Welkom!

Welkom op mijn blog!
Ik ben Daphné Barbier, tweedejaarsstudente bachelor in het kleuteronderwijs aan Howest Brugge.

Op deze blog kunt u informatie vinden over ervaringsgericht onderwijs.
Deze info heb ik bekomen door gesprekken met mijn mentor van in BSGO Vogelzang Oostende, waar ik stage heb gelopen.
Bij sommige onderdelen komt mijn eigen mening ook aan bod.

Ook heb ik informatie gehaald uit het boek van F. LAEVERS en L. DEPONDT, Ervaringsgericht onderwijs met kleuters in het basisonderwijs, 164 pagina's, 2008, CEGO Publishers, Leuven, België.


Veel plezier!

Uitleg over de opdracht

       1        Korte omschrijving opdracht

Tijdens de les hebben we een schema mbt visie op onderwijs aan jonge kinderen opgesteld. Gebruik dit schema om achter de visie van je eigen stageschool te komen. Waar staat jouw school? Je kunt hier achter komen door te observeren en door gesprekken aan te gaan.

a.        Begin met observeren

                                                               i.      Het onderwijsaanbod: wat doen peuters/kleuters, bij wie ligt het initiatief, hoe zelfstandig zijn ze in hun keuzes, hoe is de dag verdeeld,…

                                                              ii.      Rol van de ko: afwachtend-volgend, sturend, bemiddelend,…

b.       Gesprek met mentor: Toon het schema dat we tijdens de les hebben opgesteld en leg uit. Stel op voorhand enkele vragen op( welke visie heeft zij op onderwijs,…). Maak eventueel een afspraak met andere collega’s en/of directie.

c.        Maak je opdracht en geef een antwoord op de vraag wat de visie van jouw stageschool is? Is dit je eigen voorkeur? Waarom wel of niet? Geef aan wat je zelf zou integreren in de stageschool en koppel dit aan EGO.

2       Doelen

§  Zelfstandig  informatie verzamelen over EGO;

§  Een mening hebben over “visie op onderwijs” en in discussie kunnen treden met anderen;

§  Nieuwe media hanteren om de opdracht voor te stellen;

§  Positieve punten en hiaten opsporen in denkpiste;

§  Informatie voorstellen aan medestudenten.

3        Competenties

§  BCKO9.1 De leraar kan deelnemen aan het maatschappelijk debat over onderwijskundige thema's.

§  BCK05.1 De leraar kan vernieuwende elementen aanwenden en aanbrengen.

§  AC1 Denk- en redeneervaardigheid.

§  AC2 Het verwerven en verwerken van informatie.

§  AC3 Het vermogen tot kritische reflectie.

§  AC7 Het vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen, zowel aan specialisten als aan leken.

Observatie

Onderwijsaanbod

De opdracht gaat over de visie van de school waar je stage hebt gelopen.
Mijn stage heb ik gelopen in BSGO Vogelzang in Oostende in de eerste kleuterklas.

Tijdens de contactdagen die voorafgaan op de stage, kom je al redelijk veel te
weten over de school, de klas, de methodes die worden gebruikt, hoe wordt omgegaan met
de kleuters,...

Wat mij opviel tijdens de contactdagen, was dat er heel rustig wordt omgegaan met de kleuters.
De juf creeërt een sfeer van gezelligheid en vertrouwen. Tijdens het onthaal wordt er tijd vrijgemaakt voor
kleuters die iets willen vertellen. Al van bij het begin van de dag wordt de daglijn voorgesteld. Zo weten de kleuters
wat ze op welk moment van de dag gaan doen.

Wat er tijdens de contactdagen ook duidelijk werd, is dat de juf zo veel mogelijk de kleuters
zelf dingen laat verwoorden. De kleuters mogen zelf vertellen welk weer het is, wat ze gaan doen die 
schooldag, wat ze tijdens hoekenwerk gaan doen,...

De juf biedt een ruim aanbod aan hoeken met aantrekkelijk materiaal. Tijdens het gezamenlijk moment
stelt de juf alle hoeken voor en worden de kleuters verdeeld. De kleuters mogen kiezen in welke hoeken
ze willen spelen. Maar, eens ze voor een hoekje gekozen hebben, is het wel de bedoeling dat ze er toch
even in blijven. Ze mogen daarna wel terug kiezen in welke hoeken ze nog willen spelen.

