Ingrid en Eveline volgen 'Finnish Lessons for European Schools'
29-01-2016
Laatste dag
Na een heel toffe week volgde het afscheid. We kregen op woensdag nog een uitgestelde optreden van een groepje studenten, we konden genieten van hevige sneeuwval en we kregen nog wat info van een 'special needs teacher'.
We zijn een hele ervaring rijker. We zagen positieve zaken die we graag willen overnemen, maar hebben ook kritische bedenkingen en er zijn zelfs heel wat zaken waarvan we merkten dat we dat al lang toepassen of waar ons systeem gewoon beter is. Inclusief onderwijs blijkt bijvoorbeeld helemaal niet zo inclusief te zijn als wij ons hadden voorgesteld. Het gaat enkel over jongeren met leerstoornissen of leerproblemen, maar helemààl niet over kinderen met bijvoorbeeld het syndroom van Down integreren in het gewone onderwijs.
Jullie kregen al heel wat info en er volgt er nog in de vorm van een verslag.
Bedankt aan iedereen die het mogelijk maakte voor ons om deze reis te maken.
Vertrokken bij hevige sneeuwval... nog enkele sfeerbeelden en dan het vliegtuig op. Vlotte vluchten (Joensuu - Helsinki - Brussel), zonder vertraging. We zijn blij om terug thuis te zijn!
Enkele slides organisatie lerarenopleiding - info mentorenwerking
We hebben zelf de lerarenopleiding niet bezocht, in tegenstelling tot de
collega's uit VIVES (die een beperkt eigen programma vooraf hadden
uitgewerkt). De contacten met hen verliepen heel vlot en informatie
werd goed uitgewisseld...
Hierbij enkele foto's van slides die iets
meer info bieden over het lerarencurriculum. Voor een eerste
kennismaking met de mentorenwerking, zie: http://www.osaavaverme.fi/eng
Donderdagmorgen is ons bezoek afgerond met een vragenuurtje en enkele reflecties... De keuze voor een auditorium als locatie en de didactische uitwerking waren niet direct ideaal te noemen, maar toch kwam heel duidelijk tot uiting hoe wij als bezoekers vanuit onze eigen kaders dachten over en keken naar het Finse systeem. Soms heel confronterend hoe enkele collega-deelnemers vanuit onmacht en met frustraties over eigen werkcontext, het bezoek ervaren hebben. Als ik van één ding overtuigd ben, dan is het wel dat 'het goede systeem' niet bestaat. Iedere context vraagt een eigen vertaling, maar we kunnen heel veel leren door eerst eens te luisteren en zo onbevangen mogelijk te kijken en open te staan voor nieuwe mogelijkheden, ideeën en andere visies. Die kansen hebben we de afgelopen dagen gekregen en ik ben daar heel dankbaar om!
Deze voormiddag kregen we een uitleg binnen en over de "universities of applied sciences (= UAS)". De naam alleen al getuigt van waardering... De bachelor opleiding zoals wij die kennen (cfr studiegebieden VIVES bv.) is in het Finse onderwijssysteem de UAS (poytechnic) bachelor's degrees (210/240 STP). Wie wil verder studeren, kan naar een Polytechnic master's degrees gaan, maar moet wel eerst minimum 3jaar werkervaring opdoen. Bachelors die als leerkracht aan de slag willen gaan binnen het beroepsonderwijs (the vocational institutions), moeten ook minimum 3 jaar werkervaring opdoen en volgen dan nog een pedagogisch didactische opleiding, bestaande uit 60/90 studiepunten. Ze noemen dit wel een master's degree. Dit is ook wat ik leerde uit mijn gesprekken met een leerkracht die boekhouding gaf in de vocational school die ik bezocht (voor zover ik zijn verhaal correct verstaan heb). Ook hier opnieuw: mogen starten in het hoger onderwijs is gekoppeld aan slagen voor maturiteitsexamens, wie niet slaagt wegens tekorten of omdat het aantal plaatsen beperkt is, mag wel naar de "open universiteit" (isniet gratis, in vergelijking met elk ander onderwijsaanbod) gaan. En ook hier hoorden we dat de verhouding tussen het aantal plaatsen in de verschillende opleidingen en het aantal geïnteresseerden varieert van 1op 5 tot 1 op 20!
