week 14 veel bezocht:

zaden bestellen
zadenlijst
zaaien in april
klussenkalender april
zaadjes verspenen
zaaien van eenjarigen
alternatieve koude bak
bollen en knollen
koopjeshoek
zaaien
zaaien, voor en nadelen
zaden
menu planteninformatie a-z
planten/zaaibeschrijvingen
ter plekke zaaien

weekkans gemist:

het binnen voorzaaien van eenjarigen

(buiten zaaien? Volg dan deze link)

Het grote dilemma van velen onder ons die in januari mooie zaden hebben aangeschaft en die eigenlijk zo snel mogelijk aan de grond willen toevertrouwen. En op sommige zaaibeschrijvingen staat er dat je dat ook kunt als je dat zou willen. Maar daar wil ik toch nog wel het een bij toelichten:

Zaaibeschrijving. Zaden van mij zijn altijd voorzien van een uitgebreide zaaibeschrijving. Het is belangrijk dat je die goed leest en daarbij logisch nadenkt. Veel van de beschrijvingen namelijk, zijn zo geschreven dat ieder ermee uit de voeten kan. Zowel de beginnende als de meer ervaren zaaier.

Locatie. Het scheelt waar je woont. Tussen het ene gedeelte van Nederland (en België) en het andere kan soms wel 10°C verschil in buitentemperatuur zitten. Het uitplanten van de kiemplanten kan als je in het westen van Nederland woont al vaak drie weken eerder dan bijvoorbeeld bij mij op de Veluwe.

Bij het lezen van de zaaibeschrijving moet je dus logisch nadenken en de kiemtemperatuur, de groeiomstandigheden en het tijdstip van uitplanten in het oog houden.

Maand(en) van zaaien. Als op de zaaibeschrijvingen van eenjarigen de kiemtemperatuur en als zaaimaand bijvoorbeeld januari-maart staat, dan is het niet handig om al meteen in de eerste week van januari de zaden te gaan zaaien. Of je moet alle omstandigheden in huis hebben om de zaden goed verder op te kunnen kweken.

Waarom dan die brede periode zul je denken? Reden dat die erop staat, is om ieder in de gelegenheid te stellen de eigen keuze te maken. En deze site is nu eenmaal bedoeld voor zowel de beginner als de routiniers (die wel van een uitdaging houden) onder ons. En voor mensen in het oosten, westen, noorden en zuiden van Nederland (en België). Het dwingt je min of meer na te denken over de eigen situatie, omstandigheden en mogelijkheden. Misschien heb je een verwarmde kas of serre tot de beschikking. Dat breidt je mogelijkheden enorm uit.

Een handige tip voor beginners voor eenjarigen is de tijd van uitplanten aan te houden min ca. 8-10 weken (het proces van kiemen tot uitplanten). Kun je gebruikelijk gekocht perkgoed (afrikaantjes, balsemien, vlijtig liesje, ...) al met ijsheiligen (2012: 11-14 mei) zonder risico uitplanten, dan kun je veilig zaaien in de tweede week van maart.
Let wel, ik daarentegen, woon op de Veluwe en heb soms in de eerste week van juni nog nachtvorst en brengt die schade aan de tere eenjarigen. Daarom kies ik ervoor om mijn eenjarige zaaisels in de eerste week van april te zaaien. Nog een ander voordeel daarvan is, dat ik dat dan niet in de kamerkas hoef te doen, maar direct in potjes in debeschermde koude bak.

Kamerkasje of alternatief

Om binnen te kunnen zaaien en op te kweken heb je een omgeving nodig met de goede temperatuur, een goede luchtvochtigheid en voldoende (dag)licht. Dat kan een verwarmde kamerkas met een thermostaat zijn of een warmteplaat, maar ook kun je de zaaisels in alle mogelijke omhulsels vatten die er maar te bedenken zijn. Van het mooie onverwarmde kweekkasje van het tuincentrum tot aan de plastic zak om het potje. Andere ideeën zijn de mooie bakjes waarin salades verkocht worden of die van de gourmetschotels. Deze laatste al met een mooie vakverdeling, waarbij je meerdere gelijksoortige zaaisels in één bak kunt zaaien. De bakjes van de afhaalchinees ken je waarschijnlijk al en ook die van de bekers yoghurt met een afsluitbaar transparant dekseltje.