Hoe is dag verdeeld?

Voormiddag:

8u25: Jassen aan de kapstok
8u35: Onthaal
8u50: Gezamenlijke activiteit
9u05: Toilet
9u15: Hoekenwerk: E.A. en zelfstandig hoekenwerk
9u40: Koek en drank
9u55: Jassen aan
10u05: Speeltijd tot 10u20
10u25: Jassen aan de kapstok
10u30: Toilet
10u40: Hoekenwerk: E.A. en zelfstandig hoekenwerk
11u15: Gezamenlijke activiteit
11u35: Toilet
11u45: Jassen aan
12u: Middageten
12u30: Speeltijd tot 13u45

Namiddag: 

13u50: Jassen aan de kapstok
13u55: Toilet
14u: Hoekenwerk: afwerken van de E.A. en zelfstandig hoekenwerk
14u20: Koek
14u30: Jassen aan
14u35: Speeltijd tot 14u50
14u55: Jassen aan de kapstok
15u: Drank
15u10: Gezamenlijke activiteit
15u20: Toilet
15u25: Jassen aan
15u30: Gezamenlijk afsluiten van de schooldag
15u40: Einde van de schooldag

Gesprek met de mentor

Voor dit onderdeel van de opdracht heb ik een afspraak gemaakt met de mentor
van de eerste kleuterklas waar ik stage deed. Zo konden we rustig praten over de opdracht.

Ik heb haar het schema getoond van EGO. Dit schema is een samenvatting
van het boek 'Ervaringsgericht werken met kleuters in het basisonderwijs'.

onderwijs	Ontwikkeling van de peuter/kleuter	Pedagogisch handelen	Didactisch handelen	Opmerkingen
EGO	- Het kind kiest zelf zijn ervaringen ( cognitief = hoofd, motorisch= handen en sociaal-emotioneel= hart) - Vrij kleuterinitiatief: het initiatief ligt bij het kind. - De mate van ontwikkeling/leren hangt af van de sociaal-emotionele ontwikkeling (welbevinden en betrokkenheid) = hoe voelt het kind zich in de klas???	- De ervaringsgerichte dialoog - Echtheid en empathie - Attitude: De ko volgt het kind, sluit zich aan bij de initiatieven van het kind  interesses en leefwereld van het kind. - Observatie ( Leuvense Betrokkenheidsschaal voor kleuters): De Ko heeft oog voor alle kls. De KO brengt welbevinden en betrokkenheid in kaart ( = observatie). Maximaal welbevinden en betrokkenheid bij elk kind!! - Kls hebben vrijheid, doch ook grenzen en afspraken in de klas.	- Activerende werkvormen: DOEN - Leerlinggerichte werkvormen (groepswerk, projectwerk, opdrachtvormen, hoekenwerk): initiatief komt vanuit de kleuter. - Ko geeft veel ruimte tot initiatief (vrij kleuterinitiatief) en zorgt voor een rijk en uitdagend milieu in de kleuterklas. - Rijke omgeving: omgeving waar kls voldoende worden uitgedaagd  uitdagende kleuterhoeken in de klas - Aangepast aan beginsituatie (tempo en niveau) van de kleuter.	- Concept EGO uitgewerkt via tempelschema - Doel: emancipatie via EGO

Vrij kleuterinitiatief:

Hier ging mijn mentor mee akkoord en ze past het dan ook toe.
Ze zei dat de kleuters wel inspraak hebben, maar natuurlijk niet in alles.
De juf maakt zelf de regels en afspraken, maar ze legt de kleuters steeds uit waarom ze bepaalde zaken
wel of niet doen.
Ook in de hoeken houdt de juf rekening met wat de kleuters aanspreekt.
De juf biedt tijdens de week een ruim aantal hoeken aan, met aantrekkelijk materiaal, ingekleed
volgens thema. Tijdens de week kan het materiaal natuurlijk vervangen worden door ander materiaal,
maar het thema moet altijd duidelijk aanwezig blijven in de hoeken.
De kleuters hebben hier soms ook inspraak in. Als de kleuters zelf vragen wanneer ze bijvoorbeeld nog
eens met het poetsmateriaal mogen spelen, dan biedt de juf dit in de daaropvolgende dagen aan.

