Ik ben Laura Wittevrongel
Ik ben een vrouw en woon in Lichtervelde (België) en mijn beroep is student maatschappelijk werk.
Ik ben geboren op 14/07/1996 en ben nu dus 28 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: KSA.
In het raam van cultureel werk
bundeling van verwerkingsopdrachten
17-12-2015
laatste momenten
Hallo,
Maandag was de laatste les van culturele methodiek. Eigenlijk was het geen les, we gingen op bezoek naar de Schouwburg. Daar leerden we hun werking beter kennen via een gesprek en de audio walk. Ik herinner mij nog perfect hoe ik de eerste les binnenstapte, zeer onwennig. Ik had als enigste van maatschappelijk werk gekozen voor cultureel werk. Ik kwam terecht in een totaal andere groep en een totaal ander perspectief. In het begin was het dan ook moeilijk om de knop om te draaien. Als maatschappelijk werker staan waarden als empowerment, ondersteuning, begeleiding één op één centraal terwijl in dit vak totaal nieuwe begrippen (toch voor mij) aan bod kwamen, zoals cultuurparticipatie, kunsteducatie. Het was dan ook niet makkelijk om zonder enige bagage de lessen te volgen en de opdrachten te maken. Ondanks het feit dat het een onwennige stap in het onbekende was, was het een echte meevaller. Ik heb dan ook een ander beeld gekregen van cultureel werkers, een beeld vol verwondering. Ze vervullen dan ook een belangrijke rol in onze maatschappij. Achteraf gezien ben ik zeer blij met mijn keuze, ik heb een ander beeld gekregen op cultuur, ik zie dingen anders.
Hopelijk hebben jullie van mijn blog genoten, mij rest nog het studeren van mijn cursus. Maar voor dit vak zijn er nog enkele vervullingen, ik voel het dan ook onze morele plicht als sociaal werker om af en toe een schouwburg of en cultureel centrum te bezoeken. Een brede kijk behouden en leren openstaan voor dingen...
Stel je voor dat je morgen aangeworven wordt als programmator binnen de schouwburg van Kortrijk.
Welke inhoudelijk accenten zou jij dan naar voor schuiven?
Hoe zou je deze inhoudelijke accenten vertalen in concrete acties binnen de schouwburg?
Eerst en vooral zou ik de huidige variatie binnen hun programmatie blijven behouden. Hun breed aanbod is een grote sterkte. Om mensen meer te integreren in de schouwburg zou ik themaweekends organiseren, uiteraard beperkt in aantal. Daarbij zou ik een centraal thema plaatsen bijvoorbeeld duurzaamheid. Als basis zou ik in de vaste programmatie in dat weekend, voorstellingen i.v.m. het thema plaatsen. Vervolgens zou ik kunstenaars uitnodigen om aan dit project mee te werken, en werken selecteren i.v.m. met dit thema. Daarna zou ik het ganse gebouw openstellen tijdens dat weekend en over heel het gebouw werken plaatsen. Op die manier komt men in contact met de schouwburg, zowel het vaste publiek komt langs als mensen voor wie de schouwburg nieuw is. Zoals je al merkt zou dit een totaalconcept zijn, waarbij ik dan ook zou voorstellen om met de lokale economie samen te werken in het thema van duurzaamheid. Zoals bijvoorbeeld lokale appelsap aanbieden enz. Natuurlijk hangt aan dit project een hoog prijskaartje waar zeel veel tijd in kruipt, middelen die maar in beperkte mate aanwezig zijn. Daarom zou ik voorstellen om samen met organisaties, scholen en vrijwilligers te werken. Op die manier wordt er ook getoond dat men wel degelijk openstaat voor de mening van het publiek.
Om de schouwburg meer in het straatbeeld te plaatsen zou ik de deuren van de schouwburg letterlijk willen openzetten. Ik zou bijvoorbeeld The Cotton Club iedere dag openhouden, bijvoorbeeld als cafetaria of bar, op die manier komt men zonder dat men het beseft in de schouwburg. S avonds zou ik dan kleine concertjes organiseren voor lokaal talent. Dit is dubbele winst : men komt in contact met iets nieuws en je geeft mensen een kans. Dit voorstel is van niet zon grote aard dan de themaweekends van hierboven, maar wel zeer doeltreffend.
