De beste van alle mogelijke werelden Dit koninkrijk waar ik mezelf terugtrek na een leven op de bühne. Ik draag geen masker noch zit op een troon. Een laurierkrans hoef ik evenmin tenzij gemaakt van papier en eigen hand. Ik dien alleen mijzelf en overleef met kunst, gedicht en liederen. Ik ben mijn eigen nar.
Beeld van houtskool ontstaan uit flarden fantasie, geïnspireerd door een muze omgeven door straatlicht.
Ik zie schouderbandjes die op regelmatige wijze in de pas worden gehouden. Door een hand die de naaktheid van de schouder onthult. En soms de nek streelt, als was het een ornament. En steeds met dezelfde streling de boezem op zijn plaats legt. Nu eens de ene dan de andere kant. Van zijden die wentelen en rollen en zacht zijn. Ik zie wiegende armen die de vruchten des hemels troosten als een huilende baby. En in de eeuwigheid der tijden fris en zacht en troostend en vol leven zijn.
Ik werd achterovergeblazen door een still van de Franse film Romance (1999) uit één van Humo's tv-bijlagen. Aangestoken door mijn talrijke muzen grabbelde ik per direct de restjes houtskool uit mijn kachel en begon te tekenen. Ik kan niet uitleggen waarom ik per se die foto moest uitbeelden op mijn eigen manier, maar ik had een onweerstaanbare dwang die me verplichtte om het te doen, zó en niet anders. De schoonheid van het vrouwelijk naakt maakte ongetwijfeld indruk maar ook het lichtspel was fantastisch op deze foto van zo'n 4 op 5 cm. Of misschien een andere reden: als ik wel een tv zou hebben had ik misschien de film bekeken en nadien geen drang meer hebben gehad om één shot ervan op papier te zetten. Want bewegende beelden doen volgens mij de creativiteit en verbeelding verzwakken en doet de fotografie (die de pionier is van hoe we naar de wereld kijken, als de ogen van ons verleden) in de schaduw staan. Hieronder kun je zien wat er van geworden is. Mijn ervaring van tekenen met houtskool was nog zeer pril maar het lukte me wel aardig om het lichaam mooi vorm te geven (wat hier voor mij toch het belangrijkste element is). Het moet gezegd, het was zeer moeilijk om het gezicht vorm te geven vooral omdat er zeer veel contrast is van schaduw op een klein oppervlak. Maar vooral moeilijk doordat er zoveel persoonlijkheid aanwezig is in één enkel mensengezicht. Onvoorstelbaar wat een kleine aanpassing van grijstint hier en daar het model reeds een ander gezicht kan geven. Door dit alles is de vrouw op de foto eerder een meisje geworden ontstaan uit mijn fantasie dan een portret van de actrice in kwestie (Caroline Ducey), maar niettemin vind ik het resultaat behoorlijk geslaagd na twee dagen van labeur.
Stream of consciousness (Vloed van bewustzijn) is een term die vooral kenmerkend is voor de Beat Generation. Bestaande uit een klein aantal invloedrijke schrijvers uit de jaren vijftig en zestig van de 20e eeuw zoals Jack Kerouac (On The Road), Allen Ginsberg en William S. Burroughs. De generatie jonge mensen die door deze Beat Poets werden geïnspireerd werden ook wel de Beat Generation genoemd, afzonderlijke individuen als Beatniks. Stream of consciousness is kenmerkend voor de Beat Poets, hun poëzie en literatuur werd als het ware rechtstreeks vanuit hun bewustzijn opgetekend, zonder (of toch met zo weinig mogelijk) aanpassingen of verbeteringen wat betreft het idee dat op papier verscheen. Zo is de roman On The Road (de big bang voor de Beatniks) van Jack Kerouac volgens de overlevering geschreven op nauwelijks twee weken tijd terwijl het grotendeels autobiografisch verhaal werd beleefd door de schrijver. Aan kwaliteit moet deze roman daardoor ook wel inboeten. Maar dat is ook niet het belangrijkste, wel de vrijheid die wordt ervaren door de lezer. Iets wat voor de generatie van de jaren vijftig even belangrijk was als de film Rebel Without a Cause met in de hoofdrolJames Dean. Wie ook als een product van de Beat Generation kan worden beschouwd maar dan op muzikaal vlak is singer-songwriter Bob Dylan. Beïnvloed door de Beat Poets zijn de teksten in zijn songs (vanaf 1965) ook op dezelfde manier ontstaan uit een vloed van (onder)bewustzijn. Zeer kenmerkend hiervoor zijn onder andere de songs Sad Eyed Lady of the Lowlands of Desolation Row. Hoewel hier natuurlijk ook heel wat structuur is aangebracht om te kunnen passen in het muzikaal omhulsel. Nog een beter voorbeeld zijn Bob Dylan 's proza (Tarantula) en de sleeve notes in diverse albums.
