26-07-2014, 15:22 Geschreven door Curt  

Het ziet er naar uit dat hedendaags management zeer nauw verbonden is met oude fundamentele vraagstukken uit de wetenschapsfilosofie. In die wetenschapsfilosofie komt de vraag terug hoe men de werkelijkheid het best beschrijft, en of die werkelijkheid voor 100% kenbaar en dus te beschrijven valt. Een interessante auteur in dit kader is Hilary Putnam.

Putnam maakte in zijn carrière een zeer interessante evolutie door. Hij begon als verdediger van het “Wetenschappelijk Realisme”. Algemeen genomen kun je zeggen dat deze stelling er van uit gaat dat de werkelijkheid volledig te beschrijven valt. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat (wiskundige) modellen op een dag alle geheimen van de werkelijkheid zullen ontrafelen en beschrijven. In de huidige tijdsgeest zien we inderdaad steeds meer modellen om diverse factoren te beschrijven, zelfs menselijk gedrag, en dat deze modellen steeds succesvoller zijn in het voorspellen/verklaren van evoluties of gedrag.

Putnam kwam echter tot de vaststelling dat dit niet absoluut is en dat er steeds een grens aan is. De modellen zullen nooit sluitend zijn. Zijn meest markante citaat in dat opzicht is: “The mind and the world, jointly make up, the mind and the world”. De (menselijke) geest die die modellen bedenkt verzint een deel van de wereld en maakt er deel van uit. Die wereld produceert die (menselijke) geest en maakt er deel van uit. Modellen en werkelijkheid, ze zijn sterk met elkaar verweven, beïnvloeden elkaar, maken elkaar, maar ze zijn nooit hetzelfde.

Dezelfde stelling is uiteraard van toepassing voor management. Hedendaags management gebeurt op basis van heel wat rapporten, systemen die die rapporten genereren en modellen die via een abstractie de werkelijkheid proberen te verklaren en voorspellen. Hoe verleidelijk en gemakkelijk het ook is een organisatie te besturen puur op basis van de rapporten en de modellen, het is slechts een abstractie, een onvolledig beeld. Het model en de organisatie produceren elkaar en maken deel uit van elkaar, maar zijn niet hetzelfde. Volgens mij is succesvol management enkel mogelijk wanneer men dit onderscheid én de verbondenheid tussen beide echt grondig kent en beseft en hier bewust en kritisch mee omgaat.

09-07-2014, 21:07 Geschreven door Curt  

08-07-2014, 21:55 Geschreven door Curt  

Onlangs las ik een doctoraatsverhandeling over de impact van het leiderschap van de directeur van een school op de prestaties van de leerlingen. (Terug te vinden op: http://doc.utwente.nl/60623/1/thesis_G_ten_Bruggencate.pdf) Je zou kunnen stellen dat dit zeer indirect is, maar de correlatie werd via het onderzoek wel aangetoond. Dit is een interessant gegeven natuurlijk. Op welke manieren heeft dit leiderschap invloed op de school? Ik schrijf dit artikeltje met de basisschool in het achterhoofd.

De directeur is zeker een voorbeeldfiguur, of men dit nu wil of aanvaardt of niet. Het gedrag van de directeur werkt dus onvermijdelijk ook als inspiratie voor leerkrachten en kinderen. Daarnaast zijn de beslissingen van de directeur vaak wel met een directe impact voor leerkrachten en kinderen. De keuze van aanwervingen, bepaald aangekocht materiaal, de uitvoering van het pedagogisch project… allemaal zaken die mee de kansen bepalen van je kind.

Gelukkig zijn er diverse trajecten om directeurs hierin te ondersteunen. Er zijn specifieke opleidingen voor directeurs, er is het aanwervingstraject en er zijn pedagogische begeleidingsdiensten. Mochten er dan nog mensen door de mazen van het net glippen, dan zijn er nog steeds sterke leerkrachten die hier en daar opstaan en steun bieden of een competent beleidsteam bestaande uit zorgcoördinator, SES-medewerker en beleidsmedewerker.

Leerkrachten worden verwacht leiderschap op te pikken in hun opleiding, door ervaring en door de samenwerking. Heel wat van hen staan hier al vrij ver in. Ik vraag me echter af welke trajecten er bestaan om leerkrachten hierin verder te versterken. Zij worden geconfronteerd met een maatschappij in sterke verandering die meer dan ooit hun functie en zijn in vraag stelt. Zij worden meer dan ooit uitgedaagd om leiderschap te vertonen. Dit terwijl het budget voor navorming in scholen vaak het vermelden niet waard is.

Tot slot en als belangrijkste punt stel ik me dezelfde vraag voor de leerlingen. Er zijn meer dan ooit inspanningen voor specifieke projecten en thema’s. Sociale vaardigheden is één van die thema’s. Sommige scholen maken hier echt een speerpunt van. Dit staat ongetwijfeld in de leerdoelstellingen, maar wat is de echte inspanning om leiderschap bij te brengen bij onze kinderen? De leerkracht doet al zo veel en zijn/haar bakje ligt soms meer dan vol.

Gelukkig ligt een deel van de verantwoordelijkheid, en daarmee ook de vrijheid, bij de ouders. Opvoeding is de hoofdopdracht voor de ouders en de scholen zijn daar een mooie aanvulling op en integratie mee. Het leerplan zit ook al voldoende vol voor onze spruiten en leerkrachten.

Toch vraag ik me af of het niet beter kan. Leiderschap wordt deels doorgegeven door het voorbeeld van iemand. Wat zou het effect zijn op de ontwikkeling van kinderen en hun schoolprestaties als leerkrachten collectief worden getraind, gevormd, gecoacht, zeg maar versterkt in hun leiderschap? Het vergt geen uitbreiding van het leerplan en toch zouden onze kids er iets van opsteken… Een reflectie voor mijn vrienden en kennissen uit het onderwijs.

05-07-2014, 10:59 Geschreven door Curt  

05-07-2014, 06:46 Geschreven door Curt