In thema's is het natuurlijk ook de juf die kiest. Want er zijn een aantal thema's die tijdsgebonden,
en dus vastgelegd zijn, bijvoorbeeld: Sinterklaas, Kerstfeest,...
Maar de juf houdt zeker rekening met de interesses van de kleuters.
Als de kleuters nu echt gefascineerd zijn door iets, bijvoorbeeld door een lieveheersbeestje die
ze op de speelplaats gevonden hebben, dan kan de juf ervoor kiezen om een thema uit te werken rond
lieveheersbeestjes.

Welbevinden en betrokkenheid

De juf ging er zeker mee akkoord dat een kind zich goed moet voelen in de klas.
In de stageschool werken ze met het kindvolgsysteem (=observatiesysteem) 'Kleuterstapjes'.
Dit is een klasscreening die 3 keer per jaar wordt uitgevoerd.
In de eerste periode wordt enkel het welbevinden geobserveerd.
In de tweede periode wordt zowel welbevinden, als betrokkenheid geobserveerd, tijdens
de gezamenlijke taalactiviteiten (luisteren, spreken).
In de derde en laatste periode wordt ook weer welbevinden en betrokkenheid geobserveerd,
tijdens taal- en wiskundeactiviteiten.

- Schema van Kleuterstapjes

Maar niet alles van Kleuterstapjes wordt gebruikt.
In dit observatiesysteem zit in bijlage een signalenlijst. Om alles objectief te beoordelen
houden de leerkrachten zich, wat betreft welbevinden en betrokkenheid, aan dit schema opgesteld in Kleuterstapjes.
Voor taal en rekenen houden ze zich aan de vooropgestelde doelen.
Al deze gegevens worden genoteerd op een klasscreening, maar ook op een individuele fiche.
Er zijn drie mogelijke scores op de klasscreening: laag, matig en hoog. Elke score heeft een kleur.
Als een kleuter op gelijk welk tijdstip van de screenings matig scoort, wordt de kleuter verder geobserveerd.
Als een kleuter laag scoort, wordt dit besproken met de GOK leerkracht en dan wordt een handelingsplan
voor die kleuter opgesteld.

- Box met dossiers

Elke kleuter die geobserveerd wordt, krijgt een individueel dossier. In dat dossier komen de
resultaten van de klasscreenings en de individuele observatiefiches.
De dossiers van alle kinderen worden per klas verzameld in een box.
In die box zitten leerlingengegevens, een tekening van een kind (die ze elk jaar in de kleuterklas maken), de
individuele screening, verslagen van gesprekken met externen, logopedie verslagen,...
Enkel de juf van de klas, de GOK leerkrachten en medewerkers van het CLB mogen de box inkijken.
Op het eind van de zomer is er een vergadering met alle kleuteronderwijzeressen, GOK leerkracht en
de directie. Hier worden de dossiers van alle kinderen besproken en worden de boxen overgedragen
aan de klas waar de kleuters het volgend schooljaar zullen zitten. Zo blijft het altijd objectief.

- Smartschool

Op Smartschool hebben ze voor elk kind een logboek waar enkel de directie, klastitularis en GOK leerkracht
in kunnen kijken en werken.
Hier worden alle ondernomen acties met de kleuters, gesprekken (formeel en informeel) met de ouders en externen,... in genoteerd.
Drie maal per jaar heeft het onderwijsteam een MDO (= muldidisciplinair zorgteam). Hier worden de kleuters
met problemen besproken. Van deze gesprekken wordt een verslag opgemaakt en dit wordt op Smartschool gezet.

- Persoonlijke observatiemanier

Als kleuteronderwijzer(es) kun je buiten dit observatiesysteem nog gebruik maken van een
persoonlijke manier om de kleuters dagelijks te observeren. Bij mijn mentor hebben de kleuters
bijvoorbeeld een schriftje, waar de juf dagelijks iets kan inschrijven wat haar opvalt bij de kleuters.
Bijvoorbeeld: 'X heeft vandaag een puzzel gemaakt met een geel bolletje.' Een puzzel met een rode bol is
gemakkelijk, en een puzzel met een gele bol is iets moeilijker.