Om mijn (gezonde) Dylanmania toch ergens kwijt te kunnen kwam ik op het idee om een foto van de man om te zetten in een groter exemplaar in Chinese inkt maar wel op een bijzondere manier. Om het idee van Stream of consciousness te implementeren in de tekening dacht ik om een techniek toe te passen die deze term uitbeeldt op grafisch vlak, namelijk door compleet willekeurige patronen te tekenen die schijnbaar geen structuur bevatten. Schijnbaar want er is toch een zekere regelmaat door een redelijk gelijkmatige pennenstreek (geen vierkanten, cirkels, enz. door elkaar). Als je helemaal mee bent in mijn redenering zou je kunnen zeggen dat de tekening een weergave is van mijn bewustzijn en gevoelswereld op het eigenste moment van creatie. Voer voor Freud!! Een detail van de tekening is hieronder te zien. Het betreft een digitale foto waardoor het licht de tekening een bijzonder effect geeft. Het is alsof Dylan het vuur in zijn ogen heeft, wat als kenmerk voor zijn persoon kan gelden. Er is altijd gezegd dat hij het vuur in zijn broekzak heeft maar hey, het moet niet altijd vestimentaire beeldspraak zijn.
Candide, ou l'optimisme is een literair-filosofisch en humoristisch verhaal van Voltaire, geschreven in 1759. Candide (het Franse woord Candide betekent: oprecht, rein, onbevangen) is een jonge, zachtaardige en onnozele hals die woont op het kasteel van Baron Thunder-Ten-Thronck. Hier krijgt hij samen met Cunégonde (de dochter van de baron en Candide's geliefde) en haar broer les van professor Pangloss, de leraar op het kasteel. Als Candide na het zoenen van Cunégonde van het kasteel getrapt wordt, gaat hij ronddwalen en beleeft hij allerlei avonturen die hem en zijn maten naar diverse landen brengen. Candide en zijn leraar ontmoeten op hun reis telkens weer mensen die de vreselijkste dingen hebben meegemaakt. Maar ook hunzelf blijft maar weinig bespaard. Ze ontdekken toevallig het El Dorado (goudland), waar Candide steenrijk wordt, maar die rijkdommen is hij ook zo weer kwijt. Telkens weer herhaalt Pangloss dat het toch de beste van alle mogelijke werelden is.
In dit verhaal bekritiseert Voltaire het optimisme en de religie. Het optimisme wordt verpersoonlijkt door de figuur Pangloss (die model staat voor de filosofie van Leibniz of zelfs voor Leibniz zelf) en het pessimisme door Martin. Voltaire drijft de spot met de leer van de filosoof Leibniz, deze houdt vast aan het principe dat deze wereld de beste van alle mogelijke werelden is en dat het kwaad uiteindelijk het goede dient. Voltaire weet wel beter: er is namelijk overal in de wereld ellende, oorlog en armoede. Door het verhaal heen wordt Candide ook steeds wijzer en ziet steeds meer in dat zijn leermeester Pangloss het niet bij het juiste eind had. Pangloss is namelijk het personage dat Leibniz representeert. Voltaire verwijst vaak naar de Bijbel en dit deed hij niet in de laatste plaats om het geloof op de proef te stellen. Voltaire was het namelijk niet bepaald eens met de Katholieke Kerk.
Aan het eind besluit Candide tot de praktische levensinstelling: doe zo goed mogelijk je werk: we moeten onze tuin verzorgen ('il faut cultiver son jardin'). Candides ontwikkeling in het verhaal weerspiegelt zich in die van Voltaire zelf: hij geeft aan zijn held zijn eigen naïviteit als jongeman mee. Voltaire houdt de mens een spiegel voor waarin hij hem laat zien tot welke gruwelen hij in staat is. Het rijpingsproces dat Candide doormaakt naar aanleiding van zijn reizen en belevenissen komt overeen met het rijpen van zijn eigen geest.. Het einde van het verhaal doet ook denken aan het einde van Voltaires leven zelf: hij trekt zich terug uit de grote wereld, niet om voor zichzelf te leven, maar om een meer sociale, menselijke betekenis aan zijn werk te geven. De tuin die hij voorstelt om met zorg te behandelen, staat dan ook als beeld voor de wereld waarin we leven.
