedoelen is: Jongeren gaan op oudere leeftijd flessen vodka stelen om te drinken. Ze worden er niet ouder van. Het is niet netjes, maar so be it.

Kan er op de VRT-Teletekst niemand koppen opstellen die daarnaast ook ten minste ooit één keer in zijn leven een krant van dichtbij gezien heeft?

De eerste keer dat ik "Ga ervoor!" hoorde zeggen was door PVA - die ik nu beter verdraag omdat zijn substitute nog erger is. Hij maande een kandidaat op 2BE aan om iets te doen waar dat kieken zich voor ingeschreven had. Waarom zou ie het niet doen? Hij deed het. Niemand geraakte gewond. Hij was ervoor gegaan.

Tegenwoordig gaat iedereen ervoor.

In een verkiezingsblaadje krijg ik 49 kandidaten die zich elk in twee paragraafjes voorstellen. 17 van hen gebruiken de uitdrukking '"ervoor gaan". De meesten zeggen "Ik ga ervoor!". Anderen vragen "Ga je ervoor?" Nog anderen: "Laten we ervoor gaan!" Ik heb niet op die partij gestemd.

"Ervoor gaan" is geen verkeerd Nederlands, maar het is zo'n cliché dat ik iedereen op z'n smoel zou willen slaan als ie dat in mijn gezicht uitsprak (bij manier van spreken). Dat zijn van die jongeren die denken dat er nog iets te halen valt uit deze wereld. Helaas. Ga ervoor, maar er is niks meer.

Tegenwoordig is het erg in om na een voorzetsel een nominatief te zetten. Oeps! Ik zou het beter eenvoudig houden. SV, een bekend politicus die onlangs zijn ontslag indiende in weliswaar maar één enkele functie, wordt geciteerd in Het Nieuwsblad online (Hoe zou ik het anders weten?) zeggende: "Ik ben akkoord met zij die..." De rest van zijn betoog interesseert ons niet. "Met zij die...?"

Ik kan niet snel genoeg mijn afstandsbediending grijpen om te fastforwarden tijdens een reclameblok. Op Vier krijg je steevast dezelfde reclame bij het begin. Gedurende een bepaalde periode was dat er een clip die begon met "Voor zij die..."

Dit is één reden waarom ik altijd het geluid afzet voor ik naar een Vlaamse zender zap. Je hoort drie woorden en er staat een taalfout in. Die reclame begint met "voor zij die..." Waar hebben die Nederlands geleerd? Na een voorzetsel krijg je een voorwerpsnaam (een "accusatief" in het Latijn, maar net als u heb ik nooit de kans gehad Latijn te studeren, zelfs niet in het eerste leerjaar). In elk geval zeg je in goed Nederlands: voor mij die..., voor ons die... Waarom ga je dan zeggen "voor zij die..."? Omdat het mode is.

Alles is mode. Slecht Nederlands is mode hier in dit land.

Dit is mijn eerste blog. Welkom. Ik zal mijn best doen het interessant te maken. Wees wel gewaarschuwd dat ik veel grapjes maak. Niet iedereen apprecieert dat, en zeker niet als het over onze "moedertaal" gaat. Ik ben van mening dat er geen kat in dit land (Vlaanderen, dus) behoorlijk Nederlands praat. Dat wil ik hier duidelijk maken. Als ik constant vit, so be it. Ik wil echter geen taaltuinier zijn, die schoolmeesterachtig "Zeg niet/zeg wel" verkondigt. In de eerste plaats wil ik u vermaken. Als u niet van mijn gevoel voor humor houdt, kunt u altijd elders andere onzin gaan lezen.

De burgemeester van Baarle-Hertog vindt dat zijn gemeente op de lijst van Beschermde Wereldwonderen zou moeten staan, net zoals het carnaval van Aalst. Waarom? Omdat zijn gemeente aaneenhangt van stukjes en beetjes - de rest is Baarle-Nassau, Nederlands grondgebied. Ik ben het volkomen met die man eens. Baarle - Hertog plus Nassau - is uniek in deze wereld. Het bestaat uit stukjes grondgebied die respectievelijk Belgisch en Nederlands zijn. Ooit zag ik daar op Canvas een reportage over. Iemand liet ons in zijn huis binnen, en zei trots dat ie een Belg was. Een paar momenten daarna loodste hij ons naar zijn achtertuin via de veranda, en zei hij dat ie nu een Nederlander was. Zijn huis zelf was op Belgisch grondgebied gebouwd, zijn achtertuin (door historische omstandigheden) had ie van een "Hollandse" buur gekregen. Hij liet ons lopen in zijn tuin, en zei dat dit stuk Belgisch was en dat stuk Nederlands. Waarom zou ie liegen? Baarlenaars hoeven geen grapjes te maken - ze zijn zelf een grap. Niet dat ik om hen zou lachen. En zij lachen ook niet om zichzelf. Maar deze hele situatie is toch absurd: één gemeente, half Nederlands, half Belgisch?

Wat ik minder leuk vond in die reportage was toen ze gezinnen begonnen te ondervragen. Je zag een man - een Antwerpenaar (uit de provincie, weliswaar) - die Antwerps praatte. Zijn echtgenote was een Nederlandse. Zij praatte Nederlands. Ze hadden kinderen - acht, tien jaar oud. Papa praatte Belgisch, mama Nederlands. Die kinderen gingen naar school. Ik kreeg niet te horen naar welke school, maar ik hoop dat het een Nederlandse en niet een Belgische was.

Vlamingen en Nederlanders praten een verschillende taal. Ze gebruiken verschillende woorden om te beginnen. Maar toch praten ze - theoretisch - dezelfde taal: Nederlands. In deze blog wil ik het nooit hebben over het verschil in woordenschat (tenzij terzijde), noch over dialect. Ik wil het hebben over het schabouwelijke Nederlands dat Vlamingen praten. Het is mijn bedoeling u beter Nederlands te leren. Ik kan alleen maar mijn best doen.