Het lot van het gastland: druk op Russische nationale ploeg is immens

Lopen twee Russen over het Rode Plein. Zegt de ene: ‘Voor wie ben jij met het WK?’ Antwoordt de ander: ‘Voor Rusland natuurlijk. Jij toch ook?’ Zegt de eerste weer: ‘Ja, maar ik bedoel daarna.’

Het is een Russische grap over de verwachtingen omtrent de eigen ploeg tijdens het WK voetbal, dat vandaag begint als het gastland Saudi-Arabië ontvangt in het stadion Loezjniki in Moskou. Het thuisland van een WK denkt traditioneel dat door steun van het volk, aandacht van de nationale pers en extra inspanning de voetballers naar minimaal de tweede ronde vliegen, afhankelijk van hun reputatie. Maar die illusie is al meermaals roemloos vervlogen. De Zuid-Afrikanen konden in 2010 zo hard blazen op hun vuvuzela’s als ze wilden, Bafana bafana was na de eerste ronde uitgeschakeld.

Forse snor 

Rusland vreest met grote vreze voor een dergelijk lot van de nationale ploeg. Bondscoach Stanislav Tjertsjesov maakte gisteren nochtans een ontspannen indruk, maar dat kan ook spanning zijn. Zijn forse snor, hevig contrasterend met het kale hoofd, krulde vrolijk boven zijn vuurrode shirt. Hij zwaaide bij het afscheid naar zijn gehoor, nadat hij verslaggever James Dodd had gevraagd of hij James Bond heette en stelde dat de helft van het immense Rusland pas donderdag, na de aftrap, in de gaten krijgt dat het WK is begonnen.

Alle gekheid op een stokje. Zoek een favoriet voor als Rusland is uitgeschakeld, is het devies van de moppentappers. Uitgerekend nu de Russen het WK mogen houden, is hun arsenaal aan topvoetballers gering. En dat terwijl het elftal van tien jaar geleden met de creatieve middenvelder Arsjavin zoveel beloofde voor de toekomst. Het toch al wat afwachtende, gauw in melancholie zwelgende volk wacht de sportieve verwikkelingen rustig af. Met die instelling kan het alleen meevallen.

Zo komt het WK langzaam tot leven. Zeker rond het stadion Loezjniki, waar het stalletje van Coca-Cola pontificaal naast het standbeeld van Lenin staat. Zelfs het Klein Orkest had nooit kunnen bevroeden dat ideologie en commercie eens zo innig zouden samengaan, toen de band met Harrie Jekkers voor de val van de Muur zong over gescheiden invloedssferen in West-Berlijn (Cola) en Oost-Berlijn (Lenin). Welcome to the Game, staat op banieren. Voetbal moet gelden als de grote verbinder.

Oefenwedstrijden

Maar het is ook niet zo dat de Russen helemaal niets verwachten van hun voetballers. In menig achterhoofd schuilt geloof in een sensatie, door de een duidelijker uitgesproken dan door de ander. Dmitri Boelikin, voormalig spits van ADO Den Haag en Ajax, stelt onomwonden: "We moeten door de groepsfase komen, in een poule met Saoedi-Arabië, Egypte en Uruguay. Uruguay is misschien beter, maar de andere twee landen moeten we onder ons houden. Het matige spel van de laatste wedstrijden is te verklaren. Dat waren alleen oefenwedstrijden."

Boelikin, adviseur van Lokomotiv Moskou en ambassadeur van het WK, wijst op voetballers als Golovin en de tweeling Mirantsjoek, die volgens hem na het WK mooie transfers kunnen maken naar West-Europa.

De Russische freelance journalist Alexander Ljoebimov is minder positief gestemd: "Het is een erg slechte ploeg, die bijna nooit scoort. En als dat al eens gebeurt, lijkt het wel per ongeluk. Ja, we kunnen best winnen van Saudi-Arabië, maar we kunnen ook zomaar verliezen." En sportcommentator Jevgeni Lovtsjev, voormalig topvoetballer: "Als ik ze zie spelen, wil ik eigenlijk niets meer zeggen, maar dat is lastig voor een sportcommentator."

16

Vroeger was het WK vrijwel altijd in een groot voetballand. Dan waren de verwachtingen van het thuispubliek automatisch hoog, met soms vreemde gevolgen. De Braziliaanse doelman Barbosa is de rest van zijn leven genegeerd omdat hij zich in 1950 in de beslissende wedstrijd in Rio liet verrassen door een schuiver van Ghiggia in de korte hoek. Uruguay wereldkampioen. Argentinië had in 1978 geen andere opdracht dan winnen in eigen land. Zelfs in West-Duitsland ontstond in 1974 lichte paniek, toen de ploeg met aanvoerder Beckenbauer het laatste groepsduel verloor van de ideologische tegenhanger Oost-Duitsland.

De FIFA wil het voetbal verspreiden over de wereld en wijst tegenwoordig ook kleinere voetballanden aan. Dan zijn de verwachtingen eveneens hoog, hoe onrealistisch ook. Guus Hiddink weet hoe dat ging in 2002, toen hij bondscoach was van Zuid-Korea, dat pas in de halve finale verloor van Duitsland. Zuid-Korea had daarvoor nota bene nog nooit een WK-duel gewonnen en was in 1998 zelfs vernederd door Hiddinks Nederland, met 5-0.

Hiddink: "De druk op het thuisland was immens, buiten de realiteit. Er was prestige in het geding. Gezichtsverlies dreigde. Zo werd dat gevoeld in Korea. Op alle gebouwen stond het cijfer 16. Ik vroeg aan mijn tolk wat dat betekende, want ik kon de tekst naast dat cijfer niet lezen. ‘Daar moet u voor zorgen, meneer Hiddink’, was het antwoord. Overleven tot de laatste zestien. Minimaal." Hiddink slaagde met lof. Hoe het met de Russen afloopt, moet blijken.