Concerten die tijdens de Koorbiënnale Haarlem worden gegeven, zijn deels te beluisteren op Neerlands klassieke radiozender Radio 4. Zaterdag 2 juli, vanaf 20:00 uur, zendt de genoemde ethergemachtigde het Requiem O whispering Suns van de Amerikaans-Nederlandse componiste Vanessa Lann (geboren 1968) uit, voorgesteld door het Groot Omroepkoor; het Lets Radiokoor; Patricia Kapatchinskaja, viool; Victor Kopatchinski, cymbalon; Kaspar Putnins treedt op als dirigent.

We kunnen luisteren naar het Zedashe Ensemble uit Georgië, en het Tirana Ensemble uit Albanië. Het betreft hier een KRO-opname, gemaakt in de Philharmonie van Haarlem.

De tekst van genoemd Requiem bestaat in een vrije interpretatie van gedichten van de Amerikaanse auteur, journalist, humanist en nog zoveel meer, Walt Whitman (1819-1892).

Driehonderd en vijfenzestig jaar geleden is het ─ morgen op de dag af ─ dat de universele geleerde Goerg Wilhelm Leibnitz in Leipzig werd geboren; hij overleed op 14 november 1716 te Hannover.
Het programma ZeitZeichen van de regionale Duitse radiozender WDR3 besteedt op vrijdag 1 juli de aflevering Stichtag heute aan de geboorte van deze man.
De uitzending is tussen 17:45 uur en 18:00 uur.

__________

Afbeelding: Georg Wilhelm Leibnitz, ca. 1700 geschilderd door Bernhard Christoph Francke (overleden 1729). Het doek bevindt zich in het Herzog-Anton-Ulrich-Musuem te Braunschweig.

In de programmareeks Mahler van Avro-tv, waarin reeds vier dagen evenzovele, achtereenvolgende symfonieën ─ Zes, Zeven, Acht en Negen ─ zijn uitgevoerd onder leiding van evenzovele verschillende dirigenten; dat wil zeggen elke symfonie werd geleid door een andere dirigent. Van die vier is alleen Mariss Jansons iemand die een zeer aanvaardbaar Mahler-monument weet te creëren. De anderen zijn, om uiteenlopende redenen, nauwelijks verteerbaar in de voor hen weggelegde functie.
Hedenavond is de beurt aan Eliahu Inbal, ook al zo iemand onder wiens stokvoering een Mahler-symfonie tot een beproeving kan worden. De versie van de Tiende Symfonie welke door Deryck Cooke (1919-1976) werd gerealiseerd, en die hedenavond, vanaf 23:00 uur via Nederland 2 wordt gespeeld, ken ik overigens niet onder leiding van Inbal.
Degenen die, vanwege het tijdstip of om geheel andere redenen niet naar deze uitzending met het Concertgebouworkest kunnen luisteren, komen zondag 3 juli, 's middags vanaf 14:02 uur in de herkansing als het opus in het Middagconcert van de Avro via Radio 4 zal worden herhaald. Weliswaar zijn er dan geen beelden bij het geluid, maar in diverse situaties is dat geen beletsel: integendeel. Sommige dirigenten fungeren als ernstig storende factor tijdens concerten.

Julia Sawalha en Jennifer Ehle, in Pride and Prejudice

Nu de Hondsdagen weer zijn uitgebroken ─ en reeds eerder de komkommertijd in krant, op radio en tv ─, zal het waarschijnlijk niemand, in elk geval doorgewinterde televisiekijkers niet, verbazen dat de herhalingen op de meeste zenders de boventoon zullen voeren. De NCRV haalt daarvoor een oudere versie van het Britse kostuumdrama Pride and Prjudice te voorschijn en zal op zes donderdagen 's avonds, via Nederland 2, steeds tussen ongeveer 20:50 uur en 21:45 uur de zes afleveringen successievelijk opnieuw aan u voorstellen.

Bekende gezichten van de Britse buis en van het internationale witte doek kunnen we tegenkomen, zoals Colin Firth, Jennifer Ehle en Julia Sawalha.

