Opvoeden is maatwerk
Toen zoon nummer één geboren werd, dachten manlief en ik nog dat er voor elk probleem een oplossing bestond. Inmiddels zijn we een illusie armer. Wat bij nummer één bleek te werken, werkte niet bij nummer twee, drie of vier. We moesten dus telkens opnieuw het wiel zien uit te vinden.
Verschillende opvoedstijlen
Sommige ouders maken er een dagtaak van om hun kinderen te commanderen en te corrigeren. "Amélie, niet doen! Blijf daar vanaf! Kom hier en luister naar wat ik zeg!" Aan de andere kant zijn er dan weer de ouders die vooral een leuke papa of mama willen zijn. Zo werd mijn aandacht in Zoutelande getrokken door een jong stel met een dochtertje. Het meisje richtte haar hoofd vol blonde krullen naar de schommel. Dat ontging de vader niet: "Ach Bo, wil je schommelen? Kom maar meisje, dan zal papa met jou naar de schommel gaan." Ruim een uur later kwam de vader aansjokken door het zand, aan zijn rechterhand het meisje. "Bo kon er gewoon geen genoeg van krijgen, ik kreeg haar niet mee." Tien minuten later wilde Bo een ijsje. Zuchtend begaf de vader zich naar de dichtst bijzijnde strandtent. Mama draaide zich nog maar eens om.
Niets zo verschillend als opvoedstijlen. Terwijl de één een waar commandoregime voert, gelooft de ander in attachment parenting of laissez-faire. De autoritatieve opvoeding scoort nog altijd het best. Het is de gulden middenweg tussen autoritair (veel regels en structuur, weinig warmte en empathie) en toegeeflijk (weinig regels en structuur, veel warmte en empathie). Dat betekent dat de kern van effectief opvoeden een combinatie is van duidelijke regels en grenzen en veel warmte en liefde.
Bewustwording
Hoewel er boeken vol geschreven zijn over opvoeding, neem je als ouder natuurlijk altijd je eigen bagage mee. Veel ouders zijn geneigd om de opvoeding die zij zelf kregen te herhalen. Wil je daaraan ontkomen, dan is bewustwording de eerste stap. De impuls onderdrukken om te gaan schreeuwen als iets niet bevalt. Naar het kind toegaan en het aanspreken. Tot tien tellen of je adem inhouden. Bewust complimenten geven, hoe ongemakkelijk dat ook voelt omdat je die zelf nooit kreeg.
Vriendin Inez zei onlangs: "Ik hoorde op een goed moment mijzelf praten, of liever alles continu herhalen. Toen besefte ik dat ik niet aan het opvoeden, maar aan het africhten was." Haar vijf jongens blikken allemaal verschillend op hun opvoeding terug. Terwijl de een zich vooral eindeloze zomers in de tuin herinnert, heeft de ander gemengde gevoelens. "Soms doet dat pijn en soms troost het," aldus Inez. Maar bovenal gelooft ze toch in een hoger plan. Ze vergelijkt haar rol als ouder let die van een doorgeefluik binnen het grotere levensdoel van een kind. Loslaten in liefde is het devies, waarna er weinig anders rest dan terug te kijken - soms met spijt en soms met vreugde. Want niet altijd gaan de dingen zoals je wilt.
Spijt van de opvoeding
Opvoeding is iets vreemds. Voor de meeste verantwoordelijke jobs kun je nog wel diploma's behalen, maar voor opvoeden niet. We noemen het geen 'werk' en we gaan er vanuit dat iedereen het kan. Nadat de eerste baby geboren is, beginnen jonge ouders volkomen blanco aan een taak die minstens twee decennia in beslag zal gaan nemen. Hoewel ze doorgaans doodgegooid worden met onbedoelde adviezen, blijkt de praktijk toch minder simpel. Elk kind uniek en daarom zul je moeten anticiperen. In tegenstelling tot de exacte wetenschappen kent de opvoeding geen absolute richtlijnen waarvan de uitkomst altijd hetzelfde is.
Dat maakt dat spijt van de opvoeding bijzonder vaak voorkomt. Ouders die hun volwassen kinderen een weg door het leven zien worstelen, verzuchten vaak: "Had ik maar...." Het is daarom nooit te vroeg om jezelf te relativeren. Ben je uit je slof geschoten? Was je zo hard aan het werk geweest dat je helemaal vergat om met je zoon naar de film te gaan? Heb je dingen gezegd waar je later spijt van kreeg? Het is nooit te laat om je kind een knuffel te geven en sorry te zeggen.
Ouders zijn geen professionals, maar gewone mensen die samen met hun kind een onbestemd avontuur aangaan. Dat avontuur hebben we de naam opvoeding gegeven. Doe het met inzet en liefde, maar vergeet niet om jezelf zo af en toe te relativeren. Dat vergroot de kans dat onze kinderen dat later ook met ons zullen doen.
|
De Pleegmoeder