Let wel op dat in al die soorten bakken onderin gaatjes gemaakt moeten worden waardoor de zaaigrond het vocht op kan nemen en waardoor het overtollige vocht af kan voeren.

Je zet het zaaisel (al dan niet in de buurt van verwarming) op de vensterbank en houdt in gedachten dat de temperatuur voldoende hoog moet zijn (de hoogte die er op de zaaibeschrijving staat).

Welke zaaigrond

In de eerste plaats kun je bij het tuincentrum kant-en-klare zaai- en stekgrond kopen, zeker als je maar een aantal zaadsoorten gaat zaaien.

Maar soms komt het voor dat je geen zaaigrond voorhanden hebt en toch graag zaaien wilt. Of dat je net als ik grote hoeveelheden zaden wilt gaan zaaien. Dan kun je kiezen om de zaaigrond zelf gaan maken.
Hier is het 'recept' dat mij het best voldoet:

In de eerste plaats moet het aan een aantal voorwaarden voldoen: het moet luchtig, voldoende maar niet tè vochtig, vocht vasthoudend en vrij van beestjes, grove delen en schimmels zijn. De verhouding van mijn zaaigrond is 2 delen gezeefde cocopeat (of als je dat niet hebt turfstrooisel) en 2 delen grofkorrelig zand (brekerzand, guszand, dat is zand waarmee vloeren gesmeerd worden en te koop bij de bouwmaterialenhandel).

Om het geheel nog luchtiger te maken kun je er ook nog een deeltje perliet, vermiculiet of piepschuimkorrels (die je voor het (bij)vullen van kussens kopen kunt), doorheen doen.

Het zand dat je bij de bouwmaterialenhandel koopt moet eerst goed gewassen worden. Dat doe je door een emmer voor de helft te vullen met zand en vervolgens de kraan er boven aan de zetten en al rustigjes roerende de emmer te laten overstromen tot het water helder is.

Vermiculiet is een mineraal dat gebruikt wordt als isolatielaag bij de openhaardenbouw. Voor de aanschaf moet je het dus in die richting zoeken(bouwmaterialenhandel, openhaardenbouw, ...).

Verontreinigde zaaigrond

Het best kun je altijd goede materialen gebruiken. Schone potjes en schone, ongebruikte zaaigrond.
Het kan echter eens voorkomen dat je eerder gebruikte grond weer wil benutten.

Als je het niet helemaal vertrouwt, dan kun je eventuele ziektekiemen en zaden die erin zitten vernietigen door het bakje gedurende een aantal minuten op de hoogste stand in de magnetron te zetten.

Kiemschimmels

Dat komt het meest voor bij het binnen voorzaaien en als je verkeerde materialen hebt gebruikt (vuile potjes, oude zaaigrond, ...).

Ook bij het zaaien is het hygiënisch werken belangrijk. De kiemplantjes beschadigen bij het steeltje en vallen om, de zogenaamde omvalziekte (Pythium).

Als je daarvan last hebt kun je nevelen met een schimmelwerend middel, zoals spuitzwavel of een opgelost tabletje Superol.
Dit laatste kun je bij de drogist of bij de apotheek kopen en wordt verkocht om mee te kunnen gorgelen.

Beter is echter preventieve maatregelen te nemen: zorg dat de zaaigrond niet te vochtig is en hou de zaaibak niet helemaal afgesloten, zodat de lucht kan circuleren.

