Even langs bij het Nederlands Sociaal Forum

Gisteravond, 23 januari, zijn we met zijn vieren de grens overgestoken naar Maastricht voor een bijeenkomst georganiseerd onder de auspiciën van de Nederlandse afdeling van het Wereld Sociaal Forum met het bijzonder aantrekkelijke thema:

"Kan onder druk van het neoliberalisme de geestelijke gezondheidszorg nog sociaal zijn?"

(de datum voor de bijeenkomst was niet toevallig vermits dezer dagen in het Zwitserse Davos het World Economic Forum doorgaat waar de machthebbers van deze planeet zich buigen over de vraag hoe ze het neoliberalisme zo lang mogelijk zullen kunnen rekken en of er niet meer geld te verdienen zou zijn aan een derde wereldoorlog; het World Social Forum is een wereldwijd antwoord op dit banket van poenpakkers, wapenhandelaars en profijtscheppers).

De avond was een organisatie van een tiental groepen: Stichting Cliënten Centrum Limburg, Stichting Time out, Stichting Tekeer tegen de isoleer, Zelfhulp Asperger, Zelfhulp Stemmen horen, Zelfhulp Borderline, Zelfhulp Herstellen doe jij zelf, Zelfhulp Vriendschapsnetwerken en Zelfhulp Aan den lijve ervaren, in samenwerking met de Mondriaan Zorggroep. Stimulator van dit gebeuren was en is éne Jan Verhaegh, filosoof (wat het ergste deed vermoeden, want wat zoals iedereen weet is filosofie in Nederland doorgaans weinig meer dan wat veredelde filisterij en gemoraliseer over "hoe erg het allemaal wel is maar dat we er iets aan kunnen doen").

Er waren een tiental sprekers, quasi allemaal zorgverstrekkers en hulpverleners en aanverwanten zoals een wethouder en een pastor, die elk een kleine tien minuten tijd kregen om zoveel mogelijk open deuren in te trappen en te zwaaien met mooie woordjes die nooit werden gedefinieerd (zoals "neoliberaal", "solidariteit", "kwaliteit van de zorg", etc.). Ook de rest van de aanwezigen (tel bij die sprekers een kleine 30 mensen) waren in grote meerderheid hulpverleners aangevuld met een beperkt aantal ervaringsdeskundigen die zich tot troostende en wereldverbeterende hulpverlener hadden omgeschoold en verder verwachten dat er goed voor hen werd "gezorgd".

Het hele gedoe beperkte zich dan ook tot een jammerklacht over hoe het neoliberalisme het de zorgverstrekkers moeilijk maakt hun edele sociale opdracht naar behoren uit te voeren. Dit liedje dat we allemaal al tien jaar uit het hoofd kennen, werd wat doorspekt met lokale Nederlandse ggz-eigenheden die vermoedelijk ook door de doorsnee Nederlander amper zouden begrepen zijn geweest. Kortom: de "zorg" moest weer de aandacht krijgen die ze verdiende en die ze blijkbaar vóór het neoliberalistisch tijdperk zou hebben gekregen. Wantoestanden, machtsmisbruik van hulpverleners en dergelijke kwamen nooit aan bod. Iedereen was het er blijkbaar over eens dat dat de zorgverstrekkers "betrokken" waren bij hun cliënten, ware er niet dat kwaadaardig "neoliberalisme". Dat die ganse inleiding dan nog eens werd samengevat door een universiteitsprofessor die immers betaald wordt om alles beter te weten, was dan ook geen verrassing. Bedroevend was ook dat niet één van deze schare sprekers blijk kon geven van enig redenaarstalent of volkstribuunvaardigheden.

Dat het neoliberalisme als hedendaagse uitingsvorm van het al een paar eeuwen bestaande kapitalisme als het ware "van nature" geesteszieken, "cliënten" en zorgbehoevenden produceert en dat dit systeem alles wat zich niet als een gewillig lichaam tot gedisciplineerde en dociele arbeidskracht laat misvormen, met een "diagnose" en een daarbij aansluitende behandeling en "zorg" bedenkt, kwam nooit ter sprake. Dat een ganse op winst gerichte industrie ons wijs maakt dat we "ziek" zijn en dat we "deskundige begeleiding" met "overheidsondersteuning" nodig hebben: nee hoor! Het werd overigens ook door het middle class gezelschap van dus voornamelijk hulpverleners niet bijzonder geapprecieerd dat je op dit gegeven allusie maakte. Er werd ook wel voortdurend gesproken over een "betere wereld", maar het woord "socialisme" of iets in die trant is geen enkele keer gevallen. Tja, Maastricht ligt natuurlijk niet in Zuid-Amerika.

Na het gerekte leuter van al die inleiders werd je als aanwezige bij de discussie dan ook gevraagd je bemerking of commentaar "zo kort mogelijk" te houden en amper had je een zin uitgesproken of de moderator meende al te weten wat je eigenlijk bedoelde. Zoals hulpverleners ook altijd weten wat de "cliënt" of de "patiënt" eigenlijk bedoelt.

Qua drank waren alleen opwekkende middelen voorzien: koffie en thee. Bier of wijn om gemakkelijker in slaap te vallen was wel in grote voorraad aanwezig in de ijskasten maar was niet voor het publiek toegankelijk. Of er cannabis werd gedeald is ons niet opgevallen.

Wij Belgen weten natuurlijk dat Nederlanders veel praten zonder wat dan ook te zeggen, maar we vergeten dat toch telkens weer. Kortom, ik moet het het Nederlands Sociaal Forum niet verwijten dat ik, toen ik thuiskwam, sinds lang weer eens een kalmeermiddel heb genomen.