Het vierde onderdeel in de vijfdelige reeks Mahler-symfonieën die op evenzovele dagen achtereen door de Avro worden voorgesteld via de televisiezender Nederland 2, is de beurt op woensdag 29 juni aan de Negende Symfonie in D, die werd gecomponeerd in de jaren 1904-1906. Net als de drie voorafgaande en de nog volgende symfonie (op donderdag 30 juni) wordt ook deze gespeeld door het Concertgebouworkest. Dirigent voor deze gelegenheid is een bekend gezicht op de bok van het ensemble: Bernard Haitink. Internationaal geldt hij als Mahler-specialist, maar er bestaat ook een groepering collega's, orkestmusici, critici en toehoorders die er op dat punt een zeer afwijkende mening op na houden.
Hans van den Boom houdt ook deze keer weer een inleiding.

Een zeer uitgebreid artikel over deze symfonie, achtergronden en een toelichting op het opus, is te vinden op de fin de siècle-site All art is quite useless. Het stuk werd opgenomen op 10 januari 2007.

In de reeks Mahler-symfonieën, gepresenteerd door de Avro via de zender Nederland 2, is, op de derde avond van de vijf, de beurt aan de Achtste, die Sinfonie der Tausend. Voor die gelegenheid wordt het Concertgebouworkest geleid door de thans chef-dirigent Mariss Jansons,

In het laatste hoofdstuk van de tweede aflevering mijn eigen Mahler-serie, die is gepbliceerd op de Nederlandse fin de siècle-website All art is quite useless van Rond1900.nl, komt één en ander aan details over die Achtste Symfonie aan de orde, en daarom verwijzen wij u hier naar dat artikel van 17 mei dit jaar.

Evenals dat het geval is in de beide voorafgaande uitzendingen, en dat tevens het geval zal zijn in de beide volgende afleveringen, op woensdag 29 juni en donderdag 30 juni, wordt de inleiding gehouden door Hans van den Boom.

In de serie Mahler-symfonieën die de Avro vijf avonden achtereen via de televisiezender Nederland 2, laat op de avond uitzendt, is op maandag 27 juni de beurt aan de Zevende Symfonie in e-klein, gecomponeerd in de jaren 1904-1906. Het Concertgebouworkest staat in deze reeks van vijf symfonieën, zonder Das Lied von der Erde, elke avond onder andere leiding. Die Zevende, Das Lied der Nacht, wordt geleid door Pierre Boulez (geboren 1925).
De man is een groot dirigent en componist, en in tal van gevallen heeft hij interpretaties gerealiseerd van werken zoals je ze nooit eerder had gehoord. En of het om tempi of fraseringen ging, altijd opnieuw bleek dat Pierre Boulez verrassend was. Of dat nu om het oeuvre de drie grootheden van de (Neue) Wiener Schule gaat ─ Arnold Schönberg (1874-1951), Anton von Webern (1883-1945) en Alban Berg (1885-1935) ─ of om stukken van Claude Debussy (1862-1918) en Maurice Ravel (1875-1937), Boulez wist de aandacht van de eerste tot de laatste noot gespannen te houden.

Helaas was dat in symfonieën van Mahler, die ik in de loop van bijna een halve eeuw heb kunnen beluisteren, in het geheel niet het geval. Als laatste hoorde ik onlangs een herhaling van Mahlers Tweede ─ die was opgenomen ter gelegenheid van Boulez' tachtigste verjaardag en door Mezzo-tv werd uitgezonden ┴ waarin Mahler weliswaar te herkennen viel, maar Boulez' interpretatie was niet bepaald inspirerend. Als eerste had ik dat, vierenhalf decennium geleden, met de Negende, die echt vreselijk was, en wat me daarna ter ore gekomen is, kwam bij mij niet anders ─ lees: niet positiever ─ over. Ik ken diens versie van de Zevende Mahler niet, dus daarover wordt hier (nog) geen oordeel gegeven, maar op basis van wat ik aan Mahler-interpretaties door Boulez wel ken, sta, zit of lig ik niet te popelen. Mijns inziens heeft de man een gebrek aan de juiste neurotische persoonlijkheidselementen om Mahler te 'pakken'. 

Evenals de andere Mahler-symfonieën in deze reeks wordt ook die Zevende ingeleid door Hans van den Boom.

