'Een vrouw heeft het recht om te zeggen: ik hou niet meer van mijn kind'
Dimitri Verhulst heeft een nieuwe roman het licht doen zien, 'De laatste liefde van mijn moeder'.
Het is het verhaal van de gespannen driehoeksverhouding tussen de
arbeidster Martine Withof, haar zoon Jimmy, een kind uit een haar
afgelopen huwelijk, en haar nieuwe liefde Wannes Impens, een arbeider
bij Volkswagen.
HUMO Had 'De helaasheid der dingen', je succesboek én je molensteen, beter gekund?
Verhulst «Die
roman had vooral minder mogen zijn: er staan twee hoofdstukken te veel
in, die alleen maar de aandacht afleiden van waar het eigenlijk om
gaat. Maar ik zou 'De helaasheid...' niet opnieuw
willen schrijven, dat heb ik mezelf plechtig beloofd - ik zou er die
twee hoofdstukken uitgooien, en dat zou het dan zijn.
»Ik
wil ook van die specifieke thematiek afblijven, want dáár nog eens in
gaan roeren zou ziekelijk zijn. Veel schrijvers schrijven pas over hun
naaste familieleden als die dood zijn. Dan heb je toch een vrijheid die
ik over het hoofd heb gezien. Ik dácht dat ik van mijn familie af was,
maar dat is een inschattingsfout gebleken.
»Ik wil absoluut niet de indruk wekken dat ik nog niet afgerekend heb
met dat facet van mijn verleden, en dat ik het maar wil blijven
herkauwen. Enfin, dat boek was kennelijk ook goed genoeg om, zoals je
zei, een molensteen voor me te worden.
HUMO
Onlangs is uit een onderzoek gebleken dat Nederlandse scholieren je
werk graag lezen. Dat leek me merkwaardig, omdat de kleur van je proza
toch zeer Vlaams is. Je schrijft liever 'teljoor' dan 'bord'.
Verhulst «In het gewone leven gebruik ik ook teljoor,
al spreek ik het anders uit dan het daar staat (lacht). Om waarachtig
te schrijven, schrijf ik zoals ik gebekt ben. Ik ga steigeren als een
redacteur van mijn NeProxy-Connection: keep-alive
Cache-Control: max-age=0
rlandse uitgeverij mij probeert te verbieden om
het over een tas koffie te hebben. Van de zes miljoen Vlamingen zal alleen een bescheten half percent het over een kopje koffie hebben. Wie eigent zich dan het recht toe om te beweren dat een tas een kopje moet zijn?
»Ik krijg meestal met Nederlandse redacteurs te maken, maar voor 'Godverdomse dagen...'
heb ik een Vlaming geëist. Ik word baldadig als die Nederlanders me
beknotten in mijn vrijheid van schrijven: dan ben ik zelfs geneigd om
het over een sportkabas te hebben in plaats van over een sporttas - van sporttas willen die Hollanders eigenlijk 'weekendtas' maken.
»Maar goed, die redacteurs verslijten doorgaans snel. Het zijn niet
zelden pas afgestudeerde strebertjes die vooral hun broodheer, de
uitgever, willen tonen hoe goed ze de Nederlandse taalkunde wel
beheersen, en hoe virtuoos ze werkwoorden kunnen vervoegen.»
HUMO
Televisie speelt een rol in 'De laatste liefde van mijn moeder':
Martine Withof, de moeder in kwestie, is geboren in 1953, het
ontstaansjaar van de Vlaamse televisie. Je doet ironisch over de
televisiepioniers van toen, die tv zagen als een middel tot
volksopvoeding.
Verhulst «Wat volgens mij catastrofaal mislukt is. De allereerste uitzending van de Vlaamse televisie ging over Titiaan en
de Venetiaanse schilderkunst. Titiaan kon en kan het overgrote deel van
het publiek geen fluit schelen. Het is een misvatting te denken dat
iedereen vatbaar is voor diepgang.
»Daar zijn ze
ondertussen achter bij de televisie, zodat niemand zich er nog om
volksopvoeding druk maakt. En maar goed ook. Eind jaren zeventig, begin
jaren tachtig heeft de BRT een punt gezet achter de serie 'De collega's':
dat was te luchtig, 'de mensen staken er niets van op', 't was geen
'kunst'. Wel, onlangs heb ik de cd-box van 'De collega's' gekocht, en
ik stond versteld hoe goed die serie wel was. Fantastisch, en het ging
over zóveel.»
HUMO Waarom moest 'De laatste liefde van mijn moeder' geschreven worden?
Verhulst «Net als Jimmy ben
ik iemand die simpelweg door zijn moeder in de steek is gelaten. Ik
hoef dan ook maar weinig aan Jimmy te veranderen om van 'De laatste
liefde van mijn moeder' een uitgesproken autobiografische roman te
maken.
»Om me enkele rechtszaken te besparen - ik spreek
uit ervaring - is het beter dat ik niet uitpak met dat autobiografische
aspect, maar het is natuurlijk niet verboden om gebeurtenissen uit je
eigen leven te gebruiken in de literatuur. Voor de duidelijkheid: het
is dus een niet-autobiografisch boek (lacht).»
HUMO
Ik neem aan dat je nu een veel gelukkiger leven leidt dan weleer, maar
rakel je, telkens als je over je milieu van vroeger schrijft, niet van
alles op waarbij je je weer onbehaaglijk gaat voelen?
Verhulst «Erover
schrijven maakt mij niet bepaald gelukkiger. Erover praten ook niet.
Allerlei mensen die zich betrokken partij voelen, lezen mijn boeken
ook. En dan begint de ellende weer... Allerlei dingen die ik kan missen
als de pest, tot doodsbedreigingen toe. Ik heb er drie gehad: 'Er zal
bloed vloeien.' Ik weet ook wie ze geschreven heeft. Dat heeft me
behoorlijk van mijn stuk gebracht.
»Voor het overige
ben ik niet verantwoordelijk voor mijn kindertijd, en ook niet voor het
milieu waarin ik ben geboren. Ondertussen hangt het me al een beetje de
keel uit om over die gezinssituatie van vroeger te schrijven. Ik héb al
andere boeken geschreven. Ik wil me ervoor hoeden dat het mijn
succesnummertje wordt.»
HUMO
Tijdens dat reisje maakt de buslading op hilarische wijze kennis met
een noviteit uit die dagen: het hamburgerrestaurant McDonald's.
Verhulst «In '93 was ik in Krakau, uitgerekend op de dag dat daar de eerste McDonald's
openging. 't Was alsof de volledige bevolking was uitgelopen; die
mensen stonden in eindeloos lange rijen aan te schuiven voor die
McDonald's, wellicht hetzelfde soort rijen als toen er nog niks in de
winkels van het Oostblok lag (lacht). Die immense
volkstoeloop was voor mij een zegen: de musea waren zo goed als leeg,
ik kon er alles ongehinderd bekijken.