Een ander voorstel is meer tentoonstellingen plaatsen in de openbare ruimte van de schouwburg. Zo komt men ook in contact met iets anders dan datgene voor wat men effectief in de schouwburg is, een concert of voorstelling.
Veranderingen binnen het kunstenlandschap beginnen bij de makers, de kunstenaars. Een schouwburg vervult enkel de rol van presentatieplek.
Ik ben niet volledig akkoord met deze stelling. Eerst en vooral richt ik mijn aandacht op de rol van presentatieplek. Een schouwburg is zoveel meer dan enkel een presentatieplek. Het is een plek van ontmoeting, een plek om je horizon te verbreden, een plek om met nieuwe zaken in contact te komen, het is een ander soort wereld waar je in staat. Naast hun rol van presentatie heeft men ook andere rollen, zoals hun toeleidingsrol. Mensen dichter bij het gebeuren van de schouwburg brengen, dit door verschillende acties. Daarnaast hebben ze ook een kritische rol, door de presentaties van kunstenaars in de schouwburg krijgt men reacties. Die reacties keren terug naar de kunstenaar. Een schouwburg weet waar een publiek fan van is en daar ligt het belangrijkste in. Naast voorstellingen of optredens presenteren wat voor het publiek gekend is, ligt hun rol juist in het presenteren van het andere, het nog ongekende. Persoonlijk vind ik dan ook dat ze een zeer belangrijke rol hebben, door hun programmatie bepalen ze hoe mensen in contact komen met hun cultuur. Hun aanbod is hetgene waar men uit mag kiezen en daarin is het belangrijk om zoveel mogelijk variatie te brengen. Voor elk wat wils, of toch een zon breed mogelijke benadering ervan.
Wanneer men kiest voor een programmatie die voor het publiek ongekend is, moet men meer doen dan enkel presenteren. Men moet omkaderen, zodat mensen zaken beter begrijpen en zo zaken meer kunnen smaken.
Kortom, ik vind het nogal kort door de bocht gezegd wanneer een schouwburg enkel de rol van een presentatieplek is. Het is en moet zoveel meer zijn dat dat!
Deze opdracht houdt in dat we 2 nieuwe werkvormen vinden bij één van de kunstwerken uit de tentoonstelling. Tijdens die werkvorm moet zowel het actief als reflectief aspect aanbod komen.
CARLA VAN DE PUTTELAAR
(5 foto's in lightbox)
'Elke hand is uniek en verschillend, het typeert de persoon.'
Laat de helft van de kinderen verspreid over de ruimte staan met hun ogen dicht en hun handen voor zich uit. De andere helft van de kinderen mag daarna bij iemand gaan staan en legt één hand in de uitgestrekte handen. Opdracht: Voel met je ogen dicht aan de hand van de ander, zeg je gevoelens en gedachten erbij en zeg wie je denkt dat het is.
(actief)
Bespreek achteraf in de groep wat je voelde, je gedachten of je dacht dat het de juiste persoon was. (reflectief)
Deze werkvorm is vooral persoonsgericht, via kunstzinnige middelen, jezelf, de andere en de wereld te ontdekken en te appreciëren.
PINA BAUSCH
(kunstgericht en ev. persoongericht)
'ik ruik in de atmosfeer
een verandering, iets fris
je voelt dat opkousenvoeten
de herfst in aantocht is
dit wisselen der seizoenen
is een groots gebeuren
we kijken werkloos toe
zien alleen de bomen kleuren
de natuur werkt geruisloos
zo perfect en zo fijn
dan besef je nog maar eens
wat zijn wij mensen toch zo klein'
Lees voor elk kind één voor één een zin uit een gedicht voor. Daarna vraag je ze wat ze daarbij voelen en laat ze dit uitten in een gebaar. Vorm daarna vanuit die verschillende gebaren een dans. (actief)
Toon ze daarna het filmpje en vraag hen of ze gelijkenissen of verschillen zien tussen hun dans en de dans in het filmpje. (reflectief)
Deze werkvorm is vooral kunstgericht, men komt in contact met de werkwijze van de kunstenares. Daarnaast kan je ze ook als persoonsgericht zien, de kinderen leren zichzelf en anderen ontdekken via de gebaren.