Het Vara-programma Componist van de week, dat in principe elke week vijf dagen wordt uitgezonden, heeft de werkdagen maandag 27 juni tot en met vrijdag 1 juli de Franse muziekmeester Edouard Lalo als protagonist. De man is op het concertpodium eigenlijk alleen bekend gebleven door zijn Symphonie espagnole voor viool en orkest uit 1874. Dezelfde noten-meester had een jaar eerder een concert voor viool en orkest in F-groot gepubliceerd dat bij lange na niet zo wijdverbreid is geraakt en derhalve ook niet met enige regelmaat op concertprogramma's van de symfonieorkesten prijkt. Diens Concert voor cello en orkest in d-klein uit 1877 wordt weliswaar iets minder vaak gespeeld, maar geniet toch ook nog redelijke bekendheid.
De Opéra van Parijs had bij Lalo een ballet besteld dat in 1882 als Namouna werd opgeleverd. Claude Debussy was van mening dat er heel veel saai-domme balletten bestonden, maar dat hem in ieder geval ook een meesterwerk bekend was: Namouna. Hoewel we dat stuk nooit op het programma van een operahuis hebben gezien, betekent dat op zich uiteraard niets. Een versie op geluidsdragers is wel enigszins bekend geraakt.
Zoals gebruikelijk wordt het programma ook deze week van maandag tot en met vrijdag, steeds tussen 19:30 uur en 20:00 uur door die zender de ether ingestuurd.

Een van de vier grote Wener klassieken uit de wereld van de muziek, Franz Peter Schubert (1797-1828) [1] is vijf dagen twee keer een uur protagonist in het programma Composer of the week van de Britse zender BBC Radio 3 dat twee keer per etmaal zal worden uitgezonden, zoals gebruikelijk op werkdagen: in dit geval van maandag 27 juni tot en met vrijdag 1 juli, tussen 13:00 uur en 14:00 uur onze tijd."

Het programma wordt gedurende die dagen herhaald, vroeg in de avond tussen 19:30 uur en 20:30 uur onze tijd, en niet zoals tot voor kort, in het laatste uur van de dag.
__________
[1] De drie anderen zijn Haydn, Mozart, Beethoven. 

__________

Afbeelding: Franz Peter Schubert (1797-1828) in 1875 geschilderd door Wilhelm August Rieder (1796-1880).

In het Muziektheater te Amsterdam worden, in het kader van het Holland Festival, diverse uitvoeringen gerealiseerd van de opera Jevgeni Onjegin uit 1861 van Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893), gebaseerd op het gelijknamige verhaal in verzen van Aleksandr Poesjkin (1799-1837). [1]
De versie die deze maand te beluisteren en te zien valt in bovengenoemde Amsterdamse cultuurinstelling, wordt geregisseerd door de Noorse theaterman Stefan Herheim. Het Concertgebouworkest onder leiding van Mariss Jansons verzorgt de instrumentale begeleiding.

Vijf dagen achtereen presenteert de Avro via Nederland 2, steeds als laatste programmaonderdeel van de dag, een Mahler-symfonie; daarbij gaat het om de nummers Zes tot en met Tien, steeds onder leiding van een andere dirigent. Het betreft steeds een herhaling van al wat eerder opgenomen concerten. Elk van die symfonieën wordt ingeleid door Hans van den Boom.

Op zondag 26 juni begint de reeks met de Symfonie nr. 6, Tragische, uitgevoerd door het Concertgebouworkest onder leiding van Lorin Maazel. In de programmagegevens vinden we er een uur voor uitgetrokken, doch die symfonie vergt aardig wat meer tijd dan zestig minuten.
Een uitgebreide toelichting op de symfonie nr. 6 kunt u vinden in een artikel dat op 10 mei 2010 (opnieuw) is opgenomen op de fin de siècle-site All art is quite useless van Rond1900.nl.

De laatste bijdrage die Arte-televisie op vrijdag 24 juni ─ tussen 22:30 uur en middernacht ─ zal uitzenden, is een documentaire over slachtoffers van martelingen. Niet bepaald een opwekkend, maar nog altijd heel nadrukkelijk noodzakelijk onderwerp, aangezien mensen dit al vele eeuwen hun soortgenoten aandoen.

In de documentaire komen we te weten dat die slachtoffers worden behandeld door middel van psychotherapie. De filmmakers zijn op zoek naar (een) antwoord op de vraag waarom mensen andere mensen martelen en daarnaast willen ze weten hoe het mogelijk is dat mensen martelingen kunnen doorstaan.