Waarin te zaaien

Ik zaai altijd in potjes van 10 x 10, maar dat is uiteraard een persoonlijke smaak. Je kunt van alles gebruiken: liter (ijs) bakken, bakjes van de afhaal-chinees, koffiebekers (goed voor lathyrus, papavers en afrikaantjes), voorgevormde potjes, zaaitrays, van die setjes waarin ze bij het tuincentrum perkgoed in verkopen (2 x 8 of 2 x 10, lekker klein maatje is mijn ervaring), ... eigenlijk teveel om op te noemen.

In de eerste drie soorten moet je wel onderin de bak gaatjes maken waar het vocht opgezogen kan worden en waar het water weg lopen kan.

Ik heb in het maart nummer 2012 van
Tuin & Co een leuke tip gelezen van een lezeres die kokers maakt van krantenpapier. Misschien kende je de manier al, maar voor wie dat nog niet doen hier de werkwijze.

Je hebt nodig: plastic drinkflesje, longdrinkglas of een spuitbus die als mal kan dienen, bladzijden van krantenpapier driedubbelgevouwen tot er een stevige strook van ca. 20 cm ontstaat en tuinaarde om de koker mee te kunnen vullen.
Het werkt heel simpel: je rolt de strook om de mal en houdt aan de onderzijde ongeveer 2 à 3 cm over. Die 2 à 3 cm vouw je vervolgens om en drukt de onderzijde van de mal in de palm van je hand of op de tafel en maakt een draaiende beweging. Doel daarvan is dat de onderzijde goed in model blijft zitten. Vervolgens schuif je de papieren koker van de mal en klaar is klara (of kees ;-) ).

Wil je een filmpje zien...? Dat kan ook. Klik maar op het logo


Het mooie van deze manier van zaaien en het materiaal is dat je als de plant eenmaal voldoende ontwikkeld is en in de tuin uitgeplant kan worden, je dat met koker en al kunt doen. Je hoeft dan niet de wortels te verstoren.

Trouwens, je begrijpt dat deze methode niet alleen voor lathyrussen geldt. Het lijkt me, maar dat moet ik nog even onderzoeken, dat het ook een heel geschikte manier is om bijvoorbeeld papavers voor te zaaien en andere zaadsoorten waarbij de penwortel niet beschadigd mag worden (slaapmutsje, papaver, malvasoorten, muurbloem, ...)

Zaaiklaar maken

Ik neem daar voor een stapelbox (maar een diep dienblad of zo kan ook) en doe daar een laagje van 5 cm lauwwarm water in. Ik vul de benodigde potjes met zaaigrond en zet die potjes in de stapelbox zodat de potjes het water op kunnen nemen. De potjes zijn voldoende vochtig als de bovenzijde donker begint te kleuren. Het kan zijn dat je meerdere malen water moet bijvullen (vooral als je net als ik 20 potjes tegelijk voorbereid).

Het zaaien

Ik zaai afhankelijk van de grootte van de kiemplant 1, 5, of 9 zaden per potje. Ik ga er vanuit dat er zo 2 cm rondom de zaailing vrij moet zijn. Makkelijk is het als je alvast met de top van je vinger kuiltjes maakt op de plek waar het zaadje moet komen. Ik werk graag met een pincet om de zaden op de zaaigrond te leggen. Een pietepeuterig werkje, dat wel, maar je weet dan tenminste wat je zaait en vooral dat je niet te dik zaait. Want dat is dikwijls de grootste fout die ieder maakt: veel te veel en te dicht op elkaar zaaien. Gevolg is dat de plantjes zich niet goed kunnen ontwikkelen en de kans op schimmels groter wordt. Ik gebruik altijd een stevig (120 grams of zo) papiertje dat ik dubbel vouw. Zo hou ik controle over het aantal. Strooi je gewoon uit het zakje, dan lijkt het al snel dat je veel te weinig zaait.
Wil je toch gewoon uit het zakje zaaien, zorg dan altijd dat je dicht bij de zaaiaarde strooit, zodat de zaden niet weg kunnen springen. Al naar gelang het aantal planten ik wil, zaai ik in 1, 2 of 3 potjes dezelfde soort zaden. Ook maakt het wat uit hoe kiemkrachtig het zaadis (je moet dan wat meer zaaien dan het aantal planten dat je voor ogen hebt).

