VB-voorzitter Bruno Valkeniers durft het in De Standaard van 5 november aan mijn positie in de SP.a te vergelijken met die van zijn eigen infiltranten in de vakbonden. Hij neemt het niet dat militanten met sympathieën voor het Vlaams Belang uit het ABVV worden gegooid. Ik wel.
Waarom? Omdat dit nodig is voor het vrijwaren van de democratie. Ik zal de laatste zijn om te beweren dat vakbonden perfect functioneren, maar zij vormen een essentieel tegengewicht tegen de overmacht van het grootkapitaal in onze samenleving.
Het Vlaams Belang is naar goede fascistische traditie een anti-vakbondspartij. Enerzijds tracht Valkeniers de syndicale achterban op zijn hand te krijgen met botte en brutale standpunten over migranten en Walen. De politieke macht die hij op die manier verwerft gebruikt hij vervolgens om een ultraliberaal programma door te voeren dat de sociale verworvenheden van arbeiders en bedienden uitholt. Vakbondsmacht hoort in dit plaatje niet thuis. Het Vlaams Belang doet er dan ook alles aan om vakbonden onderuit te halen, bijvoorbeeld door het verspreiden van geruchten over financiële fraude. Vlaams Belangers toelaten in het ABVV is net alsof Valkeniers in de beheerraad van zijn stouwerij communisten zou opnemen die vinden dat alle stouwerijen genationaliseerd moeten worden. Ik wil u meteen geruststellen meneer Valkeniers: ik vind dat niet.
Het Vlaams Belang stuurt zijn mollen alle richtingen uit: naar Lijst De Decker bijvoorbeeld, of naar het digitale forum van De Standaard. Jullie doen maar, maar van onze vakbonden blijf je af. Is dit duidelijk genoeg Valkeniers? Of is het te warrig?
En dan nog iets. Ik wens u veel succes met uw inzicht dat het bedrijfsleven transparanter communiceert dan de politiek. Misschien is er voor u nog een mooie toekomst weggelegd als vetbetaalde consultant voor Fortis. En als antwoord op het fiscale incivisme waartoe uw partij op haar recentste congres opriep stel ik voor om het totaalbedrag van de overheidsdotaties die het Vlaams Belang ontvangt te delen door het aantal belasting betalende Vlamingen, en vervolgens een bezwaarschrift ter waarde van dit bedrag in te dienen bij de belastingen.
Er ontspint zich op deze blog een interessant debat over de verhouding tussen mensen die een zeker inzicht hebben verworven in de politieke en economische machtsverhoudingen, en mensen die dat inzicht (nog) niet hebben. Het toeval wil nu dat er deze maand in RektoVerso, een tijdschrift voor kunstkritiek (www.rektoverso.be) een bijdrage van mijn hand verschijnt onder de provocatieve titel "Pleidooi voor loftsocialisme", die zo ongeveer over hetzelfde gaat. Vandaag verscheen het stuk ook in de opiniepagina's van De Standaard. Ik ga de tekst niet op mijn blog zetten maar Caesar geven wat Caesar toekomt. Jullie zullen wel begrijpen dat ik mijn relaties met de massa- en andere media wat moet onderhouden. Rept u allen dus naar de krantenwinkel en koopt RektoVerso of Den Schandaard!
Soms lijkt het erop dat bepaalde commentatoren op mijn blog alleen maar de eerste helft van mijn leuze in gedachten houden. Linkse theorieën verkondigen en tegelijk afgeven op de SP.a is de gemakkelijkste helft van het verhaal. Tegenover de grote massa van de bevolking ( de mensen weet je wel?) een begrijpelijk, herkenbaar en geloofwaardig links alternatief neerzetten en de wind uit de zeilen nemen van het rechtse populisme is blijkbaar al heel wat moeilijker. We moeten dus niet alleen naar links, we moeten ook en vooral- vooruit! De SP.a-top slaagt er met haar verspreide slagorde van voorstellen en voorstelletjes maar niet in om de linkerzijde weer op de kaart te zetten. De ene wil meer sex, de andere een betere bescherming van uitzendkrachten Beiden zijn natuurlijk wenselijk maar vormen nog niet eens het begin van het begin van een socialistisch alternatief
Maar met alle respect kameraden, met dat eindeloze geleuter over binnen of buiten, voor of tegen de SP.a zal het ook niet lukken! Wie de SP.a naar links wil duwen kent de naam van het project: SP.a Rood. Voor diegenen die links van de SP.a iets willen opbouwen is er ook een marktleider. Die mensen hoor je hier trouwens zelden. Die hebben wel wat beters te doen
Veel SP.a militanten zijn totaal verweesd en ontredderd teruggekeerd van het nationaal SP.a congres op 18 en 19 oktober in Brussel. Dat congres was een lege doos met een strik rond. Bovendien was het een oefening in Potemkin-democratie. Het was pronken met een democratische façade en een belediging voor iedere militant met gezond verstand en eerlijke doelstellingen.
Met de campagne Trek de Rode Kaart willen we daarom voor SP.a leden een houvast bieden en een aanzet geven tot een mobiliserend socialistisch programma rond vier speerpunten:
1)Samen met de vakbonden in het offensief rond koopkracht en jobzekerheid!
2)Voor openbare kredietinstellingen die niet enkel een veilge thuishaven zijn voor onze spaarcenten maar ook een instrument voor duurzame en ecologische innovatie en een sociale economie!
3)Een radicaal plan voor de uitroeiïng van de armoede door aanpassing van minimumlonen, uitkeringen en pensioenen (met 15 procent zoals Caroline Gennez in een opflakkering van strijdbaarheid ooit eens eiste!)
4)Om dit alles te financieren: een vermogensbelasting van 2 procent op de vermogens van méér dan 1 miljoen euro!
Uiteraard hoeft het daarbij niet te blijven: bestrijden van de fiscale fraude, terugsnoeien van de notionele intrestaftrek, verlaging van de BTW op energie tot 6 procent, openbaar aanbesteden van geneesmiddelen om de gezondheidskosten te drukken, het verbinden van zeggenschap over de bedrijven en de banken aan allerlei vormen van staatssteun, van de Post een honderd procent overheidsbedrijf maken Het lage loonland binnen onze eigen Belgische grenzen, die tienduizenden illegalen die in de zwarte economie werken moet eindelijk eens worden opgerold. Niet door mensen terug te sturen, vaak de dood in, maar door hen eindelijk volwaardig in onze samenleving op te nemen en het zwartwerkerspatronaat aan te pakken.
