19-01-2015, 17:11 geschreven door Peter  

Door de aanhoudende droogte is het laatste regenwater uit mijn "zwembad" opgebruikt door Ley om de planten water te geven. En wat is er dan te zien in een hoek van het lege zwembad: 12 padden, op elkaar gekropen, aan het blaken in  de hete zon...

"C'est bien", zegt Roger, "comme çà ils vont mourrir". "Roger!", antwoord ik, "tu veux les manger?" "Non", is zijn antwoord. "Alors tu n'as aucune raison de les tuer, ils sont des êtres vivants, comme toi. D'ailleurs eux mangent les moustiques, ce sont donc des bêtes utiles". "Oui", moet hij toegeven. Ik heb dan aan Ley gezegd terug een paar emmers water in het zwembad te gooien, zodat de beestjes toch niet als zongedroogde paddenkoekjes zouden eindigen. Met twee emmers begonnen ze zich alweer beter te voelen en konden ze al een "baantje" trekken met hun pootjes.

"De toutes les façons", zegt Roger, "ils vont quand même mourrir, car tous les jours vers 14h30 il y a un oiseau blanc qui vient boire à l'eau. Quand il verra les crapauds, il va les manger un à un". "OK", "antwoord ik, "encore une raison pour les laisser vivre, ainsi l'oiseau aura à manger, c'est la nature". Meewarige blik van Roger in mijn richting: "madame is weer bezig" zie ik hem denken...

Vraag me wel af of de geburen paters het zo leuk zullen vinden dat het paddenconcert deze nacht weer volop zal doorgaan. Persoonlijk hou ik wel van dat ritmisch gekwaak in allerlei toonaarden.

16-01-2015, 20:52 geschreven door Vera  

Het is voor mij altijd een wonder vast te stellen dat de natuur steeds zijn gang blijft gang, in goede en slechte dagen, in armoede en rijkdom, oorlog of vrede.

Dus: wat bloeit er vandaag in mijn tuin?

16-01-2015, 19:29 geschreven door Vera  

Papa Luc is (eens te meer) zijn job kwijt. Hij werkte sinds zes maanden bij een Congolese vrouw, voor  150 USD/maand , van 9u tot 14, om in de keuken een handje te helpen. Dit is voor Kinshasa niet goed, maar ook niet slecht betaald, hij kon er alleszins zijn kinderen basic van te eten geven.

Zijn vrouw, zoals de meeste vrouwen hier, werkte in de informele sector, onder de noemer “On se débrouille”. Hier valt alle kleine verkoop onder, papieren zakdoekjes tussen stilstaande wagens, oliebollen, brood, tweedehandskledij aangekocht als ingevoerde balen spullenhulp bij de Libanezen, fruit en groenten (zoals mama Double), enz. Nu werkt de vrouw van Luc ook al een paar maanden niet meer: ze had een grote stock groenten ingekocht, die ze niet tijdig had kunnen verkopen, dus de rest was rot geworden, en nu had ze dus geen kapitaal meer.

In 2007, als ik naar Bwamanda vertrok, had ik Luc, (die toen voltijds bij mij werkte als huishoudhulp) zijn volledige afrekening uitbetaald, hem aangeraden een bankrekening te openen en zijn geld daar op te zetten. Ik had schriftjes gekocht, hem uitgelegd hoe hij met een  begin kapitaal van een baal of 3 tweedehandskleding konstarten, hoe hij zijn uitgaven en inkomsten elke dag, samen met zijn vrouw, in het schriftje moest schrijven, de opbrengst van de verkoop telkens moest storten op de bankrekening, en op het einde van de maand enkel zijn winst mocht afhalen om van te leven, en opnieuw balen aan te kopen… Als ik hem in 2012 terug zag, bleek het allemaal moeite voor niets geweest te zijn: “on avait mal calculé, il ne reste plus rien…”. Nochtans had ik hem bij mijn vertrek naar Bwawanda ook kunnen plaatsen bij een kennis van mij, waar hij nog meer dan een jaar “goed” zijn brood verdiende als kok.

