Het was niet mijn makkelijkste dag als minister, verklaarde Steven Vandeput eergisteren na de onthulling van oppositiepartij SP.A dat onze F-16’s best nog een aantal jaren meekunnen. Zeker is dat het gisteren van kwaad naar erger ging. Niet alleen bleken verschillende topmilitairen informatie daarover te hebben tegengehouden, maar na SP.A begon gisteren ook binnen de meerderheid felle kritiek op te borrelen op de N-VA-minister.

LEES MEER. Muiterij in het leger? Bazen deden alles om F-16-studie tegen te houden

Aanleiding was de nota uit 2015 die Vandeput gisteren aan de Kamer bezorgde en waarin Defensie zelf al aangaf dat de gevechtsvliegtuigen wel langer in dienst kunnen worden gehouden. Kostprijs: 2,2 miljard euro om ze tot 2035 in de lucht te houden. Alleen opperen de specialisten in die studie om verder uit te pluizen hoe dat allemaal kan gebeuren, via een haalbaarheidsstudie. Van die studie kwam niets in huis. Vandeput veegde de piste om de F-16’s langer in dienst te houden meteen van tafel.

En dat wekt bij zijn coalitiepartners nu wrevel op. Bij de liberalen gebeurt dat off the record en nog in vrij diplomatische termen: “Vandeput heeft die piste meteen doodgemaakt, terwijl het onderzocht had moeten worden”. Bij CD&V klinkt het een stuk harder. Veli Yüksel koos voor de frontale aanval. “Die piste is niet ernstig onderzocht geweest, waardoor wij niet op basis van alle elementen kunnen beslissen. Het parlement en de regering worden met een kluitje in het riet gestuurd. Nu begrijpen we waarom die nota niet bekend is gemaakt.” Vandeput heeft zijn werk dus niet gedaan, laat Yüksel verstaan.

COMMENTAAR (+). “Een minister die een beetje op zijn strepen en recht in zijn schoenen staat, laat niemand die hem bedrogen heeft wat congé nemen”

Defensieminister Vandeput zegt er zelf niets van te begrijpen. Hij beweert met de ontvangstbewijzen in de hand dat de nota aan alle vicepremiers is bezorgd en onder specialisten is besproken. “Niemand heeft gevraagd extra onderzoek uit te voeren”, klinkt het. Dat 2,2 miljard zou worden besteed aan “oude bakken die later dan toch moeten worden vervangen” is voor de N-VA’er nog altijd geen optie.

Onder vuur

Aan opstappen heeft Vandeput naar eigen zeggen nog geen moment gedacht. “Zo zit ik niet ineen”, zei hij. Feit is wel dat de minister meer en meer onder vuur komt te liggen. Dat de defensietop gewoonweg informatie achterhoudt voor hem, maakt het voor Vandeput bijzonder lastig om nog samen te werken met zijn departement. Maar ook de vraag of het wel kan dat hij van niets wist, wordt steeds meer geopperd. En dan wordt steevast verwezen naar de gewezen topman van de luchtmacht Claude Van de Voorde, die kabinetschef was van Vandeput. Ook binnen de meerderheid valt daarover te horen dat het niet heel waarschijnlijk is dat Van de Voorde niets van de studies afwist. Dat Vandeputs ex-adjunct-kabinetschef Simon Put het kabinet verliet om lobbyist te worden van Lockheed Martin, producent van de potentiële opvolger van de F-16, is niet van aard om de geruchten te doen verstommen.

N-VA blijft haar minister steunen. Voorzitter Bart De Wever gaf wel toe dat Vandeput beschadigd is en het een gigantisch probleem zou zijn mocht blijken dat de legertop informatie achterhield. Dreigen met de val van de regering deed hij echter niet.