Gisteren bezochten we met de klas CC De Spil. Daar gingen we Eigenhandig van RASA bezoeken, een schoolvoorstelling voor kinderen van 4 tot 9 jaar. Het centrale thema draait rond de handen. Die kan je vanuit verschillende visies zien, als instrumenten om te werken, te schilderen, muziek te spelen, maar ook om te verzorgen, te voelen enz. We werden via beelden, filmpjes en nog vele andere vormen in contact gebracht met het thema. De bedoeling was dan ook het onzichtbare zichtbaar maken, het onzichtbare van de handen en alles eromheen. Voor ons, als studenten, werd vooral de focus gelegd op hoe je dit voor kinderen brengt. Hoe leg je een bepaald beeld uit, hoe laat je hen ermee in contact komen, hoe laat je hen iets interactief doen rondom een kunstwerk enz. Het was voor ons een zeer interessante en leerrijke ervaring!
Een echte aanrader voor kinderen van die leeftijd (en misschien ook voor volwassenen)!
Aangezien ik de opleiding maatschappelijk werk volg, zijn er voor mij nog heel wat uitdagingen op vlak van kunsteducatie. In het begin voelde het zeer onwennig aan om vanuit een ander perspectief zaken te bekijken. Na enkele lessen is dat gevoel verdwenen, het voelt als een soort verruiming van mijn kijk op de wereld.
Mijn uitdagingen liggen op het vlak van mezelf aanpassen. Daarmee bedoel ik dat ik moet leren mezelf aan te passen aan de personen wie ik voor me heb. Loskomen van je eigen tekst en samen met je doelgroep van start gaan. Niet altijd willen je eigen zaak doordringen maar die ervaringsgewijs via aspecten die voor de doelgroep belangrijk zijn aanbod brengen. Ik hecht hier veel belang aan omdat je op die manier mensen veel dichter in contact brengt met kunst en cultuur. Leren vertrekken vanuit hun leefwereld en jou eigen waarden en normen eventjes durven aan de kant te zetten. Op die manier is het leerrijker voor mezelf ook.
Tijdens mijn middelbare schoolcarrière kwam ik vaak in contact met kunsteducatie. Ik studeerde Humane wetenschappen en in het vak culturele wetenschappen lag er een sterke focus op kunsteducatie. Tijdens die lessen was er een evenwichtige afwisseling tussen actieve en reflectieve. We leerden over grote werken in de schilderkunst, o.m. over Le déjeuner sur lherbe, maar evengoed over Toscani en Benetton.
We startten altijd met het bekijken van het kunstwerk, dit eerst in het algemeen en dan ingezoomd op specifieke details. Vooraleer we dit bespraken, moesten we altijd zelf opschrijven wat we zagen, hoe we erover dachten enz. Daarna vroeg onze leraar altijd naar een paar meningen. Vanuit die meningen begon hij dan zijn verhaal over het werk; informatie over de kunstenaar, de materialen, de tijdsperiode enz. Na deze uitleg was er ter afsluiting altijd een opdracht aan verbonden, soms was dit maar een kleine, zoals teken eens hoe jij jou het kunstwerk met alle info nu inbeeldt. Andere waren groter zoals probeer met dezelfde gedachte iets voort te brengen met voorwerpen uit een doos en bespreek dit voor de klas.