Ik leerde Luc kennen in 2004, bij mijn vriendin Roos, waar hij toen hoofdkok was en onder haar vakkundige leiding meerdere diners per week voor een uitgelezen gezelschap bereidde, genodigden van haar man, die een belangrijke functie had aan de Ambassade. Op een dag werd Luc door Roos betrapt met zijn hand in haar handtas om geld te “lenen”. Als ze hem om uitleg vroeg, viel hij op zijn knieën op de grond : “Pardon, pardon, ce n’est pas moi qui veut voler, mais dès que j’entre dans votre parcelle, un esprit me tombe dessus et c’est lui qui dit que je dois voler…’” Roos vond dat hij best, tesamen met zijn “esprit”, het huis onmiddellijk verliet.

Een paar maanden later, vond ik een job voor hem, bij een jong getrouwd koppel, waar ik hem aanprees als goede kok maar tevens de raad gaf het geld goed te verstoppen voor Luc zijn “esprit”. Hij kookte daar degelijk, maar als de jonge vrouw hem vroeg iets speciaals te maken vanuit zijn gloriedagen, antwoordde hij: “Je ne sais plus rien, c’était écrit dans un livre dans ma tête, mais ce livre est maintenant fermé.” De jonge vrouw gaf hem dan een mooi schriftje, en samen met hem, begon ze al  de recepten die hij maakte systematisch neer te pennen, zodat hij steeds naar zijn kunsten kon teruggrijpen, indien nodig. Bij hun vertrek, nam ik dan Luc in dienst, niet als kok, want ik gaf geen diners, en ik kookte liever zelf, maar wel om huishoudelijke klussen te klaren. Zo kon hij toch het schoolgeld voor zijn kinderen betalen.

Sinds ik terug ben van Bwamanda, vraag ik hem enkel nog sporadisch om te strijken of op het huis te passen, als ik op missie ben of met verlof in België. Hij probeert intussen in restaurants wat bij te klussen, maar houdt daar niet veel van over, want volgens Congolese gewoonte, moet hij steevast een deel van zijn loon afstaan aan het vast personeel dat er bij de baas voor zorgde dat hij als tijdelijke hulp mocht inspringen. Nu had hij dus na maanden, terug een eerste vorm van “vast werk”. Wat doet papa Luc dan? De Congolese vrouw had gezegd dat hij van vrijdag 2/1 tot zondag  4/1 mocht thuis blijven en pas op 5/1 zich terug moest aanmelden. Op zaterdag 3/1 belt ze hem, met de vraag of hij toch kan komen, want dat ze gasten heeft voor een Nieuwjaarsdiner. Luc antwoordt dat hij niet kan komen, dat hij verlof heeft, dat hij niet in dienstverband bij haar werkt, maar als een “journalier”, “seulement pour donner un coup de main” en dat hij dus vindt dat zij hem niet kan verplichten af te komen om te koken, zeker niet voor het weinige geld dat ze hem betaalt… De vrouw antwoordt op dat ogenblik niet, maar twee dagen later belt ze hem om te zeggen dat hij niet meer hoeft te komen. Exit papa Luc. Het is Roger die me, hoofdschuddend, het verhaal vertelt en eindigt met “maintenant il regrette tout ce qu’il a dit à la femme”. “Inderdaad”, antwoord ik hem, “strikt genomen heeft Luc gelijk te denken dat hij sociale rechten heeft, maar in een situatie waar 4/5 van de beroepsbevolking werkloos is, is het niet verstandig op je eentje de vakbond te vertegenwoordigen. Bel Luc op en zeg dat hij zich gaat verontschuldigen, misschien helpt dat”. Zo gezegd, zo gedaan, maar het heeft niet meer mogen baten, papa Luc zakt steeds dieper in het moeras van de armoede.