Deze namiddag werden we onderladen met een 2uur durend persoonlijk verhaal van een 'special needs teacher'. Zij bracht een getuigenis over de visie achter inclusief onderwijs, heel herkenbaar maar toch met nuanceverschillen. Speciale scholen, zoals scholen voor buitengewoon onderwijs zijn zeldzaam in Finland. Toch heb ik in de praktijk geen inclusie gezien en ook heel weinig diversiteit (we hebben wel geen enkele lagere school bezocht). Afgelopen dagen hoorde ik dat leerlingen met specifieke noden opgevangen worden binnen de school, maar wel waar nodig in aparte groepen met aparte leerkrachten. De dame die nu aan het woord was, pleitte vooral voor hulp en ondersteuning in de klas zelf en het versterken van leerkrachten in hun kijken naar 'problemen'. We noemen het geen problemen, wel specifieke zorgvragen en waar mogelijk dient de leerkracht via aangepaste didactiek aan die zorgvragen te voldoen... De verantwoordelijkheid van de leerling zelf is hier ook heel cruciaal. Ik herken daarin volledig ons zorgbeleid zoals we al enkele jaren proberen uit te werken en te vertalen naar de praktijk. Alleen werd er niet duidelijk geantwoord hoeveel ondersteuning leerkrachten zelf krijgen om deze visie in praktijk zoveel mogelijk waar te maken. Dat er een nieuwe manier van kijken is, is redelijk helder (afstappen van het deficiet denken), anderzijds zit ik gewrongen met de vraag hoe ze dit binnen hun selectieve systeem waar maken... Ik hoorde (mijn interpretatie tussen de regels) dat leerlingen vooral moeten leren aanvaarden en creatief omgaan met hun beperkingen, zodat ze gelukkig kunnen leven in de maatschappij die ook niet makkelijk is, waar ook regels en beperkingen zijn. Aanvaarden dat je niet alles kan in het leven, maar ook de opdracht van de maatschappij om alle kwaliteiten gelijkwaardig te waarderen... Nog een feit waar ik mee zit... Waar gisteren de voordelen van het 5-periodensysteem in de verf werden gezet, hoorden we nu dat dit volgend jaar fundamenteel verandert (vanuit de overheid opgelegd)... Men gaat naar een leerjaarsysteem, zodat leerkrachten meer met elkaar moeten overleggen en niet meer alleen voor hun leerstofpakketje verantwoordelijk zijn. Zo zou de druk om na 7 lesweken te moeten presteren voor een test, meer gespreid worden, kan men langere tijd iets opvolgen. Deze verandering brengt veel ongerustheid en vragen onder de leerkrachten nu, die een ander systeem gewoon zijn... Dus allemaal herkenbare gevoelens! Morgen nog een aftoetsmoment in de groep... Ben benieuwd of de bedenkingen en vragen die bij mij leven ook gedeeld worden.
Quality management - Vertrouwen, autonomie en verantwoordelijkheid
Gedurende de afgelopen dagen was de kernvraag "Wat is de sleutel van het succes van het Finse onderwijs?" en stap voor stap worden de fundamenten heel duidelijk: ==> niet controle maar vertrouwen en autonomie staan centraal. Geen blind vertrouwen en ook geen onvoorwaardelijke autonomie. Maar een autonomie die samenhangt met het opnemen van eigen verantwoordelijkheid. En een vertrouwen dat samengaat met een enorme inzet om kwaliteit te leveren en de wil om steeds beter en beter te worden.