Een opdracht die ik zelf de max vond, was dat we vanuit de visie van Toscani zelf een foto moesten trekken. Er werden ons een paar regels opgelegd zoals het gebruiken van een professionele camera, een actueel beeld brengen enz. In die opdracht heb ik me volledig uitgeleefd, ik vertrok met mijn camera in de hand richting Antwerpen. Zonder vooraf te weten wat ik wou bereiken, stapte ik de trein op. Ik dwaalde rond, nam fotos en kreeg een heel andere kijk op de wereld. Ik zag dingen waar ik anders nooit oplette. Het was een zalige dag. Daarna werden onze fotos in school tentoongesteld en besprak je je foto voor je klas. Dat was een ervaring om nooit te vergeten, ik voelde me opgenomen in een groter geheel.
Zoals je merkt is deze ervaring nogal gericht op actieve kunsteducatie, maar na dat actief deel was er ook altijd plaats voor reflectieve kunsteducatie. De nabespreking, het in discussie gaan met andere leerlingen over bepaalde aspecten enz.
Ik besef dan ook dat deze lessen een belangrijke opener waren voor mezelf op vlak van cultuur. Ik ging zaken anders bekijken, als ik een kunstwerk paseerde, stopte ik en liet ik het in me opnemen. Dit terwijl ik vroeger er gewoon langs liep.
Ons gezin is niet zo cultuurgericht, maar we nemen er af en toe wel aan deel. Hierbij wil ik dan ook de nadruk leggen op deel-nemen, vooral het consumeren van cultuur. Heel af en toe een voorstelling in het cultureel centrum gaan bekijken, of eens naar een tentoonstelling gaan. Onze culturele deelname blijft dan ook beperkt tot hoogstens 3 keer per jaar. Toen ik nog jonger was, was er al helemaal geen sprake van. Gelukkig, dankzij school is daar toch iets van verandering in gekomen, maar daarover later meer. Onze deelname is sterk afhankelijk van wat ons echt interesseert als individu. Wanneer dit ook andere leden van het gezin aanspreekt, kan het soms een gezinsuitje worden. Om even een beeld te geven van mijn cultuurparticipatie zal ik het voorbije jaar eens schetsen. Deze zomer zijn we met ons gezin naar de tentoonstelling Bodyworlds geweest, een toch wel omstreden lijkententoonstelling. Wat meer in het voorjaar gingen we naar een lezing van een lijkschouwer. Vooraleer je nu begint te denken dat ik nogal wat rare fantasieën heb, een show van Els De Schepper kan er voor ons gezin ook altijd af. Een maand geleden ging ik samen met mijn vriend naar The Farewell Party kijken, dit was een gratis aangeboden film in Cinema De Keizer. Je merkt het al, heel wat populaire cultuur trekt onze aandacht. Daartegenover heb je dan The Farewell Party, een toch wat alternatievere film.
Doorheen mijn middelbare school is die interesse voor andere films gegroeid. Ik besef dan ook goed dat ik geluk heb gehad met mijn school en richting. Ik studeerde Humane Wetenschappen en kreeg les van zeer enthousiaste cultuurfans (als ik hen zo mag benoemen). Dit resulteerde in Dag van het Woord, Dag van het Beeld, het Kineforum en nog zoveel meer. Door het Kineforum is die interesse beginnen groeien. We kregen met onze richting 3 dagen films voorgeschoteld, met alles erop en eraan. Van inleiding tot gesprekken met de regisseur. We kregen er films te zien zoals Jagten, Beasts of the Southern Wild, The Artist, Lore, La Cinquieme Saison enz. Ik had nog nooit van mijn leven film zo gezien, ik wist zelfs niet dat het bestond. Sindsdien bekijk ik af en toe zon film en geniet ik daar echt van. Ik kan echt gefascineerd zijn door bepaalde beelden.