En vergeet niet: het is niet omdat er een recessie dreigt dat de poolkappen stoppen met smelten of dat de millenniumdoelstellingen voor het uitroeien van armoede niet meer verwezenlijkt moeten worden, integendeel. Samenlevingsproblemen zullen evenmin vanzelf verdwijnen en dreigen in tijden van crisis zelfs te exploderen als extreem en populistisch rechts vrij spel blijft hebben. Die vreselijke oorlog in Oost-Congo die terug te voeren is tot belangenconflicten tussen westerse kapitaalbelangen moet worden gestopt
De wereldeconomie, de wereldorde moet kantelen. Ze moet menselijk gemaakt worden. De mensen en de aarde moeten weer kunnen ademen. De tijd is rijp. Er is zoveel om voor te vechten. Zoveel linkse programmapunten die in de huidige conjunctuur begrijpelijk zijn voor werkende mensen. Op voorwaarde dat ze gebracht worden door een nieuwe generatie van geloofwaardige socialistische leiders. Dat is dus niet de huidige leiding van de SP.a voor alle duidelijkheid. Werk daar aan, voor mijn part in of buiten de SP.a! Beiden zullen elkaar versterken. Socialistische partijen zijn middelen om collectieve, socialistische doelstellingen te bereiken en geen doelen op zich. Behalve voor hen die er hun carrière, prestige, hobby of obsessie aan hebben verbonden. Maak er dus geen machtsloges van, maar ook geen zotscappen.
Vandaag krijgt de rechterzijde zodanig vrij spel dat ze schaamteloos en ongestraft tegelijk een massale overheidsinjectie in de economie bepleit en tegelijk belastingverlagingen en het ontvetten van de staat. Wie zal de kwadratuur van deze cirkel betalen? Juist En als er nu geen paal en perk wordt gesteld aan deze kapitalistische megalomanie dan wordt vandaag met ons belastinggeld het megakapitalisme van de toekomst gebouwd. Ontwaak dus eindelijk verworpenen der aarde in plaats van elkaar vliegen af te vangen.
Ik vind het erg fijn dat deze blog zon levendig debatforum geworden is. Doe gerust verder. Maar nog belangrijker is dat jullie allemaal een frisse neus halen en politiek actief worden in zinvolle socialistische projecten.
Het Visie 08 congres van de SP.a maakt geen einde aan de stuurloosheid van de partij. Het beloofde interne debat bleek een façade. Zondag gaven dertien partijkopstukken hun samenvatting van de actualiteits- en visiedebatten die de dag ervoor gevoerd waren. Meestal ging het echter over de vooraf geprogrammeerde visie van die kopstukken zelf. Zo hoorden we Frank Vandenbroucke opnieuw zijn kapotte plaat over een sociale staatshervorming afspelen.
Waar we niets over hoorden en waar nochtans iedereen op zat te wachten- was een visie op economie en financiën. Voor de derde maal op rij slaagt de SP.a erin om op haar ideologisch congres hierover niets te zeggen. Op zaterdag was er nochtans een panelgesprek gevoerd over dit thema. De conclusies die daar getrokken werden door de zaal en door enkele professoren in het panel lieten aan duidelijkheid niets te wensen over: ja, nationaliseren van banken is een noodzaak en ja, dit moet leiden tot het heroprichten van openbare kredietinstellingen waarmee de overheid de economie sociaal en ecologisch kan aansturen.
In de plenumbijeenkomst van zondag was er amper tijd voor zes korte tussenkomsten vanuit de zaal. Bram Boriau pleitte namens Animo voor een duidelijker profiel. Magda De Meyer hield een vurig en emotioneel pleidooi voor het uitroeien van armoede in ons land en vond dat de partij weer naar links moet. Zij kreeg een staande ovatie. Andere sprekers namen het op voor de mensen zonder papieren en voor een migratiebeleid waarin mensen en niet de economie centraal staan.
Zelf pleitte ik namens SP.a Rood voor een kernachtig en voor de man in de straat verstaanbaar socialistisch programma rond vier speerpunten:
1)Samen met de vakbonden op de bres voor koopkracht en jobzekerheid
2)Openbare krediet- en verzekeringsmaatschappijen. Geef ons de ASLK terug!
3)Uitroeiïng van de armoede door aanpassing van leeflonen, uitkeringen en pensioenen
4)Een vermogensbelasting van 2 procent op alle vermogens boven de 1 miljoen euro
Het heeft echter niet mogen zijn. Na dit congres verdwijnt de SP.a weer in de mist. De zichtbaarheid is en blijft nul. Dit is de kroniek van een aangekondigde nederlaag in juni 2009.
SP.a Rood wil deze nederlaag vermijden. Maar wij willen niet meegesleurd worden in het debacle van de huidige centrumkoers. Wij eisen verkiesbare plaatsen of strijdplaatsen op de SP.a lijsten, maar wél onder het logo en profiel van SP.a Rood. Als dit kan voor een partijtje dat 0.6 procent van de stemmen haalt moet het zéker kunnen voor een linkse stroming die minstens één derde van de partij vertegenwoordigt. Zo kan de kiezer trouwens zélf oordelen of de partij naar links moet of in het centrum moet blijven, en dit zonder de SP.a electoraal te beschadigen.
Ik zal beleefd blijven. Onze voorzitster heeft ook vanavond in Terzake weer geen beklijvende indruk nagelaten. De Decker is een charlatan inderdaad, en Yves Leterme presenteert een begroting die met haken en ogen aan elkaar hangt. Als socialisten moeten we eerlijk zijn en de mensen geen rad voor ogen draaien. Wie kan het oneens zijn met al deze stellingen? Er werden zoveel open deuren ingetrapt dat het begon te tochten in de studio. De vraag blijft echter: wat is het wervende project van de SP.a? Ik heb twee concrete programmapunten gehoord uit de mond van Caroline:
a) Ik klamp mij aan de voorzitterszetel vast tot 2011."
b) Een woongarantieverzekering. Maar wat is daar nu het probleem? De private verzekeringsmaatschappijen willen zoiets niet aan een redelijke prijs aanbieden. Zelfs Ethias, beheerd door kameraad Stevaert vraagt daarvoor exuberante prijzen. Dus hebben weopenbare verzekerings- en kredietinstellingen nodig. Mevrouw Gennez, u vertelt te pas en te onpas gisteren ook weer in Knack- dat we met duidelijke standpunten naar buiten moeten treden. Maar u doet het niet, hoe vaak u er ook de kans toe krijgt op televisie en in de geschreven pers. Ik had maar dertig seconden zendtijd en heb er u al twee gegeven:
1)Ga nu eindelijk eens samen met de vakbonden in het offensief rond koopkracht en jobzekerheid. U moet niet zitten grienen in een hoekje als u in het parlement in de minderheid wordt gesteld door rechts. Zorg dat u de techniek van de buitenparlementaire oppositie weer in de vingers krijgt. Koopkracht en jobzekerheid voor werkende mensen zijn de hoeksteen van een gezonde, sociale economie en een stabiel financieel systeem.