Vandaag vroeg ik hem naar de samenstelling van zijn gezin: hoeveel jongens en hoeveel meisjes, van welke leeftijd. “Aaaah, pendant que vous étiez parti à Bwamanda, j’ai encore fait 2 enfants!” maw het jongste van zes kinderen is nu 3 jaar… En dat is zijn gezin met zijn tweede vrouw, bij zijn eerste vrouw heeft hij 4 kinderen… “Mais Luc”, zeg ik hem, “comment tu peux t’en sortir ainsi ? ». «C’est vrai », antwoordt hij , «mais  maintenant je vais m’arrêter, je risque même d’aller avec ma femme à la clinique pour la faire opérer . »

Zoals papa Luc zijn er hier duizenden, met allemaal kinderen die niet (meer) naar school gaan, want er is geen gratis onderwijs, de ouders moeten alles zelf betalen, tot de weddes van de leraren toe. En dat is het grote drama, een massa ongeschoolde kinderen, die binnen een paar jaar “angry young people” zullen zijn, zonder toekomst, maar meer nog, zonder kritisch denkvermogen, klaar om ingepikt te worden door populisten van allerlei pluimage: in-droevig en angstwekkend.

16-01-2015, 19:24 geschreven door Vera  

Bijna heel het weekend zonder elektriciteit gezeten… Deze keer ben ik er niet zo kalm onder gebleven als anders, want ik ben nog niet terug in mijn “Zen”-attitude. De drukte van kinderen en kleinkinderen was zo leuk dat ik moeite heb naar mijn staat van “onthechting” terug te keren. Daarbij heb ik heel veel werk dat nog moet afgehandeld worden in de laatste maanden (het begint zelfs meer op laatste weken te lijken) van het project en daar heb ik mijn laptop en internet voor nodig.

Thsombe, de agent van de SNEL, die verantwoordelijk is om de pannes in onze buurt op te lossen (en hier een bloeiende business van probeert te maken), wist gisteren rond 11u te vertellen dat het deze keer geen panne is, maar wel “délestage”, nl. geplande tijdelijke afkoppeling, en dat we rond 14u terug elektriciteit zouden krijgen. 14u werd 15u, 15u werd 20u, 20u werd uiteindelijk 1u ’s nachts! En deze morgen om 8u was het alweer gedaan met het plezier. Ik heb dan vandaag Jean opgetrommeld en hij heeft me naar café Mozart gebracht (een taverne bij het kapsalon waar Johanna haar vlechtjes liet draaien). Daar heb ik even in de koelte kunnen zitten, mijn laptop opladen en het dringendste werk opgeleverd. Nu, sinds 16u is er terug stroom, maar met horten en stoten, alsof er ergens een rat aan de kabels aan het knagen is.

Het is daarbij stikkend warm, zoals tijdens jullie verblijf (maar dan erger) : elke dag, zelfs meerdere malen, dreiging van regen, wolkenvorming en plots, via een mysterieuze ingreep, geen wolken meer maar zon, en geen regen. Het begint te wegen en we zweten ons kapot. Jo twijfelde aan mijn bewering dat het verleden jaar meer regende en dat het nu abnormaal is. Ik ben dus in mijn regenstatistieken gedoken en dit is de objectieve uitslag (en Jo heeft min of meer gelijk!): van 22/12 tot 3/1 in 2013 regende het 2 keer en viel er 62 mm neerslag. In 2014 regende het in dezelfde periode ook maar 2 keer en viel er 49 mm neerslag…

Bij het nalezen van de blog stel ik vast dat er geen verslag of foto’s werden gepost over ons etentje bij mama Colonel, nochtans het vernoemen waard , want gerenommeerd! Het ware ook leuk als Peter de foto’s zou posten van die ene avond regen (op 2/1), 27 mm neerslag, wat duidelijk meer was dan het jaargemiddelde(per regen)  in 2013 : 15,4 mm. Deze regen heeft er zelfs voor gezorgd dat we Karel zijn laatste kampvuur vervroegd moesten verlaten…

Ook zou het leuk zijn moesten jullie nog foto’s maken en posten van de gedroogde boabab-bloem opgeraapt in de tuin van Kisantu (er schiet er maar eentje over, de andere werd door Amelie vakkundig gesloopt), de cadeautjes gekocht in Symphonie des Arts  (vooral de”amuletten” van de kinderen) en het schilderij dat Jo kocht in Académie des Beaux Arts.

