Zo loopt de weg naar energieneutraal wonen

Het Klimaatakkoord is een goede tussenstap; de richting is goed. Maar het is nog geen narekenbaar plan om alle woningen CO2-neutraal te maken in dertig jaar. Zo’n plan is wel nodig, willen we de doelstellingen van de klimaattop in Parijs bereiken.

Als iedereen moet weten waar hij aan toe is, moeten er meetbare doelen voor alle betrokken spelers komen. Anders kun je niet uitrekenen waar we nu precies staan, en dus ook niet wat we bereiken.

Daarom dring ik erop aan vanuit 2050 terug te rekenen, zodat we kunnen zien of we de juiste stappen in de goede volgorde zetten. Anders blijft het gokken en is verlies aan draagvlak onvermijdelijk.

industriële aanpak

Alle woningeigenaren en huurders moeten (kunnen) meedoen met de energietransitie. De ‘gebouwde omgeving’ veroorzaakt zo’n 40 procent van de CO2-uitstoot in Nederland. Ongeveer de helft daarvan is toe te schrijven aan woningen.

Om over dertig jaar alle woningen CO2-neutraal te hebben, gaat het kabinet ervan uit dat tot 2021 jaarlijks 50.000 bestaande woningen worden verduurzaamd. En vervolgens na 2021 jaarlijks 200.000 woningen.

Iedereen kan begrijpen dat we dit op de traditionele manier nooit bereiken. We zullen toe moeten naar industriële productiemethodes. Denk aan gerobotiseerde productiestraten, die hele gevels en complete daken maken, die bij plaatsing de woning in een paar uur tijd totaal inpakken en energieneutraal maken.

Zulke productiestraten zijn er al, maar het is noodzakelijk dat we deze methode van renoveren verder uitbouwen. Dat zal tot betere resultaten leiden, maar zeker ook tot significant lagere kosten.

verwarming

In de plannen voor het Klimaat­akkoord staat dat bestaande gebouwen flink geïsoleerd moeten worden. Dat is inderdaad belangrijk; zo’n 85 procent van de energie in een woning is nodig voor verwarming en warm water uit de kraan. Daar is dus de grootste winst te behalen. Zonder vraag­reductie wordt een energieneutraal gebouwde omgeving onmogelijk, omdat de mogelijkheden voor duurzame energieopwekking in Nederland beperkt zijn.

Om te kunnen nagaan of we op de goede weg zijn, moeten we daarom een narekenbare eenheid kiezen, die het voor regering en woningeigenaar mogelijk maakt na te rekenen of we de doelen halen.

De huidige labelaanduiding is ontoereikend, omdat die niets zegt over het feitelijke energieverbruik van de woning. Daarom moet de warmtevraag worden uitgedrukt in een narekenbare eenheid: in kilowattuur per m2.

Daarbij is het dan wel belangrijk dat – soms in een keer, soms in stappen – wordt toegewerkt naar het einddoel. Het is bijvoorbeeld sneu om eerst de spouwmuren te laten vullen met isolatiemateriaal, wanneer later alsnog verdergaande gevelisolatie nodig blijkt. Bij latere stappen zit de isolatie in de spouwmuren hinderlijk in de weg en kunnen er zelfs vocht- en schimmelproblemen ontstaan. Datzelfde geldt voor zonnepanelen die worden geplaatst zonder het dak voldoende te isoleren. Dit kan tot oververhitting op de zolder leiden.

Door de juiste stappen in de juiste volgorde te zetten, voorkomen we dat mensen geld uitgeven dat geen energieneutrale woning oplevert.

financieringsvormen

Kunnen alle woningeigenaren en huurders de verduurzaming van hun woning betalen?

Willen we daar ‘ja’ op kunnen zeggen, dan moet de bouwsector een betaalbaar, aantrekkelijk aanbod ontwikkelen. We zijn daarmee op de goede weg, al moeten er nog forse stappen worden gezet. Huurders (en woningcorporaties) hebben nu al de mogelijkheid via de energieprestatievergoeding (EPV), die in de plaats komt van de energierekening. Voor particuliere woning­eigenaren moeten banken hun hypotheekaanbod aanpassen. Voor een woning die klaar is om van het gas af te gaan, moet je meer kunnen lenen dan voor een woning waaraan nog een heleboel moet gebeuren.

Verder is al in het regeerakkoord afgesproken dat er aantrekkelijke financieringsvormen komen voor wie zijn woningaanpassing niet zelf wil of kan financieren. Een investeerder betaalt dan de renovatie; de woning­eigenaar betaalt de kosten in een maandelijkse termijn terug (in plaats van de gebruikelijke energierekening). Bij verkoop van de woning gaat deze verplichting over op de volgende eigenaar.

Hoe dan ook, voor elke vorm zal moeten gelden dat de financiering om en nabij woonlastenneutraal moet plaatsvinden. <