2)We hebben openbare krediet- en verzekeringsmaatschappijen nodig. Iedereen moet zich tegen aanvaardbare tarieven kunnen verzekeren. Iedereen heeft het recht om zijn of haar spaarcenten onder te brengen bij een overheidsbank die niet speculeert op de beurs. We hebben ook overheidsbanken nodig om onze economie sociaal, democratisch en ecologisch aan te sturen.
Ik geef u nog twee gratis suggesties buiten zendtijd mee:
1)Voer campagne voor eerlijke belastingen. Dat betekent dat de vermogens eindelijk eens belasting moeten betalen. Een vermogensbelasting van twee procent op vermogens van méér dan 1 miljoen euro (vastgoed zelfs buiten beschouwing gelaten) zou de staat jaarlijks zeven miljard euro opbrengen.
2)Schaf uw reservaat voor met uitsterven bedreigde politici van VL.Pro af en zet linkse socialisten, SP.a Rood kandidaten op verkiesbare of minstens goed zichtbare plaatsen op de lijst. Zo verbreken we de linkse eenheid niet en laten we aan de kiezer zélf de keuze of de partij naar links moet of niet, zonder de SP.a electoraal te beschadigen.
Ik zal aan SP.a Rood voorstellen dat wij rond dit programma zélf een socialistische oppositiecampagne in gang trekken onder de noemer Trek de Rode Kaart. We trekken een rode kaart voor het falende kapitalisme. Tegelijk trekken we de rode kaart van het socialistisch programma.
Als u geen socialistische oppositie wil voeren zullen we met SP.a Rood onze verantwoordelijkheid moeten nemen en het zo goed en zo kwaad als het kan in uw plaats doen. Wij trekken die campagne op gang met een publieke SP.a Rood bijeenkomst in de rand van het SP.a congres op 18 oktoberom 11u30 in auditorium D.2.06 van de VUB.
Afgelopen week heerste er een begrafenissfeertje in de duurste restaurants van Knokke. Talrijke industriële families incasseren zware verliezen. De tak Bernard Santens, Vanden Avenne, Van Hool, de familie Roussis, de familie Tytgadt, Sabbe, Dossche, Versele en vele anderen. Ook holdings als Cobepa, AvH, Brederode en Bois Sauvage zaten soms voor belangrijke bedragen in Fortis.
Word ik daar nu vrolijk van? Neen Integendeel, ik wordt al mistroostig van het idee dat er dergelijke restaurants bestaan. Dure restaurants associeer ik met kilte en dood. Rijke mensen die dode beesten eten. Rijkdom gebouwd op dood en miserie. Al die steenrijke mensen die restaurants frequenteren als surrogaat voor échte levenskwaliteit. Zonder ooit écht gelukkig of vrolijk te zijn, ook niet in tijden van voorspoed. Maar wel altijd op onze kosten. Op kosten van de samenleving, met de winsten die ze onttrekken aan de collectieve arbeid van ons allemaal. In goede en in slechte tijden.
Ik was vandaag in een ander restaurant. Een restaurant waar het échte leven bruist. De Nicajongeren van Mol (http://users.telenet.be/adelcon/ ) organiseerden een restaurant voor niet minder dan 1800 klanten. Om hun inleefreis in de paasvakantie van 2009 te kunnen bekostigen. Vijfenzeventig jongeren uit de diverse onderwijsnetten in Mol trekken dan naar Santo Tomas in Nicaragua. Al 23 jaar lang organiseren ze daar in Mol de solidariteit met Nicaragua. In goede en in slechte tijden, in tijden van revolutie en van contrarevolutie lieten ze de kameraden in Nicaragua nooit in de steek.
Het silhouet van Sandino wees ons de weg naar de ingang. Binnen werden we vlot en zeer vriendelijk bediend door tientallen jongeren in rode T-shirts. Het leek er de Bolivariaanse revolutie wel! Het eten was best lekker, de organisatie onberispelijk. Je moet het maar doen voor 1800 man!
Wat een verademing om jongeren met volle overtuiging bezig te zien rond een project van internationale solidariteit en samenwerking tussen de volkeren. Wat een tegengif tegen de waanzin van een wereldeconomie gebaseerd op nooit eindigende competitie, de economische wereldoorlog van allen tegen iedereen. Ik las deze week een commentaar in een krant dat de beurscrisis ons niet mag laten vergeten dat de internationale concurrentiestrijd onverminderd doorgaat. En dat we dus beter met zijn allen een tandje zouden bijsteken om nog langer en harder te werken. Om nog meer rijkdom naar de beurs te brengen misschien? Walgelijk toch?
Wat een verademing ook ten opzichte van de ranzige uitspraken van Didier Reynders vandaag. Die vindt niet dat mensen zonder papieren die zich al jaren in ons land bevinden geregulariseerd kunnen worden. Met de economische crisis zullen er al jobs te weinig zijn zo redeneert hij. Laat de rest van de wereld dus maar rotten! Reynders durft natuurlijk niet onder ogen te zien dat al die sans papiersdie al jaren in het land vertoeven al lang een job hebben: in het zwart. Bij het politieke cliënteel van meneer Reynders. Bij de onderaannemers van het vunzige volkje dat gaat schransen in Knokke. Regulariseer die mensen en geef ze een officiële job! De schatkist zal er wel bij varen. De enigen die zullen moeten inleveren is dat zwarte patronaat.