Enkele voorbeeldjes ter verduidelijking: ==> op niveau van de leerlingen: - vrijheid om eigen lessenpakket samen te stellen. In de bezochte 'high school' (onze vroegere hogere cyclus, was een school met 650 leerlingen) mochten leerlingen kiezen welke leerpakketten ze willen volgen en wanneer. Een jaar kent namelijk 5 leerperiodes van 6 tot 8 lesweken. In een leerperiode worden een 8-tal verschillende pakketten aangeboden, op verschillende momenten, door verschillende leerkrachten gegeven. Daarvan moeten leerlingen er minimum 5 kiezen: ze schrijven zich hiervoor zelf in en kiezen dus zelf wanneer ze wat volgen en zelfs bij wie. Ze dragen zelf de verantwoordelijkheid om genoeg "hoge grades " te verzamelen om voldoende kansen op te bouwen om toegelaten te worden tot verdere hogere studies. De laatste week van iedere periode is er test... Wie geen voldoende haalt, wordt in de volgende leerperiode verder ondersteund en geremedieerd tijdens 'vrije lesuren of studie-uren' en wordt dan opnieuw beoordeeld. In het slechtste geval (uitzonderingen) kan men het lespakket in een volgende leerperiode nog een keer volgen.
==> op niveau van de leerkrachten: - vrijheid om eigen didactische aanpak te kiezen. Tegelijk is er een heel open cultuur om verantwoording af te leggen. Er zijn namelijk frequente studentenbevragingen. De resultaten worden besproken, feedback van leerlingen wordt teruggekoppeld: "Hoe komt dit? Wat doen we daar verder mee?" Ik moet voorlopig wel vaststellen (en met mij nog vele anderen) dat de lesmethodieken vaak nog heel traditioneel zijn. Het valt enorm op hoe stil het is in de klassen en zelfs in de gangen vol zithoekjes. Er wordt zo geconcentreerd geluisterd naar de uitleg van de leerkracht en ook individueel gewerkt...maar misschien is die stilte ook nog aan andere zaken toe te schrijven. Zo heeft men in de school die ik bezocht geïnvesteerd in geluidswerende tafelbladen. - leerkrachten genieten hoog aanzien, en krijgen veel waardering, zowel van de leerlingen als van de ouders. Een oordeel van de leerkracht wordt niet in vraag gesteld, er wordt constant ingezet op een goede relatie tussen leerling en leerkracht. Leerkracht worden, vereist ook wel voldoende hoge grades om gewoonweg de studie te mogen aanvatten (we kregen een voorbeeldje: voor 1 plaats aan de universiteit - lerarenopleiding - waren er 21aanvragen!)
==> op niveau van de school - binnen het raamwerk, bepaald door de overheid, heeft de school enorme vrijheden om het curriculum concreet vorm te geven in haar eigen organisatie (bv. Gevarieerde start- en einduren, duur van de lesblokken, aanbod binnen de leerperiodes...). Ik zie dit een beetje als de vrijheid die Ann ook heeft om in samenspraak de semesterprogrammering op te maken, alleen zijn onze financiële mogelijkheden en budgetten veel beperkter...
De basisfilosofie van de scholengroepen NorthKarelia berust op volgende kwaliteitscriteria: - we verstaan met z'n allen wat we in essentie willen doen, - we zijn klantgericht: wie zijn ONZE leerlingen? - goed leiderschap - resultaatgeorienteerd zijn - we leren met z'n allen continu bij - kwaliteiten van mensen zijn onze bronnen en kansen - effectiviteit en inzet voor een effectief proces - relevantie voor de arbeidsmarkt en andere partners - sociale verantwoordelijkheid (iedere leerling / student moet een geschikte studieplaats krijgen)
toch ook wel veel herkenbare steefdoelen van bij ons!
De ochtend startte alweer heel vroeg en we begonnen met een bezoek aan een school voor jongeren tussen de 16 en 19 jaar. Ik ging naar een soort ASO-richting waar de leerlingen voorbereid worden op een bachelor of master aan de universiteit. Ze kunnen na die 3 jaar ook nog naar die meer vakgerichte technische universiteit, maar de meeste gaan voor de universiteit.
Wat mij opviel was het gezellige gevoel in de hele school. Leerlingen voelen er zich echt thuis. Er zijn overal ruimte om te relaxen, iets te drinken, aan opdrachten te werken ... Bijna nergens is een klaslokaal op slot. Je kan gewoon overal binnen en niemand maakt daar misbruik van. Zo is er een computerklas waar de leerlingen vrij in en uit kunnen en waar ze mogen werken of spelletjes mogen spelen in hun pauzes. Er houdt niemand toezicht en er gebeuren doorgaan geen vreemde dingen zoals toestellen die verdwijnen of vandalisme. Klein addertje onder het gras; er hangen heel veel camera's in het gebouw. Als er dus iets zou gebeuren, dan kunnen ze wel nagaan wie het gedaan heeft.
