|
Verkiezingen HRJ 2012
Voorstellen tot aanpassing:
1. de (V)BAC
De benoemings- en aanwijzingscommissie
Na 12 jaar werking van de HRJ meen ik te mogen stellen dat de objectivering van de benoemingen in de magistratuur een feit is.
Het was de initiële doelstelling van de opgerichte HRJ.
Binnen het benoemingsbeleid van de BAC is een ganse (historische) evolutie merkbaar in die zin dat niet alleen CVs bestudeerd worden, kandidaten worden gehoord maar bovendien op actieve wijze de leden van de BAC opzichtens de kandidaten tussenkomen en vragen stellen.
De BAC van de laatste HRJ heeft daarvan werk gemaakt.
Het mag duidelijk zijn dat de opeenvolgende samenstellingen van de HRJ meer en meer aandacht gingen besteden aan de actieve selectie van de voor te dragen kandidaten tot zelfs eigen ontwikkelde psycho-sociale proeven.
De evolutie is gunstig, de goede wil is er, net als het besef dat er meer nodig is dan de huidige selectiecriteria.
Maar toch dringt een verdere professionalisering en evolutie zich op.
Ten allen prijze moet worden vermeden dat loutere aandacht wordt besteed aan de kwaliteit van de CVs van de kandidaten objectivering houdt immers het gevaar in dat de technisch beste kandidaat wordt voorgedragen, houder van het meest imposante CV.
De technisch beste kandidaat is echter niet noodzakelijk de beste magistraat.
De magistraat moet in de eerste plaats een mens zijn tussen de mensen.
Er dient immers, naast de technische kwaliteiten en juridische bekwaamheden, afdoende aandacht te worden besteed aan de emotionele intelligentie van de kandidaten; hun inlevingsvermogen en hun sociale vaardigheden in contacten met rechtszoekenden en collegas.
De beoordeling van mensen vergt dergelijke kwaliteiten en bij de selectie moet daaraan voldoende aandacht worden besteed.
De tijd is aangebroken dat werk wordt gemaakt van professioneel georganiseerde psycho-sociale proeven voor kandidaat magistraten, zowel bij nieuwe benoemingen als bij functiewijzigingen.
Hiertoe moet ofwel beroep worden gedaan op externe consultants hetzij op in dienst te nemen psychologen zodat in de schoot van de HRJ een daadwerkelijk Human Resourch Management kan tot stand gebracht worden.
Dit vergt investeringen.
Deze investeringen zijn niettemin van het grootste belang om de toekomstige kwaliteit van de magistratuur te kunnen waarborgen en aldus de toekomstige goede werking van justitie te kunnen verzekeren.
De instroom van magistraten:
Ingevolge de recente pensioenhervormingen (BS 30.12.2011) dreigt een belangrijk wervingspotentiëel verloren te gaan.
Gezien immers de drastische inkrimping van de pensioenvoordelen zullen nog amper kandidaat-magistraten kunnen gerecruteerd worden met afdoende jaren balie-ervaring.
Wie zal nog geïnteresseerd zijn om de kuimels van het zelfstandigenpensioen te vermeerderen met slecht een ambtenarenpensioen dat zeer beperkt is?
Ingevolge de nieuwe pensioenwet is het immers voor deze categorie advocaten onmogelijk om nog een volle loopbaan te bereiken.omdat de mogelijkheid niet aanwezig is om een volle ambtenaarsloopbaan te bereiken
De instroom van magistraten met aanzienlijke balie-ervaring biedt nochtans de unieke gelegenheid om intellectuele en emotionele ervaring en kennis in de eerstelijnsrechtbanken binnen te brengen; zowel via de derde weg als via de beroepsbekwaamheidsproeven.
(Zie ook: De Hous, B., DE DERDE WEG: WEG OF UITWEG ?, in De Juristenkrant, september 2008)
De toegang tot de magistratuur van ervaren advocaten zal eindigen.
De HRJ, die de bevoegdheid draagt voor de toegang tot de magistratuur heeft de belangrijke taak zoniet de plicht - om, in samenspraak met de Adviesraad, aan te dringen op de gepaste wetswijzigingen.
Inspraak van het korps:
Naar het goede voorbeeld van o.m. de Hoven van Beroep dient het korps door een gezamenlijk advies inspraak te kunnen nemen in de voordracht van nieuwe magistraten in het algemeen maar ook in de voordracht van korpschefs in het bijzonder.
Het is bijgevolg bijzonder aangewezen dat de HRJ een bijkomend advies vraagt aan het korps waarin de nieuwe voordrachten dienen te gebeuren.
Dergelijk korps-advies dient geenszins van doorslaggevende aard te zijn maar een aanvulling op de adviezen die de HRJ thans inwint.
Op deze wijze wordt grotere waarborg gegeven aan het toekomstig functioneren van het korps en verhoogt de democratiserinng en de doorzichtigheid van het voordrachtenbeleid van de HRJ dat aldus kan rekening houden met de voorkeuren die door een korps worden uitgesproken.