Natuurlijk is de migratie van zuid naar noord geen oplossing voor de crisis die in het zuiden nog véél harder zal toeslaan dan in het noorden. De oplossing is wél het versterken van het statuut, de vastheid van betrekking en het inkomen van werknemers in het noorden, zodat die koopkracht hebben en hun huizen kunnen afbetalen. De oplossing is ook en het oprollen van de circuits van zwartwerk en mensenhandel. En de oplossing is ook het steunen van de revoluties in Nicaragua, Cuba, Venezuela, Ecuador en Bolivia zodat mensen ginder eindelijk op eigen benen kunnen staan. Zoals Marokkaanse jongeren in Brussel het uitdrukten: Als Marokko een leider had zoals Hugo Chavez dan waren onze ouders nooit genoodzaakt geweest om hier te komen werken.
De gevangene in mijn vorige bijdrage op deze blog begint zich nu toch te roeren. Nadat een eerste muur van zijn gevangeniscel omviel, stort er nu een tweede in. Onze gevangene begint stilaan te vrezen dat hij wel eens het dak van de gevangenis op zijn hoofd zou kunnen krijgen.
Na verschillende maanden van wereldwijde financiële crisis is er een begin van SP.a-standpunt aan het uitkristalliseren. SP.a vraagt zeer terecht dat er aan het schimmenspel rond onze Belgische banken een einde wordt gemaakt. De partij eist de afsplitsing van het Franse deel van Dexia en de (gedeeltelijke) nationalisering van Dexia.
Wat gedane zaken betreft is de SP.a nu zelfs nog radicaler: Fortis had desnoods honderd procent genationaliseerd moeten worden. Tot voor enkele dagen vond Johan Vande Lanotte nochtans dat men Fortis al veel eerder had moeten verkopen aan BNP Paribas. Een BNP Paribas dat trouwens ook risicovolle beleggingen heeft uitstaan in de Verenigde Staten. Maar daarover later meer.
We hopen dat Caroline Gennez nu eindelijk de teugels in handen neemt en de partij naar links stuurt. Nationalisatie van Dexia inderdaad. Maar dan wel voor honderd procent en niet als schuilhokje in afwachting van de toekomstige herprivatisering. Een consequente nationalisatie als rechtzetting van de fouten die de SP indertijd zelf heeft gemaakt door onze openbare kredietinstellingen te verkopen aan de private sector. We hebben onze openbare kredietinstellingen en verzekeringsmaatschappijen niet enkel nodig voor het stabiliseren van ons financieel systeem, of voor het op de vrije markt aanbieden van een vanzelfsprekend product zoals een risicoloos spaarboekje. Iets waarvoor veel (te veel?) mensen zouden tekenen. We hebben ze ook nodig om onze economie weer in handen te krijgen en ze in ecologisch en sociaal verantwoord vaarwater te loodsen. Bijvoorbeeld: eerder deze week had Caroline het volkomen terecht over de absolute noodzaak van een woongarantieverzekering. Private maatschappijen zijn niet geïnteresseerd om zoiets aan te bieden of vragen een veel te hoge prijs (Ethias nota bene, aangestuurd door ons aller Steve Stevaert!). Haal Dexia dus van die beurs weg en maak er een transparant en democratisch aangestuurde openbare bank annex verzekeringsmaatschappij van. Dat is het standpunt dat we van onze SP.a willen horen.
Na de kakofonie van de laatste weken komt er nu toch eindelijk een aanzet tot SP.a-standpunt. Nu alle kalveren ei zo na verdronken zijn is dit bezwaarlijk vooruitziende politiek te noemen. In een debat begin dit jaar in Leuven met Bruno Tobback (ik wens hem een spoedig herstel) trachtte Bruno mijn standpunt over de noodzaak van een openbare kredietinstelling nog belachelijk te maken. Hij wees op het aandeel dat de Chinese verzekeraar Ping An toen in Fortis genomen had en vond dat ik me maar met die communistische bank tevreden moest stellen. De tijd voor dat soort grapjes is nu definitief voorbij.
Ik vrees een beetje dat de partijleiding niet de intellectuele eerlijkheid zal betonen om toe te geven dat SP.a Rood in snel tempo door de feiten in het gelijk wordt gesteld. Nochtans is naast de banksector ook de SP.a nog lang niet uit de problemen. Als de partij niet snel het signaal geeft dat ze haar koers nu écht bijstuurt en afstand neemt van haar rampzalige recente verleden in de regering dan zal ze de geloofwaardigheid blijven missen die nodig is om weer sterk te worden. En niet alleen de partijstandpunten moeten veranderen, ook de koppen. Het pleidooi dat door sommigen op deze blog gehouden wordt om SP.a Rood-mensen op de verschillende bestuursniveaus in de partij op te nemen (waar wij nooit tegen zijn geweest en wat ons integendeel steeds onmogelijk werd gemaakt) is een beetje achterhaald. Ook achterhaald en ontoereikend is de speelruimte die men de partijleden op het komende congres wil geven om via verschillende werkgroepen hun inbreng te hebben. We zullen ervan gebruik maken, daar niet van. Dat beetje speelruimte is trouwens ook op het palmares te schrijven van SP.a Rood. Maar zoals ik in mijn intentieverklaring voor het voorzitterschap al stelde: de hoekstenen van de interne partijdemocratie zijn de afdelingen. Daar staat de partij het dichtst bij haar leden, en niet op een universiteitscampus in Brussel. Het is in de afdelingen dat dit congres voorbereid had moeten worden. Dat is niet gebeurd. Ik vrees dan ook voor het resultaat en de mate waarin het gedragen zal zijn.
Wat SP.a Rood te zeggen heeft is het afgelopen jaar in zeer snel tempo maatschappelijk relevant geworden: het begon met de energiecrisis en zet zich nu voort in de financiële en economische crisis. Wij stellen ons dan ook niet meer tevreden met wat spreekrecht - in combinatie met een gebrek aan luisterbereidheid- in de besloten kamers van de partij. Wij eisen het recht op om met ons programma, ons profiel en onze mensen naar buiten te treden. Dat betekent concreet: SP.a Rood kandidaten op de SP.a-lijsten, op duidelijk zichtbare, verkiesbare- of strijdplaatsenen met een duidelijk eigen label. Minstens even duidelijk als dat van de Vlaamse Progressieven, die steeds opnieuw beloond worden voor het feit dat ze geen lid zijn van de partij met uitstekende plaatsen op de lijsten.
Dat zijn de voorwaarden waarop linkse eenheid tot stand kan komen. Dat zijn de voorwaarden waarop de SP.a de komende verkiezingen zal winnen.