De makers van de documentaire hebben daarbij hun focus gericht op de Peruaan Carlos Poma Cruz, die slachtoffer van folteraars is geworden.
De documentaire, getiteld In der Gewalt des Anderen, is een Belgisch-Franse coproductie uit 2011, van Dominique Henry en Vincent Detours, wordt uitgezonden op het beeldformaat 16:9 in HD-kwaliteit. Een herhaling wordt gepresenteerd op woensdag 12 juli, 's ochtends vanaf 10:10 uur.

In de avonduren van vrijdag 24 juni kunnen de talrijke fervente liefhebbers van de muziek van Gustav Mahler (1860-1911), en de gematigde interessenten eveneens, vanaf ongeveer 21:20 uur luisteren naar diens symfonisch gedicht Todtenfeier, gespeeld onder leiding van Eivind Gullberg Jensen. Die uitvoering is te beluisteren via de Duitse regionale radiozender NDR Kultur.

Later diezelfde avond kan men de gehele Eerste Symfonie van die meester beluisteren via de Nederlandse digitale cultuurzender Cultura 24.
Gedetailleerde informatie hierover is te vinden in ons artikel van heden, geplaatst op het aan onze site gelieerde elektronische tijdschrift over de cultuur van het fin de siècle, All art is quite useless van Rond1900.nl.

Arte-televisie zendt op vrijdag 24 juni, tussen 21:40 uur en 22:20 uur, een documentaire uit over wetenschappelijk onderzoek naar het verschijnsel wolken: Die rätselhafte Welt der Wolken. Dat dit natuurfenomeen de fantasie prikkelt, moge onder meer blijken uit de titel van een Franse roman De wonderlijke wolken (Les merveilleux nuages) van Françoise Sagan (1935-2004).
De film is een bijdrage uit 2010 van Udo Vieth, gemaakt in opdracht van het tweede publieke Duitse televisienet ZDF.
In tegenstelling met de meeste van dergelijke bijdragen, wordt deze documentaire ─ uit te zenden op het beeldformaat 16:9 met stereofonisch geluid ─ slechts éénmaal vertoond.

Het lijkt warempel wel of de diverse West-Europese radiozenders onderling hebben afgesproken dat er dezer dagen meer strijkkwartetten moesten worden geprogrameerd, want het is deze week wel raak. Nog een geluk dat het fenomeen strijkkwartet tot de topstukken van het klassieke repertoire behoort. Voor het Nachtconcert op Radio 4, vroeg in de nacht op woensdag komen we drie kwartetten tegen van twee componisten die tot de absolute top behoren. Nog diezelfde avond is het ook raak met vier kwartetten, dan van vier verschrillende componisten uit evenzovele perioden van de muziekgeschiedenis. Dat gebeurt met het Derde Kwartet uit 2008 van Krysztof Penderecki (geboren 1933) in een muziekprogramma van de Duitse regionale radiozender WDR3, als onderdeel van een concert dat tussen 20:00 en 22:00 uur zal worden uitgezonden. De drie overige kwartetten worden voorgesteld in het programma Radio 3 live in concert van de Britse zender BBC Radio 3.

Ter opening van het optreden door het Skampa Quartet, vanaf 20:30 uur onze tijd op woensdag 22 juni, live vanuit de Londense Wigmore Hall, klinkt de Quartettsatz in e-kleine (D 703 uit 1820) van Franz Schubert (1797-1828); direct daarna spelen dezelfde musici het Derde Kwartet in F-groot, opus 73, uit 1946 van Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975).
Heel direct na de Tweede Wereldoorlog heerft Sjostakovitsj veel gewerkt voor Radio Moskou, onder meer als pianist met het Staats-Beethovenkwartet. Zijn Derde Strijkkwartet heeft hij aan die musici opgedragen, vanwege het zware werk dat die vier musici, samen met de componist, tijdens de oorlogsjaren hadden verricht.
Tussen 21:15 uur en 21:35 uur wordt gepauzeerd en zal het programma Twenty minutes worden uitgezonden. Daarna wordt het concert vervolgd, eerst met het Strijkkwartet nr. 14 in As-groot, opus 105, uit 1895 van Antonín Dvorák (1841-1904).
Daarna klinkt er tot 23:00 uur nog diverse licht klassieke muziek.