Ervaringsgerichte dialoog

De mentor ging hier heel zeker mee akkoord en ze maakt er dan ook veel gebruik van.
Ze vindt het zeer belangrijk dat de kleuters zo veel mogelijk zelf verwoorden.
Bijvoorbeeld: als een kleuter iets heeft gedaan wat niet mag, en de kleuter krijgt even een time-out,
laat de juf na de time-out de kleuter verwoorden wat hij/zij heeft gedaan en waarom hij/zij
even apart moest staan.
Ook bij het aanbrengen van een creatieve activiteit, leidt de juf hen naar het antwoord dat
ze eigenlijk wil horen.
Bijvoorbeeld: KO: "We hebben gisteren een tekening van een appel gekleurd, maar
wat zouden we nog kunnen doen?"
Kls: "Schilderen!"
KO: "Ja, dat zouden we kunnen doen, maar we hebben vorige week al geschilderd... Wat
zouden we nog kunnen doen?"
Kls: "Stempelen!"
KO: "Dat is een goed idee! We kunnen stempelen!"

Echtheid en empathie

De mentor ging zeker akkoord met dat je empatisch moet zijn. En structuur
is hierbij belangrijk. Door een vaste structuur tijdens de dag, weten de kleuters op elk
moment van de dag wat hen te wachten staat. En door je je als juf aan die structuur te
houden, zullen de kleuters zich goed voelen in de klas en zullen ze je vertrouwen.
Bijvoorbeeld: Als de juf tijdens de week een dag op navorming moet, zal ze dit zeker op voorhand
aan de kleuters vertellen. Want de kleuters worden die dag dan verdeeld over andere klassen.
De juf maakt hen dit op voorhand duidelijk, zodat ze kunnen wennen aan het idee, en zodat
ze zich op hun gemak voelen die dag.

Grenzen en afspraken in de klas

Zoals ik eerder vermeldde, mogen de kleuters tijdens de dag kiezen in welke hoeken ze
willen spelen. Maar in elke hoek moeten er afspraken worden nageleefd.
Bijvoorbeeld: Aan de puzzeltafel staan maar vier stoelen, dus mogen er maar vier kleuters
spelen in die hoek.
Die afspraken worden in het begin van het jaar aangebracht, zodat de kleuters eraan kunnen wennen.
Want afspraken kunnen niet zomaar worden aangeleerd.

Activerende werkvorm: doen

Dit komt in de klas zeer veel aan bod, zeker voor de anderstaligen in de klas.
De mentor geloofd zeer zeker dat de kleuters veel meer kunnen leren als ze zelf kunnen
experimenteren. Als je als juf de kleuters alles in de mond legt, zullen ze veel minder leren dan
wanneer ze iets zelf kunnen uitproberen.

Leerlinggerichte werkvormen

- Hoekenwerk: Wordt elke dag aangeboden.
- Groepswerk: Groepswerk komt redelijk veel aan bod. Maar als juf moet je
groepswerk nog sterk begeleiden. Want voor de jongste kleuters is het nog moeilijk om
iets te delen met anderen, ze willen nog altijd iets voor hen zelf. Maar het is belangrijk dat je hen
dit vroeg aanleert, zodat ze er vertrouwd mee zijn.
- Projectwerk: één keer per jaar wordt een project met de hele school uitgewerkt.
Bijvoorbeeld: thema 'Dieren'
Met het volledige leerkrachtenteam worden hier afspraken rond gemaakt.
Alle kleuters en alle leerlingen van de basisschool werken dan rond dit thema, en dit wordt
dan tentoongesteld tijdens de opendeurdag van de school.