De overname van Fortis door het Franse BNP Paribas is rond. Dat lees ik zondag 5 oktober om 22 uur op de website van De Tijd. Als dat werkelijk zo is, dan krijgt onder meer Johan Vande Lanotte zijn zin. Vande Lanotte vond dat de regering Fortis vorig weekend al had moeten verkopen aan Paribas. Daarmee legt JVDL mee de eerste steen van het nog grootschaliger megakapitalisme van de toekomst.
Peter Vanvelthoven voert ondertussen zijn eerbare strijd voor een parlementaire commissie die moet onderzoeken wie er juist wat heeft fout gedaan bij Fortis. Tegenwind krijgt hij onder andere van ex-SP voorzitter Karel Van Miert, die vindt dat je zoiets beter overlaat aan eminente specialisten. Bankiers met andere woorden
Caroline Gennez van haar kant vindt dat er méér externe controle moet worden uitgeoefend op de banken. Dat vindt ondertussen zowat iedereen. Inclusief Open VLD die voor de vorm vindt dat dit moet gebeuren met minder maar wel bétere regeltjes. De realiteit is dat je nooit echt iets kan controleren tenzij je het ook daadwerkelijk bezit. De enige manier waarop je het financiële systeem kan reguleren, democratiseren, controleren én verankeren is door het (her)oprichten van een openbare kredietinstelling. En of dit nu oud of nieuw socialisme is doet hier niet terzake.
Samengevat: de SP.a reactie op de financiële crisis is een absolute ramp. Ze is verdeeld, incoherent, en mist elke ideologische onderbouw. Het is pathetisch om te zien hoe socialisten over elkaar heen struikelen om te bewijzen dat zij de beste beheerders zouden zijn van het bestaande financiële systeem. Ik maak daarbij nog uitzondering voor de deugdzame Peter Vanvelthoven. Maar hij is slechts één stem in dit kapittel. De SP.a betaalt hier de prijs voor haar zelf georganiseerde ideologische ontwapening. Typerend is dat economie en financiën domweg niet aan bod kwamen op de ideologische congressen van maart 2006 en januari 2007. Evenmin staat dit debat op het programma van het SP.a congres Visie08 op 18 en 19 oktober in Brussel. In de schaduw van de grootste financiële crisis aller tijden wordt daar een gezellig praatcafé georganiseerd.
Nochtans hebben we openbare kredietinstellingen niet enkel nodig voor het stabiliseren van ons financieel systeem, of voor het op de vrije markt aanbieden van een vanzelfsprekend product zoals een risicoloos spaarboekje. Iets waarvoor veel (te veel?) mensen zouden tekenen. We hebben ze ook nodig om onze economie weer in duurzaam en sociaal verantwoord vaarwater te loodsen. Straks kunnen we weer beginnen emmeren over de onhoudbaarheid van ons economisch groeimodel, het broeikaseffect en de groeiende kloof tussen arm en rijk. Maar echt structurele antwoorden geven op deze sociale en economische crisis durft zelfs onze socialistische partij niet meer.
De SP.a reageert op deze crisis als een gevangene die al méér dan twintig jaar in de cel zit. Op een dag stort een muur van de gevangenis is en kan hij ontsnappen. Maar ondertussen heeft hij leren leven met zijn gevangenschap. Er is televisie, een bibliotheek en een fitnesszaal. Bovendien is de muur wel ingestort maar de bewakers zijn er nog. Als die hem tijdens zijn ontsnappingspoging zouden vatten is hij voor onbepaalde tijd zijn recht op televisie, fitness en bibliotheek kwijt. En dus besluit hij te blijven zitten waar hij zit, die gevangene van het neoliberalisme
Op 24 september hebt u in Antwerpen ons voorstel om de sp.a een duidelijk socialistisch profiel aan te meten van de hand gewezen.
Minder dan een week later, en exact een jaar na de strijd om het voorzitterschap van de partij, werd u zelf door de actualiteit met de neus op de feiten gedrukt.
Op maandag 29 september werden de Belgen wakker in een land waarin nationalisatie geen vies woord meer is. De nationalisatie van grootbanken is noodzakelijk geworden om een kantelend financieel systeem te redden. En zij wordt uitgevoerd door een rechtse regering.
Wij willen Reynders en Leterme nog gelijk geven wanneer zij zeggen dat deze maatregel de enige mogelijkheid was om te vermijden dat het geld van vele kleine spaarders in rook zou opgaan en dat vele tienduizenden jobs zouden sneuvelen. Maar totaal onaanvaardbaar is dat er tegenover deze vele miljarden aan overheidsgeld geen enkele vorm van duurzame publieke controle staat. Dit is de socialisering van de verliezen die volgt op decennia van privatisering van de winsten. Het is de bedoeling van deze regering dat wij Fortis na een korte of langere herstelperiode op kosten van de belastingbetaler in het sanatorium van Vadertje Staat weer overleveren aan de private sector. om het met de woorden van Gore Vidal te zeggen: dit is socialisme voor de rijken, terwijl de kwellingen van de vrije markt voorbehouden blijven voor de werkende mensen. Heeft de sp.a hierover dan niets verstandigers te vertellen dan uw cryptische uitspraak in De Standaard van 30 september: Ik ben vooral kwaad dat deze regering het zover moest laten komen dat ze als enige redding een sociaaldemocratisch reddingsrecept moest toepassen.?Vindt u het injecteren van 7.2 miljard euro belastinggeld (720 euro per Belg!) zonder enige duurzame vorm van transparante en democratische controle dan een sociaaldemocratische maatregel? En zijn sociaaldemocratische maatregelen volgens u dan vieze maatregelen die enkel gepast zijn als er écht niks anders meer helpt?
Natuurlijk was het beschermen van de kleine spaarder een eerste prioriteit. Uw voorstel om de depositobescherming in België te verhogen van 20.000 naar 100.000 euro was dan ook niet slecht, maar ging zelfs minder ver dan de toezeggingen van de regering. U holde met een emmertje water naar een towering inferno.