11-01-2015, 19:37 geschreven door Vera  

10-01-2015, 13:23 geschreven door Peter  

Gisteren, 8/1, rond 14u, werd het filiaal van de BIAC-Bank, op Place Commerciale van Ma Campagne, overvallen door gewapende mannen. Deze bank bevindt zich in vogelvlucht op amper 500m van mijn woning.

Volgens Roger heeft een auto met 4 man er in, vanaf 11u, de bank in het oog gehouden. De mensen op Place Commerciale (allerlei verkopers en een aantal politiemensen in een container die dienst doet als bureau) vroegen zich af wat die mannen daar kwamen doen, want ze waren niet gekend in de buurt. Maar het is gebleven bij het zich afvragen, er is hen niets gevraagd , noch in de weg gelegd. Naar het schijnt zou het filiaal kort na de middag bevoorraad zijn met vers geld. Na een tijdje zijn de overvallers doodleuk de bank binnengestapt, hebben de politieagent, die aan de ingang de wacht hield, zijn wapen ontnomen en hem gekneveld, dan de aanwezigen bedreigd en de verantwoordelijke gedwongen hen het geld te geven. Er is geen schot gelost, na hun “shopping” zijn ze weer kalm weggereden, voorlopig geen spoor van hen. Een klant, die iets na 14u het filiaal binnenkwam, zag de mensen gekneveld op de grond liggen en sloeg alarm.

De geknevelde politieagent is aangehouden en zit nu in de gevangenis van Makala, een oord dat je zelfs aan je ergste vijand niet toewenst.

Papa Gaby is er de kluts van kwijt…

09-01-2015, 20:54 geschreven door Vera  

Roger is helemaal in de war. Op zaterdagmiddag, 3/1, rond 14u, is zijn neef verdronken in een van de vele haventjes gelegen aan de Congostroom. Zijn neef, een kleine handelaar in koopwaren, door de vrachtboten aangevoerd, zat met een paar vrienden op een van de vele aangemeerde boten. Op zeker ogenblik wilde hij naar huis en sprong hij van boot tot boot om zo aan de oever te geraken. Plots ging het mis. Een “pasteur” zegt dat hij hem riep vanaf de oever om goede dag te zeggen, de neef groette terug, maar de stap die hij daarna nam was te kort, doordat de twee boten zich plots uit elkaar bewogen en hij alzo in het water terecht kwam. De “pasteur” beweert dat er daarna een grote draaikolk ontstond. Sindsdien ontbreekt elk spoor van de neef, zijn lijk is tot op heden niet teruggevonden. De “Force Navale” vraagt 1.000 USD om de boten te verleggen en alzo ruimte te maken voor de zoektocht naar het stoffelijk overschot. Dat kan de familie niet betalen. Men heeft dan 50 USD en een bak bier gegeven aan een zonderling, die zich kleedt met rode linten en dan ’s nachts in het water afdaalt om het lijk te zoeken. Volgens Roger blijft hij een uur onder water… Hij heeft wel een ander lijk gevonden bij zijn eerste afdaling, maar niet dat van de neef. Men heeft dan prauwen en vissers “gemotiveerd” (= betaald) om met netten te vissen naar voorwerpen in de haven. Op zeker ogenblik dacht men de neef in de netten te hebben, maar het was een grote ton met vuilnis, zo zwaar dat een van de vissers bijna zelf in het water terecht kwam. Men heeft een foto rondgedeeld van de neef in de andere, stroomafwaarts gelegen havens. Daar ook heeft men een lijk gevonden, echter niet dat van de neef. De moeder van de neef weigert sinds het ongeval naar huis te gaan, ze blijft dag en nacht aan de waterkant treuren. Het is haar vierde kind (van de zeven) dat verongelukt, telkens in januari, volgens Roger. Omdat in Congo  geen enkele dood rationeel verklaard wordt, zijn de nonkels van vaders en moeders kant nu aan het zoeken welk probleem zich ooit in de familie heeft afgespeeld, dat verklaart waarom de geesten  mensenlevens eisen om het “recht” te laten zegevieren.