Nog een opmerkelijk iets was de bibliotheek. Je kan er vrij in en uit, er zit niemand die toezicht houdt, en als je een boek wil uitlenen, dan schrijf je gewoon je naam, de titel van het boek en het nummer van het boek op een blad dat daar licht. Als je klaar bent met het boek en je brengt het terug, dan schrap je terug je naam. De verantwoordelijkheid ligt dus volledig bij de leerlingen. En echt ... er staan nog steeds boeken in die bib! Ik dacht even aan hoe wij steeds permanentie voorzien in ons OLC ...
In de namiddag konden we dan weer een individuele leerkracht volgen in zijn school. Hij toonde ons hoe er gewerkt wordt met WILMA, wat heel gelijkaardig is aan SMS. Opmerkelijk is dat hij als klasleerkracht bij het begin van het schooljaar steeds met elke leerling een individueel gesprek heeft van 1 à 2 uur. Hij polst er naar wie de leerling is, hoe zijn/haar thuissituatie is, wat de interesses zijn, wat de motivatie is om in die school die richting te volgen ... Dat zouden we meer moeten doen bij inschrijving! Je hebt onmiddellijk voeling met je leerlingen.
En dan was er nog de avond. Gewoon top! We zouden naar de sauna gaan en dan gaan zwemmen in een gat in het ijs. Ik nam me alvast voor dat laatste NIET te doen en me te beperken tot sauna en bar. Zo waren er nog heel wat. En uiteindelijk ... heb ik toch wel 3 keer in dat water geweest waarvan 2 keer echt gezwommen! Nooit gedacht! Ook Ingrid, zonder probleem, het water in. We vertegenwoordigen VIVO dus echt wel heel goed. Foto's van de zwempartij volgen, maar ze staan nu nog op de fotocamera van onze vrienden van het VTI.
Na de sauna en het zwemmen volgde nog een feestje waar heel wat gedanst en gezongen werd.
Enkele impressies... - Zoek de verschillen met een afdeling garage bij ons (niets te winnen, maar toch eens de moeite om te kijken) - Simulatieonderwijs... Een echte investering, doet denken aan play-station, trekt aan en is educatief (durf het kostenplaatje bijna niet zeggen: zo'n 20 tot 60 duizend euro stuk en er stonden 10 simulatoren in het lokaal). - Op je kousen doorheen de school, vol hoekjes met gezellige zetels, geen schoolbel, aantrekkelijke wanden vol foto's en zelfontworpen kunst, frisse kleuren, weelderige planten: straalt rust en gezelligheid uit... - De school was uit om 15u, maar verschillende leerlingen bleven gewoon samen zitten in een soort lounge ruimte voor de gezelligheid..
Een superdrukke, maar heel interessante en leuke dag
De dag startte al om 8 u. deze morgen, 7 u. Belgische tijd dus. We werden met de bus aan het hotel opgepikt om op bezoek te gaan in de eerste school. Het ging om een school voor 'vocational education', zeg maar een school waar ze een vak of beroep aanleren. Het systeem zit hier wel wat anders in elkaar dan bij ons. Jongeren volgen 'basic education' van hun 7 tot 16 jaar. Daar volgen ze allemaal eenzelfde programma. Een schoolweek duurt 30 uur en daarbij kunnen ze een deel van het programma zelf invullen. De een kiest bijvoorbeeld om het basisprogramma aan te vullen met extra talen en een ander kiest voor houtbewerking. De leerplicht stopt aan 16 jaar. Daarna zijn er 2 opties. Je kan gaan naar een soort 'upper secondary education', wat 2 tot 4 jaar duurt en eindigt met een ingangsexamen dat toegang geeft tot de universiteit OF je kan kiezen voor 'vocational qualifications', wat gemiddeld 3 jaar duurt en dat je de mogelijkheid heeft om ook weer verder te studeren, maar dan aan een soort 'universiteit voor toegepaste wetenschappen'. Na de bachelor degrees van beide opties kun je trouwens ook overstappen naar de andere optie. Het vreemde van het systeem is dat een jongere bij elke stap een aanvraag moet indienen om in een bepaalde school binnen te geraken en die school dan uit al die aanvragen de beste kan gaan kiezen. Je kan je dus niet gewoon gaan inschrijven. Studenten proberen dan ook om hoge scores te halen zodat zij bij zo'n overgang gekozen worden.