Kameraad Peter Vanvelthoven stelde in de parlementaire commissie zéér terecht dat de bancaire crisis ons één ding heeft geleerd: namelijk dat een kleine elite kan beslissen over het verkwanselen van de zuur verdiende centen van talloze kleine spaarders. Maar waar blijven de politieke gevolgtrekkingen? Waarom dan geen pleidooi voor de heroprichting van een openbare kredietinstelling? Omdat het failliet van het socialisme van de derde weg hiermee definitief bezegeld is? Omdat hiermee tegen de schenen wordt geschopt van enkele politieke zwaargewichten in de partij? De politieke kosten om geen duimbreed toe te geven aan de stellingen van SP.a Rood lopen ondertussen huizenhoog op. Op het electorale vlak zal de sp.a hiervoor de rekening betalen. De partij maakt dezelfde fouten als tijdens het Generatiepact: als de sp.a er niet in slaagt om zich in deze crisis te profileren als een partij met geloofwaardige linkse alternatieven dan dreigt ze voor jaren irrelevant te worden. Zich beperken tot het op zich noodzakelijke oplapwerkzoals het aftoppen van ontslagvergoedingen van CEOs of het beschermen van kleine spaarders is een socialistische oppositie onwaardig. Zelfs Etienne Davignon is voorstander van dergelijke maatregelen.
De centrumkoers van de partij is niet aangepast aan de nieuwe tijden. Toch houdt u er hardnekkig aan vast. Als wij ons niet steeds opnieuw van onze sokken willen laten rijden door rechts zoals de afgelopen week alweer in Oostenrijk en in Beieren dan wordt het hoog tijd dat we een geloofwaardig en zichtbaar links alternatief op poten zetten. Peter Vanvelthoven sloegspijkers met koppen: er is een totaal gebrek aan economische democratie. Laten we zijn uitstekende redevoering als uitgangspunt nemen. De conclusie die we eruit moeten trekken is dat publieke controle in sleutelsectoren zoals energie, het verzekeringswezen en de kredietverlening essentieel is als we de transfers van arm naar rijk willen stoppen en als we weer greep willen krijgen op de economie. Publieke bedrijven zijn niet bedoeld om de kneusjes te redden of als schuilhokje voor private aandeelhouders in barre tijden. We zullen ze nodig hebben om via gerichte kredietverlening een duurzame en sociale economie op poten te zetten. We hebben ze nodig om de mensen ecologisch verantwoorde energie aan betaalbare prijzen te verschaffen. We hebben ze nodig om stabiliteit en sociale veiligheid te doen terugkeren onder de mensen.
Het zou een democratie onwaardig zijn indien dit politieke debat nu niet wordt gestart. En de enige partij die dit debat kan lanceren is de sp.a. Daarom willen wij een oproep doen om van het sp.a-congres op 18 en 19 oktober een politiek relevant congres te maken in plaats van een praatcafé. Een congres dat de vakbonden durft bijtreden in hun verdediging van de koopkracht van de mensen. Een congres dat duidelijk afstand neemt van het communautaire opbod. Een congres dat een sterke overheidssector en de omvorming van Fortis tot een openbare kredietinstelling eist.
Wij betreuren het deze polemiek te moeten voeren in de media. Dit debat hoort thuis in de partij. U zal ons dit scherp verwijten, eerder dan op de inhoudelijke elementen van deze brief in te gaan. Maar het kan niet anders. In het afgelopen jaar werd het in de sp.a mogelijk om al eens iets te zeggen, maar daarom wordt er nog niet geluisterd. Eenheid in de partij is belangrijk. Maar die eenheid mag niet als een kussen in het gezicht van de partijleden geduwd worden. Eenheid moet je verdienen, elke dag. Het is de partijleiding die de voorwaarden voor die eenheid moet scheppen. En dat doet zij momenteel niet. Integendeel, u maakt een scherp onderscheid tussen goede en slechte socialisten. U verdeelt de partij. Wij willen nochtans samen met u werken aan het herstel van de socialistische partij. Aan u om deze uitdaging samen met ons aan te gaan.
Geen leger is zo machtig als een idee waarvan de tijd is aangebroken. (Victor Hugo)
De halve nationalisatie van Fortis of socialisme voor de rijken
De managers van Fortis verdienen ongetwijfeld de prijs voor de meest succesvolle bedrijfsleiders van het jaar. Of zijn het de meest succesvolle lobbyisten? Je moet het maar doen. Eerst bouw je vanuit een bank die geheel en al met overheidsgeld en met het geld van kleine spaarders werd opgebouwd (de ASLK) een privaat zakenimperium op. Daarmee maak je in tien jaar tijd 27 miljard euro winst waarvan je méér dan 12 miljard uitdeelt aan de aandeelhouders. Als het tij dan keert klop je opnieuw aan bij Vadertje Staat. Die stopt je in één weekend tijd nogmaals 4.7 miljard euro belastinggeld toe en verdubbelt daarmee het gat in de nationale begroting. Een transfer van arm naar rijk om U tegen te zeggen.
En Vadertje geeft je dat geld in alle vertrouwen. Nadat je zijn eerste glimmende Ferrari in de prak hebt gereden geeft hij je er gewoon een nieuwe. Vader legt wel centen op tafel onze centen- maar vraagt daarvoor in ruil niet de minste medezeggenschap in het besturen van Fortis. Doe zo voort management, doe voor ons nog een rondje op kosten van de belastingbetaler! Jullie zijn goed bezig!Want als er één dogma is dat in deze woelige tijden overeind moet blijven staan als een fallus dan is het dat bankieren een private aangelegenheid is.
Terwijl ik dit schrijf is op enkele uren tijd alwéér vier procent van dit vers geld in rook opgegaan. De Fortis-aandelen blijven namelijk in vrije val verkeren en worden nu gevolgd door die van Dexia. Klopt straks een tweede noodlijdende Verloren Zoon aan bij de overheid? Nog geen jaar geleden werd mijn pleidooi voor de nationalisatie van de energiesector en de heroprichting van een openbare kredietinstelling lacherig van de hand gewezen. Ondertussen hebben ultraliberale landen zoals de VS en Groot-Brittannië de routine van het nationaliseren al aardig onder de knie. België volgt met rasse schreden. In nieuwe trends mogen we immers niet achterblijven.
Alleen zijn dit karikaturen van échte nationalisaties. Het is de socialisering van de verliezen die volgt op decennia van privatisering van de winsten. Ongetwijfeld zal diezelfde overheid in navolging van het neoliberale dogma haar aandelen voor een prikje verkopen als het opnieuw beter gaat met de bank. Dit spelletje is onaanvaardbaar. Om met de woorden van Gore Vidal te spreken: dit is socialisme voor de rijken, terwijl de kwellingen van de vrije markt voorbehouden blijven voor de armen. Dit massieve bedrog betekent het einde van een tijdperk. Na het faillissement van onze nationale politici volgt nu ook het financiële én morele faillissement van onze nationale bankiers. Na de marionetten vallen nu ook de marionettenspelers zélf door de mand.
