Brugklassers opgelet: fietsen naar nieuwe school is niet zonder gevaar
Laat de auto thuis als je je kind in de eerste week van het nieuwe schooljaar naar school brengt. Met die oproep wil Veilig Verkeer Nederland (VVN) het aantal verkeersslachtoffers terugbrengen. Vooral brugklassers zitten in de gevarenzone.
Volgens VVN, dat zich baseert op het Letsel Informatie Systeem van VeiligheidNL, verdubbelt het aantal verkeersslachtoffers onder 12-jarige fietsers in september in vergelijking met de rest van het jaar. ‘Na de vakantieperiode neemt het aantal auto’s op de weg toe van 3,5 naar 8 miljoen’, verklaart woordvoerder Rob Stomphorst. ‘Het is druk, mensen staan in de file, ze raken geïrriteerd. Daar krijg je ongelukken van.’
De oproep om met de fiets of lopend naar school te gaan, is vooral gericht aan ouders met kinderen in de basisschoolleeftijd. Die pakken in toenemende mate de auto, zodat ze daarna meteen door kunnen naar hun werk. Niet alleen creëren ze daarmee een plaatselijke file voor de school – wat in alle hectiek gevaarlijke situaties oplevert – het leidt er ook toe dat ‘de achterbankgeneratie’ aan fietservaring inboet.
‘Als deze kinderen vervolgens naar de middelbare school gaan, worden ze in het diepe gegooid’, zegt Martijn van Es, woordvoerder van de Fietsersbond. ‘Ze moeten voor het eerst in hun eentje lange afstanden afleggen, weg van de vertrouwde basisschoolomgeving. Dat doen ze vaak met weinig voorbereiding.’
Hij dringt erop aan dat ouders voorafgaande aan het schooljaar de route met hun kind fietsen. ‘Dan kun je samen kijken welke gevaren je tegenkomt.’
Snel afgeleid
Hoewel een grondige voorbereiding kan helpen, blijven kinderen onvoorspelbare verkeersdeelnemers. Hun brein is nog volop in ontwikkeling, waardoor ze snelheid en gevaar lastig kunnen inschatten, blijkt uit onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).
Pubers zijn bovendien snel afgeleid, ook in het verkeer. Het beeld van scholieren die lachend en pratend over het fietspad slingeren, is niet onbekend. Ook de telefoon en muziek leiden de aandacht af van de weg.
De afgelopen tien jaar vielen onder 12-jarige fietsers 18 doden, blijkt uit cijfers van SWOV. De meesten – zeven – zijn geschept door een vrachtwagen. Onder de 10-jarigen (zeven doden in totaal) en 11-jarigen (vier) ligt het aantal dodelijke fietsongelukken beduidend lager.
Volgens Rob Stomphorst van VVN is het belangrijk dat middelbare scholen aandacht besteden aan verkeersveiligheid – een thema dat nu vooral is voorbehouden aan het basisonderwijs. ‘Leerlingen doen in groep zeven verkeersexamen, in groep acht krijgen ze verkeerslessen. Ook heeft ongeveer de helft van de basisscholen een verkeersouder in dienst, die de verkeersveiligheid in de gaten houdt.’
Verkeersveilige routes
Op middelbare scholen is verkeerseducatie geen verplicht onderdeel. Wel bieden sommige scholen op vrijwillige basis het door VVN aangeboden lespakket ‘Op de fiets? Even niets...’ aan, bedoeld om leerlingen te wijzen op de gevaren van telefoongebruik op de fiets.
Toch hebben scholen wel degelijk de taak om verkeersveiligheid op de kaart te zetten, vindt Peter Hulsen, directeur van informatiepunt Ouders&Onderwijs. ‘Ze kunnen in samenspraak met de gemeente of wijkagenten werken aan verkeersveilige routes naar school. Ook kunnen ze leerlingen wijzen op het belang van een goed werkend fietslicht voor als het zo weer vroeger gaat schemeren.’
Het is voor kinderen belangrijk dat informatie over verkeersveiligheid van verschillende kanten komt, vervolgt Hulsen. ‘En dus niet alleen van die lastige vader die tegen zijn kind zegt dat hij niet leunend met zijn armen op het stuur moet fietsen.’
Zo zorg je ervoor dat je kind veilig op zijn nieuwe school aankomt
1. Laat je kind naar de basisschool fietsen
Fietservaring is belangrijker dan educatie, blijkt uit recent onderzoek. Hoe meer ervaring het kind op jonge leeftijd opdoet, des te beter hij of zij gevaren kan herkennen. ‘Vanaf 9 jaar is het verantwoord om kinderen zonder begeleiding naar school te laten fietsen’, zegt Rob Stomphorst van Veilig Verkeer Nederland. ‘Durf je kind los te laten.’
2. Ga op zoek naar de veiligste route
Martijn van Es van de Fietsersbond: ‘Je kunt die drukke hoofdfietsroute langs de autowegen nemen, maar ook kiezen voor een rustigere en veiligere route die iets langer fietsen is.’
3. Oefen de route van tevoren met je kind
Een brugklasser die goede indruk op zijn nieuwe klasgenoten wil maken, zit er niet op te wachten dat ma of pa de eerste schooldag gezellig meefietst. Oefen de route dus vooraf een aantal keer en wijs je kind op mogelijke gevaren.
4. Geen afleiding
Omdat kinderen snel afgeleid zijn, is het belangrijk dat ze hun aandacht bij het verkeer houden. Dus geen mobieltje in de hand of een koptelefoon op. Mogelijk biedt het ‘slimme fietsslot’ van KPN, eind dit jaar verkrijgbaar voor ongeveer honderd euro, uitkomst. Die schakelt al het internetverkeer via een app uit zodra het slot wordt ontgrendeld. Ook de ‘slimme fietsbel’ is in de maak. Die gaat zoemen zodra de fietser een gevaarlijk kruispunt nadert. Richtprijs: 25 tot 30 euro.
5. Tip voor automobilisten: blijf gefocust en relaxed
Vanuit een open raampje een scheldkanonnade op fietsende pubers afvuren heeft weinig zin. ‘Beter is het om even te wachten voordat je rechtsaf slaat’, zegt Stomphorst. ‘Houd het relaxte gevoel dat je hebt opgebouwd tijdens de vakantie vast in het verkeer.’