Goed, we bezochten dus zo'n soort vakschool voor automechanica, kregen er een volledige rondleiding, werden vervolgens nog naar aan andere afdeling voor lassers gebracht, met opnieuw een rondleiding en we sloten de voormiddag af met een etentje in de hotelschool. Daarna mochten we op bezoek bij een 'school for basic education' (bij ons de leeftijd van 1ste en 2de graad SO). We kregen er een presentatie van de jongeren zelf en werden er ook door hen rondgeleid. Heel opvallend is dat die jongeren allemaal aangaven dat ze heel graag naar school komen. We vroegen hen of er geen schoolmoeheid en dergelijke bij hen voorkwam, maar die vraag leken ze niet zo goed te snappen. 'We komen graag naar school, we vinden onze leerkrachten leuk, we vinden de lessen interessant ...' En ze bleven dit volhouden, ook als hun leerkrachten en directie uit het zicht verdwenen waren. Daarna volgde nog een rondleiding in Joensuu door de leerlingen toerisme met een bezoekje aan een orthodoxe kerk en vervolgens ... jawel lekker eten door studenten gemaakt, in gezelschap van Finse leerkrachten. De directeur van de vocational school vond het al prachtig dat hij zijn Duits kon oefenen met een van de andere (Duitse) deelneemsters en toen ik hem in het Russisch aansprak, werd het helemaal leuk!
In ieder geval, een heel drukke dag. De foto' s getuigen er wel verder van. Morgen sauna met ice-swimming (naast de schoolbezoeken).
Vermits
het officiële programma pas vanavond start, hadden we vandaag nog een vrije dag.
Ik vertelde gisteren aan collega's dat ik nog gekeken had thuis of er
geskied kon worden... Er was direct nog interesse bij enkelen. Het grotere skigebied
lag op een uur rijden, maar bij navraag bleek er ook eentje te zijn, zo'n
kwartiertje rijden met de auto. Deze morgen zijn we vertrokken met vier,
in een taxi naar Mustavaara (klinkt oosters, maar is echt een plaatsje hier vlakbij). Daar konden we ski's per uur
huren. Er waren 3 pistes: een blauwe, een rode en een jumppiste. 't Was
ontspannend, de temperatuur viel goed mee (slechts min 5 en geen wind). Alleen
heb ik bij de start het risico genomen om op de ankerkift met een collega
deelnemer uit Oostende samen te gaan. Bleek ze toch niet zo ervaren te zijn:
gevolg, bij de start, waarbij je vaak met een sprongetje vooruitschiet, vloog
zij op de grond. Ik bleef recht, maar haar ski's vlogen in de lucht en een
landde in mijn gezicht. Was wel een ferme klop tegen mijn oogkas die er nu
gezwollen en blauw uitziet (alhoewel ik er al veel ijs heb tegengehouden - ik weet niet wat mijn ventje er zal van denken! Ga dan maar eens op 'studiereis' en kom met een blauw oog thuis...). Maar
goed, de pijn valt goed mee en de kwaliteit van de pistes was super. Het skiën
was zalig. Nu nog een goede douche en dan naar het startseminarie.
CVO VIVO in Joensuu, Finland
Ik dacht even aan hoe wij steeds permanentie voorzien in ons OLC ...
 "Smile"){kind=icon}
 "Confused"){kind=icon}
). Maar
goed, de pijn valt goed mee en de kwaliteit van de pistes was super. Het skiën
was zalig. Nu nog een goede douche en dan naar het startseminarie.