Eigenlijk is dit het uitgelezen ogenblik voor links om zichzelf weer op het voorplan te plaatsen. Als de linkerzijde in België in deze crisis niet prominent van zich laat horen dreigt ze voor jaren irrelevant te worden. Toch blijft alles erg rustig op de sp.a-website. Caroline Gennez wil een betere bescherming van het spaargeld, tot 100.000 euro per klant. Met andere woorden ook de middenklassen moeten van een staatswaarborg kunnen genieten op kosten van de belastingbetaler. De partij rent hier met een emmertje water naar een towering inferno.
De sp.a moet nu de volledige hernationalisatie van Fortis eisen. Wie investeringskapitaal kan verschaffen heeft de werkelijke macht in onze samenleving. Die macht is dringend aan democratisering en publieke controle toe. Het cijnskiesrecht van de private aandeelhouders die al vaak genoeg bewezen hebben meer geïnteresseerd te zijn in snelle winsten door speculatie dan in duurzaam en sociaal ondernemen moet vervangen worden door échte economische democratie. Er moet een volledig transparant openbaar beheer komen van de grootste Belgische bank, gebaseerd op werknemerscontrole en maatschappelijk belang. We hebben een grote openbare kredietinstelling nodig die het duurzamer en socialer maken van onze economie als uitgangspunt neemt. Niet enkel de werknemers van Fortis maar ook kleine spaarders, zelfstandigen, KMOsen hun werknemers kunnen hier alleen maar wel bij varen. Dit is een historische kans om een breed maatschappelijk draagvlak te vormen rond socialistische oplossingen voor de crisis. En dan is dringend nodig, want alle andere oplossingen zullen de gewone werkende mensen bloed, zweet en tranen kosten.
Ik had het geluk op te groeien in de golden sixties, inclusief de vroege jaren zeventig, toen zomers nog echte zomers waren en stakingen nog echte stakingen. Reeds op vroege leeftijd brandden er zich beelden op mijn netvlies. De oorlog in Vietnam, de revolte van mei '68 en de vurige toespraken van een man die, in contrast met de lijzigheid van de politici, zei waar het op stond. Die man was Georges Debunne.
Ik merkte hoe in de wereld der volwassenen de aandacht verstrakte als Georges op het scherm verscheen. Die verstrakte aandacht trof zowel voor- als tegenstanders. Hier was een kracht aan het werk, zoveel was duidelijk. Op latere leeftijd werd ik lid van het ABVV en van de SP. Ik begreep toen waar de kracht van Georges voor stond. Ik stelde vast dat Georges met al zijn slagkracht en ervaring revolte uitdrukte tegen een onrechtvaardig systeem. Dat had hij, ondanks het leeftijdsverschil, gemeenschappelijk met mijn generatie van revolterende jongeren. Hij zorgde voor de enorme aantrekking en ontzag die het ABVV uitoefende op een jonge generatie.
Vandaag nemen wij afscheid van een grote leider. Hij was zonder meer onze grootste Belgische vakbondsleider. Onze grootste Belgische socialistische voorman. Juli laatstleden werd ik geïnterviewd door Indymedia. Een van de vragen luidde: "Had u in die tijd (toen ik politiek actief werd) politieke figuren aan wie u zich spiegelde?"
Mijn antwoord was: "Vooral syndicale figuren zoals Georges Debunne, toen de grote leider van het ABVV. Dat was een man die in staat was om lijnrecht in te gaan tegen de gangbare sociaal-economische analyses die, ook toen al, werden gedomineerd door de rechterzijde. Georges Debunne ging daar radicaal tegen in en durfde ook al eens te spreken over een andere maatschappijvisie. Het is dan ook Debunne die me heeft geïnspireerd en als voorbeeld heeft gediend."
De kern van deze boodschap heb ik aan Georges persoonlijk overgebracht op de viering van zijn negentigste verjaardag te Brussel. Ik ben zeer blij dat ik die gelegenheid nog gekregen heb.
Mijn oprechte deelneming mevrouw, en ook mijn appreciatie voor u. Ik heb u nog niet persoonlijk kunnen ontmoeten, maar het is me duidelijk dat Georges op u heeft kunnen rekenen en steunen. Aan de zijde van zo een groot man staat ongetwijfeld een uitzonderlijke dame.
Karel Vinck, nieuwe voorzitter van de BAM en bekend van eerdere dramas, kondigde vandaag aan dat hij naar de burgers stapt. In november zal de BAM een voortgangsrapport presenteren over de Oosterweelverbinding.
Dit lijkt me een goede gelegenheid om eens wat modaliteiten rond dat voortgangsrapport scherp te stellen. Graag wil ik nu eens concreet vernemen op welke manier de BAM ervoor zal zorgen dat de normen op het vlak van fijn stof en van lawaaioverlast zullen worden nageleefd. De wijzers van die twee parameters staan momenteel behoorlijk in het rood. Van een nieuw autosnelwegenplan verwachten we dus niet dat het fijn stof- of lawaaineutraal is. We willen er eindelijk eens op vooruitgaan. Onze levenskwaliteit moet gegarandeerd worden.
Van een no nonense man als Karel Vinck verwacht ik niets minder dan spijkerharde feiten en cijfers die aantonen dat hij dat gaat oplossen. Niet volgend jaar, maar NU, in november. Aangezien Vinck zelf verklaart dat er wat fijn stof betreft teveel aan paniekzaaierij gedaan wordt kan het niet anders dan dat hij een concreet plan op zak heeft. Ik ben dus zeer benieuwd.
Ook verwachten de inwoners van Deurne en Merksem nog altijd een antwoord op de meer dan honderd openstaande vragen die zij hebben over de weerslag van het project op hun wijken. Ook wat dat betreft ben ik zeer benieuwd.
Antwerpen maakt zich op voor de strijd tegen de Oosterweelverbinding. Het is nog steeds mogelijk om dit rampzalige project tegen te houden.
Er vormt zich nu een beweging om een volksreferendumover dit project af te dwingen. Daarvoor hebben we 47.000 handtekeningen nodig van mensen die in Antwerpen (Antwerpen, Borgerhout, Deurne, Berchem, Ekeren, Zandvliet, Berendrecht, Hoboken, Wilrijk en Merksem) gedomicilieerd zijn én ouder zijn dan 16 jaar.