Steeklabel

Je kunt daarvoor steeklabels in de winkel kopen. Als je echter zoals ik heel veel zaait, dan wordt dat een kostbare geschiedenis. Ik heb een oplossing gevonden door verticale lamellen van plastic jaloezieën in strookjes van 2-3 cm te knippen en daarop met een watervaste viltstift te schrijven.

Gebruik geen stift die je ook voor cd-roms gebruikt, want die zijn niet altijd te vertrouwen (ze verbleken soms of je veegt de tekst er gemakkelijk vanaf). Ik gebruik eenEdding 400 permanent marker en die houdt zich goed. Niets is zo hatelijk als je op een gegeven moment eindelijk een kiemplantje ziet opkomen en het label verbleekt is

Afronden zaaiwerk

Als alle potjes gevuld zijn en van een label voorzien zet ik ze in de koudebak. Heb je die niet, dan kun je daarvoor ook eenalternatieve koude bak(stapelbox) gebruiken. Zet daarvoor alle potjes in de bak, laat ze zich matig volzuigen met water, neem een transparant afdekplaatje (glas, plastic, kunststof, ...) van iets groter dan de omtrek van de bovenzijde stapelbox en leg deze op de box. Zet deze vervolgens op een lichte plek (nooit in de volle zon) en zorg dat de temperatuur voldoende hoog is (afhankelijk van de soorten kiemplantjes die je erin hebt staan. Perkgoed heeft een hogere temperatuur nodig dan bepaalde vaste planten). Zorg dat de potjes altijd voldoende vochtig maar nooit nat zijn. Te droog is funest voor je zaaisel, maar te nat eveneens.

Afharden

In de kas of kweekbak opgekweekte jonge planten moeten voor ze aan de buitenlucht blootgesteld worden langzaam wennen aan de temperatuur en weersomstandigheden buiten de veilige omgeving van de kweekbak of alternatieve koudebak. Dat doe je door gedoseerd (met enkele dagen tussenpose) de bescherming (glasplaatje, raam, plasticzak, plastic deksel, ...) steeds meer open te zetten of weg te halen. Op een gegeven moment ben je zover dat de hele bescherming eraf kan en kunnen de planten zich voorbereiden om in de tuin of op een kweekveld uitgeplant te worden.

Uitplanten in de tuin

Zelf opgekweekte planten kun je in de tuin uitplanten als de aarde in de potjes waarin je ze hebt opgekweekt goed doorworteld is (dus dat de plantjes veel worteltjes hebben gemaakt). Als voorbereiding op het planten maak je op de plek van bestemming een plantgat, giet daarin water zodat de grond goed vochtig is, laat het water even wegtrekken, plant het plantje en ... heel belangrijk, zet er het labeltje bij. Waarom dat laatste? Het is niet onwaarschijnlijk dat het een jaar duurt eer de plant bloeien gaat en zo herkenbaar wordt. Niet zelden heb ik in het voorjaar tegen een plant aangekeken, waarbij ik geenflauw idee meer had van wat het was. Simpelweg omdat ik a. geen goed label had gebruikt of b. geen goede stift had gebruikt om er de naam mee op te schrijven.

Opgekweekte plantjes van eenjarigen kunnen uitgeplant worden na ijsheiligen
(voor 2012 is dat 11-14 mei).

Nu online, nieuwsbrief VOORJAAR 2012. Alle laatste nieuwtjes over de website en belangrijk: over de nieuwe zadenlijst. Lees hem snel!

SCHRIJF JE OOK IN !!!

Planten.eigenstart

de tuinfee.nl

2012 © Gea's Zaai Site en Plantjeszaaierij