2. de (V)AOC
De advies- en onderzoekscommissie
Op dinsdag 27 december 2011 verschijnt in de krant (hln) dat de, overigens niet-juriste, minister Turtelboom het advies van de HRJ omtrent de afschaffing van de assisenprocedure in overweging zal nemen.
Bij mijn weten is dit het eerste advies van de HRJ dat door de uitvoerende macht nader wordt bestudeerd, om niet te zeggen, au sérieux wordt genomen.
De Verenigde Advies en Onderzoekscommissie blijkt tot heden, na volle 12 jaar, blijkbaar te zijn verworden tot het 34ste adviesorgaan van de minister van Justitie
Dit spijts al het vele en goede werk dat onze collegas en de niet-magistraten in dit orgaan van de HRJ gedurende al die tijd hebben geleverd.
Een orgaan van een door de Grondwet ingestelde vergadering verdient meer respect.
Het zij evenwel zo.
De AOC heeft bovendien een aantal, overigens zeer grondige, onderzoeken gedaan naar de werking van rechtbanken en hoven en onderdelen ervan.
Niettemin zijn de zeer nuttige aanbevelingen volkomen vrijblijvend.
Een accentverschuiving dringt zich op, zeker in het licht van de nakende schaalvergroting in de versmelting van de arrondissementen, en in voorbereiding van de in voorbereiding zijnde eenheidsrechtbanken.
De AOCs dienen zich in de toekomst eerder te richten op onderzoek dan op de adviserende functie.
De onderzoeksfunctie dient zich verder te ontwikkelen naar een volwaardig auditing-systeem waarbij de rechtsmachten kunnen opgevolgd en doorgelicht worden en waarbij dwingende aanbevelingen kunnen gegeven worden.
Zeker wanneeer de aanselling van managers, naast de korpschefs, in het vooruitzicht wordt gesteld, zie ik een belangrijke taak voor de HRJ weggelegd.
Auditing geeft immers de mogelijkheid een onderzoek te doen naar het beleid dat deze managers vooropstellen en de AOC kan in dit geval een tegengewicht vormen voor de niet onaanzienlijke macht die deze managers zouden kunnen krijgen.
Auditing met dwingende aanbevelingen komt tegelijk de eenvormigheid van het beleid in de verschillende rechtbanken ten goede en kan ontsporingen opsporen en voorkompen.
Dergelijke accentverschuiving in de functies van de AOC naar onderzoek en auditing vergt inspanningen, vooral van financiële aard.
Professionele auditors, zoals er nu één in dienst is, dienen te worden aangeworven en in de schoot en onder de auspiciën van de AOC hun opdrchten uit te voeren.
Aandacht voor de verhoging van het budget van de HRJ en de bespreking ervan moet daartoe mogelijk zijn.
Men kan imers geen omeletten bakken zonder eieren te breken.
Het wordt een noodzakelijke investering in het toezicht op de goede werking van Justitie en het is van essentiëel belang, gezien de onafhankelijkheid van de magistratuur, dat dit toezicht in handen vande HRJ blijft en uitgebreid wordt, anders dan deze door de uitvoerende macht naar zich toe wordt getrokken.
hertekening gerechtelijk landschap
Dit dossier betreft een louter politiek dossier waarin de Minister van Justitie eerlang een beslissing zal dienen te nemen. Zoals door haar aangekondigd zal deze beslissing nog deze ambtstermijn genomen worden.
De HRJ heeft hierin principieel niet de minste bevoegdheid.
Evenwel, en zeer terecht, is de HRJ in dit dossier opgetreden als 'facilitator' in de besprekingen tussen de diverse balanghebbenden en kon op deze wijze een vinger aan de pols houden.
Blijkbaar overweegt de Minister van Justitie de eenmaking te organiseren uitgaande van provinciale omschrijvingen, hier en daar een geografische uitzondering niet te na gesproken.
Blijkbaar zou daarin de decentralisatie van de rechtsprekende functie blijven bestaan, m.a.w. zou blijvend recht gespreoken worden in elk bestaand gerechtsgebouw. Enige mobiliteit van magistraten kan niet worden uitgesloten.
De functionele organisaties zouden aldus groter worden en de beleidsstructuur van de rechtbanken zal grotere entiteiten dekken.
Ook een functionele mobiliteit kan niet uitgesloten worden.
Evenwel moet erop toegezien worden dat de specialismen van de diverse onderdelen, als daar zijn de politierechters de arbeidsrechters en de rechters in koophandelszaken, behouden blijven. De tijd van de generalisten is immers voorbij en desbetreffend heeft de magistratuur reeds een achterstand opgelopen op de advocatenkantoren.
Hetzelfde geldt voor de Vrederechters die hun zeer specifieke functie van nabijheidsrechter dienen te behouden. Bovendien dienen de Vrederechters een voortrekkersrol toebedeeld te krijgen in de zuil van de familierechtbank gezien hun zeer specifieke kennis en ervaring op dat terrein.
30-01-2012, 00:00
Geschreven door Bruno De Hous
|