Naast die films, werd er natuurlijk ook verwacht dat je naar andere voorstellingen ging. Daarvan moest je dan een verslag schrijven. Achteraf gezien kan ik maar 2 zaken daarover zeggen, goed bedoeld maar spijtig. Op die manier gingen we als student wel naar een voorstelling kijken maar de manier waarop vind ik zelf volledig verkeerd. We gingen omdat we moesten
Er zijn dan ook verschillende drempels voor mezelf, al vind ik dat het zeker geen redenen zijn om mijzelf achter te verschuilen. Als eerste is er het tijdsgebrek, ik ben leidster in een jeugdbeweging en daar kruipt er zeer veel tijd in. Van activiteiten in de namiddag tot vergaderingen s avonds in het weekend. Daarnaast speelt er nog de geografische drempel, ik woon op het platteland. Er is wel een cultureel centrum, maar dit is toch wel een eindje rijden. Al moet ik wel zeggen dat hun jaaraanbod wel eentje is om trots op te zijn, ondanks hun ligging. Van een sociale drempel heb ik niet zoveel last. Wanneer ik naar een voorstelling wil gaan kijken, staan mijn ouders open om mee te gaan. In mijn vriendenkring is dit niet zo, al is het wel al eens gelukt om ze mee te krijgen.
Deelname aan cultuur heeft verschillende effecten. Van het effect dat het je gelukkig maakt ben ik zelf het meest overtuigd. De reden daarvoor is omdat ik het meestal zelf ervaar. Toen ik naar huis ging van The Farewell Party had ik echt een gelukzalig gevoel. Het feit dat je onder de indruk bent en dat je het tot jezelf kan laten doordringen, opent verschillende deuren. Bij mezelf ondervind ik dat ik veel meer dingen kan relativeren en meer opensta voor zaken. Dat goed gevoel heeft natuurlijk invloed op je omgeving enz. Ik wil wel benadrukken dat dit niet altijd zo is Voor mezelf heeft dit dan ook te maken met hoe dicht het thema bij mij staat, of ik iets op voorhand had gelezen of gezien erover. Ik besef dan ook maar al te goed dat je over bepaalde competenties moet beschikken om dit te kunnen ervaren. Spijtig genoeg wordt er in het onderwijs veel te weinig op ingezet
Banksy is een anonieme Britse graffitikunstenaar. Hij is niet het modelvoorbeeld van heteronome kunst, maar toch zijn er heel wat kenmerken van zijn stijl in terug te vinden. Hierbij wil ik duidelijk stellen dat ik verwijs naar zijn beginjaren in volledige anonimiteit. Toen nog onttrokken aan de populariteit en het commerciële.
Zijn bekendheid heeft hij te danken aan zijn originele cocktail van humor, politiek en kunst. Met zijn satirische beelden over hedendaagse kunst en infiltraties bereikt hij een groot publiek. Hij is dan ook één van de weinige kunstenaars die erin slaagt geloofwaardig te zijn als activist en kunstenaar. Zijn werk is dan ook direct, verstaanbaar en idealistisch. De eenvoud van Banksys beeldtaal strookt met de eenvoud van zijn boodschap. Hij vervangt dodelijke ernst door humor, conceptuele poespas door rake beelden. Hij gelooft dan ook in de idealen die hij belijdt, namelijk vrede.
Zijn kunst vind je terug in hoekjes, op muren, waarschuwingsborden en verbodsplakkaten waar de Britse publieke ruimte mee bezaaid is. Hij gaat op zoek naar onzichtbare plekjes in de stad.
Met zijn kunst schept hij een publiek en vraagt van de toeschouwer een kritische zelfstandige houding. Hij werkt dan wel niet samen met anderen, toch is de betrokkenheid zeer groot. Door zijn beelden komen maatschappelijke themas onder de aandacht.
Cowboy Henk heeft samen met 8 andere kunstenaars de Brugse gevangenis onder handen genomen. Dit vanuit het gedacht dat ook delinquenten recht hebben op kunst. Al bijna 25 jaar was die in dezelfde, saaie gele kleur geschilderd. Onder meer tekenaar Herr Seele bracht daar verandering in door samen met delinquenten een fresco van Cowboy Henk van bijna 20 meter lang te schilderen. Op die manier komen gedetineerden in contact met kunst en kunnen ze creatief bezig zijn.
De betrokkenheid tijdens dit project stond centraal, de gedetineerden werkten samen met de kunstenaar. Ze werden een actieve partner in de creatie en betekenisgeving.