De oudere zuster van de neef, Marie, zou een paar jaar geleden “verdwenen” zijn in de rivier Kwilu. Ze stond onder een boom, haar was te doen in de rivier, temidden van vele andere vrouwen. Plots een geweldige donder en bliksem. Als men rondkijkt, geen spoor meer van Marie. Gedurende dagen geen lijk te vinden. Dan zegt er een oude van het dorp dat men bezig is Marie te oordelen om dat haar vader jaren aan een stuk weigerde een gedeelte van zijn oogst af te staan aan de dorpschef, die hem de grond had toegewezen. Als men oordeelt dat de vader gelijk had, zou Marie terug levend uit hat water komen, anders dood. Op die middag vinden ze Marie, met kerven in haar gezicht, het bloed uit de wonden stromend… de geesten hadden geoordeeld en het lijk uit het water vrijgegeven.

Als ik dat alles met Jean bespreek, bevestigt hij dat hij een gelijkaardig geval beleefde toen hij nog op internaat was in Nord Equateur. Een meisje verdronk in een klein meertje van amper 1 meter diep, nergens het lijk te vinden. Na een aantal dagen, en nadat de dorpsouderen bezweringen hadden uitgesproken, hebben de watergeesten het lijk vrijgegeven. Het meisje had een ronde hoofdwonde in haar voorhood, waaruit bloed sijpelde… Als ik Jean zeg dat dit niet kan, of dat het betekent dat het meisje pas werd gedood en dan in het water werd gesmeten, kijkt Jean meewarig. “Je l’ai vécu avec mes propres yeux! On ne comprend pas, mais c’est la réalité dans notre pays”. Hij zegt me dan dat hij, afstammend uit de Kasai waar quasi geen waterlopen  zijn,  nooit ofte nooit in een watertje, riviertje of stroom zal zwemmen of zich wassen. Op internaat waste hij zich in zijn kamer met een emmer, terwijl zijn medeleerlingen zich wasten in het water, puur natuur. “Parce que nous, Kasaïens, ne sommes pas habitués aux forces maritimes… » Ik vraag hem dan of hij in datgeval geen schrik gehad heeft om mee te varen met jullie in de prauw. “Heel veel schrik”, antwoordt hij, “mais j’étais forcé de les accompagner…” (“Forcé” door wie?). Volgens hem heeft hij jullie wel degelijk beschermd op die rondvaart, want naar het schijnt waren er mensen, verderop aan de oever, nogal agressieve taal naar jullie aan het spuien, en omdat een van hen dan opmerkte dat ze moesten oppassen omdat hij een militair was(!!!), hebben ze zich dan koest gehouden.

Dit alles verklaart misschien ook waarom jullie zoveel bekijks hadden bij jullie bad in de Congostroom: welke geesten waren jullie daar aan het tarten?

08-01-2015, 22:37 geschreven door Vera  

De voorraad drinkbaar water is weer aangevuld bij Aqua Congo (130 Liter!), de volle maan schijnt op het terras, en het fruit uit eigen tuin (maracuja's of passievruchten, papaya, mango's) heeft met zijn overvloed gewacht tot na het vertrek van de Congogangers ...

07-01-2015, 23:01 geschreven door Vera  

Het is hier akelig stil en leeg sinds zaterdagavond... Het is moeilijk mijn heremieten-bestaan terug op te pakken, het jeugdige geweld in de brouwerij was leuker. Ben in elk geval erg ontroerd over de feedback van Jo, Peter, Lianne en kindjes: mooi, zulke enthoesiaste afsluiters van een reuze gezellig samenzijn, waarin eenieder zijn allerbeste humeur boven haalde om het verblijf tot een succes te maken.

Ben ook nog steeds moe: heb blijkbaar wat slaap in te halen en vooral veel emoties te verwerken. Zo heel je leven in 12 dagen geflitst zien op alle bezochte plaatsen raakt de grond van diepe vijvers, die er lang rimpelloos bijlagen.

We zouden nu kunnen stoppen met de blog, want de trip is over en out. Maar vermits er hier wel elke week iets gebeurt dat zo afwijkt van hetgeen we in België meemaken, dacht ik toch nog regelmatig wat nieuwsjes uit Congo te posten.

06-01-2015, 00:00 geschreven door Vera