Een goed uitgebouwde ideologie leidt niet noodzakelijk tot succes, zoveel is zeker. Een duidelijk programma waarbij men de mensen voor het eerst voorziet van duidelijke cijfers werd weggeblazen door de kiezer. Aangezien ik de liberale ideologie niet in twijfel trek moet de oorzaak voor de nederlaag op ander terreinen gezocht worden: heeft open VLD strategische blunders gemaakt bij de pr-profilering, is de partij te jong en/of kampt het met een groot gebrek aan geloofwaardigheid?
Open VLD hangt in de touwen .Deze zin heeft geen nood om gevolgd te worden door zoethouders als dit is het begin van een nieuwe start. Het wordt tegenwoordig een ergerlijke gewoonte om verkiezingsuitslagen te gaan relativeren. Het niet halen van een kiesdrempel is zowat de enige figuurlijke drempel om een zware nederlaag toe te geven. Heb je als liberale partij zwaar gefaald als je in een periode van economische crisis en grote economische uitdagingen ( meer jobs creëren, de economische welvaart verzekeren) geen 15% van de stemmen weet te halen? Ja. Bieden een verjongde ploeg en een vernieuwde profilering hier een geldig excuus? Neen, ook met een jongere ploeg moet het liberale gedachtegoed ingang vinden bij de burger.
Toch vind ik het op de avond na de historische politieke aardverschuiving moeilijk om verklaringen naar voor te brengen. Want wat waren de twee centrale themas van deze verkiezingen : een doorgedreven staatshervorming en een economisch herstel (waarbij het creëren van nieuwe banen toch een centraal punt is). Net twee punten waarop open VLD zich uitgesproken heeft geprofileerd. Economisch de belofte van het belastingsklimaat niet nog te gaan verhogen, maar te gaan besparen waar mogelijk en de ijver voor meer jobs. (waarbij men als eerste partij met concrete cijfers op tafel kwam waar men hoeveel zou moeten besparen).Ook op het vlak van staatshervorming heeft open vld van bij het begin van de campagne duidelijk aangegeven te kiezen voor een confederaal Belgie.
Hoewel de gevoerde pr campagne wel eens laag bij de grond werd genoemd, ben ik het hiermee absoluut oneens. De partij is erin geslaagd om blijvend op een positieve manier in het nieuws te komen tijdens de campagne . Men ging enkele personen die niet naar de stembus wilden trekken persoonlijk gaan wijzen op het belang van hun stem. Uiteraard kan je hier wijzen op de medeplichtigheidsfunctie van de media, dit zou waarschijnlijk niet plaatsvinden indien men hierbij geen media-aandacht kreeg. Maar desalniettemin een goede en nuttige pr stunt. Ook de brieven van de voorzitter gericht aan krantengroepen en het begin van een nieuwe politiek waarbij men werkt met duidelijke cijfers en zen standpunten duidelijk formuleert (de keuze voor confederalisme) lijken me geen slechte pr keuzes. Ook in de debatten deden voorzitter Decroo en van quickenborne het vaak meer dan behoorlijk. Toch wil ik opmerken dat ik de aanvallen geuit aan het adres van Bart de Wever op de avond voor de verkiezingen een verkeerde strategische keuze vond. De man verkeerd in een ongeziene gratie van de Vlaamse bevolking en in een debat van vijftig minuten waarbij elke voorzitter zich nog zoon vijf minuten kan profileren net De Wever gaan aanvallen het lijkt me niet verstandig. Toch kan dit niet deze kiesuitslag hebben bepaald, maar wat dan wel?
Heeft het uittrekken van de stekker uit de regering open vld parten gespeeld. Een ongeschreven wet in de politieke geschiedenis zegt alvast van wel. Toch denk ik dat we dit moeten relativeren. Het feit dat we een vrij goede campagne hebben gezien, zijn veel mensen het belang gaan inzien van nieuwe verkiezingen. Men is zich bewuster geworden dat de kaarten best zo vlug mogelijk moesten herschikt worden in plaats van nog een jaar te gaan kiezen voor politiek immobilisme. Zijn er desondanks toch nog wat kiezers die deze daad onverantwoordelijk vonden? Het is mogelijk.
Geloofwaardigheid, het nieuwe modewoord die steeds vaker opduikt om allerlei verschijnselen te gaan verklaren lijkt me echter de hoofdverklaring. Open VLD heeft drie jaar meegewerkt aan een regering van immobilisme en maakte de laatste elf jaar deel uit van de regering .Tijdens de campagne koos men ervoor volop in te zetten op de toekomstplannen zonder het beleid van het verleden(voldoende) te verdedigen, wat bijdraagt aan een ongeloofwaardig klimaat. Veel mensen hebben dan algauw het idee: ze worden aangevallen op hun verleden, pareren met te wijzen op de toekomst, maar wie gelooft die toekomst als je je verleden niet verdedigt. Hier had men, hoe moeilijk dat ook was, iets meer de gulden middenweg moeten zoeken. Natuurlijk was de strategie voor de hand liggend wanneer men weet dat de campagneleider verpersoonlijkt werd door een nieuwe, jonge voorzitter met een maagdelijk verleden. Maar had men niet een te negatief beeld van het volk, is de stemplichtige dan toch een actievere informatiezoeker die verder kijkt dan een vernieuwde personaliteit?
De tsunami die de Heer Dewever en zijn NVA veroorzaakte is eveneens terug te brengen op geloofwaardigheid De nva vertrok van een lege pagina betreffende de dossiers BHV en staatshervorming. Daartegenover staat Open VLD die reeds elf jaar deel van de regering uitmaakte en in al die tijd geen meter vooruitgang heeft geboekt. De regering laten vallen na drie jaar samenwerking was vrij moedig , maar speelde in op het thema waar de NVA al jaren het geloofwaardigst scoort.
Combineer dit met het feit dat er op het tweede campagnethema nl economisch herstel geen te grote verschillen waren tussen beide partijen en je krijgt het bijzonder moeilijk. Het was voor open VLD geen eenvoudige klus om zich van de NVA te onderscheiden door uit te pakken met sociaal economische standpunten. Tevens speelt Ook hier de regeringsdeelname en het afstralingeffect van Letermes loze belofte van 200 000 nieuwe banen een rol.
Over een toekomst al dan niet in de oppositie wil ik me hier niet uitspreken maar wat zeker is, is dat de partij zich nadat het staatshervormingvraagstuk van de baan is, zich nog explicieter moet gaan profileren. Basisbeginselen van de partij namelijk vrijheid en de mogelijkheid om zich zelf te ontplooien moeten terug meer naar voren komen. De open VLD moet hierbij op zoek gaan naar zijn eigen witte raven en dit keer niet in de figuur van een bekende Vlaming, maar net door gebruik te maken van de man in de straat, de joe the plumber. Zoek die persoon die van niets en met een groot doorzettingsvermogen zichzelf heeft opgewerkt, zoek die persoon die door de ethische wetaanpassingen van de VLD (homohuwelijk, abortus, adoptie) zijn weg in het leven heeft gevonden. Schuif m.a.w. een drietal alledaagse personen die de waarden en de liberale droom van de open VLD perfect uitdragen naar voren, geef hen de nodige mediatraining en betrek hen in de campagne.