Help ons deze 47.000 handtekeningen te verzamelen. Tijdens de autoluwe zondag in de Antwerpse binnenstad op 21 september verzamelen we om 11 uur en nogmaals om 14 uur in zaal Monty, Montignystraat 3, 2018 Antwerpen om handtekeningen op te halen. Tevens vertonen we een film over het Oosterweelproject.Zorg dat je er bent.
Registreer je als vrijwilliger om handtekeningen te verzamelen (al zijn het er maar vijf of tien, alles helpt) op www.ademloos.be
Ik las vandaag het interview met Caroline Gennez in De Standaard. Ik vind er enkele goede punten in terug. Bijvoorbeeld de vaststelling dat themas zoals veiligheid of migratie geen taboe-onderwerpen mogen zijn in een socialistische partij is een rechtstreekse overname van wat ik daarover in mijnintentieverklaring voor het voorzitterschap schreef. Positief is ook dat Caroline eindelijk een punt zet achter de speculaties rond een regeringsdeelname van de SP.a.
Wat dan weer ontgoochelt is het halfbakken communautaire standpunt met daarin een blijvend pleidooi voor een splitsing van de arbeidsmarkt. Niet uit rationele overwegingen maar als zoenoffer op het communautaire altaar. Voor het overige blijft de broodnodige sociaal-economische herpositionering van de partij nog steeds in het dak steken. Er wordt nu een sensationeel congres in oktober in het vooruitzicht gesteld. De participatie van de leden aan dit congres laat eind augustus nog steeds op zich wachten. Ik verwacht dan ook dat op dit congres enkel potten gebroken zullen worden naar stijl en niet zozeer naar inhoud. Maar ik hoop dat ik me vergis en dat er in september nog een inhaalbeweging wordt ingezet op het vlak van de interne partijdemocratie.
Tot slot wil ik mijn voorzitster aanraden zich niet te sterk te vereenzelvigen met moeder Teresa. Van moeder Teresa is bekend dat het een politieke stille was met een uiterst-rechtse politieke agenda. Ze was goede maatjes met onder andere Michèle Duvalier, vrouw van de crapuleuze dictator Jean-Claude Duvalier van Haïti. Voorts is moeder Teresa de auteur van de woorden: Ik denk dat het heel mooi is dat de armen hun lot aanvaarden en delen in het lijden van Christus. Ik denk dat de wereld erg geholpen wordt door het lijden van de armen. [1]
Socialisme en liefdadigheid staan haaks op elkaar. Socialisten gaan voor de wijziging van krachtsverhoudingen en vinden dat gewone mensen daarin het voortouw moeten nemen. Dat de voorzitster van de SP.azichzelf een hoog moeder Teresa gehalte toeschrijft zal wel voor te lachen geweest zijn. Ik deel echter haar gevoel voor humor niet.
[1]Christopher Hitchens, De missionarispositie; De mythe van Moeder Teresa, Antwerpen, 1997, p.21
Ik weet het: de afgelopen weken is het stil op mijn blog. Vakantie zal je denken. Dat is slechts ten dele juist. Het heeft er meer mee te maken dat ik bezig ben aan het schrijven van een boek. Toch wil ik de stilte doorbreken naar aanleiding van de gruwel van de oorlog. Ditmaal is het een oorlog tussen Georgië en Rusland. Wat volgt is een kort fragment uit de teksten die ik momenteel aan het schrijven ben. Let op! Wie deze tekst later in zijn bredere context zal lezen zal weten dat het niet gaat over een vergoelijking van de nationale onderdrukking ten tijde van de USSR. Evenmin gaat het erover om partij te kiezen. Dat helpt niet meer in dit stadium van barbarij
Nationale staten zijn niet perfect. Dat komt omdat ze het product zijn van een menselijke geschiedenis die verre van perfect is. Maar van hieruit moeten we weer voort. Het alternatief is dat we bestaande nationale verbanden openbreken. Dat resulteert dan in het vrijkomen van alle gestolde tegenstellingen die in dat nationale verband opgesloten zitten. De moderne fysica van de chaos leert ons dat de patronen die we terugvinden in de opbouw van complexe systemen refereren naar de dynamica van het ontstaan van die systemen, naar de resultante van op elkaar inwerkende tegengestelde krachten. Beschouw als eenvoudig voorbeeld de golfjes in het zand op een Noordzeestrand. Zij zijn de gestolde dynamica van de golven van de zee. Diezelfde chaosfysica leert ons ook dat we die patronen terugvinden in elk deel en op elk niveau van het grote complexe geheel. Zo is het ook met een natie. Door huwelijk, migratie en ontzuiling vermengen de componenten zich tot op het atomaire niveau van de individuele burgers. Scheiden betekent niets dan pijn en smarten, en wekt véél meer problemen op dan dat het er ooit zou kunnen oplossen. Wat de Belgische context betreft hoeven we maar te denken aan Brussel als het kwadraat van dit fenomeen. België is een siamese tweeling die met het hoofd aan elkaar is gegroeid, en dat hoofd is Brussel. Ik geef toe, het is soms geen zicht, maar het is de realiteit ! Of nu we toch op dreef zijn in de exacte wetenschappen: het openbreken van nationale entiteiten is zoals kernsplitsing. Je weet van welke entiteit je vertrekt, maar de dynamiek die je op gang brengt is onvoorspelbaar. Elk verval van een nucleaire isotoop leidt tot de vorming van nieuwe onstabiele isotopen die op hun beurt vervallen. Dit proces kan duizenden jaren lang doorgaan en is de oorzaak van de onhandelbaarheid van nucleair afval. Wat nationale staten betreft zien we een gruwelijke analogie daarvan in de eindeloze oorlogen in de Kaukasus. De ontbinding van de USSR deed deze regio vervallen tot de onafhankelijke republieken Georgië, Armenië, Azerbeidjan en Zuid-Rusland. Daarbinnen vormden zich vervolgens enclaves die zich in deze nieuwe nationale verbanden evenmin thuisvoelen: Abchazië, Kabardië-Balkarië (een toekomstige splitsing zit reeds in de naam vervat), Nagorno-Karabach (idem dito), Adzjarië, Noord- en Zuid-Ossetië, Ingoesjetië, Tsjetsjenië, Dagestan. Het zijn de nieuwe en onstabiele elementen op de tabel van Mendeljev van de staatshuishoudkunde. De angst voor de meest barbaarse vormen van nationalisme is terecht. Stabiliteit, welvaart, vrede en democratie moeten echter worden gezocht in grotere internationale samenwerkingsverbanden, en niet in het feodalisme van de duistere middeleeuwen.