Rijke omgeving

Bij het aanbrengen van een thema gaat de juf altijd uit van de werkelijkheid (voor zover dit
mogelijk is). Bijvoorbeeld: bij thema 'Herfst' maken de kleuters een leerwandeling in het bos.
Na de leerwandeling laat de juf het thema zo goed mogelijk uitkomen in de klas. Alle hoeken worden
ingekleed in dit thema, met aangepast materiaal. Het liefst wordt natuurlijk geëxperimenteerd met concreet
materiaal. In de zandbak kunnen ze bijvoorbeeld spelen met denappels en verkleurde bladeren van de bomen.

Aangepast aan beginsituatie

Het is vanzelfsprekend dat je in de klas altijd uitgaat van de beginsituatie en het tempo en niveau
van de kleuters. In Vogelzang is dat dan ook niet anders.
De eerste weken van het schooljaar wordt gewerkt rond afspraken in de klas. Zo worden de kleuters
er langzaam mee vertrouwd. 
Als er anderstaligen in de klas zitten, is het zeker belangrijk om uit te gaan van de beginsituatie.

In de klas wordt zeker ook gewerkt aan differentiatie. In de puzzelhoek hangt een lijst met de namen van alle
kleuters. De puzzels zijn allemaal voorzien van een gekleurde bol: rood is een makkelijke puzzel, geel is iets moeilijker,
en blauw is een moeilijke puzzel. De kleuters beginnen in het begin van het schooljaar allemaal met een makkelijke puzzel, 
en krijgen dan een sticker van een rode bol naast hun naam op de lijst.
Gedurende het jaar kunnen de kleuters dan, door het maken van andere puzzels, andere bolletjes verwerven.

Visie van de mentor

Over het algemeen ging de mentor wel akkoord met het schema. Ze neemt zelf het initiatief
maar houdt zeker rekening met de interesses van de kleuters. Ook gaat ze altijd uit van de
beginsituatie van de kleuters, wat heel belangrijk is.
De mentor houdt er ook een goede dagstructuur op na.
Zoals ik eerder vermeldde, vind de mentor het 'leren door doen' heel belangrijk.


Eigen visie

In dit laatste deeltje moet ik mijn eigen visie van de stageschool weergeven.

Ik ga zeker akkoord met de visie van mijn mentor.
Tijdens de contactdagen kon ik al zien dat er in BSGO Vogelzang heel veel aandacht wordt besteed
aan het welbevinden en betrokkenheid van de kinderen. Zowel bij de kleuters als bij de leerlingen van het lager onderwijs.
Dit vind ik zeker belangrijk. Kleuters moeten zich goed voelen in de klas, en moeten graag naar school komen.

Ook wordt gekeken naar de interesses van de kinderen. En daar wordt natuurlijk op ingespeeld.
Bijvoorbeeld: tijdens het Halloweenfeestje voor de kinderen van de basisschool, mochten alle kinderen
een lijstje opstellen met hun favoriete muziek. Op het Halloweenfeestje werd dus muziek afgespeeld die alle kinderen
graag hoorden.
Door rekening te houden met de interesses van de kleuters, zullen ze zich betrokken voelen.

In de stageklas gaat de mentor ook altijd uit van de beginsituatie van de kleuters. Dit is
heel belangrijk, zeker als er anderstaligen in de klas zitten.
Later zal ik de beginsituatie van de kleuters ook zo goed mogelijk proberen in te schatten,
en daarmee te werken.

Wat me ook opviel, en wat ik zeker heel goed vind, is dat er een goede structuur heerst in de school.
Zowel bij aanvang van de lessen, voor en na de speeltijd, tijdens het middageten,... weten de kinderen
wat van hen verwacht wordt.
Een goede dagstructuur is zeker nodig bij de kleuters. Dit zal ik zeker later ook proberen verwezenlijken.
En er is ook een goed contact tussen leerkrachten en leerlingen. Je kan zien dat de kleuteronderwijzeressen
en leerkrachten hun job met hart en ziel uitvoeren, en dat heeft natuurlijk een positieve invloed op de
kinderen. De kinderen voelen zich goed op de school, waar toffe lessen worden gegeven en waar er
aantrekkelijk materiaal wordt aangeboden.

Kort samengevat, ga ik dus akkoord met de visie die BSGO Vogelzang op onderwijs heeft en ik
zou er dan ook niets aan veranderen.


 

05-01-2011 om 00:00 geschreven door Daphné Barbier