Gevangen vormen een microsamenleving, maar buiten die muren maken ze ook deel uit van de bredere samenleving. Door vrijheidsberoving en het traditioneel gevangenismodel zijn de natuurlijke mogelijkheden tot interactie beperkter.
De Rode Antraciet vzw werkt aan een maximale interactie tussen gevangen en de buitenwereld. Vanuit die drijfveer brengt de vzw een groepsaanbod van sport en cultuur in de gevangenissen van Vlaanderen en Brussel. Op die manier wordt er een brug gevormd tussen mensen in gevangenschap en vrijheid.
Enerzijds wordt er ingezet op sport, op die manier wordt de dagelijkse sleur doorbroken en wordt er ingespeeld op de grote behoefte aan beweging in gevangenissen.
Anderzijds zet de vzw in op cultuur, via een bewuste keuze voor de sociaal-culturele methodiek met aandacht voor mens en samenleving. Door ontmoeting en informeel leren worden sociale, culturele en communicatieve competenties ontwikkeld. De activiteiten zijn zowel aanbod gestuurd als vraaggericht en op maat ontwikkeld. Cultuur met een kleine c in al haar vormen en kleuren staat centraal, want cultuur is van iedereen.
De Rode Antraciet vzw zorgt dat organisaties die in de buitenwereld projecten en vormingen aanbieden de weg vinden naar het gevangenispubliek. Op die manier wordt wat buiten leeft toegankelijk gemaakt voor mensen in een gevangeniscontext. Daarnaast creëert ze ook zelf culturele activiteiten. Hun aanbod bevat lezingen, concerten, kookavonden enz.
In de eerste plaats richt het aanbod zich tot gevangen. Soms wordt de directe sociale omgeving ook betrokken, zoals familie, gezin, gevangenispersoneel enz.
Dit aanbod wordt gerealiseerd met en door gevangen. Op die manier komt zuurstof van buiten de gevangenis binnen en omgekeerd. Gevangen krijgen hierdoor als mens de ruimte voor engagement, zelfontplooiing en sociale verbinding.
De Rode Antraciet vzw benadert cultuur smal. Ze richt zich op de effecten van het individu door hun aanbod. De focus ligt op elementen van cultuur, voorstellingen, workshops
De aandacht gaat zowel naar product als proces. Product; ze willen gevangenen de mogelijkheid bieden om cultuur te beleven en dus het product te ervaren. Daarnaast ligt de focus op product ook bij het maken van producties, workshops enz. Proces is ook zeer belangrijk in hun werking, op die manier kunnen gevangen betekenis geven aan cultuurelementen, ze zich toe eigenen. Doorheen dit proces wordt ook de link gemaakt met zelfontplooiing en sociale verbinding.
In hun werking vinden we verschillende functies terug:
1) Cultuurspreiding;
= de vzw biedt mogelijkheid tot cultuur, ze kunnen vinden wat ze nodig hebben. Dit gaat van sport, tot boeken (bib), tot lezingen enz.
2) Cultuuroverdracht;
= er wordt cultuur overgebracht vanuit de brede SL, waar men door de gevangeniscontext de toegang niet tot heeft. Er wordt dan ook veel belang gehecht aan het begeleiden v processen van verwerking en verinnerlijking. Dit onder meer door gesprekken over hoe men het beleefde.
3) Cultuurbeleving;
= de vzw biedt de mogelijkheid tot beleving van cultuur, organiseert en ondersteunt die ook.
4) Cultuurschepping;
= bij bepaalde projecten krijgen de gevangen de mogelijkheid om mee vorm te geven aan culturele producten en processen
De interventiestrategieën die op de vzw van toepassing zijn, zijn cultuurconsumptie organiseren en cultuurproductie organiseren. Cultuurconsumptie organiseren omdat ze de gevangen de mogelijkheid geven tot het deel-nemen, in contact komen met cultuur.
Cultuurproductie organiseren vanwege het feit dat men actief kan deel- hebben en zijn bijdrage leveren bij het aanbod, tijdens de workshops enz.
